PRESIDENT VON HINDENBURG OVERLEDEN
Vanmorgen 9 uur te Neudeck
Na Hindenburg
Hitier
Zware slag voor Duitschland
Het nieuws van heden
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1934
Avondblad
In dit hachelijk tijdsgewricht verliest Duitschland in
von Hindenburg den man, dien het vooral met
het oog op het buitenland het
moeilijkst missen kon
Duitschland zal twee weken rouwen
TELEGRAM VAN DEN
EX-KEIZER
De beurs gesloten
IDOOL VAN HELDENMOED
EN TROUW
Voor God en Vaderland
Rijksweer zweert
Hitier trouw
De „Führer" President
BUREAUX: NAS5AULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
Donderdagmorgen omstreeks negen uur is te Neudeck iu
den ouderdom van 86 jaren de Rijkspresident Generaal
Veldmaarschalk von Beneckendorf und von Hindenburg
overleden.
Sinds het eerste bericht over de verzwakking van zijn
gezondheidstoestand verkeerde niet alleen Duitschland, maar
ook geheel de wereld in zorg en spanning. De Rijksministers
en de leider Adolf Hitler keerden uit hun vacantie-o orden
terug. Een kabinetsraad werd belegd en de Rijkskanselier
snelde naar het ziekbed van den patriarchalen vader des
vaderlands, dat spoedig diens doodsbed worden zou. In het
vroege morgenuur kwamen de gewaarschuwde familie-leden
in Neudeck bijeen, maar Von Hindenburg had toen reeds het
bewustzijn verloren, zoodat hij hen niet herkende. Het snel
minderend levenslicht van hem, die in de branding der tijden
stand hield als een tweede Barbarossa, die in de Kyffhauser-
grotten nog altijd over het lot van Duitschland heet te waken,
is thans voor goed gedoofd. Heel Duitschland staat eerbiedig
en in rouw aan de baar van den man, die op dit hachelijk
oogenblik wel het moeilijkst gemist kon worden.
„De Kroonprins zal den Held van
Tannenberg in Neudeck onzen
laatsten groet over
brengen'*
De Gener aal-Veldmaarschalk tusschen Hitier en Goering bij de bijeenkomst te Nie-
derwald op 29 Augustus 1933,
Rijkspresident Paul von Hindenburg 'f
Von Blomberg beveelt
Wat het Derde Rijk offi
cieel zegt
Nederlandsche deelneming
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Het WeeniiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii
President von Hindenburg bij het verlaten
van het stembureau waar hij zijn stem uit
bracht bij de laatste verkiezingen voor den
Rijksdag.
De nieuwe Rijkspresident
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18874
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de.rubriek
t
Donderdagmorgen om 9 uur 25
staakten plots alle Duitsche radio
stations de uitzending. Op dat
oogenblik kwam te Berlijn de droe
ve mare binnen uit Neudeck dat de
Rijkspresident Generaal-Veldmaar
schalk von Beneckendorf und von
Hindenburg overleden was.
Alle zenders schakelden over op
de hoofdstad. Minister Goebbels
maakte het droeve nieuws aan het
Duitsche volk bekend.
Daarna zwegen de zenders. Duitschland en
heel de wereld hadden kennis genomen van de
aangrijpende gebeurtenis welke heel den mor
gen van Donderdag met stijgende bezorgdheid
gevreesd werd. Een half uur lang bleven de
zenders zwijgen.
Vervolgens deed dr. Goebbels mededeeling
van de in verband met deze gebeurtenis uit
gevaardigde wetgevende maatregelen en bepa
lingen:
lo. een wet betreffende het staatshoofd van
het Duitsche Rijk waarbij de ambten van
Rijkspresident en Rijkskanselier vereenigd wor
den;
2o. een wet op de staatsbegrafenis van den
gestorven president;
3o. een verordening van den Minister van
Binnenlandsche Zaken over een rouw van veer
tien dagen voor alle officieren der weermacht,
een verordening over een algemeenen rouw van
veertien dagen voor heel het volk; een veror
dening over een rouw van veertien dagen vooi
alle instanties der nationaal-socialistische partij
en een oproep van Rijksweerminister von
Blomberg aan de weermacht.
De officieele kennisgeving van het overlijden
werd gesloten met het lied: „Ich hatt' 'nnen
Kameraden".
De president van de Berlijnsche Beurs
heeft verordend, dat in verband met den
dood van den Rijkspresident von Hinden
burg ten teeken van rouw de beurs niet
alleen Donderdag, maar ook Vrijdag voor
allen handel gesloten zal blijven.
De ex-Keizer heeft den zoon van Rijkspresi
dent Von Hindenburg, Overste Von Hindenburg,
in verband met het overlijden van den Rijks-
president een telegram gezonden, dat in verta
ling aldus luidt:
„De Keizerin en ik treuren met bewogen
hart met U en het geheele Duitsche volk. Een
door God buitengewoon rijk gezegend leven
heeft zijn vervulling gevonden. De Kroonprins
zal den Held van Tannenberg in Neudeck onzen
laatsten groet overbrengen.
(w.g.) Wilhelm I. R.
De ex-Keizer heeft omstreeks half elf offi
cieus en tegen elf uur officieel het bericht ont
vangen van den dood van Hindenburg. Hij wei
gerde verder ook maar het geringste commen
taar te leveren.
Op zijn landgoed Neudeck in Oost-Pruisen
is de grijze veldmaarschalk en Rijks-
president Paul von Beneckendcrff en
von Hindenburg op 86-jarigen leeftijd over-
leden.
Dit is een zware slag voor Duitschland. Een
slag dubbel zwaar, nu de nawerking van het
nog altijd geheimzinnige Röhmcomplot voort
duurt, de economische, politieke en sociale
toestand van het Derde Rijk 'zorg blijft baren,
Duitschland door het drama te Weenen ernstig
gecompromitteerd is in de oogen van gansch
de beschaafde wereld, de internationale positie
van het Rijk volkomen geïsoleerd werd en
zelfs Italië niet meer met de „trouw- en woord
brekers" op voet van gelijkheid wil praten.
In von Hindenburg verliest Duitschland zijn
idool van trouw en heldenmoed, dat ondanks
de gewelddadige wisselingen van het régime
stand hield, jaren lang.
De Keizer, de „Oberste Kriegsherr", vluchtte
na den verloren oorlog, maar Hindenburg bleef
om het verslagen leger terug te voeren naar
het vaderland. De Republiek kwam en deed in
1925 een beroep op hem, en dit beroep was niet
te vergeefs. In 1932 werd Hindenburg met een
overgroote meerderheid van stemmen als Rijks
president herkozen, en ofschoon de last der
jaren steeds zwaarder op zijn monumentaal
breede schouders drukte, aanvaardde hfj op
nieuw het hoogste ambt in den staat.
Rijkskanseliers kwamen en gingen, maar
Hindenburg bleef. Hindenburg is in hart en
nieren steeds een protestantsch diep geloovige,
typisch Pruisische, Oost-Elbische landjonker
gebleven, welke ingrijpende wijzigingen zich ook
in het Duitsche staatsbestel voltrokken. Hij liet
Brüning vallen, omdat zijn clan-genooten hem
hadden voorgespiegeld, dat Brüning's binnen-
landsch kolonisatieplan ten behoeve van de
werkloosheidbestrijding en ten nadeele van de
oververhypothekeerde Oost-Pruisische latifundia
een „bolsjewistische" strekking had, en om ge
lijksoortige redenen,, zeide hij generaal von
Schleicher het onontbeerlijke vertrouwen op.
De eenige man, dien hij duurzaam vertrouwen
bleef was Franz von Papen. Von Papen heeft
van dit onwankelbaar vertrouwen politiek ge
bruik gemaakt. Hij heeft daardoor den socialen
generaal von Schleicher als rijkskanselier we
ten te wippen en Hitier de macht in handen
kunnen spelen. Bij de beoordeeling van de fi
guur van von Hindenburg in de laatste jaren
van zijn lange leven mag men hen, op wien
hij zijn vertrouwen had gesteld, niet uit het oog
verliezen. Veel heeft hij zonder uiterlijk teeken
van verzet moeten aanvaarden, omdat zijn
raadgevers hem ervan wisten te overtuigen,
dat dit voor het heil van het vaderland nood-
i zakelijk was.
Voor God en Vaderland, zoo luidde zijn
onveranderd principe, dat hem de kracht
en den moed gaf de verantwoordelijk
heid te aanvaarden, ook voor dat, wat niet
met zijn diepste inzichten strookte. Hij had
zóó lang geleefd, dat hij alles op een afstand
kon zien en over al het tijdelijke en verander
lijke heen in de toekomst schouwde. Op enkele
punten echter kende hij geen concessies en
wist hij van geen toegeven zoo b.v. wanneer
het ging om de belangen van de Oost-Prui
sische groot-grondbezitters. Zelfs Hitier heeft
dit moeten ervaren, toen hij noodgedwongen
moest verzekeren, dat, niettegenstaande de
hooge schuldenlast, geen vinger zou uitgesto
ken worden naar het feodale groot-gronöbezit.
En het is dan ook meer dan symbolisch, dat
de Hitleriaansche regeering hem geen beter
eeregeschenk wist aan te bieden dan een hon
derden hectaren groote „Seholle" ter comple
teering van zijn Oost-Pruisisch bezit, en dat
hij den laatsten snik heeft gegeven in zijn
geliefd slot te Neudeck. Hindenburg had zijn
vaderland en den vaderlandschen bodem harts
tochtelijk lief met een sterke liefde, niet alleen
omdat hij er met den inzet van al zijn veldheer
gaven en zijn leven voor gestreden heeft, maar
ook omdat hij ermee verbonden was met on
verbreekbare banden van een eeuwenoude
familietraditie. Al was de uitvoerende macht
hem sinds de nationaal-socialistische revolutie
ook nagenoeg geheel ontnomen, het de Duit-
schers fascineerend prestige van zijn boven alle
partijen uitgegroeide figuur werd er nauwe
lijks door verminderd. Hij bleef de nationale
held en de vader des vaderlands. En dat hij
tot op het laatst nog dit prestige liet gelden,
bewijst de wijze, waarop hij zijn vertrouweling
von Papen na diens rede te Marburg be
schermend de hand boven het hoofd hield, en
bewijst ook het feit, dat Hitier na de Róhm-
revolte het noodig vond zijn handelwijze door
den Rijkspresident telegrafisch „im Groszen
und Ganzen" te laten goedkeuren. Hindenburg
moge al niet in de gelegenheid zijn geweest
den laatsten tijd den gang van zaken te dwin
gen in de richting, welke hem het beste leek,
hij was toch altijd nog een onmisbaren rem,
op den nationaal-socialistische wagen, een rem,
waarin niet alleen Duitschland, maar ook het
buitenland vertrouwen had. Hij heeft alleen
den weg voor dien wagen vrij gegeven op voor
waarde, dat de Duitschnationalen en conserva
tieven mee aan het stuur zouden blijven staan,
en indien met die voorwaarde wel eens de hand
was gelicht, is dat zeker niet aan hem te
wijten geweest.
Nu hij, die onsterfelijk scheen, gestorven
is, zullen de legenden, die reeds tijdens
zijn leven om hem heen werden ge
sponnen, worden tot een glanzend eeregewaad,
dat hij door ijzeren plichtsbetrachting en
trouwe vaderlandsliefde heeft verdiend. Hinden
burg vormde de schakel van rasechte Duitsche
BERLIJN, 2 Aug. (D.N.B.) De Rijksweer
minister von Blomberg heeft op grond van de
nieuwe wet, die het Rijkspresidentschap en
Kanselierschap vereenigt, bevolen, dat het leger
den eed van trouw aan het nieuwe staatshoofd
moet afleggen.
De eedsformule luidt:
„Ik zweer bij God dezen heiligen eed, dat
ik aan den leider van het Duitsche Rijk en
Volk," Adolf Hitler, den opperbevelhebber
der weermacht, onvoorwaardelijk zal ge
hoorzamen en als dappere soldaat bereid
wil zijn, ten allen tijde mijn leven voor
dezen eed te geven."
Aansluitend aan de eedsaflegging worden er
drie „Hoera's" op den opperbevelhebber uitge
bracht en de twee nationale hymnen gezongen.
Het Deutsche Nachrichtenbüro zendt ons
naar aanleiding van het overlijden van Rijks-
president von Hindenburg het volgende com
muniqué:
Hindenburg is dood!
Alle Duitschers staan aan de baar van dezen
Groote, in dezen tijd van grootsche evolutie,
voor de grootheid van den Duitschen mannen
moed.
Duitschland staat aan de baar van den Over
winnaar van Tannenberg, die uit het Duitsche
Oosten de vreeselijke brandfakkel van oorlog
en verwoesting rukte, van den grooten Aanvoer
der der Duitsche strijdkrachten in den wereld
oorlog: van den Man die in den tijd der diep
ste vernedering den roep van het volk volgde
en offervaardig en vol bezorgdheid het bestuur
van het Rijk in zijn handen nam.
Die dan den Leider van het ontwaakte nieuwe
Duitschland, Adolf Hitler, den 30 Jan. 1933
tot het ambt van Kanselier riep, te midden der
stormen van het jaar 1933 met den verwekker
en leider van nationaal-socialistisch Duitsch
land den onvergankelijken roemvollen bond
sloot en zoo de wegbereider tot het Derde Rijk
werd.
Heel Duitschland staat eerbiedig en in rouw
aan de baar van den Man, die reeds voor alle
Duitschers een licht, ja, die tot een Duitsche
Mythe geworden was.
Dadelijk na de ontvangst van het officieele
overlijdensbericht van den Duitschen Rijkspre
sident Von Hindenburg werden aan het gebouw
van de Duitsche legatie aan den Langen Vij
verberg te 's-Gravenhage de zwart-wit-roode
vlag en de Hakenkruisvlag halfstok uitgestoken.
Ook de legaties van andere landen vlaggen
ten teeken van rouw halfstok. Bij het Duitsche
Gezantschap liggen registers ter teekening,
velen maken reeds in de ochtenduren gebruik
van deze gelegenheid om hun deelneming te be
tuigen.
Heden voormiddag begaf de Minister Van
Buitenlandsche Zaken, jhr. De Graeff, zich
naar het gebouw van de Duitsche legatie tot
het brengen van een bezoek van rouwbeklag
namens de regeering bij den Duitschen Gezant.
traditie en cultuur tusschen het Keizerrijk en
het nieuwe Derde Rijk. Mocht ooit dit Derde
Rijk aan zijn inwendige spanningen of aan den
druk van buitenaf ten gronde gaan, dan mag
de eik-oude veldmaarschalk en Rijkspresident
zich gelukkig achten, dat hij die catastrophe
niet meer heeft behoeven te aanschouwen. Het
zou voor hem, die zooveel gedragen heeft wel
licht te zwaar zijn geworden. Het is al tragisch
genoeg, dat hij na de verschrikkelijke dagen
van de Röhmrevolte getuige moest zijn van het
afschuwelijke drama, dat zich in Weenen, in
het Duitsche broederland, heeft afgespeeld.
Duitschland wordt wel zwaar beproefd, maar
beproevingen zijn heilzaam, indien zij ten
minste met een nederig hart en een bereid-
willigen geest worden aanvaard.
HITLER VOLGT VON HINDENBURG ALS
RIJKSPRESIDENT OP; EEN NIEUWE WET
VEREENIGT DE AMBTEN VAN RIJKSPRE
SIDENT EN RIJKSKANSELIER.
Rijkspresident Von Hindenburg is zonder tot het
bewustzijn teruggekeerd te zijn, omstreeks negen
uur te Neudc :k gestorven. Zijn familie was in de
sterfkamer aanwezig.
Rijksweerminister Von Blomberg heeft bepaald
dat de Rijksweer Hitier als Rijkspresident trouw
moet zweren.
In het Saargebied zou men streven naar een
mijnstaking om de mijnwerkers er van af te
brengen voor den status quo te stemmen.
Twee agenten en twee burgers gewond en een
burger gedood bij een botsing tusschen com
munisten en de Madrileensche politie; ook de
soci's in beroering.
De scheepvaartbelangen en de handelsbespre
kingen met Japan.
De werkloosheid in de eerste helft van Juli iets
toegenomen.
De Lourdes-bedevaart in het vaderland terug.
De „IJsvogel" naar Indië vertrokken.
Conflict bij de Katoenmaatschappij v.h. Gebr.
Scholten te Almelo over verlenging van den
werktijd.
Ernstige vergiftiging in de dessa Tjiklapa (NX).
Brandstichting in het gebouw van het Leger
des Heils te Arnhem.
5 Verwachting: Matige tijdelijk wellicht IE
krachtige Zuidelijke tot Westelijken
of Noordwestelijke wind, zwaarbewolkt
met opklaringen, nog kans op eenige re- g
genbuien, aanvankelijk iets koeler, later 5
weinig verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand 768.6 te Vardö.
Laagste barometerstand 741.7 te Holy-
head.
li Zon op 5.22, onder 8.49. Licht op 9.19. SE
Maan op n.m. 11.05, onder n.m. 2.49.
Laatste Kwartier 7.47 v.m.
illlllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllilllilllllllllllllllllllllllllllllli
BERLIJN, 2 Aug. (D. N. B.) De
Rijksregeering heeft de volgende wet
afgekondigd
Paragraaf I: Het ambt van Rijks
president wordt met dat van Rijks
kanselier vereenigd. Dientengevolge
gaan de bevoegdheden van den
Rijkspresident op den „Führer" en
Rijkskanselier Adolf Hitler over. Hij
benoemt zijn plaatsvervanger.
Paragraaf II: Deze wet treedt in
werking op 't moment van het over
lijden van den Rijkspresident von
Hindenburg.
