De Reichsführer spreekt aan
den „Duitschen hoek
SAARBETOOGING TE KOBLENZ
I
Het nieuws van heden
W
DE SAAR WIL TERUG
PROPAGANDAREDE VAN
HITLER
DE BAROMETER
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
MAANDAG 27 AUGUSTUS 1934
Avondblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18914
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; inger,
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
99
Vrede en gelijk recht
Duitsche predikanten
gearresteerd
Wegens oppositie tegen rijks-
bisschop Muller
Het Weer
Warschau dementeert
Geen geheime overeenkomst met
Duitschland
Mussolini en Hitier
.Geen tegenbezoek aan Berchtes-
gaden?
De parochie te Ossendrecht (N.B.) bestond Zondag 100 jaar. Ter gelegenheid
van dit eeuwfeest werd bovenstaand H. Hartmonument aangeboden
De overstroomingen in
Britsch-Indië
Reeds vele menschen om het leven
gekomen
riiip;
De Führer zegt, dat de vrijheid
van den godsdienst niet aan
getast is
Japansch schip vergaan
De bemannin\ omgekomen
Verzoening met Parijs
De Habsburgers hopen
Familieraad in Stiermarken onder
leiding van aartshertog
Eugenius
Aartshertog Eugenius
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Hitier spreekt
Leipziger herfstmesse
Von Papen afwezig
Japan voor vlootver-
mindering
De prins von Pless
Het Baskenland blijft
rustig
WANDGEDIERTE
EN VLOOIEN.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Het Saarprobleem is lang niet zoo ge
compliceerd als het bij dit vraagstuk ge-
interesseerde buitenland buiten Duitsch-
land het aan de overige wereld wil opdringen.
De Saarkwestie is pas acuut geworden toen het
Derde Rijk zijn intrede deed in de wereldgeschie
denis. Vóór dien tijd was er geen twijfel moge
lijk aan het feit, dat het Saargebied in over
weldigende meerderheid voor Duitschland zou
opteeren.
„Die Saar will heim", dit was feitelijk het
wachtwoord van allen. En dit algemeen verlan
gen, dat zijn uitdrukking vindt in het motto:
„Deutsch die Saar, immer dar", zou ook niet
in het minst aan het wankelen zijn gebracht
na de verovering der staatsmacht door Hitier.
wanneer de binnenlandsche politiek, die hij of
zijn naaste medewerkers meenden te moeten
voeren, gematigder ware geweest. De Jo
denvervolging, de vernietiging van de marxis
tische partijen, het opheffen van het heele
partij systeem, het hoog opbloeiende absolutis
me, de politiek der concentratiekampen, der
kneveling van heel de pers en van de open
bare meening, de bloedige gebeurtenissen van 30
Juni 1.1. deden velen in het Saargebied over
hellen naar de meening, dat het beter was
voorloopig niet naar Duitschland terug te keeren,
wat niet zeggen wilde, dat zij daardoor voor
Frankrijk wenschten te opteeren, maar dat zij
den „status quo" onder beheer van den Vol
kenbond voorshands zouden willen bestendigen.
Die dit wenschten, vormden en vormen een
minderheid, welke gevormd werd door de méér
internationaal dan nationaal voelende ele
menten, in casu de Marxisten en een deel der
Israëlieten. Bij deze groep sloot zich aan een
handjevol katholieken. De overweldigende meer
derheid der katholieken bleef getrouw aan hun
liefde voor het oude vaderland en zal, onder
leiding van hun bisschoppen, de opperherders
van Trier en Spiers, zonder eenigen twijfel op
13 Januari a.s. stemmen, trots alles, voor te
rugkeer naar Duitschland. Dit is een onom-
stootelijk feit. Tegen dit feit kunnen alle bij
komstige vraagstukken, als dat der mijnen, niet
op. Het is absoluut geen voorspelling, maar
het constateeren van een feit, dat het
plebisciet in het Saargebied overheerschend ten
gunste van Duitschland zal uitvallen. Natuur
lijk zal men in de komende maanden nog veel
hooren over relletjes, over min of meer ern
stige daden van terreur en wat bij zulke cam
pagnes zoo al pleegt te geschieden. Dit heeft
men alles al beleefd bij de vroegere pebliscieten
in Sleeswijk en vooral in Opper-Silezië, waar
de toestand veel gecompliceerder was, omdat de
Poolsche minderheid daar buitengewoon sterk
was. Wat de Poolsche insurgenten en de Duit-
sche ongeregelde troepen daar aan terreur te
zien hebben gegeven, zal iemand, die daar
toen vertoefde, nooit vergeten'. Je leefde daar
maandenlang in een kogelregen. Moorden,
doodslagen, guerillagevechten waren aan de
orde van dag en nacht. Plaats daar tegenover
de huidige Saar. Er wonen bijkans alleen Duit-
schers, die onder elkander hun gewone „querel-
les Allemandes", de oude en nieuwe Duitsche
veeten uitvechten, maar in „Grossen und Gan
zen" Duitschers willen blijven, zelfs al voelen
ze maar heel weinig voor het Derde Rijk of
liever voor de uitwassen van het Hitlersysteem.
De groote plebisciet-paraden, die gisteren in
verschillende steden van Duitschland en ook
aan de Saar zijn gehouden en hun hoogtepunt
vonden in Koblenz, waar de „Führer" sprak,
Zijn dan ook eigenlijk onnoodig, ofschoon hun
propagandistische indrukwekkendheid met het
oog op het buitenland niet te versmaden is.
Leest men dan ook aandachtig de rede van
Hitier door, dan bemerkt men, dat deze al heel
weinig over de Saar bevat.
Hitier somt over het algemeen de voordeelen
van zijn Derde Rijk op, verheerlijkt, wat het
al heeft volbracht, zegt schoone woorden over
het Christendom en de vrijheid der godsdien
sten (dit gedeelte van zijn rede was weinig
overtuigend) en zijn rede vindt haar hoogte
punt in de voor de zooveelste maal afgelegde
verklaring, dat alléén nog het Saarprobleem op
territoriaal gebied Duitschland van Frankrijk
scheidt. Officieel geeft ook Hitier trots „Mein
Kampf" Elzas-Lotharingen voor goed prijs.
Hij erkent dit uitdrukkelijk in den zin: „Wan
neer het Saarprobleem is opgelost, is er geen
verstandig motief te denken, waarom twee
groote volken eeuwig en altijd als vijanden te
genover elkaar zouden moeten staan." Wat
door een „zeer waar" van de zijde zijner toe
hoorders werd gekwiteerd
Dat zij als eenig onveranderlijk programpunt
voor Duitschland gelijk recht eischte, om op
de basis daarvan tot vrede te komen, is zijn
goed recht. Dit deden de Weimarregeeringen
vóór hem ook.
BERLIJN, 27 Aug. (V. D.). Volgens authen
tieke berichten zijn „oppositioneeie" geestelijken
der Evangelische kerk door de Duitsche geheime
politie gearresteerd.
Den geestelijken van wie bekend is, dat zij
opponeeren tegen de leiding van de officieele
Duitsche protestantsche kerk onder Rijksbis
schop Ludwig Mueller, zijn drie vragen gesteld.
Deze vragen waren: Hoe is uw houding tegen
over Rijksbisschop Mueller?; Hoe is uw houding
tegenover de nat.-soc. regeering? en Hoe beoor
deelt u het Arische principe?
Verklaard wordt, dat de antwoorden unaniem
uitdagend zijn geweest, dat Mueller het ver
trouwen niet waardig wordt geacht, dat, diens
dictatoriale positie niet constitutioneel wordt
genoemd en dat zijn nationale synode illegaal
wordt beschouwd.
VERWACHTING: Zwakke tot matigen,
later mogelijk verder toenemende Ooste- EE
lijke tot Zuidelijken wind; aanvankelijk EE
nog helder tot licht of half bewolkt. Waar-
schijnlijk droog, behoudens dauw, iets p
p warmer.
Hoogste barometerstand: 771,9 te Sarna.
EE Laagste barometerstand: 745,1 te Fest- EE
manor.
|E Zon op 5.03 onder G.59.
EE Maan op nam. 7.35 onder v.m. 8.39.
Licht op 7.30.
EE Laatste kwartier 31 Augustus.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
WARSCHAU, 27 Aug. (V. D.). Het offici
eele Poolsche telegraafagentschap is gemachtigd
een bericht van de „Echo de Paris" uit Berlijn
categorisch te dementeeren. Volgens dit bericht
zouden Poolsch-Duitsche onderhandelingen zijn
aangevangen over een handelsverdrag, dat een
geheime clausule zou bevatten over Polens neu
traliteit in geval van een gewapend conflict van
Duitschland met een derde mogendheid. Al der
gelijke berichten over geheime clausules van
niet-bestaande handelsverdragen zijn uit de
lucht gegrepen.
ROME, 27 Aug. (V. D.) Terwijl ten tijde van
het bezoek van Hitier aan Mussolini te Venetië
met vrij groote stelligheid verluidde, dat Musso
lini in het najaar dat bezoek zou beantwoorden
met een tegenbezoek aan Hitier op diens land
goed bij Munchen, wordt thans in regeerings-
kringen verklaard, dat de Duce zijn besluit in
zake een tweede bespreking onder vier oogen
met Hitier heeft opgegeven. Welingelichte krin
gen beschouwen dit als een uiting van ontevre
denheid, welke verband houdt met den moord
op bondskanselier Dollfuss.
CALCUTTA, 27 Aug. (Reuter). Thans zijn
uit verscheidene plaatsen van het door den
Ganges overstroomde gebied berichten ontvan
gen, alle groote verliezen aan menschenlevens
meldende.
De stad Monghyr, welke kort geleden door
een aardbeving is geteisterd, wordt door het
steeds stijgende water van de rivier bedreigd.
De bewoners brengen haastig hun have en goed
in veiligheid.
De leider van het Congres, Rajendra Prasas,
heeft uit Patna aan Gandhi getelegrafeerd, dat
vele dorpen in de gebieden Saran, Sjahabad,
Patna, Muzaffarpur en Dar'obanga door de
Ganges en de Son zijn overstroomd. Vele dorpen
zijn geheel weggespoeld en men vreest, dat een
groot aantal menschenlevens verloren is gegaan;
ook is veel vee verdronken. Een aantal spoor
wegen is vernield, op sommige plaatsen zijn de
spoordijken door het water weggespoeld, op an
dere plaatsen hebben de bewoners de dijken
doorgestoken, om het water een uitweg te geven.
Ook in de omgeving van Allahabad stijgen de
Ganges en de Dsjamna snel en zoeken de be
woners een toevlucht in hooger gelegen gebie
den.
WflH»
- «T"
TOKIO, 27 Aug. (V. D.). Uit Mowei wordt
gemeld, dat het Japansche stoomschip „Yama-
mo Maru", met 59 man bemanning aan boord, in
een storm is gezonken
EHRENBREITSTEIN, 27 Aug. Reeds vroeg
heerschte hier gisteren een ontzaglijke
drukte. Duizenden en duizenden waren samen
gestroomd om de groote Saarbetooging bij te
wonen, die om half elf aanving met een ka
tholieke veldgodsdienstoefening.
Domheer Homscheid uit Koblenz droeg in de
open lucht een H. Mis op. In een toespraak
zeide hij o.a., dat de Duitsche broeders en zus
ters bijeengekomen waren voor 'n echte natio
nale demonstratie, om elkaar trouw te beloven
in dezen moeilijken tijd
Laten wij, volksgenooten, van ganscher harte
het vaderland dienen en voor het volk en va
derland en voor den Führer uit het diepste van
ons hart bidden.
Voor de leden van de Evangelische Kerk
hield pfarrer Wolfrum uit Koblenz een kerk
dienst. Hier, op den trotschen Ehrenbreitstein,
aldus de predikant, zal de eed omhoog gaan:
„Wij willen Duitsch zijn, zooals onze vaderen
Zaterdag vond in de Stadsgehoorzaal te Leiden de inschrijving plaats voor de
uitdeeling van haring en wittebrood op 3 October a.s. Er waren ditmaal 3400
liefhebbers, d.i. 1000 meer dan het vorig jaar
PARIJS 27 Aug. (Reuter). De „Excelsior"
publiceert enkele bijzonderheden over den fa
milieraad van de Habsburgers, welke te .Maria-
zell (Stiermarken) onder voorzitterschap van
aartshertog Eugenius is gehouden.
Op deze vergadering is een eventueel huwelijk
van aartshertog Otto, bij voorkeur met een Ita-
liaansche prinses, besproken, alsmede het terug
krijgen van het familiebezit in Oostenrijk en de
mogelijkheid van het wederom bestijgen van den
troon.
Aartshertog Otto heeft in Hongaarsche legi
timisten-kringen aanhangers verloren, aangezien
hij de bestijging van den troon te veel „Oos-
tenrijksch" opvat; men denkt derhalve te Boe
dapest thans meer aan den zoon van aartsher
tog Joseph, die tijdens den wereld-ooriog de
Hongaarsche troepen aanvoerde, als pretendent
voor den Hongaarschen troon. Dit zou door do
Kleine Entente ook toegelaten kunnen worden:
De vooruitzichten van Otto voor een restau
ratie in Oostenrijk, stijgen met den dag. Bonds
president Miklas moet gaarne bereid zijn, zijn
plaats af te staan aan aartshertog Eugenius als
Rijksbeheerder. Dit moet dan een soort over
gangsstadium zijn voor een bestijgen van den
troon door een Habsburger
Bovendiend krijgen de Habsburgers veel steun
van den vroegeren koning Alfonso van Spanje,
die in alle Weensche kringen aanhangers werft
voor het herstel van de Habsburgers.
De „Duitsche Hoek" te Koblenz met
het groote ruiterstandbeeld van Kei
zer Wilhelm I aan den Rijn aan den
voet der oude veste Ehrenbreitstein
tegenover Koblenz, waar de Reichs
führer und Kanzier Adolf Hitler giste
ren voor honderdduizenden een rede
hield over de Saar-bevrijding.
Massale Saarbetooging te Koblenz. Propaganda-
rede van Hitler. „De vrijheid der consessies ge
waarborgd".
Duitsche predikanten gearresteerd wegens oppo
sitie tegen rijksbisschop Muller.
Vele dooden bij de overstroomingen in BritSch-
Indië.
De Heer M. Hage, President van Bali en Lom
bok, in Den Haag overleden.
Japansch journalist uit Ned.-Indië verwijderd.
W. Mooijman, Raadslid van Den Haag en Sta
tenlid van Zuid-Holland, bediend.
Zilveren priesterfeest van Z. H. Exc. Mgr Dr.
G. Lemmens, bisschop van Roermond.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
Gepantserde smokkelauto bij Maastricht ver
ongelukt; een doode en een gewonde.
waren. Wij willen terug naar het Duitsche
moederland."
Honderdduizenden zijn uit alle streken van
het land gekomen om den Duitschen Saarlan-
ders in dit uur de broederhand te reiken. Wij
zijn van één lichaam en bloed en wat God bij
eengevoegd. heeft zal de mensch niet scheiden
Het Duitsche volk is niet goddeloos gewor
den, zooals vaak beweerd wordt, doch het is 'n
geloovig volk, hetgeen deze bijeenkomst be
wijst.
Volgens officieele schattingen waren tegen
den middag in Ehrenbreitstein omstreeks 400.000
personn bijeengekomen.
Intusschen was Hitler in Keulen aangeko
men, waar hij, alvorens zich naar Ehrenbreit
stein te begeven, een bezoek bracht aan de
tentoonstelling „Deutsche Saar", welke met een
rede van rijksminister Goebbels werd geopend.
LEIPZIG, 27 Aug. Gisteren werd de Leipziger
herfstmesse geopend. De drukte was den eersten
dag reeds zeer aanzienlijk.
's Avonds vond een persbijeenkomst plaats,
waar dr. Schacht een rede hield. Hij verklaarde,
dat Duitschland met alle kracht zal streven naar
de productie van binnenlandsche grondstoffen
wegens de handelsmoeilijkheden met het bui
tenland.
Hitier werd bij aankomst te Ehrenbreitstein
met luid gejubel begroet. Nadat Staatsraad Si
mon en de rijks Saarcommissie Buerckel een
kort woord van welkom hadden gesproken be
klom Hitier het spreekgestoelte.
Hitier gaf een uitxoerig overzicht van de
voorgechiedenis der Saarkwestie en betoogde
met nadruk, hoe de Saarbevolking tot één ge-
geheel vergroeid was met het Duitsche volk.
Ook nu weer blijkt, hoe het Duitsche volk als
één geheel achter zijn leiding staat. De nat.-
soc. beweging strijdt voor het geheele Duitsche
volk. Ondanks alle moeilijkheden zijn de suc
cessen reusachtig. In anderhalf jaar tijd was
men er in geslaagd 4% millioen werkloozen van
de straat te halen. Het aantal zelfmoorden was
verminderd, de misdaad algenomen.
Zij, die in het buitenland Duitschland thans
beklagen om het huidige regime, merken dat
Duitschland zijn eigen weg gaat en dat het
Duitsche volk hun medelijden niet nooöig
heeft.
Met sarcasme bespreekt Hitier vervolgens de
meening van de buitenlandsche pers over de
jongste volksstemming.
Wanneer men blijft pogen, Duitschland door
economische terreur-maatregelen murw te ma
ken zal Duitschland zoozeer leeren op zichzelf
aangewezen te blijven, dat men spoedig de nut
teloosheid van dergelijke pogingen zal inzien.
Men verwijt het nat. socialisme, dat het zich
van het Christendom verwijdert. Hitier ant
woord hierop: „Neen, niet wij, doch onze voor
gangers hebben zich ervan verwijderd. Wij heb
ben slechts een duidelijke afscheiding gemaakt
tusschen de politiek, die zich met aardsche
dingen heeft bezig te houden, en de religie, die
zich met de kerk moet bemoeien. De vrijheid
van godsdienst is niet aangetast en zal ook
niet aangetast worden. Er zal een tijd komen,
dat ook de kerkelijk ingestelde personen zul
len inzien, wat Duitschland op dit gebied voor
de geheele wereld gedaan heeft."
Nog altijd is het Saarprobleem het grootste
probleem voor Duitschland. „Wij zijn bereid"
zegt Hitier „met de wereld tot een op
rechten vrede te komen. Deze Saarkwestie is
de eenige territoriale kwestie, die ons Duit
schers nog van Frankrijk scheidt. Na haar op
lossing zal er geen enkel redelijk motief meer
bestaan waarom deze twee groote naties zich
in de toekomst niet met elkaar zouden ver
zoenen. Misschien zal ook bij onze vroegere te
genstanders eens het inzicht groeien, dat de
taak, die wij te verrichten hebben, zóó groot is,
dat wij haar gemeenschappelijk moeten ver
vullen in plaats van elkaar te beoorlogen
Al trachtten internationale ophitsers steeds
weer vijandigheid tusschen de beide groote vol
ken te kweeken, Hitler had vertrouwen in het
gezond verstand, dat tenslotte moest zegevie
ren.
Op 13 Januari 1935 moet 99 procent van de
Saarbevolking voor Duitschland stemmen,
welk percentage over tien jaar tot 100 moet
zijn gegroeid.
Hitier besloot zijn rede met de woorden: „Het
is onze wensch. dat de klokken die op 14 Janu
ari 1935 zullen luiden om te verkondigen ook
den vrede zullen inluiden."
De rede werd langdurig en luid toegejuicht
en gevolgd door het zingen van het Duitsch
land- en het Horst Wessellied.
SAARBRÜCKEN, 27 Augustus (D.N.B.)
De Duitsche gezant in Oostenrijk, Von Papen,
die op het oogenblik op zijn landgoed Waller-
fangen in het Saargebied vertoeft en op de
Saarbetooging op den Ehrenbreitstein het
woord zou voeren was door het weder optreden
van een oude kwaal, verhinderd aan de betoo
ging deel te nemen.
TOKIO, 27 Aug. (V. D.). Gemeld wordt, dat
de Japansche ministerpresident Okada en de
ministers van Marine en Buitenlandsche Zaken,
Osoemi en Hircta overeengekomen zijn, dat Ja
pan bereid is 230.000 ton van de vloot „op te
offeren", indien de mogendheden er in toestem
men, voor iedere natie in principe 500.000 ton
als maximum vast te stellen. In de totale bewa
pening der mogendheden zal dan 1.100.000 ton
vermindering worden gebracht.
Verwacht kan worden, dat het voorstel te
Londen ter sprake zal komen.
Admiraal Noboemasa Soetsoegoe, de bevelheb
ber van de gecombineerde vloot, die thans te
Tokio vertoeft, heeft tijdens een diner van de
Vereeniging Groot Azië verklaard, dat de Ja
pansche marine vastbesloten is, om voor pariteit
op te komen.
WARSCHAU, 27 Aug. (V.D.). De procureur-
generaal heeft bepaald, dat alle bedrijven van
den prin v. Pless, welke in Oppersilezië zijn ge
vestigd, van rechtswege zullen worden bestuurd.
Het betreft hier 67 mijnen, brouwerijen en
steenbakkerijen.
Het vonnis wordt gemotiveerd door het feit,
dat het tot nu toe onmogelijk is gebleken 11
millioen Zloty aan belastingschulden van den
prins te innen. De aangelegenheid was reeds
eenige malen door den prins voor d°n Volken
bondsraad gebracht.
De Prins v. Pless is voorzitter van de Duitsche
minderheden-organisatie in Poolsch Oppersile
zië.
MADRID, 27 Aug. (Reuter). De vergadering
van autonomische parlementsleden te Bilbao,
welke voor gisteren door het interprovinciaal
Baskisch comité was aangekondigd, doch door
de regeering te Madrid verboden, is niet gehou
den.
Alles in het Baskenland is rustig gebleven,
doch de vergadering zal, niettegenstaande het
verbod van de regeering, later toch worden ge
houden.
Zaterdagavond legde minister-president Sam
per de officieele verklaring af, dat de regeering,
ter voorkoming van de 3 jaren geleden gegeven
beloften, binnen afzienbaren tijd provinciale
verkiezingen in Baskenland wil uitschrijven. Bo
vendien behoeven de Basken de nieuwe belas
tingen, waar zij bezwaren tegen hebben, niet te
betalen, totdat hun diputaciones, d.w.z. graaf
schapsraden, gehoord zullen zijn.
Onze jarenlange ervaring garan
deert U afdoende verdelging.
Alles onder geheimhouding en
schriftelijke garantie.
Prijsopgaaf zonder eenige verplichting
EERSTE HAARL. ZUIVERONDERNEMING
„RADICAAL"
Generaal Cronjéstraat 135 Telef. 11657.
rv v \\m'\miiiinii)irn/y//////y ivv.
Stand op Maandag Z uur nun. 765.2
Vorige stand 765
