IETS OVER SCHEEVE TORENS
Men tMjft
ZATERDAG 21 JULI 1934
Lang niet zeldzaam
Bij Overwegen
Overwegen1
Een wegwijzer
De falsificator
UIT DEN OMTREK
ARKA, Bloembollenstreek
BLOEMENDAAL
OSDORP
HALFWEG
HAARLEMMERLIEDE
HAARLEMMERMEER
Het mechanisme der natuur
HEEMSTEDE
HILLEGOM
'T KALF (Zaandam)
VIJFHUIZEN
ZAANDAM
ZANDVOORT
RIJKSVISCHAFSLAG
STAAT VAN BESOMMINGEN
Het nabootsen van kunstwerken
Een engelenfiguur wordt "bestreken met
een stof-houdend vocht, dat haar enkels
honderden jaren ouder maakt
Natuurlijk denken we bij dit opschrift
dadelijk aan den beroemden Scheeven
Toren van Pisa; al zou men zelfs nooit
van Pisa afzonderlijk gehoord hebben, dan toch
zeker heeft men de combinatie „scheeve toren"
en „Pisa" meermalen hooren noemen niet al
leen, maar ook de afbeeldingen ervan zijn over
bekend.
Wat echter niet iedereen weet, is dat 't eigen
aardige verschijnsel van scheefstaande torens
heel wat meer malen voorkomt. In Italië alleen
b.v. hebben ook Bologna en Mantua, Venetië
en Ravenna hun scheeve torens. Ook in andere
landen komen ze voor, zooals in Engeland,
Spanje en Zwitserland. Zelfs ons eigen kleine
landje kan er op bogen een scheeven toren
te bezitten, waarbij we denken aan den West
toren van de St. Hippolytuskerk te Delft, die
uit 1240 dateert. Schreef De Genestet niet in
de vorige eeuw:
Gelijk Pisa heeft ook Delft haar scheeve toren,
Die al voor eeuwen her de ruste placht te
[storen
In 't klooster aan zijn voet, te somb'ren winter-
nacht.
Maar sinds door geen orkaan nog werd ten
[val gebracht
En pal staat, scheef maar pal, en naar wij vast
[vertrouwen.
In Delft het langer dan wij allen uit zal
[houen.
Maar, ondanks dit alles, de Scheeve Toren
van Pisa is ons allen het meest bekend. Dit zal
zijn oorzaak vinden misschien in het feit, dat
de scheefheid ervan zeer in het oog loopend is,
doch zeker niet minder, omdat hij een juweeltje
van bouwkunst is.
Het bouwwerk maakt deel uit van een inte
ressante gebouwengroep te Pisa, waarvan de
Campanile of Klokketoren zeker niet de minst
belangrijke is, doch waarvan de populariteit,
voor wat de overige gebouwen betreft, door de
„scheeve" eigenschap der Campanile wat erg
uitsluitend wordt opgeëischt; althans bij het
niet in de kunstgeschiedenis ingewijde publiek.
Het oudste dezer gebouwen is de Dom van
Pisa, het fraaiste Romaansch-Toscaansche
bouwwerk, gebouwd in de jaren 1063 tot 1118
Deze kruisvormige kathedraal is geheel van
donkergroen en wit marmer en is zoowel uit-
als inwendig zeer bezienswaardig; noemen we
alleen den zeer bijzonderen preekstoel en de
symbolieke lichtkronen.
In het jaar 1153 werd een aanvang gemaakt
met den bouw van het Baptisterium of de
Doopkapel, dat als geheel vrijstaande koepel-
rotonde met een doorsnede van 3014 Meter,
kwalijk den naam van doopkapel draagt. Hoe
wel ook dit gebouw geheel van Romaanschen
opzet is, zijn er later verschillende Gothische
details aan toegevoegd. Het monumentale Fonte
Battissimale oftewel doopvont en de sierlijke
preekstoel doen wel vermoeden, dat daar eens
plechtige doopjes plaats hadden! De leeuwen
onder de zuilen dier preekstoel, welk motief ook
in den Dom voorkomt, doen als dragend element
minder prettig aan: je bent altijd bang. dat
zoo'n grimmige leeuw eens plotseling zal weg-
loopen, wat natuurlijk de stabiliteit van het
zware spreekgestoelte niet ten goede zou
komen.
En in 1174 begon men met den bouw van den
klokkentoren, den beroemden door Bonannus
gebouwden Torre Pendente. De stijl van dit
machtige bouwwerk is geheel in overeenstem-
vlak tegenover staat; dus ook: de Romaansche
stijl. Deze overeenstemming komt vooral tot
uiting door de zes open galerijen, die op even
zoovele verdiepingen rondom den toren loopen.
De muren, beneden 3.80 meter, en boven 2.30
meter dik, zijn opgetrokken van baksteen en
geheel bekleed met wit marmer. De arcaden
zijn, evenals die in den Domgevel, in de muren
uitgespaard. Uit de geheele samenstelling valt
op te maken, dat het de bedoeling van den
bouwmeester geweest is, een stuk werk te le
veren, dat de eeuwen zou kunnen trotseeren.
waarin de toren dan ook, ondanks alles, uitste
kend geslaagd is.
De verschillende verdiepingen worden bereikt
langs een wenteltrap van 296 treden en een
ladder voert tenslotte boven naar het plat, de
historische plek, waar omstreeks 1600 Galilei,
professor te Pisa en te Padua, de wetten der
zwaartekracht vaststelde.
De toren is 54>/3 meter hoog en de afwijking
van den loodrechten stand bedraagt over die
hoogte de niet geringe maat van 4.30 meter,
terwijl nog steeds eenige werking valt te be
speuren. Men moet den toren gezien hebben,
om te beseffen, hoe scheef die eigenlijk wel is
en als men voor het eerst te Pisa komt en
plotseling voor de Campanile staat, dan zal
men er van schrikken, ondanks de honderd af
beeldingen, die men ervan gezien heeft.
Vanaf den bovensten omgang heeft men een
schitterend uitzicht over de omgeving; ten
noorden de Apennijnen; in het noord-oosten
Monte Pisano; vervolgens de rivier de Arno;
aan de andere zijde de Ligurische Zee met de
daaraan gelegen stad Livorno en verder, in zee
de Toscaansche eilanden.
Hoewel wij het hier over „scheeve torens"
wilden hebben, zullen we toch even, volledig
heidshalve, de merkwaardige gebouwengroep te
Pisa, waarvan de scheeve Campanile deel uit
maakt, completeeren. In 1270, dus een eeuw
nadat men aan dezen toren begon te bouwen,
werd aan het complex het beroemde Campo
Santo of het Kerkhof toegevoegd. Uit die jaren
valt de langzame stijlovergang van Romaansch
naar Gothisch op te merken en zoodoende werd
het Campo Santo gebouwd in den vorm van
een vroeg-Gothische kruisgang, beroemd om
de vele muurschilderingen, graftomben en
beeldhouwwerken.
Van een geheel ander type zijn de scheeve
torens van Bologna: de Garisenda of de Torre
Mozzo (afgestompte toren) en de Asinelli, wel
ke beide, naast elkaar staande gevaarten op het
eerste gezicht een paar plompe fabrieksschoor-
steenen van den lateren tijd gelijken. De torens
staan in het hartje van de stad aan het einde
van de Via Rizzoli, den druksten verkeersweg
van Bologna. Zij dateeren beide uit den tijd
der Italiaansche Republiek, toen de aanzien
lijke families alle mogelijke maatregelen na
men, om zich aan de vervolgingen van de vij
anden te onttrekken en daarom bestaat dan
ook het gegronde vermoeden, dat de torens al
leen werden gebouwd als wacht- en uitkijk
torens, daar zij ieder sieraad missen. Ook het
gebruikte materiaal, de ruwe baksteen, wijst
erop, dat met groote haast moet zijn gewerkt.
De namen der torens zijn eigenlijk de namen
der bouwheeren. De Asinelli werd in 1109 ge
bouwd door Gherarde Asinelli en is 115 meter
hoog en 6 meter breed in het vierkant, terwijl
de afwijking van het loodrechte 1 meter be
draagt. De bovenbeëindiging is voorzien van
kanteelen en schietgaten, wat meteen de eenige
bekroning van het bouwwerk is.
Met den bouw der Garisenda werd door een
zekeren Garisenda een jaar later aangevangen,
dus toen de Asinelli nog niet eens klaar was.
Men vertelt, dat Garisenda dezen toren uit na
ijver op zijn buurman liet bouwen. Door dien
naijver had men zeker al te veel haast ge
maakt. want, wegens te groote bouwvalligheid
heeft de toren van zijn hoogte moeten inboe
ten: een groot gedeelte ervan is gesloopt, wat
ook de oorzaak is, dat de toren geen bekroning
heeft. Anderen daarentegen vertellen, dat de
toren pas 45 meter hoog was, toen de verzak
king reeds dusdanige vormen had aangeno
men, dat men het verstandiger achtte er maar
niet verder mede te gaan. In ieder geval is de
hoogte thans slechts 47'/2 meter, doch de lood-
afwijking is op die geringe hoogte nog 2.40 M.
Doordat deze veel kortere toren veel meer
scheef staat dan de lange Asinelli, zou men op
het eerste gezicht kunnen denken, dat deze
laatste te lood staat, doch dit is gezichtsbedrog,
waarvan men ook spoedig terug komt, als men
het silhouet tegen de omliggende, recht staande
gebouwen bekijkt. Behoudens enkele kleine
openingen en schietgaten zijn de muren der
beide vierkante torens geheel vlak en geheel
dicht.
Een bekende scheeve toren is ook die bij de
Chiesa dei Greci te Venetië, waarvan de scheef
heid nog meer tot uiting komt, doordat de
toren vlak aan het water staat en met zijn spie
gelbeeld dus een gebroken lijn vormt.
Wanneer we zoo al die scheeve torens bezien
dan vragen we ons onwillekeurig af: hoe komen
die gevaarten zoo scheef? Zijn ze zoo gebouwd?
Is het een gril van den bouwmeester? Of is
verzakking de oorzaak?
Dit willen wij in een volgend artikel nagaan.
THEO VAN DER EERDEN
Over hel! Hoogheemraadschap
Amstelland
Tijdens de goede en vette jaren voor land
bouw, veeteelt en veenderij, werd er aan Am
stelland weinig aandacht geschonken. Al wist
het meerendeel der eigenaren zelfs niet waar
om men Amstellandlasten verschuldigd was,
waaraan Amstelland zijn bestaan te danken
had, men betaalde omdat dat eenmaal de ge
woonte was.
Nu de magere jaren zijn ingetreden, nu ieder
landbouwer, veehouder, veenman, grondeige
naar, zich tot het uiterste moet bezuinigen, nu
de belastingen zou benauwend nijpen, nu het
meerendeel niet weet hoe men van den eenen
dag in den anderen zal komen, nu Ministers,
Gedeputeerde Staten en ander autoriteiten op
nog meer bezuiniging, meer versobering aan
dringen. nu die autoriteiten alle salarissen ver
minderen, steeds opnieuw verlagen, nu men
een dubbeltje vele malen omkeert en moet
omkeeren, wil men den strijd om het bestaan
nog kunnen rekken, nu vragen velen, ja zeer
velen, zich af waartoe dienen die Amstelland
lasten, welk belang hebben wij bij het bestaan
van dat Hoogheemraadschap?
Velen hebben daaromtrent een verkeerde
voorstelling, meerendeels is men in de ver
onderstelling, dat Amstelland zorgt voor
onderhoud van kaden en sluizen.
Die voorstelling is grootendeels onjuist.
In hoofdzaak heeft Amstelland alleen te
zorgen, dat het recht van uitwatering, welke
dat Hoogheemraadschap bezit, door de ge
meente Amsterdam op het IJ met het ge
meentebestuur van Amsterdam wordt geregeld
en dat zoo noodig de sluizen, welke het water
afvoeren onderhouden worden.
Wij laten hier onbesproken de vraag of
over dat recht van uitwatering dat Amstel
land bezit, niet op eenvoudiger wijze te waken
valt.
Het doel van dit schrijven is belanghebben
den en autoriteiten bekend te maken met de
luxueuze wijze, waarop Amstelland wordt be
heerd ten koste van Ingelanden.
Wij zullen dit doen aan de hand van de be
grooting van dat Hoogheemraadschap voor
het dienstjaar 1934<1935.
Die begrooting luidt:
Inkomsten: Batig saldo dienst 1932/1933
f 1892.85; Omslag per Hectare f 0.50, bedra
gende over 30.000 Hectare f 15.000.Rente
van een kapitaal vat» f 200.000.2
Grootboek Nationale Schuld f 5000.Rente
van een 4% Obligatie Nederland f 40.Huur
van het bovenhuis te Amsterdam a./d. Am-
steldijk no. 11 f 1200.Totaal der inkomsten
f 23132.85.
Uitgaven: Jaarwedde van den voorzitter
f 1000.Jaarwedde van de 4 Hoogheemraden
f 1200.Jaarwedde van den secretaris-pen
ningmeester f 2000.kosten van diens bu
reau en schrijfbehoeften f 200.kosten van
inning van den omslag f 200.—; drukloon en
advertentiën f 500.—; f 2900.—; jaarwedde
van den klerk f 1225.jaarwedde van den
bode f 1750.—; jaarwedde van de opzichters
f 2300.premies der pensioenwet en kosten
van inkoop der heeren f 2094.48; presentie
gelden van Hoofdingelanden f 400.kosten
van verkiezingen f 100.huishoudelijke kos
ten (wat daar onder begrepen wordt zegt de
memorie van toelichting niet, vermoedelijk
zijn dat reis- en verblijfkosten) f 1800.kos
ten voor het bijhouden van den legger
f 250.het huis aan den Amsteldijk te Am
sterdam waar de heeren vergaderen en waar
in de secretarie gehouden wordt, begroot:
aan onderhoud (met inbegrip der meubelen)
f 700.aan verzekering tegen brandschade
f 50.aan grondlasten (waaronder begrepen
de grondlasten der Iepenslooter en Diemer-
dammersluizen f 250.—; rente f 620.Teza
men f 16639.48.
Nog is begroot: voor erfpacht van de gewe
zen Abcoudersluis f .6—; onderhoudskosten
van Iepenslooter en Diemerdammersluizen in
totaal slechts f 600.— en voor onderhoud peil
schalen f 25.—. Samen zes honderd een en
dertig gulden, zegge f 631.—.
Voor het Amstellandhuis is geleend f 25000
en nog een bedrag dat niet genoemd wordt,
evenmin als het rente-percentage in de me
morie van toelichting wordt vermeld. Van
deze geldleeningen zullen worden afgelost vol
gens de begrooting f 4000.
Ten slotte is voor buitengewone uitgaven
uitgetrokken, ter bestrijding van onvoorziene
uitgaven of voor het geval de hiervoor ge
noemde uitgaven te laag mochten -blijken te
zijn, f 1862.37
Totaal der uitgaven alzoo gelük aan de in
komsten f 23132,85.
Als men deze cijfers aandachtig beschouwt,
dan komt men tot de slotsom:
1. dat de beheerkosten bedragen ongeveer
f 16639.48. (Wij zeggen ongeveer, omdat ons
niet bekend is, wat de huurwaarde is van het
gedeelte van het Amstelhuis, in gebruik by
Amstelland)
2. dat in totaal maar is begroot f 631.— aan
kosten voor onderhoud van waterbouwkundige
werken, bij een ontvangst van f 23132.85;
3. dat er bijna op alle uitgaafposten zeer
zeer veel te bezuinigen (en te vereenvoudigen)
is, en
4. dat zoo ergens salarisvermindering moet
plaats hebben, dit gewis en zeker voor dit
College een gebiedende eisch is.
Tot heden werd er bij verkiezingen voor
Hoofdingeland van Amstelland weinig of niet
gestemd (soms moest men zelfs enkele Inge
landen te elfer ure by elkaar trommelen,
opdat er tenminste eenige stemmen werden
uitgebracht)
Het is te hopen, dat degenen die deze cij
fers lezen, voortaan een goed gebruik maken
van hun stemrecht en hun stem uitbrengen
op mannen, die de belangen van Ingelanden
voorstaan.
VELE INGELANDEN
Over: De nieuwe steunregeling
Mijnheer de Redacteur.
Gaarna zag ik dit stukje geplaatst in uw veel
gelezen blad naar aanleiding van het stuk ,,De
nieuwe steunregeling" in de N. H. Crt. van Za
terdag 14 Juli. Dit handelt bijna niet anders
over de groote steden. Nu wilde ik gaarne langs
dezen weg de aandacht eens op het platteland
vestigen. Hadden volgens den heer Steinmetz in de
stad man, vrouw en 5 kinderen voorheen 20.25
en nu nog slechts 18.75, wij hebben op het plat
teland eerst 14.35 genoten en komen nu als
dubbel-uitgetrokken met hetzelfde gezin aan de
11.75, waarvan, ook af moet 3.00 huishuur en
een totaal van 2.25 aan contributie voor vak
bond, ziekenhuisfonds, enz. Totaal 5.25, zoódat
een. gezin van 7 pe'rsonen moet rondkomen met
6.50. En als men, zooals velen onzer, reeds bh'na
2 „aar werkloos is, dan vertel ik geen leugens als
ik ze; dat er zijn, die. als het waschdag is, slechts
met broek, Jas en overhemd aan loopen. omdat
hun eenige ondergoed in de wasch is.
Dit schrijf ik niet om aan te toonen, dat een
werklooze in de stad het zoo best heeft, neen
maar om aan te toonen het vele, dat wij op het
platteland te kort komen. Een gezin van man en
vrouw krijgt bij ons dubbel-uitgetrokken 8 00
en zoo vervolgens 75 cent voor ieder kind, zoodat
het geen kunststuk is om uit te rekenen wat wij
krijgen. J
V, mijnheer de redacteur, bij voorbaat dankend,
t66k6U ik
EEN WERKLOOZE PLATTELANDER
,J)e lof der kuischheid" van Giorgone op de Italiaansche tentoonstelling te
Amsterdam.
Donderdagavond vergaderde de ARKA af-
deeling Bloembollenstreek in café „De Nagte-
gaal" te Noordwijkerhout.
In deze vergadering hield de heer De Bekker
uit Voorhout een causerie over de individueele
bevoegdheden van raadsleden. Met aandacht
werd deze inleiding gevolgd. Geruimen tijd
werd na de lezing over dit onderwerp gediscus
sieerd.
De voorzitter dankte den heer de Bekker voor
zijn inleiding en wekte de leden op zich voor
het inleiden van onderwerpen beschikbaar te
stellen.
Vervolgens werd gesproken over het maken
van uitstapjes. Contact was gezocht met de
afdeelingen Leiden en Haarlem. De afdeeling
Haarlem heeft een zeer mooi program en zal
data en kosten van deelneming opgeven. Beslo
ten werd den leden hiervan kennis te geven,
opdat ieder, die aan een excursie wil deel
nemen, zich daartoe kan opgeven.
Bloemendaalsche Reddingsbrigade Vrijdag
avond hield de Bloemendaalsche Reddingsbri
gade een ledenvergadering in hotel Roozendaal
te Overveen. Besloten werd niet deel te nemen
aan de demonstratie te Noordwijk. Op voorstel
van het bestuur werd de heer J. Hasselmeijer,
oud-bestuurslid en bekleeder van tal van func
ties, benoemd tot Eere-lid der brigade. Dit is
het eerste lid gedurende het 11-jarig bestaan
der B.R.B., wien deze eer te beurt viel. De voor
zitter wenschte Mevr. Hasselmeijer veel geluk
in haar verdere leven toe te Meppel. Namens
haar man bedankte zij bestuur en leden voor de
prettige samenwerking tijdens hun lidmaatschap
van de B.R.B.
Bij de rondvraag werd op voorstel van den
penningmeester besloten, een Eere-diploma te
laten vervaardigen ten behoeve van den heer
Hasselmeyer. De heer Meyerink gaf zijn groote
tevredenheid te kennen over het keurig in orde
houden van het strandgebouw en de materialen
door den vasten strandwacht Donkelaar, welk
complimentje door de vergadering met een
krachtig applaus werd ondersteund.
R. K. Volksbond Van het aanvankelijke
voornemen van het bestuur om bij voldoende
deelname een mannenkoor op te richten is men
in zooverre afgeweken dat thans in overleg met
den heer Schrijvers, organist en muziekleeraar,
gepoogd zal worden een geenmg koor samen te
stellen.
Zangeressen en zangers mits boven de 17 jaar
die met dit doel symphatiseeren kunnen zich
opgeven bij de heeren J. C. Dijkers Zwanenbur-
gerdijk: H. Montfrooy, idem; en L. Sloot, Raas-
dorperweg.
Kostelooze rijwielmerken Dinsdags en Oon-
derdagavond van 7 <4 tot 8'A uur bestaat ten
huize van den heer F. van Es, Kanaalweg 6,
commles-dienstgeleider der Directe Belastingen,
gelegenheid een kosteloos rijwielmerk aan te
vragen.
Mond- en klauwzeer In deze gemeente doen
zich momenteel twee gevallen van mond- en
klauwzeer voor. Het besmette vee bevindt zich
in den Inlaagpolder.
Ter aarde bestelling Het soffelijk overschot
van den zwerver A. Korver die Woensdagavond
door de hitte werd bevangen en bezweek wordt
hedenmidag op het gemeente-kerkhof onder
Haarlemmerliede aan den schoot der aarde toe
vertrouwt.
Houten woonhuis met schuur afgebrand
Donderdagmiddag ontstond aan den Lijnderdijk
alhier brand in een houten schuur, waarin vod
den waren opgeslagen, toebehoorende aan een
voddenkoopman te Amsterdam.
Het vuur greep zóó snel om zich heen, dat
de schuur weldra in lichterlaaie stond, terwijl
ook de houten in de onmiddellijke nabijheid
staande onbewoonde woning werd aangetast.
Toen de motorbrandweér uit Hoofddorp arri
veerde, viel niet veel meer te redden en moest
men zich bepalen tot het uitspuiten van de
nog brandende resten. Verzekering' dekt gedeel
telijk de schade.
Autobotsing Op den Kruisweg alhier kwam
Donderdagmorgen een tweetal luxe-auto's met
elkaar in botsing, doordat een der bestuurders
blijkbaar niet ver genoeg uitweek. De aanrijding
was zóó hevig, dat beide auto's ernstig bescha
digd werden; het voorgedeelte van een der wa
gens was gedeeltelijk ingedrukt. Persoonlijke
ongelukken kwamen niet voor.
Burgerlijke Stand Geboren: Johanna Ge-
zina, d. van G. J. van Hensbergen en J. G.
Jeurissen; Catharina Hendrika Maria, d. van
M. J. Verbeme en P. de Langh.
Ondertrouwd: Simon Lambertus Betjes, 25 j.
en Hendrika Ippel, 25 j.; Koendert Smits, 24 j.
en Aagje de Graaf, 24 j.; Jan Lottering, 27 j. en
Johanna Samfferman, 31 j.; Willem van Beek,
2(7 j. en Trijntje Maria Brouwer, 23 j.; Johan
nes Adrianus Thijs, 43 j. en Wilhelmina Vis. 24 j.
Getrouwd: Maarten Boellaard, 28 j. en Aafke
Veenstra, 19 j.; Cornells Knevel, 32 j. en Cor
nelia Kooijman, 28 j.
Bouw der materie, en stralingsverschijnselen,
ziedaar de twee polen waar de moderne na
tuurkunde om draait. Twee polen, die zelfs niet
eens zoo heel ver van elkaar afliggen.
De tijd der groote technische ontdekkingen
schijnt voorbij. Een vorige generatie heeft voor
het eerst meegemaakt, dat men door een draad
op verren afstand kan spreken, dat men, door
een knopje om te draaien, een heel huis kon
vullen met licht. Zij heeft het ongehoorde
wonder beleefd, dat men zonder draad van uit
Engeland in verbinding kon komen met
Amerika. Tegenwoordig is dat geen wonder
meer. De Hollandsche straatjongen, die vroe
ger een bootje maakte uit een oude klomp,
bouwt nu, met een bouwschema en een pet vol
schroefjes en koperdraadjes van de rommel
markt, zijn radiotoestel in een sigarenkistje en
weet er alles van. En een jongen met een
schoolrapport zoo vol onvoldoendes als een
krentebrood vol krenten, neemt thuis proeven
op het gebied van televisie.
De huidige natuurwetenschap tracht een
verklaring te vinden van al de verschijnselen,
welke in een vorige periode met zulk een be
hendigheid onder onze macht gebracht zijn.
En het steeds dieper doordringen brengt van
dag tot dag een massa merkwaardige en be
langrijke feiten aan het licht.
Het is frappant, te constateeren hoe de ont
dekkingen der laatste decennia de natuurkunde
een groote mate van populariteit bezorgd heb
ben buiten de kringen der vakgeleerden. Ir. dit
gebied van exactheid en nuchtere zakelijkheid
ligt de wonderwereld van het moderne sprookje.
Het wonder der stof.
Voor deze belangstellenden schreef een Lon-
densch hoogleeraar in de natuurkunde E. N.
da C. Andrade een boekje 1) dat door dr. F.
W. Nijhoff In het Nederlandsch werd ver
taald. Dit werk, waarin getracht wordt de
grondslagen der nieuwere natuurkunde duide
lijk te maken voor hen wien het aan voorken
nis op dat gebied ontbreekt, is volgens het
voorwoord van den schrijver bedoeld als
een inleiding, die den lezer in staat stelt po
pulaire uiteenzettingen omtrent afzonderlijke
deelen van het onderwerp en artikelen in kran
ten en tijdschriften omtrent nieuwe vindingen
te begrijpen.
Een inleidend hoofdstuk behandelt den aard
der natuurwetenschap en haar methode en
daarna komen in een zestal hoofdstukken de
belangrijkste onderdeelen der natuurkunde ter
sprake. Zy handelen over het verband tus-
schen warmte en energie, warmte als energie
der moleculen; de geluidsleer, de leer der tril
lingen, en het wezen van het zoo belangrijke
begrip golf. De energie van geluidsgolven, de
drukking van geluid, het verband met elec-
trische trillingen en de ultra-korte geluidsgol
ven met hun verrassende eigenschappen wor
den besproken. Onder het hoofd: licht- en
stralingsverschijnselen volgen onderwerpen als
het spectrum, golflengte en frequentie, het in
terferentieverschijnsel, de verschillende stralen
en het foto-electrisch effect, waarna het vol
gende hoofdstuk electriciteit en magnetisme
behandelt. Hierbij vinden een bespreking van
het electron en van de nevelcamera van Wilson
hun plaats.
Het boek wordt besloten met een tweetal
hoofdstukken gewijd aan een paar belangrijke
onderwerpen, de theorie der quanta, en het
atoom.
Waar „de interessante nieuwe ontdekkingen
op physisch gebied, volgens den schrijver, voor
een groot deel in nauw verband staan met het
onderzoek van de eigenschappen der stralen.."
is een behandeling van flanck's geniale quan
tentheorie zeker van bijzonder belang Nadat
dit hoofdstuk inzicht verschaft heeft in het
wezen der straling en het verband tusschen
straling en materie, komt het laatste hoofdstuk
over het atoom.
Op een vermelding van de vroegere theorieën
volgt een heldere uiteenzetting over de mo
derne opvattingen over den bouw van het
atoom, met zijn kern en omhulsel, over hun
structuur en de bouwstoffen der materie en
verdere daarmee samenhangende onderwerpen
en ontdekkingen. Zooals ook in de andere
hoofdstukken, brengt de schrijver, waar noodig,
ook feiten uit de astrophysica ter sprake, en
laat zoo het nauwe verband tusschen beide
bemerken.
Het oorspronkelijke werk schijnt reeds enkele
jaren geleden geschreven. Het onderzoek is in-
tusschen weer gevorderd wij denken b.v.
aan de ontdekking van het neutron en het
positron en nieuwe feiten zouden hier en
daar nog toegevoegd kunnen worden. De ver
taler had dit b.v. nog in den vorm van voet
noten of van een aanhangsel kunnen doen. Aan
de beteekenis van het boek doet dit verder niet
veel af.
Door zijn populair gehouden schrijftrant
populair in den goeden zin van het woord,
zooals wij dien van de beste Engelschen kennen
kan dit boek een practische wegwijzer zijn
voor hen, die belangstellen in de vorderingen
en vondsten van de moderne physica en daar
om gaarne nog eens een globaal overzicht had
den van datgene wat tot optreden reeds ont
dekt en verklaard is.
HENRI VAN MANDELE
1) Het Mechanisme der Natuur; een eenvou
dige uiteenzetting van de moderne opvattingen
betreffende de structuur van de stof en het
wezen van de stralingsverschijnselen, door E.
N. da C. Andrade, vert. dr. F. W. Nyhoff.
Thieme; Zutfen.
Personalia Voor het examen MULO zijn
geslaagd onze plaatsgenooten C. Kuyper, M.
Noordam en H. Versluys.
Naar Ileiloo Woensdag hebben 35 werkloo-
zen van Hillegom en Zilk, onder leiding van ka
pelaan W. van Benten van St. Martinus een
bede-tocht gemaakt naar O. L. Vr. ter Nood te
Heilo.
Per fiets van Hillegom vertrokken, waren ze
te circa 11 uur te Heiloo, alwaar in het Genade
oord allereerst eenige Godsdienstige oefeningen
verricht werden.
Des middags hield kapelaan Van Benten een
zeer treffende predikatie op den Kruisberg,
waarna vervolgens een plechtig Lof werd gecele
breerd met processie. Hierna werd de terugtocht
weer per fiets gemaakt en was men des avonds
te circa 8 uur weer thuis. Alleen waren vol lof
over deze mooie en zeer nuttige Godsdiensige
oefening; jammer dat het aantal niet veel groo-
ter was.
ZONDAG, feestdag van de H. Maria Magda-
lena, Patrones van onze parochie. Onder de H.
Mis van half 8 doen de kinderen hun geloofs
belijdenis en gaan zij ter H. Communie. Eerst
na de kinderen mogen de ouders en andere pa
rochianen ter H. Communie gaan. Evenals op
andere Zondagen wordt ook vandaag de H.
Communie om kwart over 7 uitgereikt. Des mid
dags om 3 uur Lof, waaronder hernieuwing der
Doopbeloften en opdracht aan Maria en aan
het H. Hart van Jezus. De kinderen moeten om
kwart over 7 en kwart vóór 3 uur in de pasto
rie aanwezig zijn en gaan vandaar uit, vooraf
gegaan door misdienaars en bruidjes, processie-
gewijs de kerk door naar hun plaats, onderwijl
het hoor het „Veni Creator" zingt. De kinderen
verlaten evenzoo weer de kerk. Bij het binnen
komen des middags zingt het koor den Ps. „Lau-
date pueri Dominum."
De ouders kunnen hun feestelingetjes van de
pastorie komen afhalen, zoowel 's morgens als
's middags.
Voor deze gelegenheid zullen de parochianen,
die een plaats in de voorste banken hebben,
wel zoo vriendelijk willen zijn, de eerste bank
zoowel de dames- als de heerenbank,
voor deze feestelingetjes af te staan. Bij voor
baat zeg ik reeds voor deze welwillendheid mijn
hartelijken dank.
Des avonds om 7 uur plechtig Lof ter eere
van de H. Maria Magdalena met feestpredika
tie. Mag ik alle parochianen vriendelijk verzoe
ken ook dit Lof, zooveel als mogelijk is, te ko
men bijwonen?
Onder de H.H. Missen schaalcollecte voor de
R. K. Militaire Vereeniging.
Heden verjaardag van de Bisschopswijding
van Mgr. Aengenent. De geloovigen worden ver
zocht Z. H. Exc. in hun gebeden te willen ge
denken.
DINSDAG, feestdag van den H. Bemulphus,
een van onze Holl. Heiligen.
WOENSDAG, feestdag van den H. Apostel
Jacobus; des avonds Maria-Congregatie voor de
meisjes om 7 uur.
DONDERDAG, feestdag van de H. Moeder
Anna; des avonds Lof voor de geloovige zielen
met Rozenhoedje.
VRIJDAG-avond 7 uur Maria-Congregatie
voor de jongens.
ZATERDAG-middag vanaf 3 uur gelegenheid
om te biechten.
Het bestuur van de vereeniging „Hulp in de
Huishouding" betuigt aan de parochianen zijn
hartelijken dank voor de mooie collecte.
Bediend: Wilhelmina Luttikhuizen.
ZONDAG, 22 Juli. Half 8 voor Nic. Konijn en
Maria Nooij; 10 uur voor de parochie.
MAANDAG voor Jacob de Goede, als jaarmis.
DINSDAG om 8 uur gez. jaargetijde voor de
wed. Emma BeyerKoomen.
WOENSDAG voor de wed. Emma Beyer
Koomen
DONDERDAG voor Cath. Wilh. Pelk—Meyer.
VRIJDAG kwart vóór 8 gez. Requiemmis voor
de leden van de Eeuwige Memorie.
ZATERDAG voor Joannes Hooyschuur en
Magdalena Lange.
ZONDAG half 8 voor Elis. Jansen—Kruyver;
10 uur voor de parochie.
Rit voor ouden van dagen Donderdag
middag werd het jaarlijksche reisje gemaakt
met de ouden van dagen van Vijfhuizen en
de naaste omgeving. Een twintigtal auto's en
een autobus waren noodig om de 63 oudjes,
comitéleden en helpsters te vervoeren.
Om half twee werd het sein van vertrek ge
geven, waarna gereden werd over Heemstede
(Groenendaal) langs den Rijksweg naar Den
Haag.
Dank zij de zorgen van den ijverigen se
cretaris, den heer Joh. Hendriks, stond de
verkeerspolitie in de residentie klaar en zoo
werd onder haar geleide getoerd naar de Sche-
veningsche Boschjes, waar in „De Bataafsche
Boer" werd aangelegd. Hier werd iets gebruikt
en tot half zes gepauzeerd.
Vervolgens werd gereden over Scheveningens
Boulevard, langs het Vredespaleis naar den
Rijksweg. Vandaar ging de tocht over Noord-
wijk naar Noordwijkerhout, om in café „De
Nachtegaal" nog een en ander te gaan ge
bruiken.
Hier werd door den voorzitter, den heer
H. Borsje, nog even het woord gevoerd.
Vertrokken werd om kwart voor negen en
omstreeks tien uur arriveerde het gezelschap
te Vijfhuizen, waar tal van belangstellenden
stonden te wachten.
Zonder uitzondering waren allen vol lof over
deze zoo goed geslaagde reis, en het comité
mag dan ook overtuigd zijn, evenals de auto
bezitters, dat zij een onvergetelijken middag
bereid hebben aan deze oude menschen, waar
voor zij dan ook allen even dankbaar waren.
De paardenmarkt De paardenmarkt dateer®
uit den tijd toen de harddraverijvereeniging nog
een loterij hield en de hoofdprijzen uit paarden
bestonden.
Toen de loterij afgeschaft werd, liep ook de
paardenmarkt terug. De prikkel voor den aan
voer, de hoop om een paard tegen een goeden
prijs aan de verlotingscommissie te verkoopen,
was weg.
Bovendien is er niet zooveel vraag meer naar
paarden, omdat het motorvaartuig deze trouwe
viervoeters heeft verdrongen.
Vroeger werd de gewone markt op den dag
van de paardenmarkt naar de Stationsstraat
overgebracht, omdat men ruimte moest hebben
de rossinanten te laten craven.
De marktkooplieden zagen dat steeds ongaar
ne. De Stationsstraat is als marktterrein niet
zoo gewild.
Dit jaar heeft men een proef genomen de
paardenmarkt op den Burcht te houden. Die
proef is wel geslaagd.
Jammer dat de aanvoer zoo gering was. Het
aantal beliep even 20.
De Gedempte Gracht bleef nu geheel be
schikbaar voor de gewone markt, waar men den
laatsten tijd ruimte te kort komt door de vele
aanvragen om plaatsing.
De verlaagde steun De eerste week onder
de nieuwe steunregeling is aan uitkeeringen
aan de werkloozen 500 minder uitgegeven dan
onder de oude regeling.
Aanrijding Gisteren omstreeks zeven uur
nam. is een dame op het Kerkplein door een
wielrijder aangereden, toen zij wilde oversteken.
Zij werd tegen den grond geslingerd, waardoor
zij een gapende hoofdwonde opliep. Dr. van
Fraasen was spoedig ter plaatse en verleende
de eerste hulp. Per rijwielbrancard van de po
litie werd het slachtoffer naar het bureau ver
voerd, waar bleek dat de dame alhier als bad
gast vertoefde. Hierop is ze per brancard naar
haar tijdelijke woning gebracht.
Zeemijlwedstrijd De vierde internationale
zeemijlwedstrijd, georganiseerd door de zwem-
club „Haarlem" zal op Zaterdag 28 Juli ge
houden worden te Zandvoort. Begin- en eind
punt zullen zjjn ter hoogte van het Noorder-
bad. Evenals andere jaren zal de Zandvoort-
sche Reddingsbrigade wederom zorgen voor as
sistentie en veiligheid. De start heeft plaats te
half vier.
Zandv. Reddingsbrigade Vanaf as. Maan
dag zullen voor de leden van de Z. R .B. zwem-
oefeningen gehouden worden aan den post van
het Zuiderstrand. Deze oefeningen zullen telkens
te half acht beginnen. Dit geldt voor de maan
den Juli en Augustus.
Muziekkapel Hedenavond zal de Zand-
voortsche Muziekkapel in de tent van de bloe
mententoonstelling aan de Heerenstraat concer
teeren en hoopt hier door het succes dezer ten
toonstelling voor „Flora" te vergrooten.
Veiling De deze week gehouden veiling In
Welgelegen door de notarissen M. Slingenberg
en J. van Munster van Heuven van een perceel
bouwgrond aan de Dr. Metzgerstraat, heeft op
gebracht 1750.Het werd gekocht door den
heer T. Koper, alhier.
IJMÜIDEN. 21 Juli. Rijksvischafslag. Tarbot 53
90 cent per K.G. Griet 10.0026.00 per 50 K.G.
Tong 1.051.75 per K.G. Groote Schol 28.00, mid
del Schol 21.0022.00, Zetschol 13.0020.00, kl.
Schol 2.8518.00, Bot 2.40, Schax 3.QD.12.00 per
50 K.G. Vleet 1.63 per stuk. Pieterman en Poon
1.6015.50 per 50 K.G. Kabeljauw per 125 K.G.
18.00—40.00. Gullen 1.90—6.50, Wijting 2.80—4.4(1
per 50 K.G.
van de heden aan den Rijksvischafslag aangeko
men
STOOMTRAWLERS
Leentje Elisabeth 165 manden 1370.
LOGGERS
R. O. 1 669K.W. 134 567.—, K.W. 110 391.—,
K.W. 23 454.—.
Men schrijft ons:
Talrijk zijn de berichten omtrent diefstallen
van kunstvoorwerpen in de musea der wereld,
voornamelijk uit kerkelijke musea. Om hieraan
een einde te maken hebben het Vatikaan en na
het Vatikaan verschillende musea en kunst
handelaars en verzamelaars een gilde in het
leven geroepen, die er werk van maakt beroem
de kunstwerken na te bootsen. Deze mannen
zou men terecht „Kunstvervalschers" kunnen
noemen, ware het niet, dat zij niet nabootsen
om bedrieglijke manipulaties uit te voeren, maar
om de dieven te verschalken. Zij zijn uitne
mende vaklieden, die er in slagen antieke
kunstwerken tot in de fijnste détails na te
bootsen. Met bijtel, penseel en.... stof maken
zij „antiquiteiten", die in niets van het origi
neel verschillen. De echtheid en de ouderdom
liggen er even dik op als de stof en als men
deze heeren een bijnaam zou willen geven, dan
zou men ze kunnen noemen de Rembrandts en
de Praxitilessen der twintigste eeuw.
Toch bestaat deze kunstvervalsching reeds
eeuwen. In de elfde eeuw reeds bestonden er
verschillende middelen om met papier en hout
beelden, documenten enz. te vervalschen of na
te bootsen. Zelfs de molm in het antieke hout
werd zoo kunstig aangebracht, dat de beste
kenners geen onderscheid zien tusschen echt en
valsch. Natuurlijk is het wel eens voorgekomen,
dat een dezer „vervalschers" oneerlijk werd en
van beroepsvervalscher gelegenheidsvervalscher
werd. Maar over deze lieden spreken we hier
niet. Zij zijn het niet, die de kunst beschermen
door haar te vervalschen, de anderen wèL
