Groot bouwmeester overleden
Nederlandsche rondvlucht 1934
Definitieve route en programma
GEEN SPRAKE VAN!
Henri Hermans
DR. H. P. BERLAGE
HEENGEGAAN
Starhemberg in
Italië
391)4 K.M.
Totaal 639 K.M.
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1934
Hij is de man geweest, die de
nieuwe beginselen het eerst
radicaal en rationeel
heeft toegepast
Architect uit een tijd
van overgang
Dr. H. P. Berlage
DE NIEUWE OUDSTE MAN?
Huichit Baba dingt naar de eer
Reorganisatie van de Heimwehr
met financieelen steun van
Mussolini?
Neurath naar Rome?
Pater Muckermann
Uit de „Katholische Kor-
respondenz"
Korte berichten
- JVtiA
rw,
Prins Gonzalo f
De vierde zoon van ex-koning
Alfonso van Spanje
Byrd bereikt door de
hulpexpeditie
Uitgeput, maar goed gestemd
Machinegeweertjes als
speelgoed
Voor kinderen te Moskou
Weer ll.OOO K.P.D.
leden in Hamburg?
2A Augustus:
K.M.
Waalhav
Augustus
Ei rtDHovch-Schiphol
Geen rijst meer in
Duitschland?
Iersche gemeenten in
nood
Morgen zestig jaar
De Fransch-Russische
handel IV
FILMOPNAME ONDER WATER
Amerikaansch experiment
Zwerver vermoord in
een schuur
Gedwongen een groote hoeveel
heid brandspiritus te drinken
REIS GING NIET DOOR
Autobus op weg naar de Ardennen
aangereden
Dr. Berlage overleed Zondagochtend omtrent
5 uur in zijn woning te 's-Gravenhage. Al eeni-
ge welcen was hij zeer zwak en in de laatste
dagen was zijn toestand' nog verslechterd. Het
einde kwam dus niet onverwacht; zacht en
kalm is de vermaarde bouwmeester ontslapen.
Indien Cuypers In ons land de grondlegger
moet heeten van nieuwe begrippen over bouw
kunst na den Waterstaats-stijl, dan is Berlage
zeker de man geweest die de nieuwe beginselen
het eerst radicaal en rationeel, zonder te steu
nen op historische stijlen, heeft toegepast. Hij
had met dr. Cuypers déze grondgedachte ge
meen, dat de bouwkunstige vormen een juiste
uitdrukking moeten geven aan de functie
welke zij verrichten. Berlage heeft echter na
zijn beginperiode zijn vormen van nieuwsaf
zelf gezocht en geen middeleeuwsche of renais-
sance-vormen willen toepassen. Zijn optreden
is van baanbrekende beteekenis geweest voor
onze bouwkunst, ook voor onze binnenhuis
kunst, en al zijn er later andere richtingen op
gekomen (de „Amsterdamsche School" van De
Klerk c.s. en de constructionistische of nieuwe-
zakelijkheidsstijl, die overigens het hoofdbe
ginsel van Berlage prolongeerde), al wat in Ne
derland bouwmeester is zal erkennen, dat het
heengaan van dezen kunstenaar een ernstig
verlies is voor onze cultuur.
Er heerschte dan ook in het einde van 1924
algemeene voldoening, toen men vernam, dat
de Senaat der Technische Hoogeschool te Delft,
op voorstel van de afdeeling der bouwkunde,
had besloten het eere-doctoraat in de techni
sche wetenschappen aan te bieden aan Ber
lage. Door het verleenen van de hoogste onder
scheiding, waarover de Senaat kan beschikken,
werd uitdrukking gegeven aan de groote waar
deering voor het werk van een kunstenaar, die
misschien in het buitenland nog meer dan bin
nen onze enge landsgrenzen geldt als de ver
tegenwoordiger bij uitnemendheid van onze
Nederlandsche architectuur en die door zijn
werk en zijn geschriften wegbereider en voor-
looper is geweest, die begrippen over bouw
kunst en aanverwante kunsten, welke bevruch
tend hebben gewerkt voor de ontwikkeling der
bouwkunst, heeft getracht te maken tot ge
meengoed voor ons allen.
In de eerste week van Januari 1925 had de
plechtigheid plaats, waarin het eere-doctoraat
aan Berlage werd verleend. Bij die gelegenheid
heeft prof. ir. J. A. G. van der Steur in zijn
rede een aantal levensbijzonderheden over Ber
lage meegedeeld, waaraan wij in het onder
staande een en ander ontleenen.
Hendrik Petrus Berlage werd geboren op den
21sten Februari 1856 te Amsterdam. Hij ging
zich vormen tot architect aan de Technische
Hochschule in Zurich, die in dien tijd een
groote reputatie genoot, omdat Semper er col
leges had gegeven en diens geest er nog altijd
rondzweefde. In 1878 teruggekeerd bleef hij
korten tijd in Arnhem, was bij een der aldaar
gevestigde architecten op diens bureau werk
zaam, om vervolgens een langdurige studiereis
naar Italië te ondernemen.
Omstreeks 1881 teruggekeerd in het vader
land, vestigde hij zich in Amsterdam, bouwde
is associatie met Sanders het thans reeds we
der verdwenen Panopticum en vele andere
grootere en kleinere werken en ook in deze
periode ontstond het winkelhuis van Focke en
Melzer, waarvan Berlage wel uitsluitend als
de ontwerper mag worden beschouwd en dat
een type is voor zijn opvattingen in dien tijd,
tevens een type van de architectuur in die
periode. In den tijd van zijn samenwerking met
Sanders ontstond ook het beursontwerp voor
de eerste beurprijsvraag in 1883, waarvan ook
Berlage zich zonder tegenspraak het uitsluitend
auteursrecht mag toeëigenen en dat met den
vierden prijs werd bekroond. Na een vijftal
jaren met Sanders te hebben samengewerkt,
nam hij in Amsterdam alleen de praetijk op en
was tegelijkertijd een tiental jaren leeraar aan
de Quellinusschool. Pas later heeft hij zich van
Amsterdam losgemaakt en zich in Den Haag
gevestigd.
Berlage is geworden de architect uit een tijd
van overgang en van verandering. Zijn arbeid
draagt daarvan de onmiskenbare eigenschappen
en ze worden door zijn geschriften duidelijker
en klaarder aan ons voorgelegd, dan zonder die
blootlegging van denkbeelden en overwegingen
zou zijn mogelijk geweest. Maar het merk
waardige in den geheelen ontwikkelingsgang
van dezen kunstenaar is wel, dat hij zich een
maal klaar en duidelijk bewust van het punt,
waar zijn weg zou aanvangen, dien weg heeft
gevolgd met een vastheid van wil en een door
zettend vermogen, dat bewondering afdwingt.
Toen Berlage na zijn studie in Zürich en na
zijn reis in Italië zich in Amsterdam kwam
vestigen, was hij schijnbaar voorbeschikt om
den weg te vervolgen, die hem door zijn leer
meester Stadler, den trouwen volgeling van en
ingewijde in de begrippen van Semper, waren
medegegeven op zijn reis voor het leven. Hij
vond in Holland de navolging der Renaissance,
met als tegenhanger dr. Cuypers en zijn school,
die op Viollet Le Due's voetspoor, de kunst in
nieuwe banen trachtten te leiden, doch ook al
weder door navolging, doch nu van de Middel
eeuwsche kunsttradities.
Tegenover deze laatste beweging, die de
openlijke tegenwerking had van de meeste der
in dien tijd het hoogst gewaardeerde mannen,
moet Berlage eenigszins twijfelachtig hebben
gestaan; zijn geheele persoonlijkheid echter, die
voor zoo veelzijdige stroomingen openstond,
moet spoedig hebben gevoeld, dat in strenge
vasthoudendheid aan een als onomstootelijk
waar aangenomen beginsel, niemand der toen
malige tijdgenooten het bij een man als Cuy
pers kon halen en dat moet hem hebben ge
bracht tot de bestudeering der beginselen, die
door Viollet le Due in zijn verschillende ge
schriften met zoo groot meesterschap waren
opgeworpen en verdedigd. Deze studie betee-
kent in de ontwikkeling van Berlage's kunst
een algeheele ommekeer; doch op een andere
wijze dan Viollet le Due zich dat kon hebben
gedacht. Niet het teruggrijpen tot historische
stijlen en het omkleeden van de gebouwen van
dezen tijd met den mantel van het verleden,
maar het op eigen wijze verwezenlijken van
het groote beginsel van Viollet le Due's geheele
betoog: „Toute forme qui n'est pas indiquée
par la structure doit être repoussée", werd ook
van Berlage het weloverwogen fundament van
zijn geheelen arbeid. Hij doorzag echter, dat
de Middeleeuwsche vorm niet uitsluitend aan
dat beginsel voldeed, daarmede soms ook zelf
in lijnrechte tegenspraak kwam en hij zette
van den aanvang af zijn werk op den breeden
basis van het beginsel zelf, zonder omzien naar
de historische traditie; van nieuw af aan be
ginnende, steen voor steen opbouwende, balk
na balk plaatsende, om zoo te komen tot een
eenvoudige, logische, aan strenge practische
eischen en schoonheidszin voldoende oplossing
van het gestelde probleem.
In den nieuwen stijl was Berlage's eerste
schepping in 1892 en '93 het gebouw voor de
Algemeene Maatschappij van Levensverzeke
ring en Lijfrente, aan het Damrak te Am
sterdam, in natuursteen opgetrokken. De beeld
houwer L. Zijl maakte daarvoor het beeld
houwwerk, in breede, monumentale vormen. In
1903 is aan dit gebouw een stuk bijgebouwd, in
1930 kreeg het een andere bestemming. Voor
dezelfde maatschappij bouwde Berlage ook het
kantoorgebouw te Soerabaja, in 1900, en dat te
Leipzig, in 1902. Wij noemen van Berlage's
nieuwere werk verder zijn kantoorgebouwen
voor „De Nederlanden van 1845", en wel te
'sGravenhage (1909 en 1925), te Rotterdam
(1910), Amsterdam (1911), Nijmegen (1911) en
Batavia (1913); het gebouw van den Ned.
Diamantbewerkersbond (1899); de nieuwe beurs
te Amsterdam (1903) en de Amstelbrug (1906);
het winkelgebouw van Meddens te 'sGraven
hage (1914)een kantoorgebouw te Londen
(1914)de boerderij „De Schipbrug" te Laren
(1914); de bebouwing van het Mercatorplein
te Amsterdam (1925); de Christian Science-
kerk te "sGravenhage (1928); de nieuwe brug
over den Amstel (1932).
Van al deze gebouwen heeft de beurs te Am
sterdam wel het meeste opzien gebaard en ook
de meeste bestrijding uitgelokt. Thans is men
echter wel zoo ver, dat de sobere, heldere, over
zichtelijke vormen van dit bouwwerk, de adel
dom der projecties en de zorgvuldigheid van
het détail, als klassiek worden gezien in de
nieuwe bouwkunst van ons land. Buitenland-
sche kunstenaars hebben herhaaldelijk hun
bewondering betuigd voor den edelen eenvoud
van dit bouwwerk. Destijds lokte het echter
zooveel verzet uit, dat b.v. de oud-burgemees
ter van Rotterdam, mr. A. R. Zimmerman, toen
in 1911 een besloten prijsvraag werd uitgeschre
ven voor een ontwerp van het Rotterdamsche
raadhuis, alle moeite deed om Berlage te hou
den buiten den kring van architecten, die
werden uitgenoodigd.
Overigens heeft Berlage veel aan prijsvragen
meegedaan, o. a. aan die van de Maatschappij
tot Bevordering der Bouwkunst, in vele waar
van hij de bekroning verwierf. Ook heeft hij
een ontwerp ingezonden evenals Henri Evers
en nog een derde Nederlandsch architect, de
heer Krook, in de prijsvraag voor de restau
ratie van den Dom te Milaan (1887) en is hij
inzender geweest in de prijsvraag voor een ont
werp voor een vredespaleis, waarin de Fransche
architect Louis Cordonnier bekroond werd.
Ook op het gebied van de sierkunst en kunst
nijverheid heeft Berlage veel goed werk ver
richt. Reeds in 1888 behaalde hij een derde
prijs in de prijsvraag, uitgeschreven voor een
affiche van de Eerste Nederlandsche Verzeke
ringsmij. op het Leven te 'sGravenhage. Prof.
A. F. Gips kreeg toen den eersten, G. W.
Becker den tweeden prijs. Hü ontwierp vele
kalenders en reclameplaten (van de Harwich-
Hoek van Hollandlijn b.v. en van de Noord-
Hollandsche Tramwegmaatschappij), boekban
den voor Couperus' Wereldvrede en Hooge
Proeven, de verzorging van verschillende ge
denkboeken en de „koppen" van bladen als
„Onze Kunst", Vulcaan, het Tijdschrift voor
Sierkunst. Bijzondere waardeering vonden zijn
décor-ontwerpen voor Vondel's Gijsbrecht, in
de prachtuitgave van 1893, die door Derkin
deren werd verlucht; zijn reisschetsen en stads
gezichten op briefkaarten.
Dan dienen zijn talrijke meubelontwerpen ge
noemd te worden en zijn ontwerpen voor glas
werk, dat te Leerdam werd uitgevoerd.
Ook als theoretisch beschouwer van kunst
problemen verdient Berlage waardeering, al zal
de katholiek het met zijn socialistische maat
schappij-beschouwing en zijn vage „religieuze"
termen, waarbij het christendom als overwon
nen standpunt werd beschouwd, niet eens kun
nen zijn. Berlage heeft geschreven in het
Bouwkundig Weekblad, in het Bouwkundig
Tijdschrift, in Architectura, in de Kroniek van
Tak, in het Tweemaandelijksch Tijdschrift en
in De Beweging, het in 1905 opgerichte tijd
schrift van Albert Verwey, waarvan hij tot de
beëindiging in 1919 mede-redacteur was. Met
eenige andere architecten leidde Berlage meê
de Twintig Monografieën over Moderne Bouw
kunst in Nederland, die bij Brusse verschijnen.
Wij noemen verder van zijn geschriften:
Over Stijl in bouw- en meubelkunst, Gedan-
ken über Stil, Grundlagen und Entwicklung
der Architectur, Studies over Bouwstijl en Sa
menleving, Beschouwingen over Bouwkunst en
hare Ontwikkeling, Schoonheid in Samen
leving, Mijn Indische Reis.
De overledene was Officier in de Orde van
Oranje-Nassau en in 1911 ook door de Gro-
ningsche Universiteit reeds benoemd tot doctor
honoris causa in de letteren en wijsbegeerte.
Een Nederlander van groot formaat is van
ons heengegaan.
ISTANBOEL, 13 Aug. (V.D.) Een landge
noot van wijlen Zora Agha, den onlangs overle
den Turk, die beweerde 156 jaar te zijn, ver
klaart thans, dat hij de oudste man ter wereld
is. Het is Huichit Baba, geboren in den Kauka-
sus, doch geruimen tijd wonende in een voorstad
van Istanboel, die onlangs zijn 120sten verjaar
dag heeft gevierd.
Hij leidt een regelmatig leven en is een goed
Mohammedaan, die geen alcohol, doch ook geen
tabak gebruikt.
ROME, 13 Augustus (V.D.) In gewoonlijk
welingelichte kringen doet het gerucht de ronde,
dat het voornaamste doel van Starhemberg's
bezoek aan Mussolini de bespreking is van een
plan tot reorganisatie van de Oostenrijksche
Heimwehr tot een goed gedisciplineerd militair
corps, dat geschikt is voor de verdediging van
Oostenrijk. Men gelooft, dat Italië bereid zou
zijn de groote kosten, aan de uitvoering van
een dergelijk plan verbonden, te financieren
In een rede, die Starhemberg gisteren hield
voor de in het Campo Austria te gast zijnde
Oostenrijksche jongens, verklaarde de vice-kan-
selier: „Signor Mussolini zal verdedigen niet al
leen met woorden, maar ook met daden".
Prins Starhemberg heeft den geheelen Zondag
te Ostia doorgebracht. In den ochtend woonde
hij de H. Mis bij in de kerk Regina Pacis.
In gezelschap van eenige Italiaansche autori
teiten gebruikte Starhemberg de lunch, terwijl
hij later met dezelfde heeren ging baden.
PARIJS, 13 Aug. In verband met het be
zoek van Prins Starhemberg aan Italië wijdt de
„Temps" een beschouwing aan een eventueele
restauratie der Habsburgers. Het blad is van
oordeel, dat een restauratie slechts als laatste
mogelijkheid in aanmerking komt, en ook dan
nog zou op ernstige moeilijkheden te rekenen
zijn.
De Romeinsche correspondent van Havas de
menteert de geruchten, dat de Italiaansche re
geering voornemens zou zijn, het Italiaansche
gezantschap te Weenen te verheffen tot een
ambassade. Aan de diplomatieke vertegenwoor
diging van Italië in Oostenrijk wordt niets ge
wijzigd.
ROME (K.W.P.) Naar wij vernemen wordt
er in de kringen van het Quirinaal rekennig
mee gehouden, dat de Duitsche gezant te Rome
Baron von Hossel, zal worden teruggeroepen
daar deze diplomaat dusdanige relaties onder
hield met Dr. Rintelen, dat op zijn tegen
woordigheid door de Italiaansche regeering
geen prijs meer wordt gesteld. Als vermoede
lijke opvolger wordt genoemd Von Neurath, de
tegenwoordige Minister van Buitenlandsche
Zaken, die verbetering zou moeten trachten te
brengen in de verslechterde verhouding tus-
schen Italië en Duitschland.
men, waarbij 13 personen zwaar en 30 licht
gewond werden.
Een autocar met kaatsers, hun vrouwen en
supporters uit Roeulx (België) is toen de be
stuurder voor twee fietsers wilde uitwijken, om
geslagen. Tien personen, o.w. de chauffeur, zijn
ernstig gewond naar een ziekenhuis overge
bracht, terwijl tien andere personen minder
ernstig werden gewond.
Ten gevolge van het niet uitbetalen van ach
terstallig salaris hebben de post- en telegraaf-
beambten op Cuba het werk neergelegd. De
politie te Havana heeft een groep communis
ten uiteengejaagd, die pamfletten verspreidden
Ook alle ambtenaren van het departement van
verkeerswezen hebben het werk neergelegd
Tien communisten zijn gearresteerd.
De „Katholische Korrespondenz", die door
pater Friedricht Muckermann S.J. werd uitge
geven, en drie weken was verboden, verschijht
weer. De naam van Muckermann is als „Her-
ausgeber" verdwenen. Naar Kipa verneemt
mocht alleen op deze voorwaarde de „Korres
pondenz" weer verschijnen.
In Bromberg (Poolsche Corridor) is de leider
der Duitsche jeugdbeweging, Mielke, gearres
teerd. In zijn Woning is een huiszoeking ver
richt. Mielke werd verleden jaar reeds tot
eenige maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Op een landweg in Essex (Engeland) zijn
twee autobussen met elkaar in botsing geko-
De definitieve route, welke voor de deelne
mers aan de Nederlandsche Rondvlucht is vast
gesteld, luidt als volgt:
Op Vrijdag 24 Augustus
A. Voor de deelnemers uit Waalhaven.
Vliegveld Waalhaven, Dordrecht, Gorin-
chem, Leerdam, Buurmalsen, Utrecht,
Vliegveld Soesterberg.
B. Voor de deelnemers uit Schiphol.
Vliegveld Schiphol, Amsterdam, Oranje
Sluizen, Zaandam, Purmerend, Edam,
Monnikenwerf op Marken, Diemen, Bus-
sum, Vliegveld Soesterberg.
C. Voor alle deelnemers.
Vliegveld Soesterberg, Amersfoort, Har
derwijk, Elburg, Kampen, Zwolle, Raalte,
Vliegveld Twente, Zutphen, Arnhem, Nij
megen, Groesbeek, Venlo, Vliegveld Eind
hoven.
Op Zaterdag 25 Augustus:
Vliegveld Eindhoven, Eindhoven, 's-Her-
togenbosch, Tilburg, Bergen op Zoom,
Hulst, Oostburg, Vliegveld Vlissingen,
Goes, Steenbergen, Breda, Vliegveld Gil-
ze/Rijen, Vliegveld Waalhaven, Vliegveld
Schiphol.
Het vertrek van de Lucht
havens van Rotterdam en
Amsterdam op 24 Augustus
is bepaald op 9.00 uur. De
deelnemers worden om 10.00
uur op het militaire vlieg
veld Soesterberg, waar ver-
verschirigen door het offi
cierskorps van de Lucht-
vaartafdeeling zullen worden
aangeboden, verwacht. Om
11.00 uur gaat de tocht ver
der naar het vliegveld Twen
te, waar ieder om 12.30 pre
sent moet zijn. Het bestuur
van de Twentsche Aero Club
zorgt voor een Twentsche
koffietafel en om 15.00 uur
vervolgen de vliegers hun
reis naar het eindpunt van
den eersten dag, het vlieg
veld Welschap bij Eindho
ven. Daar heeft dadelijk na
de landing om pl.m. 17.00
uur een ontvangst plaats
vanwege de Noord-Brabant-
sche Aero Club. Om 17.30
vertrekken de vliegers naar
hun hotels in Eindhoven en
omgeving; de passagiers van
de K. L. M. brengen den
nacht te Oisterwijk door.
Den volgenden morgen, 25
Augustus, heeft de start van
het vliegveld Eindhoven te
9 plaats. Om 10.30 worden de deelnemers op 't
vliegveld Vlissingen verwacht. Vliegers en pas
sagiers krijgen dan de gelegenheid zich door
een zeebad op te frisschen en gebruiken ver
volgens het noenmaal n Hotel Brittannia. Te
13.45 zetten zij hun reis voort naar het mi
litaire landingsterrein Gilze-Rijen, waar de
aankomst op 15.30 uur bepaald is. Zij worden
daar met muziek en een folkloristisch schouw-
AHELAME
oihhs.
VUUMf
WEN
ASSEM
fi» NfrPtl
PMNttCHJS
2AMIUN
AWAEJt
mono.
AHSW
ZUTPHEN
J -GKAVÈNHAcf
icHKumm
TTERoAM
S» •BEttEfTDP-ZtNpHi
NIJMEGE
mTOGENOOSCH
SIN6Q
HUIST
LONDEN. 13 Aug. (Reuter) De secretaris van
ex-koning Alfonso ontving uit Oostenrijk het
bericht, dat prins Gonzalo, de vierde zoon van
ex-koning Alfonso, op 19-jarigen leeftijd is
overleden. De prins bevond zich met zijn vader
op reis in Oostenrijk. Het overlijden is een ge
volg van de ziekte, welke veroorzaakt is door
het auto-ongeluk, dat den prins onlangs is
overkomen.
WASHINGTON, 13 Aug. (Reuter) De
Amerikaansche poolonderzoeker Admiraal Byrd,
die den winter op 200 K.M. afstand van het
hoofdkamp in een hut alleen heeft doorge
bracht, is thans door de hulpexpeditie die hem
zou afhalen bereikt. Byrd was volkomen uitge
put, maar in een goede stemming. De expedi
tie, die onder leiding van Dr. Thomas Poulter
stond, had op 8 Augustus „Little America" ver
laten. Reeds eerder waren twee reddingspogin
gen ondernomen, doch mislukt, daar men dooi
de zware stormen tot terugkeer gedwongen
werd.
Een te Moskou gevestigde wapenfabriek heeft
een machinegeweer van het systeem Dyagterew
als kinderspeelgoed vervaardigd'. Het model
komt nauwkeurig overeen met het echte ma
chinegeweer en moet dienen als oefenwapen
voor de jeugd. De Moskousche kinderclubs krij
gen in September honderd van zulke stukken
speelgoed", om met het wapen vertrouwd te
raken.
BERLIJN, 13 Aug. (V.D.) De „Berliner
Boersezeitung" meldt, dat een vooraanstaand
communistisch functionaris, Walter Duddins,
door het volksgerechtshof te Berlijn tot drie
jaar tuchthuisstraf is veroordeeld wegens voor
bereiding van hoogverraad.
Volgens den procureur-generaal was Duddins
een der gevaarlijkste vertegenwoordigers der
K. P. D. in Duitschland en leider van het dis
trict Groot Thiiringen geweest. Hij zou in
Hamburg de communistische partij illegaal heb
ben hersteld en er in geslaagd zijn binnen kor
ten tijd weer elf duizend communisten in deze
illegale organisatie bijeen te brengen.
spel ontvangen. Het vertrek is op 16.30 uur
vastgesteld en de aankomst op Waalhaven op
17.00 uur. De deelnemers uit Amsterdam ver
volgen hun reis een uur later en komen om
18.30 op Schiphol aan.
In afwachting van de aankomst van de deel
nemers aan de rondvlucht op de vliegvelden
Twente, Eindhoven, Vlissingen en Gilze-Rijen
zullen de instructeurs van de Nationale Lucht
vaart School demonstratie- en kunstvluchten
uitvoeren, terwijl tijdens het oponthoud op die
vliegvelden de K. L. M. de gelegenheid biedt,
tegen speciaal voor deze dagen verlaagd tarief,
aan de gebruikelijke pleziervluchten deel te ne
men.
Het aantal personen, dat zich aan boord
van de pl.m. 60 vliegtuigen zal bevinden, wordt
op 200 geschat.
De Duitschers moeten meer Duitsche gierst
eten in plaats van rijst, schrijft de „Völkische
Beobachter". Gierst, aldus het blad, bevat de
zelfde voedingswaarde als rijst en het is goed-
kooper, omdat het in Duitschland zelf ver
bouwd wordt. Bovendien zou de schatkist hier
door geholpen worden, daar men dan geen
buitenlandsche rijst meer behoefde te impor
teeren. Het blad verwacht dat de regeering
binnenkort 'n dergelijken maatregel zal afkon
digen.
DUBLIN, 13 Aug. (V.D.) Naar verluidt,
verkeeren tal van Iersche gemeenten in finan-
cieele moeilijkheden en hebben verscheidene
gemeentebesturen wegens gebrek aan kasgela
en banksaldi de uitbetaling van werkloozen-
steun moeten staken. Zij hebben de regeering
te Dublin om hulp verzocht.
Een advertentie behoeft geen „kapitalen" te
kosten. Plaats maar eens een Omroeper! Rubri
ceering en gelijkvormige zetwijze. Billijk han
delstarief.
Morgen wordt het Kamerlid de heer
Henri Hermans zestig jaar. Vooral
de Katholieke werklieden zullen
een erkentelijke gedachte wijden aan de
zen voorbeeldigen volksleider, wiens werk
op menig gebied zegenrijk is geweest.
Zijn actieven aard erfde hij van zijn
vader, een onderwijzer te Borgharen (L.)
een onderwijzer en publicist van verdien
ste, die actueele artikelen, novellen en ge
dichten schreef en met de pen in de hand
gestorven is. De jonge Hermans nam haar
over en schreef als typograaf op een
drukkerij te Boxmeer," waar hij van zijn
zestiende jaar het brood voor het gezin
verdiende, in de schafturen zijn eerste pu
blicaties. In de plaatselijke actie hij
richtte o.a. den Volksbond te Boxmeer op
ontdekte hem de latere Minister Jhr.
mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck, die hem
als secretaris van Sobriëtas naar Maastricht
promoveerde.
Naast de drankbestrijding, waarin hij een
medestrijdster leerde kennen, die later zijn
vrouw werd, hield het secretariaat van den
Armenraad bij. Hij lanceerde het idee van
Credo Pugno en de standsorganisatie, later
door Mgr. Poels overgenomen en door bei
den verwerkelijkt, weerde zich in den ge
meenteraad en zonder ooit „vrijgestelde"
te worden voor de rechten van de ar
beiders zoodanig, dat hij als „zwarte duivel"
ook wel eens den laster van zijn tegenstan-
dersb eliep. Wat hij als Kamerlid sedert
1918 voorzitter der Federatie van R.K.
Volks- en Werkliedenbonden, gezocht
schrijver, spreker en werker in velerlei com
missies praesteerde, gaat de vruchtbaar
heid van ook den bekwaamsten autodidact
te boven.
Opgekomen uit de katholieke arbeiders
beweging is Hermans nooit haar vleier ge
worden. Hij heeft haar helpen stuwen,
maar haar altijd voorgehouden wat naar
zijn inzicht de waarheid was, ook al mocht
zij een bittere waarheid wezen. Zelfs zijn
tegenstanders erkennen met zijn bekwaam
heid, zijn grondig en helder oordeel, zijn
volhardenden studieain, de achtbaarheid
van zijn karakter. Rustig en bescheiden
gaat hij zijn gang, een model van een
voorganger des volks, dat hij niet enkel
schoolt in kennis en tracht te verbeteren in
sociale positie, maar dat hij ook zedelijk
omhoogheft en godsdienstig opvoedt.
Moge de figuur van dezen eerlijken,
harden werker nog vele jaren vooropgaan
in de beweging, waar hij een zoo voor
name plaats inneemt!
or
PARIJS, 13 Aug. (V.D.) De „Journée In-
dustrielle" meldt, dat de kabinetsraad besloten
heeft, het risico van Fransche ondernemers, die
een uitbreiding der Fransch-Sovjet Russische
handelsbetrekkingen voorstaan, gedeeltelijk over
te nemen.
HAMILTON (Bermuda-eilanden), 12 Aug.
(Reuter.) Twee Amerikaansche geleerden, dr.
Beebe en Barton, zijn in een metalen kogel tot
765 meter onder den zeespiegel gedaald en heb
ben hier filmopnamen gemaakt met behulp van
sterke schijnwerpers. Zij verklaren dat op deze
diepte een prachtige dieren- en plantenwereld
leeft.
Te Heerlen komt iederen avond een aantal
spiritus-drinkers bijeen in een oude bouwvallige
schuur, staande in een weide te Voerendaal. Ze
koken en mengen daar hun spiritus en brengen
er tevens den nacht door.
Zondagavond was het bonte gezelschap daar
weer aanwezig en had zich al danig te goed
gedaan aan het venijnige vocht, toen er een
„vreemde eend" in den bijt kwam, die daar
blijkbaar den nacht wilde doorbrengen.
Na eenig overleg werd besloten den indringer
onschadelijk te maken. De man werd vast
gegrepen, terwijl een ander hem dwong ge
mengde brandspiritus te drinken. Dit grove spel
werd zoolang voortgezet, totdat het slachtoffer
ineen zonk en dood bleef liggen.
De politie trof het lijk alleen in de schuur
aan. De spiritusdrinkers waren verdwenen.
Echter heeft de politie kort na het gebeurde
twee van hen gearresteerd.
Zondagmorgen omstreeks half acht passeer
den elkaar op den spoorwegovergang van den
Eindhovenschen weg te Valkenswaard een auto
car van de „Cito"-onderneming uit Eindhoven,
met passagiers, die een reis naar de Ardennen
zouden maken en een personenauto van de ga
rage Vinken te Valkenswaard, Op de spoorrails
slipte de personenauto, met gevolg, dat deze
met het achtergedeelte tegen den passagiers-
auto aansloeg. De bestuurder van den autocar
verloor daardoor de macht over zijn stuur, zoo-
aat de autocar tegen de palissaden van de over-
wegboomen reed en deze vernielde.
De autocar werd zwaar beschadigd. Alle pas
sagiers bekwamen min of meer ernstige won
den.
