m
1
ïiSIBiiliilii1 SlSiSiiiisy illlSiS
P
Grootere walvisschenvangst
De nieuwe verkeersteekens
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
I Plaats dan een „Omroeper"
voor 75.000 gezinnen.
Het 125-jarig bestaan van Tilburg.
Nationale luchtvaartdag te Soesterberg.
t'
Iju
r.
%ÊSBÊBBÊÊÊÊSL
SS
DE EXPLOSIEHARPOEN
VERDWIJNT
MAANDAG 16 JULI 1934
ClM rnJ 1
Kk
Geheimzinnige vinding
Nieuwe raket-torpedo
uitgevonden?
Onweer na de hitte in
Amerika
lil?::
ISP*
11» «®i«liWi»! J
WMmMmMlm
f jUrti
grootsche défilé voor het stadhuis
Met subsidie der Noorsche regee
ring worden proeven genomen
met een electrische
jachtmethode
R.K. OPENBARE LEESZALEN
Jaarvergadering te Amsterdam
Missionarissen in vliegtuig omge
komen
Een standbeeld op het St. Servaas-
klooster
Verslag Rekenkamer
Teekens of seinen tot regeling van
het vekeer op de wegen
Geen audiëntie
Staatsexamen akte onderwijzer
Notarieel examen
FOTOREPORTAGE
Ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan
van Tilburg werd Zondag een nationaal
kegelconcours uitgeschreven, op de vijf
nieuwe banen. De loco burgemeester, mr.
v. d. Mortel aan worp
Tienduizenden belangstellenden hebben Zaterdag de nationale luchtvaart
dag te Soesterberg bijgewoond. Een militair eskader boven het auto
parkeerterrein
De plechtige omgang ter eere van de Zoele Lieve Vrouwe van dan Bosch. Het wonderbeeld bij het verlaten Het 125-jarig bestaan der stad Tilburg. Een Overzicht tijdens Het door^Yo^ng^Oinkj)" g^won^.^-^^het midden rechts^onze ^andg^noot^Heldê^o»
van de Basiliek in de groote processie door de stad
Chr. Berger
In alle stilte zijn proeven genomen met
elestrische harpoenen bij het jagen op wal
visschen. De voortieelen van deze vinding
zün: pijnloos afmaken en minder onkosten.
Volgens statistische gegevens van de regee
ring van Nieuw-Zeeland werden in het seizoen
1333/34 in het Zuidpoolgebied niet minder dan
42000 walvisschen gevangen.
De Noorsche regeering heeft thans een sub
sidie van 50.000 kronen toegestaan voor het uit
werken van een electrische jachtmethode op
Walvisschen
Deze twee droge notities herinneren weer eens
aan de gruwelijkste wreedheid van onzen tijd,
aan de walvischvangst, zooals deze tegenwoor
dig beoefend wordt.
De walvischvangst kent geen doodelijk schot,
geen vlug en pijnloos einde, slechts urenlange,
vreeselijke pijn en stroomen bloed. Jonge wal
visschen worden gedood om de ouderen gemak
kelijker te kunnen vangen of wel werden zij la
ter hoewel geheel waardeloos gedood, om
dat zij niet van het moeder-lijk wilden wijken:
hulpeloos en nog niet in staat zelfstandig te
leven.
Het hoeft dan ook geen verwondering te wek
ken, wanneer de Scandinavische vereeniging
voor dierenbescherming andere vangmethoden
wenscht. En ook de walvischvangstindustrie
werkt thans in deze richting met zoozeer uit
ethische overwegingen als wei uit bezuinigngs-
oogpunt! De moderne vangst is nog met vol
doende gerationaliseerd en winstgevend gemaakt.
Ruim 10 pet. van de reeds getroffen dieren
en daarmede een deel van de kostbare jacht-
harpoenen ontsnappen.
Wij laten kort volgen, hoe er nu nog op
walvisschen gejaagd wordt: Wanneer de uitkijk
de dampfonteinen bespeurt, die door het uitade
men van de verbruikte lucht ontstaan, schalt
zijn roep: „hij blaast, hij blaast".
Voorzichtig nadert dan de kleine stoomer.
Op een afstand van 20 30 meter schiet de
kapitein, die ook steeds harpoenier is, 't boeg-
kanon af. Een knal, bijtende kruitdamp, in wil
de spiralen rolt het touw af achter de' 50 kilo
zware, bijna 2 meter lange, harpoen; wild
schuimt het water en dan mets.
Na eenige seconden stilte klinkt vanuit de
diepte een tweede, doffe knal. In de harpoen-
punt zit namelijk een bom, die in het lichaam
|sn het dier ontploft!
Deze explosieharpoenen, die in 1864 door den
Noor Sven Foyn werden uitgevonden en de
oorzaak zijn van Noorwegens unieke plaats in
de walvischvangst-industrie zijn slechts in de
minste gevallen direct doodelijk. Vaak is een
tweede harpoen noodig, welke echter bijna nooit
goed te richten is, daar de meeste dieren in hun
doodstrijd in groote kringen razend rondcirke
len. En wanneer dan eindelijk donkere bloed-
stroomen het water kleuren, een zeker teeken
van den dood, en het schip de buit nadert, zinkt
het dier. Zoo spannen de touwen zich, dat zij
dreigen te scheuren, de boeg zinkt onder den
zwaren last totdat de visch op 'n diepte van 60
tot 80 vadem in zwevende toestand komt. Krij-
schend gaan de lieren aan het werk, het schip
trilt in alle voegen. Zullen de kabels die dui
zenden kilo's kunnen houden? Zoodra het li
chaam van de walyisch te bereiken is wordt hij
aangesneden en met lucht opgepompt. Dat;
duurt 20 minuten, dan wordt het touw slap, de
stoomer komt weer in de normale ligging, de
doode visch drijft en is geborgen. Voordat het
echter zoover is zijn in tien van de honderd ge
vallen de kabels gescheurd!
En daarom gaat bet voortaan als volgt:
Wanneer de afgeschoten harpoen een tiental
meters heeft afgelegd, wordt een electrische
stroom ingeschakeld, die na den dood van de
visch automatisch weer uitschakelt. Vanuit de
harpoen zoekt de stroom zich een weg door het
geweldige lijf. De dikke vetlaag werkt isolee-
ïend, maar via de groote lippen en tong vindt
de stroom door het zeewater den weg naar het
schip en de doodelijke kring is gesloten. Het
dier is onmiddellijk dood en zinkt met.
In het geheim werd reeds sedert eenige jaren
door een speciaal studiegenootschap, gefinan
cierd door de groote walvischvangstconcems,
met deze vinding geëxperimenteerd. Walvis
schen van 30 meter lengte en 4 meter breedte
werden op die manier gedood. Slechts één keer
werd een dier alleen verdoofd; het slachtoffer
ontwaakte, en „blies" twee keer voordat een
tweede schot een einde aan zijn leven maakte.
Bijzonderheden van deze uitvinding zijn mo
nopoliegeheimen.
Uit de noodzakelijkheid van een subsidie zou
men kunnen opmaken, dat het toepassen van
electriciteit in de praktijk met zoo eenvoudig
gaat. In ieder geval zullen de uitvinders zich
moeten haasten, want anders zal, ondanks Vol
kenbond, verboden jachttijd en contingentee-
ring, er weldra geen walvisch meer zijn, die van
den pijnloozen electrischen dool zal kunnen ge
nieten.
Zondag is de te Amsterdam gehouden jaar
vergadering van de Vereeniging van R. K.
Openbare Leeszalen en Bibliotheken in Neder
land voortgezet in een der zalen van Parkzicht.
In deze bijeenkomst zou drs. A. B. M. Brans
uit 's Hertogenbosch een inleiding houden over
de verhouding tusschen de hoeveelheid romans
en wetenschappelijke lectuur in de R. K. open
bare leeszalen en bilbliotheken.
Spr. heeft daarnaar een enquête ingesteld,
waarbij hij veel medewerking van de bibliothe
carissen mocht ondervinden. Liever echter
wilde hij van onderwerp veranderen en spreken
over reclame en propaganda.
Er is, zeker nu in dezen crisistijd, de nood
zaak om een intense reclame en propaganda te
maken voor de leeszalen, die voortdurend het
onderwerp der gesprekken moeten zijn.
In Engeland en Amerika is men daarmeede
reeds druk doende. Of deze reclame door ad
vertenties zal mogen worden gevoerd is een be
twiste vraag, daar sommigen meenen, dat daar
voor het overheidsgeld met mag worden ge
bezigd.
De leeszaal dient zich meer bekend te maken
o. a. bij de overheid, waarbij instanties zijn, die
nog onvoldoende van het nut dezer instellingen
overtuigd zijn.
Zij heeft te laten zien wat zij is en wat zij
doet. Ook de buitenstaanders, die feitelijk over
het bestaan der leeszaal beschikken, moeten
worden ingelicht. Zelfs vrij geregelde bezoekers
blijken nauwelijks te weten de werking en de
bedoeling van de leeszaal.
Met pakkende cijfers moet de overheid wor
den aangetoond wat de leeszaal beteekent;
daarbij zal vergelijking der cijfers van de R. K.
en de neutrale leeszalen nuttige ervaring op
leveren o. a. betreffende het loonelement, de
uitleenfrequentie, de gemiddelde exploitatie-
onkosten.
Zulke cijfers leveren prachtig afweermate-
riaal, als men met verdere bezuinigingsvoor
stellen zou willen komen, want uit de cijfers
blijkt, dat de uiterste grens reeds is bereikt.
Van de reclame door middel van affiches is
hier te lande betrekkelijk weinig gebruik ge
maakt, terwijl zij, waar zij gemaakt wordt, dik
wijls nog te vroeg en te weinig doelbewust was.
Statistische elementen zijn zeer geschikt om
in affichesreclame te worden verwerkt. Hierbij
kan o. a. worden aangegeven de verhouding
tusschen de ernstige en de ontspanningslec
tuur; verder kan ook een vergelijking tusschen
den groei der bevolking en het bezoek aan de
leeszaal en de uitleening van boeken goeden
dienst bewijzen.
Hoe worden het lezerscorps en de bezoekers
der leeszaal bewerkt? Gewezen moet worden
op het inlichtend karakter van de leeszaal,
waardoor deze onmiddellijk in contact komt
met menschen, die voor het bestaan van de
leeszaal van vitaal belang zijn.
Spr. behandelde daarna de noodzakelijkheid
van samenwerking tusschen de leeszalen en de
kranten, die elkaar prachtig kunnen helpen.
Het kan ook van veel nut zijn het publiek
in kennis te brengen met het catalogus-appa
raat, met het kaartsysteem, waarvan de meeste
menschen een vrü sterken afkeer hebben.
Dit zal vooral aanbeveling verdienen voor
schoolgaanden, die bijvoorbeeld per klas eens
een bezoek zouden moeten brengen aan een
leeszaal om met de inrichting daarvan in ken
nis te komen.
Ook de propaganda via de radio is voor uit
breiding vatbaar.
In de film zou verder wellicht iets te berei
ken zijn, al zal dit misschien voorshands moei
lijk uitvoerbaar zijn wegens de kosten.
Tentoonstellingen op verschillend gebied kun
nen voorts propagandistisch nut sorteeren.
Tenslotte zullen goede resultaten worden be
reikt met de uitgifte van een orgaan, een soort
leeszaalnieuws, dat echter meer moet zijn dan
de aankondiging van aanwinsten en vooral niet
te „hoog" mag gaan.
Al is samenwerking op dit gebied gewenscht
toch zal het noodig zijn het autonome karakter
van elke leeszaal afzonderlijk zoo weinig mo
gelijk te schaden.
Wii moeten ons, zoo besloot spr., blijven ver
zetten tegen een verder gaan van de cultureele
afbraak.
Naar aanleiding van de voordracht van drs.
Brans ontspon zich 'n geanimeerde gedachten-
wisseling.
Nadat de afgevaardigden zich aan een noen
maal hadden vereenigd, werd een boottocht ge
maakt door de grachten der hoofdstad.
Het nieuwe vliegtuig van de Prefectura in
Garip, waarover wij nog zeer onlangs in ons
artikel „de Kerk en Vliegtuigen" melding
maakten en dat 'n geschenk der Duitsche R.-
Katholieken door de Miva (een Duitsche Kath.
organisatie die de missies van allerlei verkeers
middelen voorziet, w.o. ook vliegtuigen, auto
mobielen en motorbooten) was, is bij Oost-
London tijdens een vlucht van Aliwal-North
naar de Kaap (Z.-Afrika) neergestort. De
vlieger Hans Marti en twee vliegtuig-inzitten
den, missionarissen, zijn omgekomen.
Dezelfde prefectuur heeft nog een ander
vliegtuig in gebruik, een Haviland-Moth.
dat een geschenk der Zwitsersche Katholieken
is geweest.
Ofschoon zooals wij reeds schreven
vliegtuigen hoe langer hoe meer regelmatig
door vele priesters en vooral missionarissen
worden gebruikt, heeft men gelukkig tot op
heden nog niet veel ongelukken gehad. De
ee,rste tragedie die met deze hierboven gemelde
te vergelijken is, was die welke in 1930 in Ko-
tebu (Alaska) plaats greep op een proefvlucht,
waarbq èn de vlieger èn twee Jesuïten-paters
het leven lieten
Aan de gemeente Maastricht werd indertüd
door een tot dit doel in het leven geroepen
stichting voorgesteld op het St. Servaasklooster
een standbeeld van Henric van Veldeke op te
richten.
Inmiddels kwam het beeld naar ontwerp van
den Maastrichtschen beeldhouwer Charles Vos
gereed.
De Raad van Maastricht heeft Donderdag be
sloten het op te richten standbeeld in eigendom
te aanvaarden.
Het plein voor plaatsing, tusschen St. Servaas-
kerk, St. Janskerk en Staargebouw zal de naam
dragen van Henric van Veldeke Plein.
Verschenen is het Verslag der Algemeene Re
kenkamer betreffende haar werkzaamheden
over het jaar 1933, waaraan het volgende is
ontleend:
Een mededeeling van de Regeering aan de
Staten-Generaal betreffende het ledig staande
gebouw voor de Technische Hoogeschool aan de
Julianalaan te Delft gaf de Rekenkamer aan
leiding, den Minister van Finuanciën te vragen,
of het niet mogeiyk was, aan dit kostbaar ge
bouw tydeiyk een andere bestemming te geven.
De Minister antwoordde, dat afwerking voor
de afdeeling scheikunde van de hoogeschool
naar schatting 1.8 millioen gulden zou kosten.
1. Stopteeken voor het verkeer, dat den ver
keersregelaar van voren nadert.
2. Stopteeken voor het verkeer, dat den ver
keersregelaar van achteren nadert.
het verkeer, dat den verkeersregelaar van
rechts nadert.
9. Teeken tot snelheid verminderen voor het
verkeer, dat den verkeersregelaar van voren
nadert.
10. Teeken tot snelheid verminderen voor het
verkeer, dat den verkeersregelaar van ach
teren nadert.
3. Stopteeken voor het
verkeer, dat den verkeers
regelaar van voren, als
voor het verkeer dat hem
van achteren nadert.
4. Oprijteeken, voor
het verkeer, dat aan de
linkerzyde van den ver
keersregelaar is opgesteld.
5. Opryteeken voor
het verkeer, dat aan de
rechterzyde van den ver
keersregelaar is opgesteld.
6. Opryteeken, zoowel
voor het verkeer, dat aan
de linkerzyde als voor
het verkeer dat aan de
rechterzyde van den
verkeersregelaar is opge
steld.
7. Teeken tot snelheid
vermeerderen voor het
verkeer, dat den verkeers
regelaar van links nadert.
8. Teeken tot snel
heid vermeerderen, voor
waaruit viel af te leiden, dat ook een tydehjke
inrichting voor een ander doel zeer kostbaar
zou zijn. Intusschen verwachtte de Minister, dat
het gebouw binnenkort tydeiyk in gebruik zou
kunnen worden genomen als opslagplaats.
De gewone audiëntie van den Minister van
Sociale Zaken zal op Woensdag 18 Juli a.s. niet
plaats hebben.
TOKIO, 14 Juli. (V.D.) De jonge uitvinder
Ohara, die reeds 700 patenten op zün uitvin
dingen heeft verkregen, beweert dat hy een
raket-torpedo heeft geconstrueerd die, na door
een catapult te zijn weggeschoten, een snelheid
van 7000 K.M. per uur zou kunnen bereiken.
Zy zou door de stratosfeer gestuurd kunnen
worden door middel yan electriciteit of stralen.
NEW-YORK, 14 Juli. (V. D.) By de talrijke
plaatseiyke onweders, die het einde van de
hitteperiode in den staat New-York hebben
gebracht, zün drie personen door den bliksem
gedood, terwijl vijf menschen ernstig werden
gewond. Vele gebouwen zyn ernstig beschadigd.
Ook op de velden is door wolkbreuken ernstige
schade aangericht.
In de nabijheid van Scraton in Pennsylvania
zyn twee kleine meisjes door den bliksem ge
dood.
DEN HAAG. Geëx. 12 cand. Geslaagd de heeren
J. H. Beerakker en W. M. Rensen, belden te Den
Haag en P. W. Jansen Schoonhoven te Oegst-
geest.
DEN HAAG. Geslaagd voor deel II; B. G. Swiö"
ringa, Nieuwe Pekela.
