I
Het Derde Rijk in verzuim
WIE DEN OORLOG WENSCHEN
De Saarkwestie
Bandieten weer in
actie
Het nieuws van heden
A USLANDS-DEUTSCHTUM
GEDUPEERD
Minderheden con
gres te Bern
DE BAROMETER
PURMEREND 450 JAAR
MARKTSTAD
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 6 SEPTEMBER 13C
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Avondblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18932
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
GEWETENLOOZE
GELDZUCHT
Geheimen der munitie
industrie
Zwitserlands bewape
ning gemoderniseerd
Echter geen adviezen van het
buitenland noodig
I
Grootmoeder verteltin den sprookjes-optochtwelke
Woensdag met veel succes in Beverwijk gehouden werd
Het Weer iii[iiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii|
Frankrijk zal het Saargebied niet
afstaan voor de laatste cent
voor de mijnen betaald is
Het memorandum van
Frankrijk
BRAND TE DIEMEN
Vanmorgen is brand uitgebroken in Diemens Zwembad.
De houten optrek bood gretig voedsel
GEEN DEVALUATIE VAN DE
PESETA
De leege Duitsche stoelen in Ge
nève beteekenen een zwaren
slag voor de Duitsche
minderheden; ook
voor de Saar
Rusland profiteert
er van
Tandarts in Minnesota ontvoerd
en zoodanig mishandeld, dat
hij is overleden
Bank overvallen
Wordt Hess vice-presi
dent?
Goering zou „vice-plaatsvervan-
gend leider" worden
HERDENKING UITGESTELD
DIT NUMMER BESTAAT
TIEN BLADZIJDEN
UIT
Nieuwe leden in den Volkenbond
moeten voldoen aan eischen
inzake de minderheden
Koning Alexander naar
Parijs?
WANDGEDIERTE
EN VLOOIEN.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
In zijn zeer uitvoerige proclamatie aan den
nat.-socialistischen partijdag te Neuren
berg heeft de rijks- en volksleider Adolf
Hitler naast heel veel uiterst subjectieve en aan
vechtbare beweringen ook enkele dingen gezegd,
welke volkomen en onbetwijfelbaar juist zijn.
Zich beklagend over den geringen weerklank,
welke zijn vredelievende woorden in het wan
trouwende buitenland hebben gewekt, schreef
hij „wij weten nochtans, dat het niet de volken
zijn, die oorlog wenschen, maar kleine klieken
van internationale ophitsers, wier belang het is
oorlog te veroorzaken, aan oorlog wat te ver
dienen, maar nimmer in oorlogen te strijden".
Hij doelde hier vooral op de bonzen van de
wapenindustrie, die geheim en internationaal
georganiseerd den vrede saboteeren, omdat zij
daaraan geen rooien cent verdienen kunnen. Het
herhaaldelijk falen van den Volkenbond, het
jammerlijk échec van de ontwapeningsconfe
rentie, het opvoeren van de internationale span
ningen en de daaruit voortkomende zucht tot
het opdrijven der bewapeningen, in dit alles
hebben de machtige kanonnen-koningen zeer
zeker de hand gehad. Vrede beteekent voor
deze geldzuchtige industriëelen malaise, weinig
orders en slechte prijzen, oorlog daarentegen
hoog-conjunctuur, ongelimiteerde orders en
daaraan evenredige winsten, dividenden en tan
tièmes. In oorlogstijd trachten zij de massale
materiaal-verwoestingen te prolongeeren om
zoo lang mogelijk nieuw te kunnen leveren, en
al moeten ook millioenen menschenlevens
daarbij in bloed en slijk ten ondergaan, dat
deert hen niet. Zaken zijn zaken en de meest
gewetenlooze zijn in deze trieste wereld vaak
de meest lucratieve. In vredestijd beproeven zij
hèt oorlogsspook ten leven te wekken, omdat
de panische angst der volkeren voor de drei
gende gevaren de beste handelsreiziger is voor
hun affaires. Zij gaan als slimme kinderen der
duisternis daarbij nimmer openlijk, maar altijd
in het geheim te werk. Zij beschikken ovèr
persorganen, die zij met hun uit bloed gedistil
leerde kapitalen degradeeren tot min of meer
gecamoufleerde reclame-uitgaven ten voordeele
van hun industrie. Zij beschikken over politici,
die bewust of onbewust, uit winstbejag of uit
eerzucht, de zaak des vredes en der veiligheid
heeten te dienen door het bevorderen van de
grootst mogelijke gewapende onveiligheid. Wie
zal den funesten invloed peilen, welke het „Co
mité des Forges", de internationale wapenmake
laar sir Basil Zaharoff, de directies der Schnei-
der-Creusot-fabrieken, der Skoda-werken, der
Vickers Armstrong Company en tal van andere
oorlogsmateriaal vervaardigende maatschap
pijen op de politieke gebeurtenissen en verhou
dingen in de wereld hebben?
Is niet gebleken, dat het Chineesch-Japansch
conflict commercieel werd uitgebuit door
wapenindustrieën uit landen, wier regeerin
gen te Genève plechtig een resolutie van af
keuring aannamen over het gedrag van Japan?
Zou de moorddadige strijd in den Gran Chaco
zoo lang hebben kunnen duren, indien de bel-
ligerenten niet stelselmatig van oorlogstuig
waren voorzien? Noch Bolivia, noch Paraguay
bezit een eigen wapen-industrie. Al het moder
ne destructie-materiaal, dat zij in het veld
brachten, werd- uit het buitenland aangevoerd.
Het rapport van de Volkenbondscommissie over
het Chaco-conflict bracht dezen toestand onder
de aandacht van de wereld en de publieke opi
nie, die geen oorlog wil, en den oorlog verfoeit
als een even nutteloos als misdadig bedrijf,
brulde zóó luid: „Schande", dat de algemeene
verontwaardiging niet meer te keeren viel. Het
liad heel wat voeten in de aarde om successieve
lijk tot een universeel embargo op den wapen-
uitvoer naar de beide oorlogvoerende Zuid-
Amerilfaansche lilliputters te komen, maar het
werd tenslotte toch tot stand gebracht tegen
de macht der particuliere wapenfabrikanten in.
De particuliere wapenindustrie is de interna
tionale misdadiger „number one" die vóór
alles en tot eiken prijs onschadelijk dient ge
maakt te worden, alvorens de wereld kan terug-
keeren tot wezenlijken vrede en welvaart. In
Amerika schijnt men dat te gaan inzien.
Een subcommissie uit den senaat is
een onderzoek begonnen naar de gehei
men van de Amerikaansche bewapenings
industrie om aan te toonen, dat er een
internationale combinatie bestaat, waarvan de
leden elkaar de orders voor oorlogsmateriaal
onderling toeschuiven, de geheimste bewane-
ningsplannen en wapenpatenten der regeenn-
gen verraden en tegen alle ontwapeningsplan
nen ageeren.
Reeds aanstonds heeft dit onderzoek ont
zettende dingen aan het licht gebracht. Men
heeft kunnen lezen, hoe de directeuren van de
duikbooten bouwende Electric Boat Company
ronduit bekenden, dat er een overeenkomst is
gesloten met de Vickers Armstrong te Londen,
waardoor de duikbootleveiranties over geheel
de wereld tusschen deze twee maatschappijen
zijn verdeeld, dat zij kapitalen aan provisie heb
ben uitgekered aan Sir Basil Zaharoff, die
Spaansche bewapeningsorders wist te bemach
tigen, en dat de particuliere wapenindustrie
vaak de geheimen der regeeringen van de lan
den waarin zij gevestigd zijn, verkwanselen
aan de meest biedenden. Het geven van steek
penningen beschouwden de heeren eenvoudig
als een noodzakelijk en oirbaar smeren van
hun verkoopmachine. Wij staan slechts aan
het begin van dit even interessante als ver
bijsterende resultaten belovende onderzoek, en
er zullen waarschijnlijk nog heel wat onthul
lingen volgen. Het ware te wenschen, dat in
Europa een zelfde soort onderzoek wordt inge
steld, maar het is de vraag of het hiertoe ooit
zal komen. De Europeesche wapenindustrie
heeft vele vooraanstaande politici zoo zeer in
haar geldmacht, dat men vreezen moet, dat
zij een dergelijk neuzen in haar stiekeme aan
gelegenheden zal weten te verijdelen. In ieder
geval kan thans reeds op grond van het aan
het licht gekomene met recht en reden betoogd
worden, dat wegens de gebleken gewetenloos
heid en verraderlijkheid der particuliere wa-
penindustrieelen het hoog tijd wordt, dat hun
invloed wordt vernietigd en de wapenfabrica-
tie in de verschillende landen geheel onder
strenge en dwingende controle van de regee
ringen wordt geplaatst. Wanneer de wapenin
dustrie alleen maar de behoefte zou bevredigen,
welke voortkomt uit het onvervreemdbaar
recht op zelfverdediging, dat iedere staat be
zit, en geen kans meer zou krijgen kunstmatig
die behoefte op te jagen tot 'n even waanzin
nigen als gevaarlijken bewapeningshonger, dan
zou er reeds veel gewonnen zijn, ook al zullen
er dan nog regeeringen blijven, die van na
ture en uit machtsbegeerte door zulk een hon
ger worden gekweld.
BERN, 6 Sept. (Reuter). Na afloop der ma
noeuvres verklaarde Minger, lid van den Bonds
raad voor Legerzaken, dat de Zwitsersche na
tionale verdediging in materieel opzicht mogelijk
en uit financieel oogpunt dragelijk is.
Hiervan uitgaande, aldus Minger, zijn wij
bezig onze bewapening te modemiseeren, de
uitrusting te perfectionneeren, de opleiding onzer
troepen te verbeteren.
Wij bestudeeren ook de middelen om onze
natuurlijke verdedigingsliniën te versterken door
een systeem van kleine versterkingen, maar wij
doen dit op eigen initiatief, zooals ons goed
dunkt.
Wij kunnen de adviezen, die men ons uit het
buitenland dienaangaande meent te moeten
geven, niet aanvaarden.
\\tWn -
j= Verwachting: Zwakke tot matigen wind
EE uit Oostelijke tot Zuidelijke richtingen,
EE half tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk
=j Iroog, behoudens dauw, warm overdag. M
Hoogste barometerstand: 773.4 te Vardö.
Laagste barometerstand: 760.2 te Isafjord.
H Zon op 6.19 - onder 7.37 - Licht op 8.07
EE Maan op v.m. 2.20 onder nam. 5.37
EE 9 September Nieuwe Maan
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
LONDEN, 6 Sept. (Reuter) De „Daily
Herald" schrijft ten aanzien van de Fran-
sche nota inzake de Saarkwestie, dat een
ernstig conflict kan ontstaan tusschen
Frankrijk en Duitschland, aangezien Frank
rijk duidelijk te kennen geeft, dat het
Duitschland niet zal toestaan bezit te ne
men van het Saargebied voor de laatste
cent voor de mijnen betaald is.
De Nationaal-Socialisten kunnen en wil
len niet betalen, zoodat een putsch-poging
mogelijk is; dat zou evenwel onherroepelijk
een Fransche interventie tengevolge heb
ben,
Volgens het D. N. B. is men te Berlijn niet
ersierde straat te Beverwijk ter gelegenheid
van het 40-jarig bestaan der H ar ddr averij -
vereeniging „Beverwijk en Omstreken"
verrast over den inhoud van het Fransche
Saarmemorandum.
Voor het denkbeeld zekere technische kwes
ties, die na de stemming in het Saargebied,
nog geregeld moeten worden, zoo spoedig mo
gelijk tot klaarheid te brengen, is wellicht veel
te zeggen. Absoluut noodzakelijk is zulks echter
niet, daar het verdrag van Versailles voldoende
duidelijke richtlijnen bevat, die na de stem
ming een snelle regeling dezer kwesties mcfp-.
lijk maken. Het spreekt echter vanzelf, dat
daarbij als voorwaarde geldt, dat geen enkele
poging mag worden ondernomen om op de
stemming, waarvan de datum reeds vaststaat
en waarvan de voorbereiding derhalve niet be
lemmerd mag worden, in den een of anderen
zin invloed uit te oefenen. Men wijst hierbij
op de pogingen om de Saarbevolking te win
nen voor de handhaving van den status-quo.
Eveneens worden alle denkbeelden afgewezen,
die beoogen het Saargebied, na den terugkeer
tot Duitschland, nog het karakter van een ge
bied met een bijzonder internationaal regime
te geven, daar deze denkbeelden in strijd met
het verdrag zijn.
Aan het memorandum over de Saarproble-
men, door de Fransche regeering aan den Vol
kenbond gericht, worden door het meerendeel
der in het Saargebied verschijnende bladen
uitvoerige commentaren gewijd. De drie voor
naamste anti-Hitleriaansche bladen, de socia
listische Volksstimme, het orgaan der autono-
misten de „General Anzeiger" en de katholieke
„Saarpost" zijn het er over eens, dat men zich
met den inhoud van het memorandum kan ge-
lukwenschen.
MADRID, 6 Sept. (Reuter). De minister van
Financiën dementeert de geruchten, dat een
devalutatie van de peseta zou plaats vinden.
Weliswaar, aldus wordt verklaard, zou hier
door de uitvoer worden bevorderd, doch ander
zijds het buitenlandsche kapitaal worden afge
schrikt.
Het uittreden van Duitschland uit den Vol
kenbond heeft meer bezwaren mede
gebracht dan men gewoonlijk aanneemt.
De Duitschers binnen het Rijk hebben dit uit
treden verleden jaar klakkeloos toegejuicht en,
zich blind starend op den eisch van gelijk recht
voor Duitschland, enorme Duitsche belangen
gevoelig geschaad, met andere woorden het
„Deutsche Volkstum" ten zeerste benadeeld.
Er zijn namelijk in elf landen van Europa
Duitsche minderheden. Deze zijn door de uit-
tredingspolitiek van Hitier, waardoor Duitsch
land in Genève zijn medebestemmingsrecht prijs
gaf, in zware zorgen geraakt. Van Berlijn uit
poogt men in alle landen, waar Duitsche min
derheden zich bevinden, de tot dusver leidende
krachten te doen verdwijnen, om plaats te ma
ken voor jonge nationaal-socialisten. Ieder land,
waar Duitsche minderheden zijn, heeft zijn
Habicht's, zijn Frauenfeld's, bruine emissionai-
ren dus, die het heft volkomen in handen
trachten te krijgen. Ook in Nederland krioelt
het van nationaal-socialistische leiders, zoodat
de pers zich gedwongen ziet, de regeering op
merkzaam te maken op al die. gouwleiders of
hoe ze verder ook mogen heeten. De jonge-
heeren van Goebbels' propagandaministerie toe
ren overal in hun weelderige wagens rond.
Maar al die nazi-propaganda bij het „Deutsch-
tum" in het buitenland, neemt niet weg, dat
deze „Auslandsdeutschen" en degenen, die
de nazi's daarvoor houden, voor groteske din
gen worden geplaatst, voor gebeurtenissen, die
zich afspelen voor de leege stoelen, waarop
Duitschers moesten zitten in den Raad der
volkeren.
Bijvoorbeeld. Deze week komt de Volkenbond
weer bijeen. Polen heeft een voorstel gedaan,
om de bescherming der minderheden meer al
gemeen te maken. Welk een paradoxale ontwik
keling! Polen gaat optreden, als patroon der
minderheden. De Duitsche minderheid in Po
len zal verbluft zijn. En het Duitsche Rijk, de
nationale „Heimat" der talrijkste en op
cultureel gebied belangrijkste minderheden,
Duitschland, dat als Rijksidee heeft geprocla
meerd de bescherming van de volksche ge
dachte, heeft zich vrijwillig uitgeschakeld.
Dan is er de Saarkwestie. Ook dit vraagstuk
zal een rol spelen in de komende assemblée. De
Franschen hebben een memorandum aangebo
den over vraagstukken, die, hoe de beslissing
van het plebisciet ook moge uitvallen, dringend
om oplossing vragen. Het gaat om een levens
kwestie van het omstreden gebied. De regeering
te Berlijn heeft den Duitschen consul in Genè
ve, Dr. Krouzel, als verbindingsofficier aange
steld. Deze zal het zwaar te verantwoorden
hebben, om het Duitsche standpunt tot gelding
te brengen. In ieder geval zal hij in het gremium
van den Raad onmogelijk dien invloed
kunnen uitoefenen, die uit had kunnen gaan
van de Duitsche delegatie, die door afwezig
heid schittert-en de Duitsche Saarbelangen op
de gewichtigste plaats der wereld eenvoudig in
de steek laat.
Tenslotte wijzen wü er nog op, dat Duitsch
land in allerhoogste mate geïnteresseerd is bij
het centrale probleem van deze assemblée: het
al dan niet toetreden der Unie der Sovjetre
publieken tot den Volkenbond. Het bevorderen
van een toenadering van Rusland tot de an
dere cultuurvolken beteekent een zwaren slag
voor het Derde Rijk. Wellicht had Duitschland
dezen slag kunnen pareeren. Men weet, dat
de meeste naties innerlijk allesbehalve geneigd
zijn, Rusland op te nemen en dat het samen
werken der groote mogenheden in deze kwestie
alléén is tot stand gekomen en geforceerd door
de bestendige bedreiging van het nationaal-so-
cialisme. Ware Duitschland in Genève geble
ven, dan zou de machtigste tegenspeler van
het Derde Rijk, de Sovjet, zeker niet als lid in
Genève komen. Trots al het zware onrecht, dat
het bolsjewisme op zijn robuust geweten heeft,
zal zooals Frankrijk vermanend zeide ook
ditmaal de afwezige ongelijk hebben: het
Derde Rijk.
FERGUS FALLS (Minnesota), 6 Sept. Dr.
John Schacht, een 55-jarige tandarts, die te
Fergus Falls zeer gezien was, is gisteren ont
voerd en daarna vermoord.
Toen de tandarts voor een verkeerssein stopte,
sprongen twee mannen in zijn auto, die hem
dwongen naar een afgelegen streek te rijden.
Hier werd Dr. Schacht met een hamer of een
ijzeren staaf zoodanig mishandeld, dat hij aan
de gevolgen er van overleed. Het lijk van dr.
Schacht werd door de onverlaten in een rivier
geworpen.
De politie van Noord- en Zuid-Carolina is
op zoek naar drie vrij jeugdige bandieten, die
gisteren meer dan 100.000 dollars hebben ge
roofd van de Palmetto Bank te Columbia.
Tijdens hét ontbijt van den heer Carter den
president der bank, dwongen indringers hem
mede te gaan. De beide kinderen van den oank-
president werden aan hun bedden vastgebon
den, terwijl Carter en diens vrouw werden mee
genomen. Carter werd gedwongen de kluizen
van de bank te openen. En passant werd ook
de kassier genoodzaakt mede te gaan. Nadat zij
hun slag hadden geslagen reden de roovers weg
met hun gijzelaars. Na korten tijd werd me
vrouw Carter losgelaten, doch op 30 mijlen
buiten de stad werden de president en de kas
sier in vrijheid gesteld. De roovers lieten hier
hun auto achter. Zij namen een anderen auto
mede, waarna zij zich uit de voeten maakten.
Zes met machinegeweren gewapende bandie
ten hebben gisteren een overval gepleegd op
de North Bergen Trust Company te New-York,
waar zij een buit maakten van ongeveer 20
duizend dollar. Zij slaagden er in per auto te
ontkomen.
LONDEN, 6 Sept. (Reuter.) De correspondent
van de „Daily Telegraph" te Berlijn schrijft
aan zijn blad, dat hij
uit goede bron heeft
vernomen, dat Rudolf
Hess benoemd zal
worden tot plaatsver
vangend kanselier
president met de
functies van vice-kan-
selier en vice-presi
dent.
Bovendien zal hij
plaatsvervangend lei
der van de partij blij
ven.
Verder is mogelijk,
dat de post van vice-
plaatsvervangend-leider
geschapen zal worden en aan Goering wor
den aangeboden.
Men twijfelt evenwel, of deze dit aanbod zal
accepteeren.
Rndolf Hess
Uit Davos wordt ons geseind:
Het bestuur van het Nederlandsch sanato
rium Davos moet tot zijn leedwezen bekend
maken, dat wegens plotselinge ongesteldheid
van dr. Sonies de herdenking van zijn 25-jari
gen axbeid is uitgesteld.
Hess vice-president en vice-
Wordt Rudolf
kanselier?
Zwitserland moderniseert zijn verdediging.
„Daily Herald" verwacht na het plebisciet een
conflict tusschen Duitschland en Frankrijk
naar aanleiding van de betaling der mijnen in
het Saargebied.
Amerikaansche bandieten weer in actie. Tand
arts in Minnesota ontvoerd en vermoord;
overval op een bank in Carolina.
Poolsch diamanthandelaar te Antwerpen aan
gerand en tengevolge van een schedelbreuk
overleden
Rapport der commissie van „Het Nederlandsche
Wegencongres" over het vraagstuk der tertiaire
wegen.
Conflict bij de N. V. Katoenmaatschappij voor
heen Gebr. Scholten en Cie. te Almelo vermoe
delijk vermeden.
Het Zwem- en Zonnebad „Diemerplas" door
brand geteisterd.
O
BEZOEKT DE GROOTE HISTORISCHE
FEESTEN OP 6, 7, 8 en 9 SEPTEMBER A.S.
PER N.A.C.O. AUTOBUSDIENSTEN
Vertrek vanaf 7.45 om de 2 uur
van het Kennemerplein
ZATERDAG 8 SEPT. TE 14 UUR GROOTE
INTERN. HARDDRAVERIJ - KERMIS
BERN, 6 Sept. (Reuter). Het minderheden-
congres te Bern heeft gistermiddag zijn tiende
zitting beëindigd. Daarbij werd met algemeene
stemmen de volgende resolutie aangenomen:
„In verband met den eisch tot generalisatie van
de internationale bescherming der minderheden
en onder verwijzing naar de algemeene gel
digheid der moreele en rechtsprincipes, waarop
de minderheidsverdragen gebaseerd zijn. wijst
er op, dat het bij het Volkenbondspact vastge
stelde onderzoek, dat aan de opname van een
staat in den Volkenbond moet voorafgaan, zich
met name uitstrekt tot de kwestie hoe het be
treffende land de in zijn gebied gevestigde
nationale minderheden behandelt.
Aan landen, wier optreden in lijnrechte
tegenspraak met de bovengenoemde principes
is, moet de toetreding tot den Bond werden
geweigerd."
Verder wordt van alle staten, die tot den
Bond willen toetreden, geëischt, dat zij de
geldende internationale verplichtingen od het
gebied der minderhedenbescherming erkennen,
zooals tot nu toe reeds in de practijk regel
was, doch waarvan in de toekomst nooit meer
mag worden afgeweken.
PARIJS, 6 Sept.. (Reuter.) De „Figaro" meent
te weten, dat koning Alexander van Joego-Sla-
vië 5 October as. een officieel bezoek aan Parijs
zal brengen.
De koning .zal in het ministerie van Buiten
landsche Zaken logeeren.
Onze jarenlange ervaring garan
deert U afdoende verdelging.
Alles onder geheimhouding en
schriftelijke garantie.
Prijsopgaaf zonder eenige verplichting
EERSTE HAARL. ZUTVERONDERNEMIN G
„RADICAAL"
Generaal Cronjéstraat 135 Telef. 11657,
Stand op Donderdag 1 uur mm.: 768.7
Vorige stand: 767,8
