a
BARTHOU'S KANSEN STIJGEN
Koningin spreekt tot Haar volk
T ribune' '-gebouw
vrijgegeven
Het nieuws van heden
Dr. Klausener
STORING IN WEENENS
LICHTNET
Woord van warmen dank voor de blijken van innig
meeleven bij het verscheiden van den Prins
ROOD EENHEIDSFRONT
IN FRANKRIJK
Een Oost-Locarno?
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
MAANDAG 16 JULI 1934
Avondblad
HITLER HEEFT EEN
SLECHTE PERS
Ook Italië draait bij
Een „In memoriam" van den
Bisschop van Berlijn
DE LUCHTVAARTDAG TE SOESTERBERG
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin^
innmini
Het tramverkeer Zaterdagavond
plotseling stilgelegdgevecht
met communisten
Drie menschen gedood
Jules Renkin gestorven
Op 71-jarigen leeftijd
Autobusongelukken
In den Elzas en in Opper-Silezië
Braintrust in Brazilië
Verbod van echtscheidingen
Rond de oorlogsvloten
Voorbereidende besprekingen ver
daagd tot October
Munitie-ontploffing bij
Boekarest
Persen echter nog onklaar
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Polen zou kritisch afwachten.
Rede van Barthou te
Bayonne
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18844
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
In tegenstelling met generaal Goering en dr.
Goebbels heeft rijkskanselier Adolf Hitler
doorgaans in het buitenland een vrij goede
pers gehad, wanneer hij een groote rede hield.
Gewoonlijk getuigden zijn woorden van meer
bezonnenheid en bezonkenheid dan die van zijn
hartstochtelijke en wel eens geestelijk over
slaande commilitonen. Over Hitler's groote Rijks-
dagrede, waarin de volkskanselier zich tot horg-
sten rechter proclameerde, wien het geoorloofd
zou zijn onder bepaalde omstandigheden zonder
vorm van proces over leven en dood zijner
volksgenooten te beschikken, zijn echter de
buitenlandsche bladen over het algemeen niet
al te best te spreken. Niet enkel de Fransehe,
de Engelsche en de Amerikaansche, maar ook
de Italiaansche pers, welke toch sinds jaar en
dag met fascisme en dictatuur vertrouwd is,
kan geen woorden van waardeering vinden voor
de wijze, waarop Hitier het „rücksichtslose"
optreden tegen de S.A.-muiters en hun politieke
medewerkers heeft meenen te kunnen recht
vaardigen. Alleen uit het Verre Oosten, uit
Japan en China, heeft men een mildere beoor
deeling over den Rijkskanseüer en diens daden
kunnen vernemen, maar deze Aziatische bijval
is nu juist niet geschikt om eenig vertrouwen in
Europa te wekken. Hitier moge al met zijn gene-
raliseerende verklaringen, dat het vóór zijn
overwinning in Duitschland een janboel-van-je-
welste was en dat het er thans heel wat beter
voorstaat, reeds overtuigde Duitschers opnieuw
hebben overtuigd, in het buitenland, waar rien
de politieke, sociale en economische moeilijk
heden van het Derde Rijk maar al te goed kent,
maken zulke beweringen juist den tegenoverge-
stelden indruk van den beoogden. Hitier vroeg,
dat men de resultaten van het nationaal-socia-
lisme niet enkel op zichzelf zou beoordeelen,
maar in vergelijking met dat, wat gebeurd zou
zijn, indien het Hakenkruis niet als een over-
Winningsteeken aan den Duitschen hemel wore
verschenen. Een dergelijke beoordeeling kan
echter moeilijk ten gunste van het Duitsche
cationaal-socialistische bewind uitvallen, want
men moet de zelfverzekerdheid van een nazi
leider bezitten om zichzelf ervan te kunnen over
tuigen, dat Duitschland onder een Brümng
althans in internationaal politiek en economisch
opzicht slechter gevaren zou zijn dan thans
het geval is. Geestelijk, cultureel, politiek en
financieel heeft het nationaal-socialistische
Duitschland zich angstwekkend geïsoleerd, ter
wijl mannen als Stresemann en Brüning, die
door Hitier op één lijn werden gesteld met ge
degenereerde individuen als Röhm en consorten,
juist aardig op weg waren het onontbeerlijke
Vertrouwen van het buitenland te herwinnen.
Personen kan men met machtswoorden en be
velen biologeeren, maar feiten en omstandig
heden niet. Hitier heeft met zijn allerminst vol
ledige Rijksdagrede en de opvattingen, welke
hij daarin verkondigde, het aanzien van Duitsch
land in de wereld eerder geschaad dan gediend.
Het ergste is, dat hij dat gedaan heeft, op
een moment, waarop de Fransehe minis
ter van buitenlandsche zaken Barthou
de vrijblijvende instemming van Engeland voor
zijn plannen voor een Oost-Locamo heeft weten
te winnen en zelfs het van deze plannen zeer
afkeerige Italië heeft weten te bekeeren.
Aanvankelijk hebben de Italiaansche bladen
een felle campagne gevoerd tegen Barthou's
pogingen om den vrede en de veiligheid te or-
ganiseeren door middel van wederzijdsche regio
nale garantie- en bijstandsverdragen, maar
sinds diens besprekingen te Londen zijn zij
totaal van meening veranderd, omdat zij de
overtuiging hebben gekregen, dat Barthou's
project zelf geheel veranderd is. Een Oostelijk
Locarno heeft nu niet meer de bedoeling
Duitschland „einzukreisen", maar Duitschland
weer in te schakelen in de samenwerking der
volkeren. Met deze bedoeling kunnen Engeland
en Italië accoord gaan al wenschen zij als niet
direct belanghebbenden ook niet aan een der
gelijke organisatie actief deel te nemen. Enge
land heeft te Berlijn reeds een diplomatieken
stap gedaan om zijn platonische sympathie
met Barthou's plan uit te drukken en men ver
wacht dat Italië eveneens daartoe bereid zal
blijken. De kansen van Barthou's internatio
nale politiek zijn dus door het omzetten van de
Engelsche en Italiaansche oppositie daartegen
in een welwillende afzijdigheid, aanzienlijk ge
stegen, maar dit wil nog geenszins zeggen, dat
de verwezenlijking van een Oost-Locarnopact
ook binnen afzienbaren tijd mogelijk wordt.
De groote vraag is en blijft of Duitschland er
aan mee zal willen doen. Engeland kan er alleen
mee instemmen, wanneer 't tot bewapeningsver
mindering zal leiden, en het kan alleen daartoe
leiden, indien ook Duitschland van de partij is.
Duitschland kan echter alleen dan van de Oost-
Locarno-partij zijn, wanneer het buiten-Volken-
bondsche revisie-verlangens opgeeft of althans
opschort, zooals het zijn verlangens naar een
Corridor-correctie voor tien jaar heeft opge
schort door het accoord, hetwelk het met Polen
sloot. Gaat Duitschland niet door 't door Barthou
opengezette poortje, dan zal dit zich sluiten.
Sovjet-Rusland, de Baltische landen, Tsjecho-
Slowakije en Roemenië zouden dan wezenlijk 'n
anti-Duitsch blok kunnen gaan vormen. Of Po
len, dat zijn verhouding met Duitschland reeds
geregeld heeft, aan een dergelijk blok mee zou
doen, mag betwijfeld worden. De keuze voor
Duitschland is moeilijk. Van den eenen kant
dreigt een onhoudbaar isolement, van den an
deren kant een rechtsgelijkheid, welke niet ver
der gaan kan dan de grenzen van het Verdrag
van Versailles en het Volkenbondspact. Hoe
moeilijk die keuze is, blijkt uit het feit, dat
Hitier tegen de verwachting in met geen woord
gerept heeft over de houding, welke Duitsch
land denkt aan te nemen.
Het „Katholieke Kirchenblatt" van Berlijn
van 15 Juli heeft op zijn eerste pagina een met
zwart omrand portret van dr. Klausener, den
leider derKatholic Actie te Berlijn, die op 30
Juni 1.1. op bevel van Hitier werd vermoord.
Op last der regeering werd het lijk van den
vermoorden Katholieken leider verbrand, of
schoon men aan de weduwe aldus meldt
„United Press" beloofd had, haar het stoffe
lijk overschot van haar man af te staan.
Voorts publiceert het „Kirchenblatt" op een
opvallende plaats een „In Memoriam", gewijd
aan dr. Klausener door Z. H. Exc. Mgr. Niko-
laus Bares, Bisschop van Berlijn.
De bisschop verklaart, dat dr. Klause-
sener 'n man is geweest met vaste principes en
met ijzeren wil. De verschrikkelijke tragedie
rond dezen trouw-katholieken en tot in zijn
diepste kern Duitschen man vervult, op schier
niet te beschrijven wijze, allen, die hem hebben
gekend en natuurlijk vooral hen, die de onmid
dellijke getuigen zijn geweest van zijn veelzijdig
en opofferend werk. Zij zullen hem voor zijn
werk tot in eeuwigheid dankbaar blijven. Ook in
de geheimnisvolste duisternis lichten de ster
ren des hemels.
,,En in het schokkende uur, dat wij aldus
de Bisschop „voor het hoopje asch staan,
dat men ons heeft overgelaten, straalt het licht
van de eeuwigheid. Het leven van den recht
vaardige kan niet worden geroofd, het neemt
*i nieuwe gestalten aan."
H VERWACHTING: Zwakke tot ma-
tigen, wellicht later toenemende Zuide-
Hjke tot Westelijken wind, half tot zwaar
bewolkt, weinig of geen regen, iets war-
mer.
Hoogste stand: 768.8 te Le Havre.
Laagste stand: 755.7 te Thorshaven.
jH Zon op 4.58, onder 9.13. Licht op 9.43. II
Maan op v.m. 10.06, onder n.m. 10.44. =E
WEENEN, 16 Juli (N.D.B.) In den nacht
van Zaterdag op Zondag om 10 minuten vóór 12
werd plotseling de electrische stroom verbroken
van het geheele Weensche tramnet, zooat alle
v/agens bleven stilstaan, terwijl tegelijkertijd in
zes Weensche districten het electrische licht
uitging. Een der sterkstroomleidingen naar
Weenen was onderbroken en vermoedelijk door
een bomaanslag beschadigd. Na betrekkelijk
korten tijd slaagde men er in, de lichtleiding
weer te doen furictionneeren, maar het tram
verkeer bleef gestoord.
Zondagmiddag heeft een duizental commu
nisten en voormalige leden van den Schutz-
bund in een bosch bij Weenen een geheime
vergadering gehouden ter herdenking van de
gebeurtenissen in Weenen op 15 Juli 1927. De
vergadering werd door politie en gendarmerie
verrast en er ontstond een verbitterd gevecht,
waarbij door beide partijen van vuurwapenen
gebruik gemaakt werd. Drie communisten wer
den gedood. Het aantal gewonden is niet be
kend. Door het verzet der demonstranten kon
slechts één hunner gearresteerd worden. De
anderen zagen kans in de bosschen te ver
dwijnen.
Minister-president Dr. Colijn en Minister Deckers rechts naast hem), volgen met
belangstelling de verrichtingen in de lucht
BRUSSEL, 15 Juli. (V.D.) De vroegere
minister-president Jules Renkin is Zondag
morgen op 71-jarigen leeftijd overleden.
De heer Renkin, die in 1862 geboren is, heeft
jarenlang in de Belgische politiek een belang
rijke rol gespeeld. Vooral heeft hij zich ver
dienstelijk gemaakt voor kwesties de Congo
betreffende, terwijl hij groote belangstelling had
voor het talenvraagstuk.
PARIJS, 16 Juli. (Reuter) Nabij Schlettstadt
in den Elzas weigerden op een hellenden weg
de remmen van een autobus, waarin een gezel
schap van 30 personen zat. De meesten poogden
zich te redden door uit den wagen te springen;
hierbij werden achttien personen ernstig ge
wond. Een vrouw is reeds aan de bekomen
kwetsuren overleden.
Tenslotte gelukte het den chauffeur, den
wagen in een droge sloot te doen kantelen. Allen,
die niet van den wagen waren gesprongen,
bleven ongedeerd.
KATTOWITZ, 15 Juli. (V.D.) Nabij Skotschau
is een vrachtauto, waarmee mijnwerkers een
pleziertocht maakten, bij het inhalen van een
anderen auto tegen een boom gereden. Aile in
zittenden werden uit den vrachtauto geslingerd.
Dertien hunner werden ernstig gewond. Zeven
gewonden verkeeren in levensgevaar.
RIO DE JANEIRO, 16 Juli (V.D.) Heden
wordt officieel een nieuwe grondwet afgekon
digd, volgens welke een commissie van advies,
een soort „braintrust", zal worden ingesteld
welker besluiten zoo zij met algemeene stem
men aangenomen zijn, door de kabinetsleden
niet zullen kunnen worden verworpen. Verder
is een bepaling opgenomen waarbij de emigra
tie uit alle landen automatisch wordt beperkt.
Deze clausule is in sommige kringen geïnter
preteerd als te zijn gericht tegen de Japanners,
ofschoon officieel verklaard is dat dit niet het
Hedenmiddag te half een heeft
H. M. de Koningin via de radio
een korte toespraak gehouden
naar aanleiding van het over
lijden van Z.K.H. Prins Hendrik.
Nadat twee coupletten van het
Wilhelmus, gespeeld op het orgel
der Groote Kerk te s Graven-
hage hadden weerklonken, kwam
H. M. de Koningin voor de mi- i
crofoon.
De Koninklijke Vrouwe sprak als
volgt:
Het is Mij een behoefte des
harten, Mijn volk zoowel hier te
lande als in Nederlandsch Indië,
Suriname en Curasao, mede namens Mijn Dochter, onzen warmen dank te
betuigen voor de treffende en geheel eenige wijze, waarop het van zijn
genegenheid en aanhankelijkheid voor mijn innig geliefden Echtgenoot bij
zijn zoo plotseling verscheiden heeft blijk gegeven zoowel door den
bloemenschat aan zijn Laar gelegd als door den tref f enden afscheidsgroet
hem ten paleize en bij zijn laatsten gang gebracht.
Wij zijn dankbaar en ontroerd dat Hij zich door zijn goed hart en vriende
lijkheid en eenvoudige inborst, zooveel vrienden heeft gemaakt.
Dat zijn arbeid voor ons volk en Zijne algeheele toewijding aan deszelfs
belangen in zoo ruimen kring waardeering vindt, vervult ons evenzeer met
erkentelijkheid.
Moge Zijn streven en arbeid door allen die met hem hebben samengewerkt,
met dezelfde toewijding en voortvarendheid worden voortgezet.
Behoef ik U de verzekering te geven dat de spontane en laatste hulde aan
hem bewezen en Uw hartelijk deelnemen in onze smart voor ons een groote,
een wezenlijke troost :'s?
Bij hoogtijen en opeenvolgende herdenkingen zijn hechte banden tusschen
Mijn volk en Mij en 'ijn Huis gevlochten en leven onvergetelijke herinnerin
gen aan liefde, trouw en aanhankelijkheid in Mij voort.
Hoezeer hebben Wij die in de weemoedige dagen, welke Wij dit jaar
beleefden, bevestigd gezien.
Ik weet dat Zijn witte uitvaart uitdrukking en vorm heeft gegeven aan wat
in veler hftrten leeft.
Steeds heeft hij anderen opgewekt het nieuwe leven dat hun wacht te zien
in het licht en de blijdschap die voor hen aanstaande zijn. Mocht zijn wensch
vervuld worden dat den indruk dien zijn uitvaart zou achterlaten, voor velen
een blijvende zeger zij.
Wat ons betreft, Wij willen niet in de eerste plaats zien op wat Wij in onze
geliefde ontslapenen binnen het tijdsbestek van vier maanden verloren, doch
wel op den zegen dien Wij ontvingen: den zegen van Christus' sterven en
opstaan, die juist nu zulk een bijzondere beteekenis voor Ons kreeg.
Wij willen den blik opwaarts richten naar het Licht, naar den Vrede, welke
thans deel zijn van hen, die Wij afstonden en ons iederen dag opnieuw met
hen verblijden in hun geluk.
Ik dank God voor al hetgeen Mij gespaard bleef, voor hetgeen Mijn innig
geliefd kind voor Mij i3 en voor de liefde van Mijn volk, aan welks belangen
Mijne beste krachten te wijden Mij steeds een vreugde en voorrecht is.
Ik heb gezegd.
Na afloop van de rede deed het orgel het „Wien Neerlandsch Bloed" hooren.
geval Is. Verder bepaalt de nieuwe grondwet
o.m. dat kerkelijke huwelijken de geldigheid
van Burgerlijke huwelijken zullen hebben, en
dat echtscheidingen volstrekt verboden zijn.
RIO DE JANEIRO, 16 Juli (V.D.) In ver
band met den achteruitgang van den goud
voorraad heeft de regeering gisteren een verbod
uitgevaardigd voor allen uitvoer van goud.
LONDEN, 16 Juli. (Reuter) De voorbereidende
besprekingen voor de Vlootconferentie van het
volgend jaar zijn tot October uitgesteld.
Naar de „Daily Telegraph" meedeelt, is een
van de redenen de controverse tusschen Enge
land en Amerika inzake de tonnenmaat voor
slagschepen en kruisers.
De Amerikaansche onderhandelaars zijn te
leurgesteld over den tragen vooruitgang van de
onderhandelingen en ook over de vertraging in
de aankomst van de Japansche vertegenwoor
diging, die bovendien uit slechts een marine
officier bestaat.
Een verdere reden van de verdaging zijn de
meeningsverschillen tusschen Italië en Frankrijk.
Men verwacht dat het a.s. bezoek van Barthou
aan Rome een oplossing in het Italiaansch-
Fransch vlootprobleem zal brengen.
BOEKAREST, 16 Juli In de nabijheid
van Boekarest is een munitie-opslagplaats in
de lucht gevlogen. Enkele op wacht staande
soldaten werden gewond.
Volgens de „Vestea" vloog even voor de ex
plosie een geheimzinnig vliegtuig boven het
depot, waar het een brandend voorwerp om
laag wierp.
99
Hedenmorgen is het gebouw van „De Tribune"
aan den Amstel te Amsterdam, dat een week
lang op last van de Justitie werd bewaakt, vrij
gegeven.
Er zijn echter zooveel vitale deelen van de
Verschillende persen- en zetmachines in beslag
genomen, dat het blad voorloopig niet kan
worden gedrukt in het gewone formaat. Toch is
het weer verschenen in een heel klein formaat.
Wjj vernemen voorts, dat het vaststaat, dat
de justitie tegen eenige functionarissen, die op
de een of andere wyze hebben meegewerkt aan
de totstandkoming van het uitgeven van „De
Tribune", en tot het justitieel ingrepen aan
leiding hebben gegeven, een gerechteiyke ver
volging zal instellen.
PARIJS, 16 Juli (Reuter). Het socialisti
sche partycongres heeft met 3471 tegen 366
stemmen een motie aangenomen van Paul
Faure ten gunste van samenwerking met de
Communisten.
De 366 stemmen werden uitgebracht op een
motie van Frossard, welke ueze samenwerking
slechts onder vele reserves goedkeurt.
RADIO-REDE VAN H.M. DE KONINGIN TOT
DE BEVOLKING VAN NEDERLAND EN DE
OVERZEESCHE GEWESTEN.
Een „In memoriam" van Mgr. Bares voor dr.
Klausener.
De staking te San Francisco uitgebreid. Onge
veer 1004)00 man leggen heden het werk neer
uit sympathie met de dokwerkersstaking.
De Fransehe socialistische party besluit tot
samenwerking met de communisten.
Het tramverkeer te Weenen Zaterdagavond door
kwaadwilligheid stilgelegd. De stad ten deele in
het duister. Gevecht met linksche elementen bij
Weenen; drie dooden.
De Belgische oud-premier Jules Renkin over
leden.
Dertig dooden bü een tempelbrand in Britsch-
Indië.
De in China vermiste ontdekkingsreiziger Sven
Hedin terecht.
Starhemberg naar Italië. Mevrouw Dollfuss
naar Riccione.
Een „braintrust'' in Brazilië. Verbod van echt
scheidingen.
De Sovjets in Siberië eischen meer graan voor
„defensie."
De voorbereidende vlootbesprekingen te Londen
verdaagd tot October.
Het zevende eeuwfeest der Franciscanen te
Maastricht gevierd.
Verschillende ernstige verkeersongelukken.
Spoordijk in Friesland verzakt tengevolge van
zwaren regenval.
De R.K. Mijnwerkersbond heeft de voorgestelde
loonsverlaging aanvaard.
Het gebouw van „De Tribune" weer vrijgegeven.
Oud-Minister Verschuur keert hedenavond ge
heel hersteld in de residentie terug.
K.F.C. met 32 door Willem II geklopt, waar
door een halve beslissingswedstrüd om 't lands
kampioenschap noodig is.
De Nederlandsche renner Van der Pluym bij
motorwedstryden om het leven gekomen.
PARIJS, 16 Juli. Ter gelegenheid van de
inwyding van eenige gedenkteekens voor de
aan Fransehe zyde gevallen Poolsche en Portu-
geesche oorlogsvrywilligers te Bayonne, zeide
Barthou in een rede dat Frankrijk en zyn
bondgenooten in den grooten oorlog hadden
gestreden voor de veiligheid en de eer van de
wereld.
Barthou schetste vervolgens wat er zou kun
nen gebeuren, indien het door Frankryk voor
gestelde Oost-Locarno-pact niet tot stand zou
komen. Hij deed een krachtig beroep op alle
landen om naar de stem van Frankryk en van
Engelang de hooren. Den aanwezigen Poolschen
ambassadeur gaf spreker de verzekering, dat
door het pact de vriendschappeiyke betrekkin
gen met Polen in geen enkel opzicht schade
zouden lijden.
In een korte toespraak verklaarde de Poolsche
ambassadeur Chlapowski, dat de offers van de
zonen van Frankrijk en Polen een onverbreke-
lyke garantie waren voor de vriendschap en
samenwerking tusschen beide landen.
PARIJS, 16 Juli (Reuter). De Oost-Locar-
no-politiek van Barthou wordt niet in alle
kringen goedgekeurd. Het „Journal" schryft, dat
uit de rede van Sir John Simon niet blijkt, dat
Engeland het debat loreel wil steunen, doch
slechts dat Engeland het wil toelaten, omdat het
een weg biedt aan de Jegaliseering van de
Duitsche herbewapening en omdat het geen
nieuwe verplichtingen voor Engeland meebrengt.
Volgens de „Oeuvre" neemt Polen een kritisch
afwachtende houding aan tegenover het pact,
hetgeen de onstemming van den Quay d'Orsay
zou hebben verwekt.
REVAL, 16 Juli. (Reuter.) Naar uit Moskou
wordt gemeld, heeft volksmissaris Litwinoff de
Russische gezanten te Rome, Londen en Parys
opgedragen met de regeeringen aldaar in ver
binding te treuen over de verwezenlijkging van
het Oost-Locarno-pact op grond van de ge-
dachtenwisseling tusschen Moskou, Parys, Rome
en Londen.
I No I w nTuimiiTiniii n 1 r r 7 r r
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 766.2
.Vorige stand: 766.2
