Dr. Dollfuss' dood gewroken
HET
„SOMMERFEST" DER NAZI'S
IN OOSTENRIJK
Von Hindenburg
zwakker
Het nieuws van heden
BEHARTENSWAARDIGE
VERMANING
BEZWAREND GETUIGENIS
VAN EEN DOCUMENT
J aurès-herdenking
te Parijs
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1934
Avondblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18872
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Duitsch en „Duitsch"
zijn twee
Het Weem
miniumminiumminimi!
Meer verdraagzaamheid
in Oost-Europa
Maehlstein terug naar Warschau
en Lozoraitis naar de Rus
sische hoofdstad
Rustigen nacht gehad
NEUDECK. 1 Aug. (D.N.B.) Om
EEN ONTAARDE MOEDER
HERINNERING 'AAN DROEVE DAGEN
Spaansch stadje door
onweer geteisterd
Huizen ingestort, de binnengehaal
de oogst vernield en veel
vee verdronken
Wat er van het zweeftoestel overbleefwaarmede de student G. J. Brandts Buys tijdens het zweef
vliegen te Teriet bij Ede neerstortte
De persdienst der Oostenrijksche
af deeling van de N. S. D. A. P
te München is opgeheven
Roode troebelen in
Spanjer
Strijd om Von Papen
TEXTIELSTAKING VERLOOPT
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Rumoerige demonstraties van het
eenheidsfront der roode
broeders
•--■as-I
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Terwijl in het Derde Rijk de bij het Röhm-
complot betrokkenen en verschillende
anderen, die er niet of althans niet ze
ker bij betrokken waren, zonder vorm var. pro
ces en zonder eenig justitioneel onderzoek op
last van den „Obersten Gerichtsherr" werden
geëxecuteerd, heeft men in Oostenrijk den
moordenaar van dr. Dollfuss en den aanvoer
der der overrompelaars van de Bondskanselarij
door een onder dergelijke abnormale omstan
digheden volkomen normaal snelgerecht ge-
vonnisd. Dit verschil is te frappant om er niet
even de aandacht op te vestigen, te meer daar
dit verschil scherp karakteriseert het onder
scheid, dat er van nature en traditie, bestaat
tusschen twee zich zuiver „Duitsch" noemende
landen. In Duitschland werd een beraamd, maar
nog niet verwezenlijkt verraad voorkomen, in
Oostenrijk werd een voltooide misdaad van
hoogverraderlijk karakter gestraft. Het is niet
moeilijk uit te maken welke methode het rechts
gevoel der beschaafde wereld het meest heeft
bevredigd. Bij de uitspraak van het snelgerecht
te Weenen is geen rekening gehouden met de
al of niet voorwaardelijk gedane toezegging,
dat allen nationaal-socialistischen „Putschisten"
een vrijgeleide zou worden gewaarborgd, indien
zij zich overgaven, en wel op het motief, dat,
indien er een dergelijke toezegging al werd ge
daan, deze met geweldbedreiging werd afge
dwongen en dus niet met volkomen vrijen wil
werd gegeven. Zoo er rekening met een der
gelijke toezegging moest gehouden worden, was
dit niet de taak van de over zcnnekiaar geble
ken misdaden objectief vonnissprekende rech
ters, maar van de tot gratie-verleening bevoeg
de instanties. Voor deze redeneering is veel te
zeggen en in ieder geval heeft zij het mogelijk
gemaakt, dat de misdadigers hun verdiende
loon hebben ontvangen. Zij zijn gestorven met
een „Hëil Hitier" op de lippen, aldus in hun
laatste levensmoment evenals vele S.AJieden,
die in de cadettenschool te Berlijn na de Röhm-
revolutie werden neergeschoten, dengene prij
zend, wiens theorieën zij zoodanig in practijk
brachten, dat zij door den „Führer" verloochend
moesten worden. Het is begrijpelijk, dat een
gevoel van deernis opkomt naast den onafwijs-
baren eisch van vergelding en gerechtigheid
tegenover bloed-jonge mensehen, die met hun
jeven moeten boeten voor daden, welke „au
fond" het gevolg zijn geweest van waanvoor
stellingen en misleidingen, waarvoor zij zelve
.«riet alleen aansprakelijk kunnen worden ge
steld.
Nog op een ander verschil in behandeling
dient gewezen. Zoowel Planetta als Holzweber
heeft men geestelijken bijstand laten verleenen
in het aangezicht des doods, iets, dat zij zelve
den armen Bondskanselier ondanks diens uit
drukkelijk verzoek niet hebben toegestaan, en
in het Derde Rijk zelfs den katholieken slacht
offers van het ongecontroleerde en oncontro
leerbare wraakgericht werd onthouden, omdat
men hen zulken bijstand „niet waardig keur
de". Onder een ander régime in Duitschland
kreeg zelfs de lustmoordenaar Peter Kürten
ruimschoots gelegenheid zich met God te ver
zoenen, maar hoogstaande figuren als Klause-
ner, Probst e.a. schijnen in de oogen der Duit-
sche nazi's in waardigheid zelfs onder te heb
ben gedaan voor den „schrik van Diisseldorf",
die onschuldige kinderen op weerzinwekkende
Wijze afslachtte uit louter perversiteit.
De wereld zweert vandaag den dag bij
maatschappelijke en politieke systemen
en heeft de illusie de menschen te kun
nen verbeteren door ze gevangen te zetten in
de geestelijke mesthokken van een ..systeem".
Wanneer men de menschen maar communis
tisch, socialistisch, nationaal-socialistisch of
fascistisch organiseert meenen sommigen naie-
velijk, dat zij ook communistisch, socialistisch,
nationaal-socialistisch of fascistich zullen zijn
Terwille van de collectiviteit wordt het indivi
du verwaarloosd .De menschen worden uiterlijk
met een zeker kleurig vernis bestreken, maar
niet innerlijk verbeterd. Vandaar dat de syste
matiseering van het menschdom vaak zulke
bedroevende gevolgen heeft. Dr. Dolffuss, zag
dit zeer helder in. Ongeveer vier weken
geleden tijdens de groote bedevaart naar het
Oostenrijksche Lourdes, het Stiermarksche ge
nadeoord Maria-Zeil, zeide hij o.a.:
„Wat de regeering legt, is het fundament.
Of het gebouw een christelijke staat wordt,
hangt af van het christelijke volk van dit land.
Wij hebben in 't kleine Oostenrijk met ons be
sluit een ontzettend zware verantwoording op
ons genomen, daar heel de wereld de waarheid
en de vormkracht der christelijke idee waar
schijnlijk zal beoordeelen naar den loop van de
ontwikkeling der dingen in Oostenrijk. Met een
christelijke grondwet, een konkordaat en mooie
betoogingen zijn wij nog geen christelijke
staat geworden. Wij moeten bewijzen, dat wij
eerlijk strevende christenen en geen schijn
christenen en Pariseeërs willen zijn. Wij moe
ten trachten, betere menschen te worden. Be
slissend voor het slagen in trouwe samenwer
king met het volk, is niet enkel het scheppen
van een zekere uitwendige orde, maar ook van
een inwendigen vrede. Wij bidden om den ze
gen en den vrede voor dit land."
Deze woorden vormden geen frazen, maar
welden op uit een diepe eerlijke overtuiging.
Zij raken de kern van de problemen, waarvoor
de huidige wereld zich gesteld ziet, en ademen
een geheel anderen geest, dan dien, welke
ons uit tal van andere Duitsche redevoeringen
heeft tegengestormd. Indien deze woorden niet
alleen in Oostenrijk, maar ook daarbuiten ter
harte worden genomen, gaat de wereld een
betere toekomst tegemoet dan die, welke zich
thans laat raden.
VERWACHTING: Zwakke tot ma-
=E tigen Zuid-Westelijke tot Zuidelijken
wind, gedeeltelijk bewolkt, aanvankelijk
weinig of geen regen, waarschijnlijk iets
warmer overdag.
Hoogste stand: 756.9 te Vardö.
Laagste stand: 745.2 te Vestmanöer.
Zon op 520, onder 8.51. Licht op 9.29.
Maan op n.m. 10.45, onder n.m. 1.29.
WARSCHAU, 1 Aug. (Reuter). De Poolsche
gezantschapsattaché te Parijs, Muehlstein, is,
vanuit Lithauen komend, in Wilna aangekomen.
Muehlstein heeft zich langen tijd in Lithauen
opgehouden en zou, naar verluidt, ook een be
spreking met staatspresident Smetona geha l
hebben. In diplomatieke kringen hecht men
zeer veel waarde aan zijn missie in Kowno.
Direct na zijn aankomst te Wilna begaf
Muehlstein zich naar Pikliszka, waar maar
schalk Pilsudski op het oogenblik zijn verlof
doorbrengt.
Volgens persmededeelingen zal binnenkort de
directe postverbinding tusschen Polen en
Lithauen hersteld worden. Tot dusver vond het
postverkeer tusschen beide landen plaats via
Duitschland en Letland.
De Lithausche Minister van Buitenlandsche
Zaken, Lozoraitis, is voor een officieel bezoek
naar Moskou vertrokken. Evenals de Estland-
sche Minister van Buitenlandsche Zaken, Sel-
jamaa, die inmiddels weer uit Moskou is ver
trokken, zal de Lithausche Minister van Bui
tenlandsche Zaken te Moskou besprekingei:
voeren over de plannen inzake het Oost-Lo-
camopact.
half negen Woensdagmorgen is het
volgende communiqué gepubliceerd
over den toestand van President von
Hindenburg:
Ondanks een rustigen nacht neemt
de zwakte toe. De Rijkspresident is
bij volle bewustzijn en heeft geen
koorts.
Pols zwakker.
Namens de behandelende genees-
heeren,
Prof. SAUERBRUCH.
Hoewel, aldus V.D., officieel daarover niets
gemeld wordt hebben de berichten omtrent den
gezondheidstoestand van den Rijkspresident in
politieke kringen groote onrust veroorzaakt.
In gezaghebbende kringen wijst men er
op cat bij een eventueel overlijden van Hin
denburg een nieuwe president zou moeten
worden gekozen. Men beraadslaagt thans
over de te volgen procedure, en het wordt
waarschijnlijk geacht, dat de Hertog van
Brunswijk eerste candidaat zal worden. De
Hertog van Brunswijk is een neef van den
Engelschen koning en van wijlen Tsaar Ni-
colaas en schoonzoon van den ex-Keizer.
Om kwart-over-tien hedenmorgen is Rijks
kanselier Hitler pervliegtuig uit Berlijn naar
Neudeck vertrokken.
LOS ANGELES, 31 Juli (VD) Een vrouw,
die om haar acht-jarig dochtertje te straffen
een arm van het kind boven een gasvlam hield,
waardoor het meisje ernstige brandwonden op
liep, stond heden terecht voor de rechtbank te
Los Angeles. De buren hadden het kind hooren
gillen en de politie gewaarschuwd, die de ont
aarde moeder arresteerde. De vrouw werd ver
oordeeld tot een half jaar gevangenisstraf.
Augustus 1914 bogen zich in het hoofdkwartier van den Duitschen Generalen Staf
veldmaarschalk Von Hindenburg, ex-keizer Wilhelm 11 en generaal Ludendorff over
de stafkaart om den opmarsch der Duitsche troepen te volgen.
De Lakenhal te Y per en, welke tijdens den
jcngsten oorlog totaal verwoest werd
is thans jveder geheel herbouwd en
werd door den Belgischen Koning heropend.
Koning Leopold werd met bloemen verwel
komd
MADRID, 1 Aug. (Reuter). Het stadje Moda
del Marques in de provincie Valladolid is heden
geteisterd door een hevig onweer, gepaard
gaande met slagregens. Dientengevolge is het
riviertje, dat dwars door de stad stroomt, bul
ten de oevers getreden. Negen huizen zijn in
gestort. De reeds binnengebrachte oogst is ge
heel vernield. Ook is veel klein-vee verdronken,
Twee boeren, die op het dak van hun hof
stede waren gevlucht, konden te elfder ure
uoor politie-agenten worden gered.
Het stadje is, daar ook de landwegen blank
staan, vrijwel van de buitenwereld afgesneden.
MADRID, 1 Aug. (V.D.) In officieele krin
gen werd gisteren bekend, dat men op het spooi
was gekomen van uitgebreide revolutionnaire
plannen, die door extremisten voorbereid wa
ren in verband met den „Rooden Dag" van
heden. De regeering heeft de noodige maat
regelen genomen om daden van geweld zoo
veel mogelijk te voorkomen.
WEENEN, 1 Aug. (Reuter). Het
officieele Oostenrijksche Telegaaf
Agentschap deelt het volgende
mede:
De Bondscommissaris voor Binnen-
landsche aangelegenheden, Adam,
heeft Dinsdagavond voor de radio
mededeelingen gedaan over een
document, dat het verband tus
schen de treurige gebeurtenissen
van de vorige week zeer duidelijk
aantoont.
Eenige uren na het vermoorden
van den bondskanselier werd by
het Oostenrijksche plaatsje Koller-
schlag een onbekende man aange
houden, die zich als de hotel
secretaris Franz Heel uit München
legitimeerde.
In de schoenen van dezen man vond
men papieren met nauwkeurige in
structies voor de nationaal-socialis-
ten in Oostenrijk in geval van een
aftreden der regeering Dollfuss.
Uit dit document blijkt, dat op het parool
„Sommerfest" eerst een ongewapende op
marsch moest plaats hebben, welke In gewa-
penden opstand moest overgaan, als men van
de zijde der regeering tegenstand ontmoette.
Het parooi voor het tweede geval luidde
„Preiss-schiessen mit Italienischer Nacht".
Het document duidt verder aan, dat de
inval in ae Bondskanselarij een toestand
zou scheppen, welke voorzien was voor het
parool „Sommerfest".
Het document weerlegt dus ten duidelijk
ste de bewering, dat de opstand een zuiver
binneniandsche aangelegenheid van Oos
tenrijk was, daar het document gevonden
werd op een geheimen Beierschen koerier,
die juist over de grens kwam.
Verder bewijst het document, dat de bewe
ging slechts een betrekkelijk kleine groep gold
en in geenen deele een volksbeweging was en
dat de autoriteiten overeenkomstig de plannen
tot een gewapenden strijd werden uitgedaagd.
Dinsdag is de wet verschenen, waardoor de
genen, die in mindere mate betrokken zijn bij
den opstand, naar een concentratiekamp kun
nen worden overgebracht voor het verrichten
van zwaren dwangarbeid, terwijl het vermogen
van schuldigen kan worden geconfiskeerd.
De gezant Dr. Rintelen, de politie-ambtenaar
Otto Steinhausl en de politie-commissaris Leo
Gotzman zijn uit huri functie ontslagen, terwij)
hun salaris voorloopig tot twee derde van de
oorsprcdlkelijke hoogte is verminderd.
De Landeshauptrat van Karinthië heeft
alle salarissen der onderwijzers aan de scholen
te St. Veit, Voelkermark, Wolfsberg en Feld-
kirchen ingehouden, teneinde te onderzoeken
in hoeverre deze onderwijzers medeplichtig zijn
aan de putsch-poging.
Uitf Belgrado wordt bericht dat opnieuw 33
Oostenrijksche Nationaal-Socialisten de grens
Joego-Slavië hebben overschreden. Zij waren
bij hun aankomst van alle hulpmiddelen ont
bloot, doch naar men gelooft, hebben zij van
het Duitsche consulaat te Zagreb ondersteuning
ontvangen.
Uit München wordt gemeld: De persdienst
van de Oostenrijksche afdeeling der N.S.
D.A.P. is gisteren voor onbepaalden tijd
stopgezet. Redenen werden niet opgegeven.
Tot dusver kwam de persdienst dagelijks
een en soms wel tweemaal uit.
Reeds eerder hebben wij bericht dat volgens
de Italiaansche bladen de Oostenrijksche Bis
schoppen bij de Bondsregeering een stap heb
ben ondernomen in verband met Von Papen's
benoeming tot Buitengewoon Gezant te Wee
nen. De „Messagero" van Rome verneemt
hieromtrent nog van zijn Weenschen corres
pondent:
Blijkbaar houden het Vaticaan en de Groote
Mogendheden zich bezig met de vraag, of het
opportuun zou zijn, Berlijn te doen begrijpen,
wat Weenen niet kan uitleggen, namelijk dat
de zending van Von Papen, verre van de her
vatting der normale betrekkingen tusschen
Duitschland en Oostenrijk te vergemakkelijken,
zulk een -hervatting zal bemoeilijken.
Daarentegen verneemt Reuter uit Berlijn dat
men in Duitsche regeeringskringen rekent op de
instemming der Oostenrijksche regeering met
Von Papen's benoeming, terwijl de terugkeer
van den Oostenrijkschen Gezant naar Berlijn
beschouwd wordt als een uiting van het verlan
gen der Oostenrijksche regeering om de goede
betrekkingen met Duitschland te herstellen.
Men geeft echter te verstaan dat het mogelijk
is dat de Oostenrijksche regeering aan haar
agreement zekere voorwaarden verbinden zal, bij
voorbeeld, dat Von Papen slechts Buitengewoon
Gezant zal zijn met een normale diplomatieke
zending zonder meer.
De Duitsche regeering die zich ten volle reken
schap geeft van den ernst der Oostenrijksche
kwestie, schijnt zelfs bereid te zijn teneinde ver
dere verwikkelingen te vermijden, de politiek
welke zij meer dan een jaar ten opzichte van
Oostenrijk voerde te desavoueeren.
Het Havas-Agentschap meldt: De Fransche
Minister van Buitenlandsche Zaken, Barthou,
ontving heden den zaakgelastigde van Oosten
rijk, Bischoff, die hem dankte voor zijn aanwe
zigheid bij de plechtige H. Mis, die Dinsdag in
de .Notre Dame" voor wijlen Dr. Dollfuss is op
gedragen.
Barthou gaf den zaakgelastigde opnieuw de
verzekering, dat de Fransche regeering krachtig
vasthoudt aan de beginselen, neergelegd in de
verklaring van 17 Februari 1934 en dat zij, in
nauw contact met de andere mogendheden, die
deze verklaring hebben onderteekend, haar vol-
ledigen steun zal blijven geven voor de effec
tieve handhaving van Oostenrijks onafhanke
lijkheid.
DE TOESTAND VAN PRESIDENT VON HIN
DENBURG GELEIDELIJK ACHTERUIT
GAANDE.
De diplomatieke reizen en besprekingen in
Oost-Europa houden aan; Muehlstein te War
schau terug en Lozoraitis naar Moskou.
Het Braziliaansche stoomschip „Ruy Barboza"
is op een rots geloopen en wordt als verloren
beschouwd; passagiers en een deel der beman
ning is in Portugal aan land gezet.
Incidenten en arrestaties te Parijs bij de
Jaurès-herdenking van het socialistisch-com-
munistisch eenheidsfront.
De staking der textielarbeiders van Verviers
verloopt wegens gebrek aan middelen: de orga
nisaties willen het werk doen hervatten.
Vragen in het Lagerhuis over-de samenstelling
van het directorium in verband met art. 17 van
het Memel-statuut.
De Oostenrijksche regeering heeft een document
openbaar gemaakt waarin de instructies der
nationaal-socialistische opstandelingen waren
vastgesteld.
Italië en Bulgarije hebben voor het eerst hun
oeconomische betrekkingen door middel van een
handelsverdrag geregeld.
Benoemingen in het bisdom 's Hertogenbosch.
Officieele commissie naar Berlijn ter regeling
van het betalingsverkeer.
De z.g. ziekendelegatie der V.V.S.U. heeft moei
lijkheden ondervonden aan de Duitsche grens.
Ernstige mishandeling te Den Bosch.
Een aantal veroordeelden van „De Zeven Pro
vinciën" hier te lande aangekomen.
VERVIERS, 31 Juli (Reuter) De staking der
textielarbeiders hier ter stede zal weldra be
ëindigd zijn De vakbonden zijn blijkbaar niet
langer in sr,aat de staking te financieren en
hebben daarom bevel gegeven de staking af te
breken en het werk te hervatten. Onder de ar
beiders heerscht hierover eenige ontstemming
en de leiding der staking zal haar houding na
der bepalen.
PARIJS, 1 Aug. (Reuter) Bij de gister
avond gehouden betooging van het socialistisch
en communistisch eenheidsfront ter nagedach
tenis aan Jean Jaurès, hebben eenige botsingen
met de politie plaats gehad.
De incidenten hadden echter geen ernstig
karakter. Niettemin zijn talrijke arrestaties
verricht.
Stand op Woensdag 19 uur vjn.: 757.4
Vorige stand 754.5
