Vaderlandsch' luchtpionier
New-Yorksche Beurs
DE BOM OP „DE ZEVEN
PROVINCIËN'
DE OUDE HEER KüLLER
VERTELT
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1934
Het muitend schip als
vijand beschouwd
Tegen de autonomisten
in Bretagne
Rijtuig door een trein
gegrepen
Wit-Russen in ellende
Arie van den Heuvel
overleden
Per vliegtuig over de
Zuidpool?
Ontelbare malen een
val gemaakt
Bedelares met 62.000
dollar
De wereldspeler! voor
vrouwe» te Londen
De betrokken officier-vlieger heeft
de bom geworpen met het
doel om te treffen
Wetsontwerp door de Fransche
regeering goedgekeurd
Aécht dooden in Amerika
Zy moeten Turkye verlaten
Vijf en twintig jaar geleden ging
hij voor het eerst met zijn
monoplane de lucht in
Rotterdammer van geboorte
VLIEGTUIG NEERGESTORT
„Als jij gaat moet ik ook wel
„Paarden moesten maar vast
wennen.
Vleugels moesten fladderen
Rare Chineezen
De blessure van mejuffrouw
Schuurman
Boterprijs
Geen audiëntie
Nijverheidsonderwijs
Hoogduitsche taal M.O. A
Weinig animo
Duitsch L.O.
3&54
AMSTERDAMSCHE BEURS
Nabeurskoersen van 10 Augustus
WISSELKOERSEN
AMERIK. GOEDERENMARKT
MARKTNIEUWS
STOOMVAARTLIJNEN
T»
Ten vervolge op de beantwoording van vra
gen van het soc.-dem. Tweede Kamerlid Al-
barda in verband met de aan de officieren van
het esquadrille vliegtuigen, hetwelk tegen „De
Zeven Provinciën" optrad, gegeven opdracht
in zake het werpen van bommen op dat schip,
heeft Minister Deckers o. m. het volgende me
degedeeld:
De commandant van het esquadrille vlieg
tuigen, dat tegen „De Zeven Provinciën" op
trad, ontving zijn instructies van den comman
dant van het tijdelijk vliegkamp te Oosthaven.
Hadden bedoelde berichten dezen laatsten
commandant op het oog, dan zou de vraag of
de voorstelling, in die berichten gegeven, waar
is, ontkennend moeten worden beantwoord.
De commandant van het vliegkamp heeft
wel degelijk de order gegeven om, na de som
matie, eerst een waarschuwingsbom voor den
boeg te werpen.
Dit antwoord, zou echter aan onvolledigheid
lijden.
Derhalve laat de Minister hier den juisten
gang van zaken volgen.
Zoodra in de Indische pers mededeelingen
verschenen, die aanleiding gaven tot twijfel aan
de eerst gegeven voorstelling, heeft de Minister
nadere inlichtingen in Indië ingewonnen.
Zulks geschiedde door een telegram van den
chef van den marinestaf in Nederland aan den
chef van den marinestaf te Batavia, verzonden
cp 31 Mei 1934 en telegrafisch beantwoord op
5 Juni d.a.v. Daar dit antwoord de zaak niet
voldoende ophelderde, vroeg de Minister 7 Juni
1934 persoonlijk telegrafisch inlichtingen aan
den commandant der zeemacht in Neder-
landsch-Indië, met verzoek, een nauwkeurig
onderzoek te doen instellen door navragen aan
betrokkenen.
Hieraan is voldaan en uit de resultaten van
het onderzoek is het volgende gebleken.
Door niet volledig bekende oorzaak is de
officier, die de bom heeft geworpen, volgens
eigen verklaring niet tegenwoordig geweest by
de op 9 Februari 1933, onder leiding van den
commandant van het tüdeiyk vliegkamp te
Costhaven, gehouden bespreking naar aanlei
ding van de aan de vliegtuigen gegeven op
dracht, welke opdracht het werpen van een
waarschuwingsbom inhield. Hy verbleef echter
met alle by de onderneming betrokken officie
ren, waaronder de groepscommandant en de
groepswaamemer, in hetzelfde hotel.
Toen omstreeks 6 uur n.m. op 9 Februari 1933
deze officieren in het hotel waren aangekomen,
heeft de evenbedoelde officier van een collega,
met wien hy de kamer deelde, een en ander
omtrent de gehouden besprekingen vernomen.
Op last van den groepscommandant, zoo ver
klaarde hy, heeft de groepswaamemer met hem
besproken wat er zou gebeuren indien het lei
dend vliegtuig zou uitvallen. In dat geval zou
de groepswaamemer de leiding overnemen. Hy
herinnert zich uit dit gesprek, dat eerst een
sommatietelegram zou uitgaan en acht het
waarschijnlijk, dat toen ook is medegedeeld,
dat de eerste bom een waarschuwingsbom zou
zyn vóór het schip. Van zijn kamergenoot had
hy reeds omtrent een waarschuwingsbom ge
hoord, want aldus getuigt hy, op zyn ge
heugen afgaande in den loop van het gesprek
had deze officier gezegd: „één bom voor den
boeg, één op den bak en één in de pijp."
Na hetgeen hem door den groepswaamemer
was medegedeeld, verklaart de officier voorts,
was zyn taak voor den volgenden dag hem vol
doende duideiyk.
Den volgenden morgen is intusschen de ge-
heele bemanning der vliegtuigen op den steiger
aangetreden en heeft de commandant van het
tydeiyk vliegkamp te Oosthaven bekend ge
maakt, dat na 7 uur de toestand intrad, waar-
by het muitende schip als vyand beschouwd
moest worden.
De officier, die tenslotte de bom heeft gewor-
worpen, was in anciënniteit de jongste in de
groep van drie vliegtuigen, waartoe hy behoor
de. Bovendien zou een ouder officier nog met
een vierde vliegtuig vóórvliegen. De kans, dat
eerstgenoemde de uitvoerder van de opdracht
zou worden, was dus zeer gering.
Het groepsvliegtuig van de drie evenbedoelde
vliegtuigen viel uit, daar de motoren vóór de
start afsloegen. Aan het tweede vliegtuig werd
met de armen geseind: „opdracht overnemen".
Dit sein werd ook door het derde vliegtuig op
gevangen. Toen vloorts bleek, dat ook het
tweede vliegtuig niet kon starten, heeft het
derde de opdracht, om het vóórvliegend vlieg
tuig rendez-vous te geven by Vlakke Hoek,
overgenomen. Vervolgens moest dit vóórvlie
gend vliegtuig een noodlanding maken en de
officier van het eenige nog tot optreden in
staat zijnde vliegtuig van de aangewezen groep
heeft toen terecht de uitvoering der actie op
zich genomen.
De met de leiding van dit vliegtuig
belaste officier deelde bij het bo
venbedoelde onderzoek mede, dat
hij de door hem geworpen bom,
welke het muitende schip heeft ge
troffen, niet als waarschuwingsbom
heeft bedoeld, doch dat hij haar
wierp met het doel om te treffen.
Nadat hy toch de leiding op zich had geno
men, aldus verklaarde hy, begon hy zich af
te vragen, of er geen tegenspraak bestond tusf
schen de inlichtingen, die hy in het hotel had
ontvangen, en de latere order, dat „De Zeven
Provinciën" als vüand beschouwd moest wor
den. Immers, zoo redeneerde hy, by een aan-*
val op een vyand werpt men geen waarschu-
wingsbommen. Tijd tot rustig overwegen was
er niet. Hy moest zijn hulprun maken, de radio
communicatie onderhouden met den comman-'
dant van het eskader, met het vliegtuig, dat
een nodlanding had gemaakt en met de T
vliegtuigen: hy moest uit zijn hoofd het som
matietelegram opstellen waarin hy volkomen
is geslaagd en door overgang in andere golf
lengte verbinding zoeken met het muitende
schip. Hy kwam tenslotte tot de conclusie, dat
hy aan de laatst verkregen opdracht tot hef
beschouwen van „De Zeven Provinciën" als
vyandeiyk schip den voorrang moest geven en
dus het werpen van een waarschuwingsbom
achterwege moest laten.
Toen door het muitende schip aan de som
matie geen gevolg werd gegeven, heeft hy, ja
gersgewys richtend, een bom geworpen. Hy
koos zijn richtpunt 10 M. voor den boeg, met
de bedoeling om het schip ter hoogte van de
brug te treffen.
Gelyk reeds 16 Mei 1934 in antwoord op de
vragen van den heer Albarda werd gezegd, be
helsde het rapport van den commandant van
het bommen werpend vliegtuig de volgende
mededeeling:
„Ten 0918 wordt een bom van 50 kg gewor
pen, richtpunt ongeveer 10 M. vóór den boeg
Zpn."
Daaruit is door den commandant der zee
macht in Nederlandsch-Indië afgeleid, dat de
geworpen bom als waarschuwingsbom was be
doeld. Op grond van de van deze autoriteit ont
vangen inlichtingen heeft ook de Minister in
de stellige overtuiging geleefd, dat zulks het
geval is geweest.
Op den morgen van 10 Februari 1933 heeft,
zooals reeds werd vermeld, de commandant
van het tijdeiyk vliegkamp te Oosthaven, op
de wijze, als bepaald in het Koninklyk Besluit
van 21 April 1922, Staatsblad no. 207, aan alle
deelnemers aan de actie bekend gemaakt, dat
zy door het militair gezag tot deelneming aan
bedoelde actie waren aangewezen en dat „de
personen tegenover wie het geweld der wapenen
wordt of kan worden aangewend, worden ge-
lykgesteld met den vyand."
De Minister kan zich zeer goed verplaatsen
in den gedachtengang van den officier, die zich
door een geheel onvoorzienen loop van om
standigheden, plotseling gesteld zag voor de
taak het muitende schip tot overgave te bren
gen en van oordeel was, dat de order, om het
schip als vijand te beschouwen, het werpen van
een waarschuwingsbom uitsloot
PARUS, 10 Aug. (Reuter.) Vrijdagochtend
heeft een kabinetsraad plaats gehad, waarin
aan minister Chéron machtiging werd verleend
om na het parlementsreces by de Kamer een
wetsontwerp in te dienen tot onderdrukking
van praktyken, welke indruischen tegen de na
tionale eenheid.
Naar verluidt is dit wetsontwerp niet alleen
bedoeld als een wetteiyke basis, om te kunnen
optreden tegen de autonomisten in Bretagne,
maar ook als een middel tegen de communisten
in den Elzas.
De kabinetsraad heeft verder o. m. behan
deld de gebeurtenissen te Constantine. De voor
gestelde maatregelen werden goedgekeurd.
Na de kabinetsraad legden de minister van
Arbeid, Marquet, en de minister van Pensioenen
Rivollet den minister-president een ontwerp tot
staatshervorming voor. Doumergue zal dit plan
tydens zyn vacantie, welke hy Zondag op zijn
landgoed te Tournefeuille in Zuid-Frankrijk zal
voortzetten, bestudeeren om het eventueel in
den volgenden kabinetsraad in te dienen.
MEMPHIS (Tennesse) 10 Aug. (Reuter).
Tusschen Memphis en Louisville is een rijtuig
met 9 inzittenden op een overweg door een
trein gegrepen. Acht inzittenden werden ge
dood, de negende, een 7-jarig kind, werd ern
stig gewond.
ISTANBOEL, 10 Aug. (Reuter) De Turksche
regeering heeft besloten, ook op de Wit-Russen
de onlangs aangenomen wet toe te passen, wel
ke aan verschillende categorieën van buitenlan
ders het werken in Turkye verbiedt. Deze be
slissing heeft onder de 2000 arme Wit-Russen
groote ontsteltenis verwekt, daar zy naar geen
enkel ander land kunnen gaan.
ANTWERPEN, 10 Aug. (V.D.) Arie van
den Heuvel, de bekende toonkunstenaar, is
plotseling overleden te Gent, waar hy algemeen
regisseur was by den Koninkhjken Vlaamschen
Schouwburg.
Arie van den Heuvel werd op 23 April 1860 te
Rotterdam geboren.
Het lyk werd by toeval ontdekt in een kamer
van zyn woning aan de Kapucyenstraat, welke
woning hy met zyn zuster betrokken had. De
dood, die toe te schrijven is aan een natuuriyke
oorzaak, was sedert 36 uren ingetreden. De
zuster van den overledene, welke niet meer
over al haar geestvermogens beschikte, had nie
mand in kennis gesteld van den dood van Arie.
Zaterdag zal de teraardebestelling plaats vin
den.
AUCKLAND, 10 Aug. (Reuter.) De Noorsche
aviateur Berndt Balcken, die verleden jaar ver
geefs getracht heeft met een eendekker oVer
de Zuidpool te vliegen, verklaarde aan een
vertegenwoordiger van Reuter in Nieuw-Zee-
land, dat hy een nieuwe poging wil wagen. Zijn
toestel, de „Poolster", is thans uitgerust met
wielen, drijvers en sleden, zoodat hy op land,
water en ys kan dalen.
Hy voorspelde dat binnen twee jaar een
handels-luchtdienst van de Vereenigde Staten
op Nieuw-Zeeland, via Honoloeloe en Suva, zal
zyn ingevoerd. Deze reis zal volgens Balcken
3 dag duren.
Nabij Buzeu (Roemenië) is een militair vlieg'
tuig neergestort. De piloot werd op slag ge
dood, terwyl de waarnemer ernstig gewond
werd,
Nu de Nederlandsche aviatiek in het brand
punt der belangstelling staat, vonden wy het
een aardige gedachte, eens wat te gaan praten
met een der pioniers van de Nederlandsche
aviatiek, den heer Kiiller, werktuigkundig in
genieur, die in Oisterwyk op zyn rustig gelegen
wonderschoon landgoed Maarweide woont en
daar nu dag aan dag zyn zorgen besteedt aan
zijn zilvervossen-farm.
De bejaarde pionier van de Nederlandsche
luchtvaart, met het voorkomen van een nog
jongen man, vertelde ons, dat het nu 25 jaar
geleden is, dat hy als jeugdig ingenieur, aan
gemoedigd door de premie van duizend Engel-
sche ponden, die door Lord Nordcliff waren
uitgeloofd voor een vlucht over het Kanaal,
zich aan de aviatiek ging wijden. Hy kocht eerst
een Wrighttoestel, dat hij later weer inruilde
tegen een Blériot. De bestelde „Antoinette" ma
chine echter wilde maar niet komen. Tenslotte
vertrok hij naar Frankrijk, om daar vliegen te
leeren en verkreeg daar met veel moeite een
„nieuwe" Antoinette-machine voor 12000 gul
dens, die later dezelfde machine bleek te zijn,
waarmede Latham geprobeerd had over het
Kanaal te vliegen, doch waarmede hij in zee
was gevallen. Zonder leermeester begon hy zijn
leertijd en rolde 24 September 1909 voor 't eerst
in zyn monoplane over het militaire vliegveld
Mourmelon-le-Grand. Hy behoorde toen tot de
eerste tien vliegers van Europa.
De jeugdige pionier viel ontelbare malen, maar
gaf den moed niet op. Als buitenlander had hij
op het Fransche militaire vliegveld niet veel
medewerking. Toch werd zyn naam langzamer
hand bekend, maar hy miste de handigheid
om zich de welwillendheid van de Fransche pers
te verzekeren en ook had hy zich voor zijn
vliegdemonstraties geen manager aangeschaft,
maar deed alles op eigen houtje, wat later bleek
een groot nadeel te zijn geweest. In dien tyd,
toen de aviateurs zeer bang waren voor storm
en zij eerst keken of de rook van hun sigaren
wel recht omhoog steeg, om indien dat niet
het geval was, niet op te stygen, legde Küller
reeds een buitengewone koelbloedigheid aan
den dag en dikwyis kwam het voor, dat hy de
eenige was, die opsteeg en zoo tenslotte voor
den ondernemer van de vliegdemonstraties de
kas redde.
In Tours is het voorgekomen, dat er 14 avia
teurs by de hangars stonden en geen er van
waagde het om het wankele toestel naar buiten
te ryden, behalve dan de Nederlander Küller.
Latham, die in die dagen zeer beroemd was,
dwong hy, by zeer stormachtig weer op te sty
gen te Rouen. „Als jy gaat, moet ik ook wel,"
zoo zeide Latham en toen hij bleek en angstig
spoedig weer daalde en Küller kalm in de lucht
bleef, schreven de couranten: „Küller est un
second Latham." Zoo gevreesd was hy in Frank-
ryk, dat men tydens een vliegweek getracht
heeft, den motor onklaar te maken en het toe
stel te verprutsen.
Küller heeft ook met veel succes vliegdemon
straties gegeven in Italië, Engeland en Spanje.
Hij gaat dan in Nederland vliegen en heeft
veel succes te Breda tijdens de vliegweek van
30 October tot 6 November 1910. Daarna te Ede
en Soesterberg. Küller was een van de eersten,
die garandeerde, bij alle weersgesteldheden te
vliegen. Dat was dikwyis voor hem zeer voor-
deelig, want als niemand anders opsteeg, kreeg
hy ook alle uitgeloofde pry zen. In Breda vlo
gen reeds op korte vluchten passagiers met
hem mede.
In Frankryk maakte hy eens een proefvlucht
en kwam toen wel wat te laag boven een kanon
met 6 paarden bespannen. De paarden schrok
ken en gingen op hol en het kanon viel om. De
vliegenier was bang voor een standje van den
militairen commandant, maar deze vond, dat
de paarden er maar vast aan moesten gewen
nen, voor den tyd, dat er oorlog zou komen....
Maar behalve zyn successen had Küller ook
veel pech. In Schotland verbrandde zyn toestel
eens tijdens het vervoer per trein. Later op de
Elta sprak hy nog den eersten Oceaan-vlieger
Allcock, die als kleine jongen 't eerst by hem
was komen aanloopen, toen hy in Schotland op
een bosch een noodlanding had moeten doen.
In Verona had hy zeer veel succes. Tydens een
demonstratie bevond hy zich hoog in de lucht.
Plotseling zag het publiek, dat er iets gebeurd
was. Er viel iets omlaag, het toestel schoot om
hoog, de vleugels stonden byna loodrecht in de
lucht en toen viel het toestel plotseling naar
omlaag en met een plof tegen den grond. Op
het vliegveld brak een paniek uit. Op den grond
lag een vormelooze massa, maar Küller stapte
ongedeerd uit den warboel van draden, ge
scheurd doek en gebroken latwerk. Hy' was
wanhopig, keek naar wat eens zyn toestel was
en ging weg, alleen, zonder een woord te zeggen,
bijna huilend. Ook werd hy dikwyis byna
slachtoffer van het beruchte „blazen". Een vlie
genier vloog daarby over een ander heen, ver
hief zich boven hem, wanneer men hem juist
zou passeeren, de geweldige windstroom der
schroef sloeg met haar geheele kracht op de
vleugels van den lageren, waardoor deze het
evenwicht verloor en onherroepelyk viel.
Dan verlaat Küller Europa, waar hy met zyn
machine zooveel pech heeft gehad en gaat in
1910 naar Indië. Hy heeft daar veel succes,
dank zy ook zyn uitstekenden manager Louis
Bouwmeester Jr. De inlanders van alle eilanden
waren in den beginne zeer bang van den men-
schelyken vogel en zij gingen, de eerste maal,
dat hy op een of ander eiland vloog, op de
vlucht. Later veranderde dat, als hadden ze 't
met elkander afgesproken. De Chineezen rea
geerden weer anders en wilden niet betalen,
omdat onder de vluchten de vleugels niet ge
fladderd hadden. Zyn inlandsche chauffeur was
bang om bij den aviateur in dienst te treden en
liep eerst den geheelen 'dag in zyn huis te
spionneeren, om te zien of 't er niet spookte.
Na zijn vlucht over Soerabaja was de chauffeur
verdwenen en werd tenslotte teruggevonden
onder den auto. Later had hij hem weg moeten
doen, omdat hy van zenuwachtigheid half
krankzinnig was geworden.
Van vele Indische hoofden kreeg de heer
Küller prachtige geschenken, ondermeer een
wandelstok van zeer byzonder hout en met een
bijzonder teeken er op, zoodat hij overal, waar
hij kwam, op de bescherming der bevolking kon
rekenen. Ook liet de heer Küller ons een prach-
1 tige herinnering aan een sultan zien: een schit
terende gouden kris met een meteoorsteen, die
heilig verklaard was.
Wy vroegen ten slotte den heer Küller, waar
om hy niet met vliegen doorgegaan was. „Och,"
antwoordde hij lachend, „eerstens had my een
en ander nog al wat geld gekost, daar ik al drie
machines gehad had en ik, indien ik verder
wilde vliegen, weer een nieuw toestel zou heb
ben moeten koopen, daar het myne verouderd
was, maar de doorslag heeft toch de volgende
ontdekking gegeven:
Uit een anoniem schryven was ik er achter
gekomen, dat de Chineezen, op een eiland, waar
ik was, een comité hadden gevormd, om my by
de volgende demonstratie te laten verongeluk
ken, daar ze vonden, dat een vliegweek eigen-
lyk gehouden werd, om eens een vliegongeluk te
beleven en ze hadden nog niets gezien! Ik had
mijn machine goed nagekeken en was opgeste
gen. Er was buitengewoon veel belangstelling
van de zijde der Chineezen, zooals u zult begrij-
pen, die vol spanning mijn manoeuvres volgden
en wachtten op de dingen, die komen zouden.
Toch voelde ik, dat er nog wel iets aan de ma
chine haperde en als 't gegaan was, zooals de
Chineezen graag gewild hadden, zou ik in een
ravijn gestort zijn met mijn toestel. Maar ik kon
nog precies op tyd landen en ontdekte later,
dat een moer van de carburator los was, iets,
dat uit zichzelf nooit had kunnen gebeuren.
Na deze geschiedenis ben ik dan maar meer
ingenieur geworden. Het laatst gevlogen heb ik
vorig jaar met luitenant Asjes.
New YORK, 10 Aug. Eenigen tyd geleden
stierf tengevolge van het nuttigen van ondeug
delijk eten een bekende bedelares, die in een
bepaald stadsgedeelte van New York jarenlang
een beroep op de weldadigheid van haar mede-
menschen had gedaan en gewoonlijk in de res
taurants uit de omgeving de overgebleven
etensresten mocht nuttigen. Aangezien het hier
een vergiftigingsgeval betrof, moest een lijk
schouwing worden gehouden en bemoeiden de
autoriteiten zich met dit sterfgeval, dat onder
normale omstandigheden niemands aandacht
zou hebben getrokken. Thans echter kwam aan
het licht, dat de vrouw by verschillende banken
in totaal 10 bankrekeningen hield en een ver
mogen bezat van 62.000 dollar, dat zy in den
loop der jaren bijeengebedeld had.
Het staat thans vast. dat mej. Tollien Schuur
man onmogelyk heden aan de wedstrijden kan
deelnemen, wegens de Donderdag opgeloopen
blessure.
Onze landgenoote was door dit ongeval zeer
teleurgesteld, zy is onderzocht door een ge
neesheer, maar deze achtte haar niet in staat
aan de verdere wedstrijden deel te nemen, zoo
dat zy is uitgeschakeld en haar goede kans op
het kampioenschap over 60 Meter niet kan ver
dedigen.
Het was in de halve finale op de 60 M., toen
ik tegen Kuhlmann en Maguire liep, aldus ver
telde Mej. Schuurman, dat ik ongeveer 10 M.
voor de finish plotseling een vreeselijke pijn in
myn dybeen voelde. Later bleek, dat een dy-
spiertje geblesseerd was. Ik werd nog op het
terrein onderzocht, maar de dokter constateer
de helaas, dat deze blessure in geen geval voor
Zaterdag zou zijn genezen, zoodat ik van het
deelnemen aan alle andere wedstrijden moest
afzien. Myn plaats in de finale op de 60 M. zal
worden ingenomen door Mej. Doorgeest.
Onze estafette is natuuriyk ook verzwakt, al
dus besloot Mej. Schuurman haar mededeelin
gen.
Mej. Schuurman zal tot en met Zaterdag vol
ledig rust houden, waarna zy met de andere
athleten naar Nederland terugkeert.
De Crisiszuivelcentrale maakt bekend, dat be
houdens tusschentydsche wyziging voor de week
van 10 tot 17 Augustus de prys van het crisis-
botermerk en die van de vervoervergunning
voor buitenlandsche boter is vastgesteld op
ƒ1.—
Z. H. Exc. Mgr. dr. G. Lemmens, bisschop
van Roermond, zal a.s. Dinsdag gen audiëntie
verleenen.
AMSTERDAM. Geslaagd voor het examen M. O.
acte N. 1 (letterzetten)de heer H. Brunekreef uit
Utrecht.
DEN HAAG. Geslaagd mevr. H. O. H. van Los
senDouwes Dekker, 's-Gravenhage. Afgewezen 2
ml. en 2 vr. Candidaten.
DEN HAAG. Geslaagd de heeren J. Gerritsen.
Rotterdam: P. G. Niemeyer, Nieuw-Buinen; J.
Zandman, Rotterdam en de dames J. P. Barends.
Spekholzerheide (L.); M. C. Huysinga, Amster
dam; E. C. Derks, Rotterdam; E. Lütkhoff, Molen
berg, Heerlen; A. U. Muss, Rotterdam en M. A.
van Steen, Haarlem.
NEW YORK, 10 Aug. (Part.) Wallstreet was
heden over haar verrassing, veroorzaakt door
de nieuwe zilververordening, heen en men had
gelegenheid gehad den maatregel nader te be
studeeren. In Wallstreet overheerscht de mee
ning, dat men hier te doen had met een poli
tieke manoeuvre om de inflatie-groep den wind
uit de zeilen te nemen en de verkiezingscam
pagne voor de democraten te versterken. Men
gelooft niet, dat de verordening 'n voorloopster
is van 'n verdere devaluatie van den dollar, het
geen heden dan ook leidde tot winstnemingen,
zoowel op de goederen-, als de effectenmark-
ten. De tarwemarkt opende flauw, doch kon
zich later weer eenigszins herstellen. De stem
ming werd ongunstig beïnvloed door berichten,
melding makende van regenval in verschillende
gebieden. De tendenz in Wallstreet werd bo
vendien gedrukt door de onzekerheid omtrent
de toekomst voor het bedrijfsleven en geruch
ten, volgens welke de teruggang van de afle
veringen van de U. S. Steel Corp, in Juli niet
minder dan plm. 50 pCt. kleiner zouden zyn ge
weest dan in Juni. Steels daalden in verband
hiermede tot onder 34 pCt., waarna een frac-
tioneel herstel intrad. De overige staalfondsen
leden kleine verliezen. Spoorwegwaarden had
den van aanbod te lijden. Atchison Topeka's
daalden met 2 pCt., doch konden zich later
eenigszins verbeteren. Mijn-aandeelqn waren
zwak, speciaal U. S. Smelting, die byna 4 pCt.
terug liepen om zich vervolgens in de ochtend
uren gedeeltelijk te herstellen. American Smel
ting daalden 1 pCt; Anaconda's waren een
fractie lager. Automobielaandeelen, petroleum-
fondsen, warenhuisaandeelen, public-utilities,
tabakswaarden, aandeelen in fabrieken van
landbouwwerktuigen, chemische fondsen en
rubbershares golden over de geheele linie van
een fractie tot 2 pCt. lager. De handel was
kalmer dan gisteren bij het slot, doch de om
zetten, in het eerste beursuur 280.000 bedragen
de, waren toch nog aanzienlyk grooter dan gis
teren in het eerste beursuur.
Aanvankelyk kwam er in de tweede beurs-
helft geen noemenswaardige verandering in de
algemeene beurssituatie. By kalmen handel ver-
toondeh de koersen slechts kleine fluctuaties,
en legden eerder een neiging tot oploopen aan
den dag. Spoedig verkreeg het aanbod weer de
overhand, waardoor vooral spoorwegshares wer
den beïnvloed. De wagonverladingen vertoon
den in de afgeloopen week een toename van
2450 stuks.
Toen bekend werd, dat de afgeleverde orders
van de S. Steel Corp. over de maand Juli een
teruggang vertoonden van 615.400 ton, verge
leken met de vorige maand nam de verkoopdruk
toe.
Het slot was gemakkelyk en op pl.m. het
laagste punt van den dag. Verliezen van V/2
3 pCt. moesten worden opgeteekend voor
Auburn Auto, Chrysler, American Can, Allied
Chemical, Sears Roebuck, U. S. Steels, Amer.
Smelting, U. S. Smelting, Atchison Topeka,
Norfolk Western en Union Pacific. De om
zetten bedroegen 770.000 shares.
Slotkoersen Augustus 10 9 8
Allied Chemical 12^U
American Can. Co. 94Vé
Am. Car. Foundry 154/2
Am. For. Power -
Am. Smelting Ref36%
Am. Tel. Tel109%
Am. Tobacco B74%
Am. Waterworks 16
Anaconda Copper 12%
Ass. Gas Electr. Co.
Atchison Topeka 46%
Auburn Auto 18%
Baltimore Ohio 15V2
Bethl. Steel Co27%
Canadian Pacific14
Case Treshing 39%
Chase National B. 25
Chesapeake Ohio 42%
Chic. Milwaukee pref. 4%
Chicago Rock Isl2
Chrysler Motor 30%
Cities Service 1%
Consol Gas of N.Y. 27%
Continental Oil18%
7 Dawesleening 48
5Youngleening 35
Deleware Hudson 3
Dupont de Nemours 87%
Eastman Kodak 98
El. Bond Sh. Co. 11%
General Electric 18%
Gen. Gas Electr.
Gen. Gas El. cl. A.
General Motors 29%
Great Northern 144/4
Hudson Motor 7%
Illinois Central 154/2
Intern. Harvester 26%
Intern. Nickel 25
Intern. Tel. Tel. 9%
Kennecott Copper 19%
Koninkl. Olie 34%
Low priced shares
McKeesport Tin PL A. 85V2
Miss. Kansas Texas 5%
Missouri Pacific2%
Idem pref3%
Montgomery Ward 22%
Nat. Cash. Reg. Co. 14V*
National City Bank 23%
Nat. Dairy Prod. G. A. 17
Nat. Steei 40
New York Central
Nord American Co.
Norfolk Western
Novadel
Pennsylvania
Proctor Gamble
Publ. feerv. N. L
Radio Corp. of Am.
Sears Roebuck
Shell Union Oil
Socony Vacuum
Southern Pacific
Southern Railway
Standard Brands
Stand. Oil of N.-Jersey
Tidewater Ass. Oil
Union Pacific
United Aircraft M
United Corp. A
Unit. States Leather
Unit. States Rubber
Unit. States Steel Corp.
Wabash gew. A.
Westinghouse El
Woolworth Build
5 exdiv. f
ex claim. j
I gedaan en laten.
1783/4
125
93%
16
14?i
35%
111%
1095/j
74%
75
16%
15%
13
11%
14
49%
47%
20%
19%
16
15%
287/8
27%
14%
14%
40%
38%
251/4
251/4
427/8
42%
5
43/4
2V4
2%
321/a
307/a
13/4
13/4
28§
28
18%
173/4
48%
473/4
351/3
35
39
38%
89%
87%
991/4
97%
12
11V*
19%
I8I/3
30Va
283/4
143/4
133/4
73/4
ih
16%
16
263/4
25%
2514
247/fl
10%
9%
20%
18%
34%
333/8
5.05;
4.87;
86%
85%
6
5%
2%
2%
334
3%
23
21%
14
1334
24
23%
167/g
163/8
Van 3.304.30 uur
Kon. Olie
Aku
A'dam Rubber
Unilever
U. S. Steels
Anaconda
152
32%
102
61%
20 Vs—%
711/16
Van 4.30—5 uur
Philips
U. S. Steels
Anaconda
206
20%
7%
20%
22
21
137/8
14
13%
167
170
170
20
19
21
22%
22
36
351/2
35%
33
337/8
33
6%
63/4
5%
331/4
35
33
7
7%
67/a
14%
14%
133/s
163/4
173/4
17
14%
15
14%
191/4
19%
19
4334
443/8
43
97/8
10%
9%
923/g
95
93
157/8
16%
15%
4
4
4
63/8
6%
6
15%
16%
14%
33
35
34%
2
2
2
31%
32%
31
493/8
49%§
48%
ex
coupon.
bieden.
NEW-YORK, 10 Aug.
10 Aug. 9 Aug. 10 Aug. 9 Aug.
Brussel 23.74 23.61 Oslo 25.56 25.60
Rome 8.68 8.62 Adam 68.43 68.55
Madrid 13.80 13..4 Londen 5.08% 5.09
Bern 32.98 32.79 Parys 6.66% 6.6b7/8
Weenen 19.2U 19.05 Berlyn 39.60 39.62
NEW-YORK, 10 Aug.
10 Aug. 9 Aug. 10 Aug. 9 Aug.
Koffie
(Santos)
Bobber
Standaard
Sept. 15.67
15.95
Mrt.
16.48
16.80
Oct. 15.81
16.10
Mei
16.77
17.04
Dec. 16.10
16 40
Juli
17.15
17.45
Jan. 16.23
16.54
Suiker
Sept. 1.78-79
1.79-80
Mrt
1.89
1.91-92
Oct. 1.81
1.82
Mel
1.93
1.96-97
Dec. 1.86
1.87
Juli
1.97
2.00-01
Jan. 1.86
1.87-88
Ct.Cuba 3.33
3.33
Tarwe
Roode Winter loco 115 116
Harde Winter loco 119 120
Tin
Loco 52.05
52.37%
Sept. 52.07%
52.37%
Katoen
Loco 13.75
13.95
Dec.
13.76
13.96
Aug. 13.50
13.68
Jan.
13.81
14.01
Sept 13.56
13.74
Mrt.
13.92
14.12
Oct. 13.63-64
13.82-83
Mel
13.99
14.18
Nov, 13.70
13.89
Jull
14.04
14.21
CHICAGO, 10 Aug.
10 Aug. 9 Aug. 10 Aug. 9 Aug.
Tarwe Haver
Sept 109-lC9Vs 110%-% Sept. 52% 53
Dec. 112%*% 1131/4-% Dec. S4s/4 55%
Mei 115%-lJ.S 116%-% Mei 57% 58
Mais
Sept 79%
Dec. 831/8
Mei 87%
Reuzel
Loco 8.10
Sept. 8.25
Oct. 8.40
Dec. 8.75
Jan. 8.90
793/4
82%
8/%
8.15
8.30
8.37%
8-77%
8.90
Rogge
pt. 86% 87%
Dec. 89%-% 90%-%
Mel 937/s 947/8-3/4
Duiutb Lijnzaad
Sept. 2.02%
Dec. 2.OIV4
2.02
2.01
Tarwe
Oct.
93%
Dec.
95
Mei
99
Rogge
Oct.
74%
Dec.
7o%
Mei
794/4
Haver
Juil
473/g
Oct.
473/s
Dec.
49V3
Mei
10 Aug. 9 Aug.
947/g
961/g
100
WINNIPEG, 10 Aug.
10 Aug. 9 Aug.
Gerst
Oct. 59% 587/g
Dec. 60% 597/a
Mei - -
743/4
76
46%
46%
4*
Lijnzaad
Oct. 1.72
Dec. 1.73
Mei -
1.72
1.73
(Rio)
Sept. 8.26
Dec. 8.38
Mrt 8.49
Mei 8.56
Juli 8.64
8.18
8.30-31
8.41
8.47
8.53
Sept. 11.04
Dec. 11.14
Mrt. 11.22
Mei 1126
Juli 11.30
10.98
11.08-09
11.14
11.18
11.21
ALKMAAR, 10 Aug. Graanmarkt. Aangevoerd
totaal 392 H.L. als: 10 voertarwe 6.50; 1 nieuwe
wintergerst 6.00; id. chev. 6.50; 90 haver 6.50
6.75; 18 bruine boonen 1213; cltroenboonen 12;
dulvenboonen 8.009.75; kanariezaad 7.75; rood
mosterdzaad 24; 125 karwijzaad 17.50; nieuw 18.50
19; 21 blauwmaanzaad 18.5018.75; 127 groene
erwten (kleine) 9.60—9.85; id. grauwe 29—38; id.
vale 1924. Handel stug.
AMSTERDAM, 10 Aug. Ansjovis: Gedaan werden
1933er, soort 25/800 st. p. a., a i 16%.
BREUKELEN, 10 Aug. Kaasmarkt. Aan de kaas
markt waren heden aangevoerd: 102 wagens, met
te zamen 4280 stuks kazen. Gewicht pl.m. 29967
K.G. Prijs le s. R.M. 1719; idem 2e s. 2020;
Leidsche 19 per 50 K.G.
BINNENLANDSCHE HAVENS
UMUIDEN vertrokken 10 Aug.: Olga S„ s, Huil;
Everett, s, Riga; Biskaya, s, Cardiff; Island Falk,
Deensch polltievaartuig, Noordzee: Venezuela, s,
W.-Indië; Britannic, s, Archangel.
Uitgaande vastgemaakt^wegens slecht weer: Carl
Embla,
Carga
doorskantoor.
IJMUIDEN. Aangekomen 10 Aug.: Nieuwendam.
m.s.. Nordenham.
AMSTERDAM. Aangekomen 9 Aug.: Juliane.
Zaandam, ledig. Rietlanden, Havenbedrijf, De
Rietlanden; Hontestroom, Londen, stukgoed, Han
delskade, Holl. Stoomb. Mij: Waterland. B.-Aires,
stukgoed. Handelskade, Wm. H. Muller Co.;
Ajax, Hamburg, stukgoed. Sumatrakade, Verg.
Cargadoorskantoor.
10 Aug.: Venustas, Follonlca, parriet, J. P.
Coenhaven, d'Amaud Co.: Sylt, Jacobstad. hout.
Houthaven, M. W. Brandts: Finland. Rouaan. le
dig, Rietlanden, Havenbedrijf. De Rietlanden;
Marne, Jersey, stukgoed, Javakade. Wm. H. Mül-
ler Co.; Elpenor, Java, stukgoed, Borneokade,
Meijer Co.'s Scheepv. Mij; Cordillera, W.-Indië,
stukgoed, Javakade, Wambersle Zn.; Nieuwen
dam, Nordenham, zwavelzuur, Nieuwendammer-
kade, Ketjen.
ROTT. LLOYD
INDRAPOERA, thuisreis, 10 Aug. v.m. 9 u. van
Gibraltar.
MODJOKERTO, uitreis, pass. 10 Aug. Ouessant.
KEDOE, thuisreis, pass. 10 Aug. Kaap del Armh
BALOERAN, uitreis, 10 Aug. van Marseille.
KON. NED. STOOMB. MIJ.
VENUS, 9 Aug. van Port au Prince n. Kaap
Haltiën.
BACCHUS, 10 Aug. van Huelva te Setubal.
ACHILLES, 10 Aug. Van Amsterdam te Rotter-
dam.
ARIADNE, 9 Aug. van Oporto naar Vigo.
BOD9GRAVEN, 10 Aug. van Hamburg te Ant
werpen.
CALYPSO, 9 Aug. van Setubal naar Amsterd.
D9UCALION, 9 Aug. van Gyon naar Vigo.
HEBE, 9 Aug. n.m. 9 uur 15 van Amsterdam
te Hamburg.
NEREUS, 9 Aug. van Gothenburg naar Aarhuus.
ORANJE NASSAU, thuisreis. 11 Aug. n.m. tus
schen 810 uur te Havre verwacht.
TELAMON, Rotterdam naar Middel. Zee, pass.
9 Aug. Gibraltar.
TRITON, 9 Aug. van Lefkandl te Yerakini.
ULYSSES, 10 Aug. van Istanboul te Vatl.
VENEZUELA, 10 Aug. van Amsterdam naar W.-
Indië.
AJAX, 9 Aug. van Hamburg te Amsterdam.
COLOMBIA, 8 Aug. van Barbados naar Porto
Llmon.
KONINKL. HOLL. LLOYD.
WATERLAND, 9 Aug. van B.-Alres te Amsterd.
ZEELANDIA, uitreis, 9 Aug. n.m. 11 uur van
Southampton.
EEMLAND, Amsterdam naar Durban, pass. 9
Aug. Ouessant.
VER. NEDERL. SCHEEPV. MIJ.
HOLLAND—AUSTRALIë LIJN
AAGTEKERK, uitreis, 10 Aug. te Sydney.
ALMKERK, thuisreis, 9 Aug. van Dakar.
HOLLANDO.-AZIë LIJN
ARENDSKERK, thuisreis, 10 Aug. van Penang.
GAASTERKERK, uitreis, 10 Aug. van Shanghai.
GROOTEKERK, thuisreis, 9 Aug. van Hongkong.
DIVERSE SCHEPEN
ALDEGONDA, 7 Aug. van Batavia n. Pladjoe.
AN ASTASIA, 9 Aug. van Freshwater te Singa
pore.
ANGELINA, 8 Aug. van Bangkok n. Singapore.
APOLLONIA, 9 Aug. van Constanza te Salonlkl;
gaat naar Volo, Constanza en Port Said.
AUGUSTINA, 5 Aug. van Singapore n. Shang
hai.
IRIS, 8 Aug. van Soesoe n. Singapore.
J. B. AUG. KESSLER, 7 Aug. van Baiik Pap-
pan te Manilla; gaat naar Tarakan, Baiik Pappan.
Auckland en Wellington.
JOSEFINA, 8 Aug. van Batavia n. Pladjoe.
JUNO, 6 Aug. van Hongkong n. Swatow, Foo-
chow, Tamsul en Baiik Pappan.
MEGARA, 27 Aug. van Houston te Pauillac ver
wacht.
PAULA, 8 Aug. van Singapore n. Pladjoe.
PETRONELLA, 5 Aug. van Singapore n. Bang
kok.
PHOBOS, 2 Aug. van Sydney n. Baiik Pappan.
Tarakan en Hongkong.
SEMIRAMIS, 5 Aug. van Yokohama te Singa
pore; gaat naar Brisbane, Gladstone en Towns-
ville.
ST. PHILIPSLAND, 10 Aug. van Kopenhagen
op de Tyne.
THEANO, 10 Aug. van Belfast te Fowey.
ZEELAND, 10 Aug. van Methil te Kopenhagen.
JONGE ANTHONY, Antwerpen n. Genua, pass.
10 Aug. Vlissingen
