Rusland in den Volkenbond? HetEngelsch dominion Canada Handelsoverleg met Japan De zaak-Rintelen Het nieuws van heden TOELATING ZOO GOED ALS ZEKER VIER EEUWEN GELEDEN ONTDEKT Redevoeringen te Neurenberg DE BAROMETER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1934 Ochtendblad DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 Polen eischt echter voor zich den permanenten zetel in den Volkenbondsraad op Barthou als promotor der Sovjets Minister Beek Minister Barthou Barthou in actie Meeninssversch.il over de scheep vaartkwestie Het leger in de V.S. Russische spionnen ge grepen Nachtelijke gevechten te Havana Het Weer [iiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiii Er zou geen voldoende materiaal zijn voor een aanklacht wegens hoogverraad Zal men van een proces afzien? De Europa-rondvlucht Achttien vliegtuigen te Parijs Tramstaking te Tokio De trams rijden echter Verkeersongeluk Amerika in RUSSISCH VLOOTBEZOEK AAN POLEN Een ingeslikt papier Het eerste buitenlandsche bezoek van de Russische vloot is gebracht aan de Poolsche haven Gdynia. Hierboven een der groote eenheden in de haven ÜU*1 JP 'I De nieuwe monumentale ingang van de R. K. Begraaf plaats Crooswijk te Rotterdam nadert zijn voltooiing In dit enorme land zijn de ont wikkelingsmogelijkheden in den waren zin des woords onbegrensd Ministerie Bennett Vergiftigd voedsel Darré over steun aan de boeren en handhaving van den export Ook Rosenberg spreekt Von Papen ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18935 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingei, mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek .GENEVE, 7 Sept. (Reuter) Vol gens de gesprekken in de wandel gangen te Genève, zal de toelating van Sovjet-Rusland tot de Vol kenbondsvergadering geen groote moeilijkheden teweegbrengen, niet tegenstaande het verzet hièrtegen van zekere landen, in het bijzonder van Zwitserland. Wat de houding van Polen betreft merkt men op, dat de Poolsche delegatie zich geenszins vijandig zal toonen ten opzichte van Ruslands opneming in het Geneefsche instituut. Polen zal echter den eisch stellen, dat zijn semi- permanenten zetel in den Volkenbondsraad zal worden gewijzigd in een permanenten zetel. De Poolsche regeering motiveert dezen eisch door te wijzen op 's lands geografische ligging en ontwikkeling. De in den Volkenbondsraad vacante per manente zetel is echter sedert de oprichting van den Volkenbond toegedacht aan Rusland. In de wandelgangen van het Volkenbondsge bouw werd er in dit verband vanmorgen de aandacht op gevestigd, dat de Russische eisch voor een permanenten zetel op oudere rechten steunt. De Fransche minister van Buitenlandsche Zaken, Barthou, die heden voor bijwoning van de Raadszitting in Genève aankwam, had reeds op het perron een kort maar vriendschappelijk onderhoud met den leider der Britsche delega tie, Eden. Barthou had vervolgens een bespreking met den Tsjechoslowaakschen minister Benesj Tus- schen de twee ministers bleek volkomen over eenstemming te bestaan niet alleen over de problemen, voortspruitende uit de toelating van Sovjet-Rusland tot den Volkenbond, maar ook over het Oostelijk Locarnopact en den toe stand in centraal-Europa. Tijdens de zitting van den Volkenbondsraad was heden het eenige belangrijke punt, het besluit om het Chacocon- flict te verwijzen naar de Assemblée. Na de zitting van den Volkenbondsraad bood de secretaris-generaal van den Volkenbond, Avenol, een lunch aan aan Barthou, Eden, Aloisi, Beek (Polen), Benesj, Vascocellos (Por tugal) en Najera, den chef van de Mexieaan- sche delegatie. Na afloop had Barthou gele genheid besprekingen te voeren over de kwes tie, waarop in Genève thans aller aandacht is gevestigd, n.l. de toelating van Sovjet-Rusland tot den Volkenbond. Om 4 uur arriveerde de Poolsche minister Beck in den zetel der Fransche delegatie. De leden van den Volkenbondsraad zullen waarschijnlijk morgenmiddag om 5 uur verga deren bij den secretaris-generaal van den Vol kenbond, om in het licht der dan plaats ge had hebbende besprekingen te beraadslagen over de procedure voor de toelating van Sovjet- Rusland. Barthou had ook nog een onderhoud met den gedelegeerde van Argentinië, Cantilo, die ten aanzien van de toelating van Rusland een ze kere zwijgzaamheid aan den dag schijnt te leggen. Nochtans heeft Cantilo geen instructie ontvangen, om zich tegen de toelating te ver zetten. Men bericht ons uit Tokio: De zegsman van het Japansche ministerie van buitenlandsche zaken heeft verkaard, dat de voornaamste moeilijkheden bij de handels onderhandelingen tusschen Nederlandsch-Indië en Japan te Batavia is gelegen in de scheep vaartkwestie. Het Indische gouvernement wenscht name lijk, dat deze kwestie wordt geregeld door on derling overleg der beide regeeringen, terwijl de Japanners op het standpunt staan, dat de zaak moet worden overgelaten aan de belang hebbenden zelf. BARITAN ARSENAL (New Jersey) (Reuter). De Ver. Staten hebben een grooter en beter uit gerust leger noodig, zeide Dern, de Minister van Oorlog, bij zijn aankomst alhier om de vierdaagsche legermanoeuvres bij te wonen. Naar hij verklaarde, zou hij het leger ver groot willen zien tot 165.000 man, zooals ook door den Generalen Staf wordt aanbevolen. „Want," zoo zeide hij, „het is duidelijk, dat voor een land als de Vereenigde Staten, met 120.000.000 inwoners, een leger van 165.000 man nog niet veel is. Niemand zou ons dan ook van militairisme kunnen beschuldigen." Hij adviseerde verder voorzichtig te zijn bij het gebruiken van de Nationale Garde (staats- militie) bij burgerlijke en industrieele ge schillen. Toen de Roemeensche detectives tot arresta tie overgingen, gebeurde er iets zonderlings. Een der vrouwen, een opvallend mooi meisje, trachtte een stuk papier in te slikken, dat in structies in codeschrift bevatte; na 'n wor steling was zij echter genoodzaakt het papier uit te spuwen. De Roemeensche geheime dienst is er in ge slaagd, het bericht te ontcijferen, alsmede de andere documenten, die de gearresteerden in hun bezit hadden. Hieruit bleek, dat het gearresteerde meisje belast was met een belangrijke missie in Parijs, Brussel en Warschau en van de Sovjet-auto riteiten de beste aanbevelingen medegekregen had. HAVANA, 7 Sept. (Reuter) In het Oosten der stad zijn ongeregeldheden voorgevallen tij dens een poging om revolutie te maken. Den geheelen nacht weerklonken schoten. Talrijke personen zijn gewond. VERWACHTING: Zwakke tot matigen 1 .Zuidoostelijke tot Zuidelijken wind, ge- j| deeltelijk bewolkt, droog behoudens ge- H ringe kans op onweer, warmer. Verdere vooruitzichten: Toenemende j|j kans op onweer. WEENEN, 7 Sept. Inzake het verhoor dat door de politie tot dusverre Dr. Rintelen is af genomen, wordt bekend dat Dr. Rintelen ver klaard heeft, dat hij half Juli voor zijn gewone vacantie in Weenen was aangekomen en tevoren de officieele instanties daarvan in kennis lad gesteld. Tijdens zijn verblijf in Weenen, waarna hij naar zijn zomerverblijf had willen gaan, bad hij herhaaldelijk getracht door bondskanselier Dr. Dolfuss te worden ontvangen. Daar de bondskanselier het toen echter buitengewoon druk had, was het hem niet gelukt een per soonlijk onderhoud te hebben met Dollfuss. Dit onderhoud was eindelijk bepaald op een der dagen tusschen 23 en 25 Juli, maar op 25 Juli had het onderhoud nog niet plaats gevonden. Voorts heeft Dr. Rintelen uitdrukkelijk ver klaard, dat hij in geen enkel opzicht op de hoogte is geweest van de voorbereidingen tot den opstand en dat hij eerst iets over den putsch had vernomen in hotel Imperial, toen de op stand reeds in vollen gang was. Daar de verlammingsverschijnselen bij Dr. Rintelen nog niet geheel verdwenen zijn, Kon hij zijn verklaringen tot dusverre nog slechts hortend en met groote moeite afleggen. In welingelichte kringen verluidt dat het materiaal tegen Dr. Rintelen niet voldoende is om een aanklacht wegens hoogverraad te recht vaardigen. Men neemt derhalve aan, dat geen proces gevoerd zal worden tegen Dr. Rintelen. PARIJS, 7 Sept. (V.D.) Vanavond om 5.10 uur kwam hier als eerste der deelnemers aan ae Europa-rondvlucht de Duitscher Jur.ck aan, een minuut later gevolgd door rFancke. Om 6 uur waren 18 vliegtuigen geland. De Duit scher Tem heeft na een noodlanding bij Ber lijn opgegeven. De Pool Blonczinski zal eerst Zaterdag uit Berlijn naar Keulen starten. Zijn landgenoot Karpinski verblijft nog te Gueste- biese, waar hij een noodlanding heeft verricht. De vlucht gaat van Parijs verder over Bor deaux, Peau, Madrid en Sevilla naar Afrika. TOKIO, 7 Sept.. (V. D.) Het tram- en bus- verkeer, waarvoor vrijwilligers en gemeenteper- soneel in dienst zijn genomen, is thans vrijwel nomaal. Men verwacht, dat de algemeene sta king nog eenige dagen zal duren, indien geen arbitrage tot stand komt. NEW YORK, 7 Sept. (Reuter) Als gevolg van een botsing tusschen een auto en een tram wagen te Seymour in Connecticut zijn 6 per sonen gedood. Een viertal Sovjet-Russische spionnen, twee mannen en twee vrouwen, zijn gisteren bij hun aankomst in de haven van Constanza gearresteerd. HP (Bijzondere correspondentie) Vier honderd jaar is het thans geleden, dat Jacques Cartier, zeeman uit St. Malo, in opdracht van den Franschen koning, Frans I, met twee kleine schepen naar het Westen koers zette. Op 24 April 1534 verliet hij de haven van zijn geboortestad en in Juli van hetzelfde jaar zette hij, als eerste blanke, den voet op het vasteland van het uitgebreide ge bied, dat wij thans onder den naam van Ca nada kennen. Cartier's opdracht en voornemen was het eigenlijk de Noordwestelijke doorvaart naar Indië te zoeken; hij vond iets beters, een enorm vasteland, dat ook in onze dagen, vooral in onze dagen, nog steeds het rijk der onbe grensde mogelijkheden is. Canada toch, thans voor Frankrijk verloren en Dominium van het British Empire, is nog iets grooter een millioen vierkante kilome ters ongeveer dan de Vereenigde Staten. Het heeft evenwel slechts een bevolking van onge veer tien en een half millioen zielen. Zijn na tuurlijke hulpbronnen zijn onmetelijk, maar voor het grootste deel nog niet in exploitatie gebracht. Nauwelijks een zesde deel is ontgon nen van de terreinen, die voor zeer verschillen de cultures, maar vooral voor den graanbouw, uitnemend geschikt zijn. Het is duidelijk, dat Canada alléén bloeien kan als het méér hoofden en handen ter be schikking krijgt dan het thans heeft. Immi gratie heeft dit land, waar men zich voorloo- pig niet verdringen zal en waar arbeid en brood voor tientallen millioenen te vinden is, vóór alles noodig. Tot voor weinige jaren wer den immigranten er dan ook met open armen ontvangen. Behalve onderdanen van den Brit- schen monarch hebben duizende Duitschers. Polen, Oekraïners, Italianen en Skandinaven in het Canadeesche Dominium een nieuw va derland gevonden. Een barrière werd slechts op geslagen voor de immigranten uit Azië. De ge le rassen waren onwelkom. In dat opzicht volgde Canada dezelfde politiek als de groo te republiek aap de Zuidgrens. Het is evenwel niet voldoende voor immigran ten de deur wijd te openen; de nieuwkomers moeten er óók zeker van zijn, dat zij zich in het nieuwe vaderland een bestaan zullen kun nen scheppen. Land moeten zij vinden en daar enboven een afzetgebied voor de producten, die zij op dat land hebben gekweekt. Tot voor wei nige jaren was dat mogelijk, maar de crisis, die ook Canada treft, en zelfs zeer zwaar treft, heeft aan deze mogelijkheden voorloopig een einde gemaakt. De immigratie is eerst vermin derd en daarna geheel geëindigd. Velen zijn zelfs opnieuw emigrant geworden; zij hebben zich, tot hun spijt, genoodzaakt gezien het land te verlaten, dat hen niet meer voeden kon. Op 30 Juni van dit jaar waren niet minder dan 1.130.000 Canadeezen werkloos, méér dan een tiende deel van de geheele bevolking. En dit cijfer was verleden jaar nog hooger! Ofschoon Canada het Britsche stelsel van de „dole" niet kent, drukt een dergelijke massa werkloozen natuurlijk zwaar op de openbare kassen. Eind Juli heeft de centra le regeering, die te Ottawa zetelt, aan de gou vernementen der provincies dan ook moeten meedeelen, dat deze laatste zich voortaan zou den hebben te belasten met het onderhoud der zich op hun territoir bevindende werkloozen. De staatskas zal voortaan slechts bijspringen waar de provinciale hulpmiddelen ten eenen- male onvoldoende blijken. Slechts heeft de re- géering te Ottawa 40 millioen dollars voor de uitvoering van groote openbare werken uitge trokken; méér kan zij niet doen. Dat neemt niet weg, dat er geen Canadees van den ouden stempel is, die niet in de groo te toekomst van zijn vaderland gelooft. Hij be schouwt deze magere jaren als een voorbij gaande periode. Hij is er zeker van, dat vroe ger of later de oude welvaart zal terugkeeren en dat Canada een der eerste landen zal zijn, die van den nieuwen opbloei zullen profiteeren. Dat is zeker niet onmogelijk. Canada heeft nog op geen enkel gebied het verzadigingspunt bereikt. En het vertrouwen van het buitenland sche kapitaal in de politieke en economische stabiliteit van het groote Dominium is van dien aard, dat Ottawa gemakkelijk de enor me sommen zal kunnen blijven leenen, die het voor de ontginning van het land behoeft. Het heeft reeds aanzienlijke bedragen geleend. In 1913 bedroeg het totaal bedrag van de aan openbare lichamen en industrieele ondernemin gen verstrekte leeningen ongeveer twee milliard dollars. Bij het einde van den oorlog, in 1919, was dit totaal tot 3700 millioen dollars geste gen. In de tien daarop volgende jaren verdub belde het en thans bereikt het bijna negen mil liard dollars, waarvan ongeveer twee derde in het buitenland is geleend. Om rente en aflossing van deze enorme be dragen op tijd te kunnen betalen, heeft Cana da natuurlijk een actieve handelsbalans noo dig. Die balans is vóór de malaise jaren ook steeds actief geweest; een dieptepunt werd be reikt in het zéér ongunstige jaar 1930, toen de balans passief was tot een bedrag van 103 millioen dollars, maar daarna is een verbete ring ingetreden, die gestadig aanhoudt. Het jaar 1933 heeft een uitvoeroverschot van 75 millioen dollars gelaten en de resultaten van 1934 zullen ongetwijfeld nog wel beter zijn. Daar Canada van den buitenlandschen han del afhankelijk is en het nog jaren lang blijven zal, was het voor de regeering te Otawa uit gesloten naar een verbetering van den econo- mischen toestand te trachten op de wijze, die in de Vereenigde Staten als heilbrengend wordt beschouwd. Het privé initiatief en de beweeg lijkheid van het kapitaal zijn onontbeerlijk wil de handel met het buitenland floreeren. Cana da's handel kan zich onmogelijk tot het bin nenland beperken; de geringe dichtheid der bevolking belet den Canadeeschen voortbren gers binnen de landsgrenzen een loonend af zetgebied te vinden. Het ministerie Bennett, dat in Juli 1930 het liberale kabinet-Mackenzie King op volgde en dus thans ruim vier jaren aan het bewind is, zit niet zóó vast meer in het za del als eertijds het geval was. De conservatie ven hadden hun stembusoverwinning behaald op een uitgesproken protectionnistisch program ma, waarmee zij Canada beloofden te „redden". Van dat programma zijn niet alle punten kun nen verwezenlijkt worden. De befaamde confe rentie van Ottawa, de conferentie der impe riale preferentieele rechten, heeft voor land en regeering belangrijke gevolgen gehad. De toe passing der indertijd genomen besluiten heeft tot moeilijkheden aanleiding gegeven, waarvan de populariteit van het kabinet-Bennett ook thans nog, thans meer dan ooit zelfs, den te rugslag ondervindt. De laatste provinciale ver kiezingen bezorgden de Bennett-partij een ern stige nederlaag. In Ontario, dat toch een burcht van het conservatisme is en in Saskatchewan zijn de conservatieven eenvoudjg verpletterd. Wel is waar hebben hier locale overwegingen een woordje meegesproken, maar het blijft ze ker. dat de oppositie, zooals trouwens uit aan vullingsverkiezingen blijkt, geregeld in sterke mate veld wint. Als het volgend jaar in April vermoedelijk de algemeene federale verkiezingen zullen worden gehouden, moet met een nederlaag van Bennett, zijn partij en zijn politiek, ernstig rekening gehouden wor den. Op de algemeene stabiliteit van het groo te Dominium zal deze nederlaag evenwel slechts geringen invlóed hebben. Twee honderd negen en twintig jaar hebben de Franschen Canada in bezit gehad. Van po- litieken invloed van Frankrijk is in Canada, een vrij land, natuurlijk in onze dagen geen sprake meer, maar de cultureele invloed van Frankrijk is er nog zeer groot. Zij stijgt er zelfs, want het aantal Franschsprekende Canadeezen neemt sneller toe dan het deel der bevolking, dat zich van de Engelsche taal bedient. In 1763 had Frankrijk in Canada misschien hon derd duizend onderdanen, in 1812 bedroeg het aantal Fransch-Canadeezen 225.000, in 1841 630.000. Thans zijn er drie millioen. In de laat ste honderd jaar is het aantal Engelsche Ca nadeezen met 10 pCt. toegenomen, dat der Fransch-Canadeezen met 20 pCt. Van een fu sie der beide groote rassen, die het voornaam ste deel der Canadeesche bevolking uitmaken, kan geen sprake zijn. Zij verschillen van taal en zij verschillen van godsdienst. Maar zij le ven in goede harmonie naast elkaar, zij be schouwen zich kinderen van hetzelfde vrije land. Een strijd als België b.v. kent is in Ca nada onbekend. En ook dat doet van de toe komst van dit enorme land, waarvan de ont wikkelingsmogelijkheden inderdaad onbegrensd zijn, het allerbeste verwachten. LOS ANGELOS, 7 Sept. (Reuter) Bij een diner, waaraan 2000 oudstrijders aanzaten, zijn 350 personen ziek geworden ten gevolge van vergiftigd voedsel. Vijftig van hen verkeeren in ernstigen toestand. De toelating van Rusland tot den Volkenbond zoo goed als zeker. Polen eischt echter voor zich den permanenten zetel in den Volken bondsraad op Er is te Weenen sprake van, dat van 'n proces liegen dr. Rintelen zal worden afgezien. Vier Sovjet-Russische spionnen te Constanza (Roemenië) gearresteerd. Zes dooden bij een verkeersongeluk in Amerika. Redevoeringen van Darré en Rosenberg te Neu renberg. Hitier inspecteert 180.000 leiders der partij - organisatie. Meeningsverschil tusschen Ned.-Indië en Japan over de scheepvaartkwestie. Dr. J. A. Nederbragt benoemd tot voorzitter van den Havenraad voor Danzig. Te Amsterdam is overleden pater J. G. van Breda O. F. M., pastoor van de Boomskerk. Ernstig verkeersongeluk te Amersfoort; een persoon zwaar gewond. Kapitale boerderij afgebrand te Oerie. Overval op een bejaard echtpaar te Bornebroefc. Extra-hulp aan werkloozen; Rijksbijdrage voor 1935 met 100.000 verhoogd. Indexcijfers van gnoothandelsp rijzen over Augustus. New-Yorksche Beurs. Bü ongeanimeerde stem ming vele fondsen lager; slot verdeeld. O O NEURENBERG, 7 Sept. (D.N.B.) Walther Darré, Duitschlands rijksboerenleider, heeft in een rede op het partijcongres te Neurenberg er den nadruk op gelegd, dat het nationaal-socia- lisme zich de redding van den Duitschen boer als een der voornaamste grondbeginselen ten doel stélt. Als duidelijk bewijs voor het beginnend her stel van den boerenstand wees Darré pp de ver mindering van het aantal publieke verkoopen van landbouwgronden en op de verdubbeling van de stortingen bij de spaarkassen in de dor pen. Het waarborgen van 's lands onafhankelijk heid in economisch opzicht beteekent echter geen volledige isoleering. Bij de tegenwoordige situatie in zake deviezen is de behoefte aan in voer van levensmiddelen en voedermiddelen voor Duitschland van heel groote beteekenis. De nieuwe oogst is echter voldoende om het volk van brood te voorzien, zonder dat een beroep behoeft te worden gedaan op het buiten land. De Duitsche boeren zijn bereid elke ge- wenschte hoeveelheid landbouwproducten uit het buitenland toe te laten, als het Duitschland slechts mogelijk wordt gemaakt door den uit voer van Duitsche artikelen te betalen. Dat dit geen grauwe theorie is, aldus Darré, hebben de handelsverdragen getoond, die met Neder land, Joegoslavië en andere landen zijn ge sloten. Hiermede heeft het nationaal-socialisme volgens Darré de mogelijkheid geschapen voor een nieuwe ordening van de volkomen vast- gelcopen handelspolitieke verhoudingen in Europa. Verder werd heden het woord gevoerd door „rijksleider" Alfred Rosenberg over het thema: De opstanding van de jeugd in de wereld. Ach tereenvolgens huldigde hij de nationalistische bewegingen in Turkije en Italië, terwijl hij sprak van de knechting van het Russische volk door een modem bewapende dictatuur. De Duitsche jeugd aldus Rosenberg dient reeds spoedig deel te nemen aan den strijd voor een vrij Duitschland en „voor de innerlijke vorming van den Duitschen mensch, om het werk voort te zetten, dat reeds thans in wereld historische beteekenis belichaamd is door de geheele Duitsche natie." Verder heeft Hitier Vrijdagmiddag een „wa penschouw" gehouden over 180.000 leiders van de nat.-soc. partij-organisatie, onder wie zoowel gouwleiders als huiswachten. NEURENBERG, 7 Sept. (V. D.) De Duitsche. gezant te Weenen, Von Papen, is vanmorgen per vliegtuig uit Saarbruecken naar Neurenberg vertrokken. Te half twaalf is hij daar aange komen. Stand op Zaterdag 1 uur van- Vorige stand: 764,1 762,5

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1