Liet president von Hindenburg een testament na? mm WANNEER DE „CUNARDER 534 VAN STAPEL LOOPT De Saarkwestie ggiggg 1 - Het nieuws van heden EEN UITLATING VAN GOEBBELS NOG 18 MAANDEN WERK VOOR 100.000 MAN DE BAROMETER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1934 Ochtendblad ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18895 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek In het beweerde testament zou de maarschalk krachtig opkomen voor Christendom en monarchie Brüning en Treviranus Kerkdieven maken zelf alarm Het Weer llllIlllllllilllllflIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIliU: Na de onlusten te Constantine Burgemeester verlangt militaire hulp Dr. Knox dringt bij den Volken bond aan op recruteering van politie uit het buitenland Protest van het Duitsche Front T LAATSTE WERK VAN DEN GROOTEN BOUWMEESTER Mag Abd el Krim terug- keeren? Eindelijk getemd HET VAN ABBE-MUSEUM TE EINDHOVEN OP PALEN -mm U rijdt per auto de scheepsgarage binnen en een paar dagen later rijdt u het schip af, Amerika in Met den bouw van het van Abbe-Museum, naar ontwerp van Kropholler, is een begin gemaakt. Op de foto het heien der 258 palen, waarop het gebouwd zal worden Meer dan 75.000 ton Het plebisciet op 19 Aug. Met duizend P.K. over de Alpen RUSLAND IN DEN VOLKEN BOND? Wegens den feestdag van Maria ten Hemelopneming zal dit blad hedenavond NIET verschijnen. DE DIRECTIE Maria Hemelvaart Gandhi 7 pond af gevallen MOTORRENNER GEDOOD NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Er wordt voortdurend in de internationale pers gesproken over een politiek tes tament, dat Hindenburg zou hebben na gelaten. Van alle combinatie-franje ontdaan, komt dan de redeneering hierop neer: het is onmogelijk, dat een man als Hindenburg geen testament voor zijn volk in deze zware tijden zou hebben achtergelaten, dus is er een tes tament. Het wordt niet gepubliceerd, dus is het verdonkeremaand. Aan deze redeneering hebben we niets. Maar er is iets anders. Na den dood van den maarschalk heeft Dr. Goebbels in de Duitsche pers het volgende bericht gelanceerd: „In den parlementairen tijd, dien het nationaal-socialis- me overwonnen heeft, werd aan den heer Rijkspresident von Hindenburg de wensch ken baar gemaakt, een testament achter te laten. Niets meer. Niets er over, of het geschreven is en, zoo ja, wat er met het kostbaar document is gebeurd. De formuleering van dit bericht, dubbelzinnig als heel de stijl van den „razenden reporter in den ministerzetel", zooals men Goeb bels geestig heeft genoemd, moet den indruk wekken natuurlijk, dat Hindenburg's stem uit het graf slechts het gevolgzou zijn geweest van een „parlementairen wensch". In het „N. Wien. Journal" maakt „Diploma ticus" thans zeer concrete gegevens over een politiek testament, beter over twee zulke tes tamenten van Hindenburg bekend. Wij moeten die gegevens natuurlijk aan de verantwoording van dien schrijver overlaten, maar hun inhoud is zóó interessant, dat het jammer zou zijn, er het zwijgen aan toe te doen. Ter wille van de historische nauwkeurigheid dient te worden vastgesteld, dat Hindenburg zijn testament reeds op schrift bracht vóórdat Hitier aan de macht kwam. Reeds in de periode der presidiale regeeringen (Brüning. Von Papen, Schleicher) voelde hij zich verplicht voorzorgen te treffen voor het geval, dat hij plotseling zou kunnen sterven. Met „parlemen taire wenschen" heeft dit testament niets te doen. Integendeel, de laatste verdedigers en aanhangers van het formeele parlementarisme hadden het toen veel liever niet gezien, dat Hindenburg een testament naliet, want een appèl uit het graf van den alvereerden maar schalk zou de spelregelen der democratie in de war hebben kunnen brengen. De staatssecretaris van den gestorven president, Dr. Meissner, zou de eerste kunnen zijn, om te bevestigen, dat de tegenstand tegen een testament niet uit is ge gaan van parlementaire zijde, maar juist van hen, die thans de macht in handen heboen en die de wereld er van verdenkt, het testament gesloten te houden. Maar Dr. Meissner zal zwijgen. Deze man, die zich zoo gemakkelijk naar alle zijden weet te wenden en keeren, die eerst den „zadelmakergezel" Ebert, den eersten president trouw diende en vervolgens de ver trouwde van Hindenburg werd, zal thans ook Hitler, die hem in zijn ambt bevestigde, met dezelfde trouw dienen. Maar Dr. Meissner is niet de eenige, die Hindenburg's testament in zijn eerste forinuleering om van dit voorloopig alleen te spreken uit zijn hoofd kent. Pijnlijk voor het huidige systeem is het feit, dat ook Dr. Brüning tot de ingewijden behoort. Brüning moet ergens in Engeland wonen, stil en terug getrokken, bezig met wetenschappelijken arbeid. Brüning heoft zich tot dusver tegenover Hitier en zijn regeering zeer correct gehouden, wat den nazi's niet verhinderde, hem het leven in Duitschland onmogelijk te maken. Zou hij thans een woord spreken, nu de Duitsche regee ring het testament van Hindenburg op zij heeft geschoven? (Ook al is de suppositie waar, dat Brüning tot de ingewijden behoort, kan men er vast van overtuigd zijn, dat hij zal blij ven zwij gen en zijn tijd afwachten. Red.) Ook de vroegere minister, Treviranus, heeft kennis van het testament en zijn inhoud. Hij was, vóór Von Papen meer op den voorgrond trad, de vertrouweling van den „ouden heer". Treviranus wist op den middag van den Moe digen 30sten Juni, op avontuurlijke wijze, zoo van het tennisveld af, te ontsnappen aan het „S.S.-Rollkommando", dat „zelfmoord" op hem kwam plegen. Ook hij bevindt zich in Engeland, het vaderland zijner moeder. Beide staatslieden, Brüning en Treviranus, kenden slechts den in houd van het testament. Naar verluidt zou Hin denburg daarin nog eens uitdrukkelijk ver klaren, dat hij altijd monarchist geweest en gebleven is en dat hij trouw bleef aan het huis der Hohenzollern. In plechtige bewoordingen moet Hindenburg dan het Duitsche volk daar in smeeken één te blijven en onverdroten ver der te gaan over den steenweg van het heden naar een toekomst, waar nieuw geluk wenkt. In dit eerste testament wordt geen enkele naam genoemd, alleen in verband met laatste groeten aan de oorlogskameraden, die van Hinden burg's makker en rechterhand in den wereld oorlog, generaal Ludendorff. ook wordt er geen opvolger in genoemd. Het testament zou krach tig protesteeren tegen iedere machts- en totali- teitsaanspraak van de zijde der nationaal- socialisten. Het zou voor het huidige regime catastro- phaal geweest zijn, wanneer Hindenburg vóór 30 Jan. 1933, toen Hitier de volle macht kreeg, was overleden en 't laatste woord van Hindenburg als heilige nalatenschap aan 't Duitsche volk was bekend geworden. Zooals vanzelf spreekt zijn dan in de tweede formu leering, die tijdens het nationaal-socialistische bewind ontstond, de al te duidelijke passages weggelaten. Er wordt beweerd, dat Hindenburg slechts zeer aarzelend veranderingen heeft wil len aanbrengen, maar dit tenslotte heeft gedaan, inziende, dat hij zijn laatsten kanse lier niet mocht desavoueeren. Maar ook in dit testament zou dan hebben gestaan, dat Hitier alleen kanselier zou mogen blijven en niet de totaliteit van alle macht in handen zou mogen krijgen. De monarchistische gedachte en de wensch, dat het Duitsche volk tot de monarchie moge teiugkeeren, moeten er nog scherper in zijn uitgedrukt dan in het eerste testament. Met ontroerende woorden zou Hindenburg ook op komen voor het christelijke fundament van den staat en der nationale cultuur. Het is bekend, dat Hindenburg zwaar heeft geleden onder den druk der kerken van de zijde der nationaal- socialisten. Of Hindenburg een opvolger heeft aangewezen in zijn testament, moet zeker zijn. Het heeft echter geen zin, om naar den naam te gissen. Het zou een bekende persoonlijkheid zijn, die echter slechts in een overgangsperiode zou optreden In deze periode zou aan het volk gelegenheid worden gegeven, om in een waar achtig vrije, werkelijk geheime en praktisch niet beïnvloede volksstemming over de restauratie der monarchie te beslissen. Zou zulk een stem ming werkelijk hebben plaats gehad, dan zou het Duitsche volk waarschijnlijk in den zin van Hindenburg hebben beslist. Tot zoover de gegevens van het „N. Wiener Journ." die wij herhalen het nog eens geheel voor verantwoording blijven van zijn „Diplomaticus". Wij hebben echter de gegevens overgenomen, omdat zij een treffende samen vatting zijn van alles, wat er over deze kwestie in de internationale pers is uitgelekt en ver schenen en tevens omdat zij volmaakt kloppen met de bekende inzichten en opvattingen over monarchie en christendom van den overleden maarschalk Hindenburg zelf. PARIJS, 14 Aug. Gisternacht werd te Lo- rient een geheele wijk in opschudding' ge bracht. Dieven hadden zich toegang tot de kerk weten te verschaffen en na eenig zoeken een electrischen schakelaar gevonden, waar door zij meenden licht te kunnen maken. Nau welijks hadden zij echter den schakelaar om gedraaid of alle kerkklokken begonnen te lui den. De schakelaar bediende n.l. het electrisch gedreven klokkenspel. De bewoners haastten zich naar de kerk en zagen nog juist hoe de ontstelde inbrekers haastig de beenen namen en in het duister ontkwamen. VERWACHTING: Zwakke tot matigen Noord-Westelijke tot Zuid-Westelijken wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of jE geen regen, iets warmer. Verdere vooruitzichten: weinig toene- mende regenkans. illllllllilllllllllllililllllllllllllllllilllIllllIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllli PARIJS, 14 Aug. (Reuter). De burgemeester van Constantine heeft verzocht om toezending uit Frankrijk van militaire vliegtuigen als maatregel ter voorkoming van Joodsch-Arabi sche incidenten. Ook wenscht hij het garni zoen op huidige sterkte te laten handhaven en toestemming te verkrijgen om de Fransche inwoners bij mogelijke ongeregeldheden ter stond onder de wapenen te roepen. Tenslotte verzocht hij aanzienlijken finan- cieelen steun voor de slachtoffers der onlusten en een moratorium voor de getroffen winke liers. Volgens de „Intransigeant" heeft de gou verneur-generaal van Algiers in deze eischen toegestemd. GENèVE, 14 Aug. De president van de regee- ringscommissie van het Saargebied, dr. Knox, heeft op 3 Augustus j.l. een eerst heden gepu- bliceerden brief aan den Secretaris-generaal van den Volkenbond gericht, waarin hij o.a. ver klaart, dat de toestand in het Saargebied zich nog voortdurend toespitst ten gevolge van de propaganda van de Rijkszenders uit Duitschland en van het Duitsche Front in het Saargebied, waarvan bij de jongste huiszoeking gebleken is, dat het contact heeft, zoowel met Duitsche in stanties als met verschillende groepen in het Saargebied zelf. De politiemacht in het Saargebied is onvol doende gebleken en hoewel de regeeringscom- missie pogingen heeft gedaan om uit de Saar- bevolking zelf de voor uitbreiding van het po litiecorps noodige krachten te recruteeren en deze pogingen zal voortzetten, stuiten zij op groote moeilijkheden en zijn practisch onmoge lijk gebleken. Dr. Knox verwacht derhalve dat het noodig zal zijn politiekrachten voor het Saar gebied uit andere landen te recruteeren, waar voor hem het meest geschikt lijken de staten, die lid zijn van den Volkenbond, waar de Duit sche taal wordt gesproken. Hij verzoekt den Volkenbondsraad tenslotte zoo spoedig mogelijk zich tot de in aanmerking komende staten te wenden met het verzoek, een dergelijke recruteering mogelijk te willen ma ken. Naar Reuter verneemt heeft de regeerings- commissie voor het Saargebied de sociaal-de mocratische „Volksstimme" voor 5 dagen ver boden wegens een tweetal artikelen, die een beleedigend karakter voor den Duitschen Rijks kanselier droegen. Tevens verbood zij voor den duur van 6 maan den het Duitsche weekblad „Der Deutsche Kumpel", dat twee artikelen had gepubliceerd onder het opschrift „Dus toch briefcontröle De fractie van het Duitsche Front heeft he den de zitting van den Landraad, waar de jong ste verordeningen van de regeeringscommissie zouden worden behandeld, verlaten uit protest tegen de handhaving der inbeslagneming van de acten van het Duitsche Front en de houding van de regeeringscommissie in het algemeen. PARIJS, 14 Aug. (V. D.) In verschillende kringen doen geruchten de ronde, dat de re geering voornemens zou zijn den vroegeren lei der der Marokkaansche opstandelingen Abd el Krim binnenkort verlof te geven naar de Fransche zóne in Marokko terug te keeren. Nu Abd el Krim acht jaar in ballingschap heeft geleefd en geheel onder den invloed van de Fransche beschaving is gekomen, verwacht men een gunstigen invloed van zijn aanwezig heid in de nieuw gepacificeerde deelen van Ma rokko. Er zouden reeds besprekingen hierover worden gevoerd tusschen den Franschen resi dent en den hoogen commissaris van Marokko. '7' 'A MxWÊËËm - -- Het nog onvoltooide gebouw van het Gemeente-Museum aan de Stadhouder slaan te 's Gravenhage, het laatste werk van den overleden architect Dr. H. P. Berlage De oceaanreus welke naar de maatschappij die het schip bouwen laat, en naar het nummer der plan nen volgens welke het gebouwd wodt, „Cunarder 534" heet, zal 26 September door de Koningin van Engeland gedoopt worden en, zoo als algemeen verwacht wordt, als de „Victoria" de helling van Messrs. John Brouwn's Clydebank bij Glas gow verfaten. De „Cunarder 534 is het grootste schip ter wereld. Weliswaar hebben de Franschen hun plannen voor de „Normandië" zoo gewijzigd dat dit schip geen 70.000, maar 75.000 ton groot zal zijn, doch de Engelsche reus blijft altijd nog zoo ongeveer een rijnaak grooter. Achttien maanden lang zullen honderd duizend arbeiders in alle deelen van Engeland nog werk hebben aan de voltooiing van deze drjjvende stad. Uit alle deelen van het Brit- sche Wereldrijk worden kostbare houtsoorten aangevoerd voor de decoratie van het schip. Tal van fabrieken werken aan het meubilair en de uitrusting. Scheepsarchitecten en kunstenaars van naam nemen proeven met kleine modellen, ontwerpen hutten en zalen, zwembassins, buf fetten, overdekte dekken en speelplaatsen. De artistieke wereld is in beroering omdat het meer conservatieve element een waardige, def tige versiering wil, terwijl de meer vooruit strevende jongeren een demonstratie willen geven van de moderne Engelsche kunst. De Cunard-maatschappij poogt den vrede te hand haven tusschen beide stroomingen door de voorwaarde te stellen dat in elk geval al het bizarre vermeden dient te worden. De „Cunarder 534" zal zijn passagiers een even ruime keuze van hutten kunnen geven, als een luxe hotel zijn gasten kamers kan aan bieden. De nieuwste vindingen op het gebied van zoo dankbare materialen als glas en rub ber tegenwoordig toonen te zijn, zullen toepas sing vinden in de badkamers, terwijl de eet zalen waarschijnlijk een meer stemmig karak ter krijgen. Vooral de enorme afmetingen impressionnee- ren. In een der zalen is plaats voor negen Lon- densche autobussen met imperiaal. Op de auto bussen kan men drie van de grootste Engel sche spoorweglocomotieven zetten, zonder in botsing te komen met het plafond. In de groote eetzaal kan het eerste schip der „Cu- nard Line" een plaatsje vinden, te zamen met de heele vloot waarmee Columbus naar Amerika overstak. De meeste eerste klas-hutten zullen direct toegang geven tot het promenade-dek dat een lengte heeft van 225 Meter. De drie dekken onder het promenade-dek zullen ter beschik king zijn van de passagiers der toeristen- klasse De „Cunarder 534" heeft 8000 M2 öek-op- pervlakte voor wandelen en spelen. Behalve het groote zwembassin, is er een Turksch bad. een Romeinsch bad, een Russisch bad, aisook gelegenheid voor het volgen van verschillende thermale kuren. In de gymnastiek-zaal is een boksring opge richt met voldoende ruimte voor de toeschou wers. Een bioscooptheater ontbreekt niet Een volledige winkelstraat geeft aan den oceaan reus voor goed het aanschijn van een drijven de stad. Passagiers die over een eigen auto beschik ken, zullen zelfs hun wagen niet hoeven te verlaten om aan boord te gaan. Zij rijden een voudig de scheepsgarage binnen en wanneer het schip aan gene zijde van den haringvijver aankomt, kunnen zij de garage uit Amerika inrijden. Er bevindt zich aan boord een hangar en de bouw van de „Cunarder 534" is zoo dat men met kleine vliegtuigen kan opstijgen en landen. Het staat nog niet vast of een vlieg tuig zal worden meegenomen om een versnel den postdienst te verzekeren. De electrische installatie aan boord is sterk genoeg om een stad van 25.000 in woners van licht en drijfkracht te voor zien. De totale lengte der electrische kabels bedraagt den afstand LondenChicago. BERLIJN, 14 Aug. In het kader van de pro- pagandacampagire voor de volksstemming heb ben verschillende ministers opwekkingen gepu bliceerd. Goebbels zegt daarin o.a.: „In de goed te keu ren wet wordt de opvolging van rijkspresident von Hindenburg zoo eenvoudig en natuurlijk mogelijk geregeld. Slechts kwaadwillige men- schen kunnen in deze regeling iets merkwaar digs zien. Want Hitler is op het oogenblik inder daad de representant der natie naar binnen en naar buiten. Men kan zich niemand denken, die boven hem geplaatst wordt en van wien hij be velen zou kunnen krijgen. Daarom eischen wij: alle macht in handen van Hitier!" Von Neurath zegt, dat het kernprobleem der Duitsche buitenlandsche politiek nog altijd de kwestie der rechtsgelijkheid is. Rijkskanselier Hitier zal Vrijdag 17 Augustus een bezoek brengen aan Hamburg. Ter gelegen heid daarvan zal hij een groote rede tot het Duit sche volk houden, die door alle Duitsche zen ders zal worden uitgezonden van 20.50 tot 22.20 Amst. tijd. BELGRADO, 14 Aug. (V. D.) De Zwitsersche regeering heeft in Joego Slavië duizend paar den gekocht, die „op eigen kracht" over de Alpen zullen trekken. De paarden zijn van een bekend ras en alle stamboekpaarden, die voor het grootste deel in Zwitserland voor de fok kerij zullen worden gebruikt. MOSKOU 14 Aug. (Reuter). Ondanks de tal rijke berichten in het buitenland, dat de Sov jet-regeering voornemens zou zijn de volgende maand te Genève een verzoek in te dienen om tot den Volkenbond te worden toegelaten, wordt alhier verklaard, dat de Sovjets hieromtrent nog geen definitieve plannen hebben gevormd. De president der regeeringscommissie voor het Saargebied Knox heeft wederom een schrijven gericht tot den Volkenbond, waarin hij dringend vraagt om politietroepen uit het buitenland. Wederom 15 rebellen voor den krijgsraad te Weenen. Allen beschuldigd van hoogverraad wegens den overval op het Ravag-gebouw. Wanneer 26 Sept. de „Cunarder 534", het groot ste schip ter wereld, te water gelaten wordt, zullen nog 100.000 arbeiders er 18 maanden werk aan hebben. Voor het eerst sedert de devaluatie van den dollar, heeft Amerika wederom een belangrijke hoeveelheid goud naar Europa geëxporteerd. Nadere mededeelingen over het betalingsver keer met Duitschland. Onder de gemeente Beilen is bij een onbewaak- ten overweg een auto door een trein gekraakt; twee zwaar gewonden. In Maagdenburg heeft Willy den Ouden de finale 100 meter vrije slag voor dames gewon nen. Rïe Mastenbroek werd tweede. De verruiming van den Zondagsverkoop treedt 27 September in. Afgekondigd is een Kon. Besluit, volgens het welk de bevoegde ministers aan noodlijdende gemeenten zullen mededeelen het maximum bedrag der uitgaven ten laste van den kapitaal- dienst. Dubbel pand te Rotterdam uitgebrand. New-Yorksche beurs: Beperkte handel en over wegend aanbod leidden tot koersverlies. Een der weinige katholieke feest dagen die nog over zijn gebleven uit de rij van „weeksche zondagen" is die van .Maria Hemelvaart". Ons taaleigen heeft dien naam gestem peld, al ware misschien „Maria ten hemelopneming" duidelijker tot juist onderscheid met de Hemelvaart van Christus. Deze is uit eigen macht ten hemel gestegen terwijl Zijne Moeder door Gods Almacht met ziel en lichaam werd opgenomen in Zijn Eeuwig Rijk. Maria Hemelvaart! Het is wel eigenaardig dat we op dezen feestdag allereerst als van zelf denken aan Haar opvaren van de aarde naar de hemelen en dat de Christelijke kunst o k juist dit vooral in beeld heeft ge bracht. Zij is ons aldus nog zoo na: van de aarde, mensch als wij, maar door Gods uitverkiezing en Haar eigene medewerking met Zijn genade de Vrouwe boven alle vrouwen wier lichaam reeds met Haar ziel de ver heerlijking vond. Maria Hemelvaart. We moeten dezen dag in hooge eere houden. Hij is de dag der verheerlijking van ons aller Moeder. BOMBAY, 14 Aug. (Reuter). Toen Mahatma Gandhi zijn vasten beëindigd had vonden tal rijke religieuze manifestaties plaats, tijdens wel ke o.a. passages uit den Bijbel werden voorge lezen. Gandhi, die gedurende zijn vasten-periode ze ven pond is afgevallen gevoelt zich echter tel kens zeer onpasselijk en kon daarom niet spre ken om zijn volgelingen dank te zeggen. Bij de eerste motorwedstrijden op de nieuwe baan in het Stadtwald te Keulen slipte de rij der Weskutt en werd zoodanig gewond, dat hij korten tijd later aan de gevolgen is overleden. Stand op Woensdag 1 uur v.m.: 761 .Vorige stand; 758.4

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1