De Godsvrede in Frankrijk
I
SAN FRANCISCO'S ARBEIDERS
WEER AAN HET WERK
De „asch" thuis
bezorgd
Het nieuws van heden
RUINES IN POLEN NA
DEN WATERSNOOD
VREUGDE-REACTIES NA
DE SPANNING
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal I 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
VRIJDAG 20 JULI 1934
Avondblad
TARDIEU VERWEKT
STORM
In een glas water?
Nazi's met witte knie
kousen
200-tal in Oostenrijk opgepikt
Maenchen dreigt weer
De oorlog in den Chaco
Paragueesche communique's
.-"Sc
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|
Reeds zijn 120 lijken gevonden ter
wijl nog een 180 menschen
vermist worden
Waalbrugbouiv bij Nijmegen. Een boog aan den Noordelijken
oever
Thans Warschau aan
de beurt?
Bisschoppelijke rede
voeringen
Woorden van Kard. Bertram en
Mgr. Berning
De begrafenis van den verongelukten motorrenner Van der
Pluym had Donderdag onder groote belangstelling
te Rotterdam plaats
De arbeidersleiders gezwicht voor
het verzet van den kant
der burgerij
De hitte in Amerika
De havenstaking blijft
voortduren
De motie van het stakings
comité
De weduwen hebben haar snavel
te houden," verklaart politie-
generaal Daluege
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
AAN DE ABONNé'S
die het plan hebben gedurende
de vacantie hun abonnement
tijdelijk op te zeggen deelen wij
mede, dat met de opzegging van
het abonnement ook het recht
op de gratis ongevallenverzeke
ring vervalt en dit weder ingaat
2 maanden na de ontvangst der
nieuwe abonnementsopgave,
zooals in de verzekeringsvoor-
waarden is aangegeven. Wij
raden daarom deze abonné's
bijzonder aan de courant gedu
rende de vacantie aan hun
vacantie-adres te laten zenden.
DE ADMINISTRATIE
Het Samos-incident
bijgelegd
Dynamietfabriek de
lucht in
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18852
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De politieke Godsvrede in Frankrijk,
waartoe de Doumergue welgezinde par
tijen zich bij afspraak hebben verplicht,
dreigt telkens verstoord te zullen worden, maar
tot nu toe heeft de grijze minister-president,
die afstand deed van zijn welverdiende rust om
zijn vaderland te dienen en uit de critieke om
standigheden te redden, steeds nog het weer
oplaaien van den anti-nationalen partijstrijd
weten te voorkomen. Als ervaren politicus met
een onbezwaard en eervol verleden is hij een
even zeldzame als onmisbare figuur in het hui
dige Frankrijk. Hij weet op zijn tijd soepel, maar
ook zoo noodig vasthoudend en kordaat te zijn.
Aan zijn persoonlijk prestige heeft Frankrijk
het te danken, dat het parlement er thans uit
ziet als een kooi met welgedresseerde leeuwen,
die hun felste instincten onderdrukken terwille
van den tactischen temmer. Niettemin verraadt
telkens een verontrustend gebrom of een kort
gebrul, dat niet alle politici „con amore" ge
hoorzamen aan Doumergue's dresseerende hand.
Begin Juli scheen de kans groot, dat de oud
strijders, die tegenwoordig een element van be-
teekenis vormen in het politieke leven van
Frankrijk, het geduld zouden verliezen en Dou
mergue hun vertrouwen zouden opzeggen, maar
tenslotte hebben zij den minister-president een
nieuwen termijn toegestaan, waarbinnen hij hun
wenschen zal hebben te vervullen. De oud-strij
ders hebben een eigen vertegenwoordiger aan de
ministerstafel. Nemen zij dien terug, dan gaat
ook Doumergue heen, en de oud-strijders heb
ben de verantwoordelijkheid voor een dergelijke
consequentie niet willen of durven aanvaarden.
Doumergue hield zoodoende het roer in handen,
zond de Kamer op reces en hoopte zelf in zijn
geliefd Tournefeuille wat te kunnen uitblazen
van de enerveerende vermoeienissen van het
gespannen politieke leven. Vooreerst leek er dus
geen dreigend wolkje aan den weer opgeklaar-
den politieken hemel te zullen komen. Het
samentrekken van de roode socialistische en com
munistische dampen tot een oppositioneele bank
aan de kim baarde weinig zorg, omdat de so
cialisten daardoor natuurnoodzakelijk de even-
tueele hulp van de radicaal-socialisten hebben
verspeeld en zich zelf als politieke macht eer
der verzwakt dan versterkt hebben.
De onzalige Stavisky-affaire, welke nog
altijd niet definitief is geliquideerd, heeft
echter plotseling weer aanleiding gegeven
tot nieuwe onrust en zenuwachtigheid. Voor de
commissie van onderzoek heeft Tardieu zulke
felle en ernstige beschuldigingen tegen den
radicaal-socialistischen ex-premier Chautemps
geuit, dat deze laatste ze meende te moeten op
vatten als een verbreken van den politieken
Godsvrede. Chautemps partijgenooten vielen den
aangevallene bij en men stelde zich al de vraag,
of Tardieu het veld zou moeten ruimen dan wel
de radicaal-socialistische Herriot uit de regee-
ringscombinatie zou moeten treden. Op het
eerste gezicht leek het tenminste onmogelijk, dat
na Tardieu's „J'accuse" Herriot en de van fas
cistische neigingen verdachte politieke voorman
van rechts het naast elkaar aan de regeerings-
tafel zouden kunnen of willen uithouden. Een
regeeringscrisis zou zeker leiden tot een aftre
den van Doumergue en wellicht ook tot nieuwe
Verkiezingen. Van zekere zijde werd zelfs be
weerd, dat Tardieu met zijn aanval op Chau
temps een regeeringscrisis heeft willen provo-
ceeren om zelf het premierschap te kunnen
veroveren en Doumergue naar de plaats van
president Lebrun te kunnen schuiven. Indien
hij deze bedoeling heeft gehad, zal hij die toch
niet durven laten blijken door heen te gaan,
Wanneer Herriot blijft. En dat de radicaal-
socialistische Herriot, die reeds de linksche
elementen in zijn partij met succes heeft ge
trotseerd door deel te nemen aan Doumerque's
regeering van nationale eenheid, zal aftreden, is
minder waarschijnlijk dan in de eerste opwinding
scheen. De radicaal-socialisten, die tengevolge
van de heele Stavisky-affaire, welke zich onder
hun régime heeft afgespeeld en verschillende
van hun voormannen ernstig heeft gecompro
mitteerd, met weinig vertrouwen nieuwe verkie
zingen tegemoet kunnen zien, zullen zich wel
tweemaal bedenken, alvorens zulk een sprong
in het duister te wagen. Eigenlijk zou het ge
beurde in de commissie van onderzoek geen
politieke gevolgen mogen hebben, want offici
eel is deze commissie geen politiek lichaam.
Niettemin spreekt de politiek er een hartig
woordje mee. Onder voorzitterschap van den
minister van Justitie, Chéron, zal nu een kabi
netsraad gehouden worden om te bespreken,
of er en welke conclusies uit Tardieu's optreden
zullen moeten getrokken. Dan zal dus blijken
of er storm verwekt is in een politiek beslagen
glas water of in den breeden nationalen stroom,
waarop Doumergue met het schip van staat
beleidvol laveert. Indien er de komende dagen
een man overboord mocht slaan, dan is het
voor Frankrijk te hopen, dat het Doumergue
niet is, want een betere stuurman zal op het
oogenblik moeilijk te vinden zijn.
WEENE, 20 Juli. In het kader van de
door de Oostenrijksche regeering Woensdag
ingezette campagne tot arrestatie van alle nat.
socialisten, die zich kenbaar maken door het
dragen van witte kniekousen, zijn ruim 200
personen gearresteerd. Allen, waarvan men met
zekerheid kon aannemen dat zij in verband
stonden metd e nat.-soc. partij, zijn onmiddellijk
veroordeeld tot verscheidene weken politie-
arrest.
De nieuwbenoemde commisaris voor den „Hei-
matdienst" vroeger propagandadienst ko
lonel Adam, heeft zich vanmiddag in tegen
woordigheid van bondskanselier Dollfuss aan de
binnen- en buitenlandsche pers voorgesteld,
waarbij hij een uiteenzetting van zijn taak gaf.
De „Heimatdienst" heeft ten doel, opheldering
te verschaffen, waar die noodig is.
MUENCHEN, 20 Juli. Gisteravond heeft
Alfred Frauenfeld, de voormalige nat.-soc. gouw
leider van Weenen, een redevoering uitgespro-
k envoor de radio van Muenchen, waarin hij
sprak over hetp roces tegen zeven nationaal-
socialisten, dat heden voor het standgerechtshof
te Weenen voor zou komen.
Ieder, die zijn hand opheft tegen het leven
van deze Duitschers aldus de nazi-leider
zal word enwegevaagd door den vloedgolf der
volksverontwaardiging.
Wat morgen besloten zal worden is niet of
deze zeven mannen zullen leven of sterven,
maar of Dollfuss en zijn systeem zullen kunnen
blijven bestaan.
ASUNSION (Paragua) (Reuter) Volgens
een hier gepubliceerd communiqué hebben de
troepen van Paraguay de hevige aanvallen der
Bolivianen langs het front van Fort Ballivian
afgeslagen. De Bolivianen hadden zware artil
lerie in stelling gebracht. Niettemin werden zij
teruggeslagen met zware verliezen.
Volgens een ander communiqué hebben de
Boliviaansche troepen deze maand reeds 1500
man aan dooden verloren. Niettemin schijnen
zij voornemens te zijn, den strijd verbitterd
voort te zetten, en steeds worden nieuwe artil
lerie-stukken in het veld gebracht.
v -
Hoogste stand: 765.3 te Haparanda.
=j Laagste stand: 748.8 te Valencia.
E VERWACHTING: Zwakke tot ma- 1
tigen, Oostelijke tot Zuidelijken of Zuid-
Westelijken wind, toenemende bewol-
king, later kans op regen of onweer, aan-
vankelijk warm.
Zon op 5.03, onder 9.08. Licht op 9.38.
jj| Maan op n.m. 3.07, onder n.m. 11.39.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
WARSCHAU, 20 Juli. (V. D.). Toen de
overstroomde terreinen in Zuid-Polen gisteren
langzamerhand weer droog liepen, bood het ge
heel een aanblik van troostelooze verwoesting.
Over groote gebieden is alles tot een droeven
staat van ruïne gebracht. Tot dusverre zijn
op de weer droog geworden landen 120 lijken
gevonden, terwijl, naar verluidt, nog 180 men
schen vermist worden.
Het blijkt thans wel zeer duidelijk, dat deze
overstrooming de meest vernielende is ge
weest, die Polen ooit heeft meegemaakt. Vlieg
tuigen en booten, die doorgedrongen zijn in de
getroffen streken, melden dat er gebrek aan
voedsel heerscht en een groot tekort aan be
hoorlijk drinkwater, dat op sommige plaatsen
uit tanks in stations verdeeld wordt.
WARSCHAU, 20 Juli. (Reuter). Vanuit
de hoofdstad is een vliegtuigeskader naar het
overstroomingsgebied van Zuid-Polen gestart
om boven de geteisterde plaatsen pakjes le
vensmiddelen (spek, brood, koffie enz.) naar
beneden te werpen.
Te Warschau gelooft men, dat door het daar
aanhoudende hooge water vanavond twee
voorsteden, welke op den rechteroever zijn ge
legen, onder water zullen worden gezet.
Het Roode Kruis heeft uitgebreide voorzorgs
maatregelen getroffen, om hulp te kunnen
bieden in geval de Weichsel den dijk door
breekt en de stadsdeelen en omliggende plaat
sen worden overstroomd.
De spoorwegautoriteiten hebben twee trei
nen gereed staan om de vluchtelingen tijdig
op te nemen.
Het hoogtepunt van den waterstroom in War
schau wordt tegen den nacht of Zaterdag
morgen verwacht.
Bij gelegenheid van de groote bedevaart naar
het genadeoord van Wiethmarchen, waaraan
door ruim 30.000 vrouwen en meisjes werd
deelgenomen, heeft de Bisschop van Osnabrück
Dr. Wilh. Berning een toespraak gehouden,
waarin hij o.m. het volgende gezegd heeft.
Ik heb de vorige week met de Rijksregeering
onderhandelingen gevoerd over de vrijheid en
werkdadigheid van de Maria-Congregatie, waar
de Kerk steeds een groote zorg voor gehad
heeft en waarvoor de Kerk altijd gewaakt
heeft. Blijft uw congregatie ook in de toekomst
trouw.
Ik heb met den Führer Adolf Hitler onder
handelingen gevoerd en hij heeft me beloofd,
dat hij niet meer zou dulden, dat de moderne
heidensche beweging steeds metr veld won,
terwijl hij «vendien de vrijheid van den
Christelijken godsdienst en de Christelijke
leer zou beschermen.
Op een congres van Jeugdleiders te Breslau
sprak Kard. Bertram. Wij knippen uit zijn
rede:
„Beschouwen wij het Christus-monogram.
De Heer, is de groote magneet, die allen
tot Zich trekt. Want hij heeft zelf beloofd:
Als ik van de aarde zal verheven zijn, zal ik
allen tot Mij trekken. Napoleon heeft eens ge
zegd: „Wanneer ik zie welke begeestering ik
overal ontmoet, moet ik onwillekeurig denken,
dat alle geestdrift voor mij eens zal verdoo-
ven. Eén slechts is de magneet door alle
eeuwen heen. Dat is de Godmensch Jezus
Christus zelf. Wij willen steeds weer vol nieuwe
begeestering zingen: „Christus, de Koning van
den nieuwen tijd!"
In de bedevaartkerk te Kevelaer aan den
Rijn staat op een ruit het woord: Tegen
den stroom! Wij zullen trouw en sterk en
standvastig staan als de stroom ons eenmaal
tegenkomt. Boven ons straalt het woord:
„Christus dezelfde in 't verleden, heden en
altijd."
NEW-YORK, 20 Juli (Reuter) De hittegolf
in het midden-westen en in den staat New-
York duurt nog steeds voort. In New-York
vielen Donderdag 2 slachtoffers door de hitte,
in Nebraska 9 en in Minnesota 3.
De hoogste temperatuur bedroeg bijna overal
32 graden celsius. Uit Missouri worden echter
zelfs temperaturen van 36 graden celsius ge
meld.
SAN FRANCISCO, 20 Juli. (Reuter.) De
bewoners van San Francisco waren gek
van vreugde bij het vernemen van het
besluit van het stakingscomité, om de
algemeene staking te beëindigen. Er
speelden zich tooneeltjes af, die herin
nerden aan den dag van den wapen
stilstand na den wereldoorlog. Met op
gewektheid keerden de arbeiders terug
naar hun werk.
Bars, theaters, benzine-handels, res
taurants en levensmiddelenwinkels de-
den goede zaken.
Algemeen neemt men aan, dat de
staking tot een einde gekomen is onder
den druk der openbare meening.
Het schijnt dat de arbeidersleiders
tenslotte hebben toegegeven, toen zij
zagen dat alom hun macht verminder
de en de bevolking meer en meer in ver
zet kwam tegen de bevelen, welke ze
zich aanmatigden. Zoo gaf 't comité
vergunningen uit, waarop leveranties,
werden verstrekt.
Reeds in den loop van gisteren hadden
duizenden arbeiders het werk hervat.
De kleine meerderheid, waarmede overigens
het besluit van het stakingscomité genomen is,
is overigens een bewijs voor de verbittering, die
nog onder de arbeiders heerscht, en die nog
verhoogd wordt door het feit, dat het besluit
genomen is onder den druk der openbare opi
nie en met het oog op de dreigende afkondiging
van den staat van beleg.
Intusschen spreekt men van een succes voor
de bonds-arbitragecommissie, ofschoon nog zeer
moeilijke onderhandelingen tusschen werkge
vers en werknemers te wachten zijn.
SAN FRANCISCO, 19 Juli. (Reuter.) Zooals
wij berichtten heeft het stakingscomité te San
Francisco besloten, de algemeene staking te
beëindigen.
Met 191 tegen 174 stemmen werd een motie
aangenomen, waarin het comité zich ervoor
verklaart, om alle door het geschil opgeworpen
kwesties aan arbitrage te onderwerpen.
Het comité besloot voorts, ingeval van aan
vaarding door de reeders van de door den na
tionalen verzoeningsraad vastgestelde voor
waarden ter bijlegging der havenstaking, deze
voorwaarden te accepteeren als grondslag voor
de onmiddellijke regeling van het conflict.
Tenslotte adviseert het comité alle vakver-
eenigingen, welke de sympathiestaking hebben
gelast ter ondersteuning der havenarbeiders, om
het werk terstond te hervatten. Het comité heeft
echter den havenarbeiders, die in staking blij
ven, allen financieelen en moreelen steun toe
gezegd.
In de motie wordt verder verklaard; dat het
stakings-comité niet eerder zal worden ontbon
den, dan wanneer zijn voorzitter daartoe het
besluit neemt. Verder wordt verlangd dat, in
het belang van orde en rust, de regeeringstroe-
pen uit alle steden door den gouverneur voor
onbepaalden tijd zullen worden teruggetrokken.
PORTLAND, 20 Juli. (Reuter.) De gouverneur
van Oregon heeft de mobilisatie van de natio
nale garde gelast ter bescherming van leven en
goederen der bevolking. Hij heeft dit besluit ge
nomen in verband met het voornemen der werk
gevers, om de kade-staking met geweld te bre,-
ken.
Het „strijdcomité" te Portland heeft besloten
tot afkondiging der algemeene staking, wanneer
de op 10 mijl van Portland kampeerende na
tionale garde de stad binnentrekt.
SAN FRANCISCO, 20 Juli. Gouverneur
Merriam heeft verklaard, dat hij de nationale
gardisten zal terugtrekken, zoo spoedig hij er
redelijk van overtuigd kon zijn, dat zij niet
langer meer noodig zijn ter versterking van
den veiligheidsdienst.
Generaal Johnson heeft onmiddellijk het sta
kingscomité ervan in kennis gesteld dat de
arbitragebeloften ten uitvoer zullen worden ge
legd. Johnson zeide: „Ik ben van plan uw zaak
tot het uiterste te verdedigen".
Het aantal dooden tijdens de stakingsdagen
te San Francisco bedraagt 8, het aantal gewon
den 197. De schade tengevolge der staking
wordt geraamd op 150 millioen dollar.
Wij hebben er reeds melding van gemaakt,
dat de weduwe van den in Berlijn doodgescho
ten jeugdleider Adalbert Probst officieel de
mededeeling kreeg, dat de asch van haar man
haar per post zou worden toegezonden, wat dan
ook gebeurde.
Wie dit bericht als ongeloofwaardig mag heb
ben beschouwd, moge kennis nemen van het
relaas, dat de N. R. C. geeft over den dood van
Gregor Strasser. Evenals Probst werd ook
Strasser onder voorwendsels uit zijn huis ge
lokt en in het Grünewald ten doode mishan
deld. Evenals mevr. Probst hoorde ook mevr.
Strasser niets van haar man en evenals zij
kreeg zij een urn thuis met wat asch.
Wij lezen in de N. R. C.:
„Dagen lang hoorde de familie Strasser
niets. Pas toen vrienden van Strasser stel
selmatig het terrein afzochten om het ljjk
te bergen en te fotografeeren, lieten Goe-
ring en Daluege den doode 's nachts opgra
ven en verasschen. Op 7 Juli, 8 dagen na
den moord, kreeg de familie een urn met
de mededeeling dat het Gregor Strasser
was, die werd thuis gestuurd."
Bjj onze beschrijving van den moord op dr.
Klausener hebben wij iets uit onze gegevens
weggelaten, namelijk mededeelingen over een
bezoek, dat mevr. Klausener aan Hitier bracht.
Het kwam ons te bar voor. Maar thans lezen
we in de N. R. C., dat iets dergelijks mevr.
Strasser overkwam. Wij moeten nu wel de
waarheid dezer berichten aannemen en publi-
ceeren ze dus:
Het eerste bericht is van een Duitschen „Mi-
nisterialbeambter" in de „Reichspost" en luidt:
„Toen mevr. Klausener van minister Eltz von
Rübenach de officieele mededeeling had ge
kregen, dat haar man na zijn arrestatie zelf
moord had gepleegd, begaf zij zich naar Hitier.
die haar ontving. Met nadrukkelijke woorden
verweet zü Hitier dat groote onrecht. Hitier
werd woedend en riep, dat, wanneer zij het
waagde nog 'n woord tegen het fusilleeren van
haar man te zeggen, hij haar het geheele pen
sioen zou ontnemen."
En nu wordt dit bericht indirect bevestigd
door het wedervaren van mevr. Strasser. De
N. R. C. meldt daarover het volgende:
De weduwe trachtte, vergezeld van haar
broer door te dringen tot Hitier. Frick, Goering
en den politie-generaal Daluege, tot dezelfde
mannen, die honderden malen aan haar tafel
Ruïnes in Polen na den watersnood, 120 lijken
gevonden. Thans overstrooming gevreesd van
den Weichsel te Warschau.
De politieke spanning in Frankrijk De socialis
ten eischen Kamerontbinding.
De Duitsche regeering laat de „asch" der ver
moorden op 30 Juni per post of per bode aan de
weduwen thuis bezorgen.
De arbeid te San Francisco hervat. Opgetogen
heid der burgerij. De havenstaking duurt echter
voort.
Fransche dynamietfabriek de lucht in gevlogen.
Twee dooden.
De hooge salarissen in de Amerikaansche film
wereld. Een Nira-rapport.
Moordaanslag te Enschede.
Voorloopige mededeelingen over de Amsterdam-
sche begrooting van 1935
Mgr. A. Hermus benoemd tot Protonotarius
Apostoiicus a. i. p.
Uitvaart en begrafenis van Mgr. B. A. de Wit,
oiid-vicaris-generaal van het Aartsbisdom.
hadden gezeten. Hitier zelf is peet van de twee
ling-zoons van Strasser, maar gaf thans niet
thuis. Daluege liet nog zeggen, dat de vrouw
nu alsjeblieft haar snavel moest houden, andere
zou het haar net zoo gaan als haar man.
LONDEN, 20 Juli Reuter) Het Engelsch-
Turksche incident bij Samos wordt door de
Engelsche pers in het algemeen als bijgelegd
beschouwd, nu de Turksche regeering toege
stemd heeft in het instellen van een gemengd
Engelsch-Turksch onderzoekings-comité.
De Turksche ministers van Buitenlandsche
Zaken en van Oorlog zijn naar Smyrna gereisd
om het incident ter plaatse te onderzoeken.
Men heeft de hoop opgegeven het lijk van den
omgekomen marine-arts te vinden, aangezien
ter plaatse de zee van haaien wemelt. Aan
boord van het Turksche oorlogsschip „Koucha-
dassi" zal een plechtige lijkdienst worden ge
houden.
PARIJS, 20 Juli (Reuter). In de dynamiet
fabriek Paulilles bij Port Vendres had Vrijdag
morgen tegen 3 uur een ontploffing plaats. Het
fabrieksgebouw, waar nitro-glycerine vervaar
digd werd, vloog in de lucht. Twee arbeiders
werden gedood en een gewond.
Er ontstond een brand, welke evenwel door de
brandweer spoedig kon worden gestuit.
~\~xxx 11 w l 1171 II1 l r
Stand op Vrijdag 1 uur n.m, 758.7
yorige stand: 759.4