Plaats dan een „Omroeper"
voor 75.000 gezinnen
I Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
CORSICA'S LAATSTE BANDIET
FRANCESCO BORNEA
KONING DER MACCHIA
GEEFT ZICH OVER
raiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiinnmnimniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmmmimrf
iiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiimiuiiiiiiiiuiiiiiiiiiMiiiuiuuuuiumiuiiniiiiH
iiiimminmnniiiiimiininiiiniiiiiniiiimiiiiiiiiiinniiniiii iiiiiiimuuiiiiiiiiiiiiininmiiiniiiiiiiiniiimiiiuiiM
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1934
Zaterdag heeft de plechtige kroning plaats gehad van het miraculeus beeld van O. L. Vrouwe van
Oostrum. Z. H. Exc. Mgr. Lemmens heeft het kroontje gezegend en de verdere plechtigheden verricht
HET NATIONAAL-SOC1ALISME
Corporatieve gedachte en
„totale staat"
Wielerkampioen, soldaat, gen
darme en ten slotte een laf
hartige struikroover
AFSCHEIDSCONCERT
Van Ignaz Neumark
Werk van Willem Landré
R. K. LEERGANGEN
V olksuniversiteiten
FOTOREPORTAGE
- 'i -
Te Venray heeft Mgr Lemmem het nieuwe
ziekenhuis ingezegend Z. H. Exc heeft bij
die gelegenheid ook het fraaie H Hart-
monument vóór het gebouw onthuld en
gezegend
Een ontzettende brand heeft het Amerikaanscha
zeekasteel .Morra Castle' voor de kust van New
Jersey vernield, waarbij meer dan 150 personen het
leven lieten
Het jubileum van oen Amsterdamschen
Stadsschouwburg is Zaterdagavond met een
uitgebreide feestvoorstelling gevierd. Een
foto tijdens de huldigingin het midden
mevr. Mann Bouwmeester
In het St. Nicolaas Instituut te Oss herdacht
Zaterdag de Eerw. Frater M. Augustinus
zijn gouden professie-feest
Sparta heeft de finale om den .Zilveren Bal" Zondag in een wedstrijd tegen
Willem II gewonnen. Moment bij het Willem II doel
Dr. Sassen verklaart ons dat volgens Thomas
weliswaar het algemeen belang boven het indi
vidueel belang behoort te gaan, doch slechts
indien beide belangen van dezelfde orde zijn.
Aangezien échter het individueel belang vaak
van hooger orde is dan het belang van de
staatsgemeenschap, volgt hieruit dat de abso
lute staatsidee in strijd is met de Thomistische
staatsleer.
Het sterkst wordt de fascistische staatsidee
misschien wel bestreden m den Vastenbrief, wel
ke de Nederlandsche Bisschoppen op 2 Februari
van dit jaar tot de geloovigen hebben gericht.
„Datgene nu, wat men wel den „totalen
staat" noemt, is in zijn strenge beteekenis met
onze beginselen in volslagen tegenstelling."
In dezen Vastenbrief wijst verder het Epis
copaat op het gevaar dat er in schuilt, dat in
Nederland de fascistische groepen niet Katho
liek zijn, waardoor de specifiek Katholieke be
langen in het gedrang zouden kunnen komen.
De gebeurtenissen in Duitschland en Oosten
rijk hebben geleerd dat een dergelijke waar
schuwing niet overbodig is. De Bisschoppen ein
digen hun brief met alle geestelijken en alle
aan katholieke instellingen verbonden personen
aansluiting bij ïascistische of nationaal-socia-
listische bewegingen te verbieden.
De schrijver gaat dan na wat de katholieke
voormannen ook in ons land hebben gedaan,
om de corporatieve gedachte te verwezenlijken.
Hij juicht het toe, dat de katholieke vakbewe
ging en de verschillende democratische en volks
partijen streven naar een synthese tusschen
corporatieve gedachte en democratie, waarbij
dus het oppergezag op staatkundig gebied blijft
berusten bij de door algemeen kiesrecht gekozen
organen, welke den eenigen waarborg bieden
voor een gezonde democratie.
Dat zij ingaan tegen den Paus en het Epis
copaat en dat zij hun Kerk het ernstigste na
deel kunnen berokkenen, schijnt vele Katho
lieken niet te weerhouden van hun fascistische
sympahtieën. Het zou wel eens kunnen blijken
dat het de katholieke nationaal-socialisten zijn,
die een wig drijven in de katholieke volksge
meenschap, en niet de democratisch-gezinde
proletariërs, wien men dit zoo vaak heeft ver
weten.
dien hij niet verlaten zou voor zijn arrestatie,
nu een jaar geleden.
gen de laatste Corsicaansche bandiet,
Francesco Bornea, zich aanmeldde bij de
gendarmen.
In Guitera, een bergdorpje op den rand der
Tavaro-vallei, staat het huis van Francesco
Bornea. Eigenlijk is het maar een gewone her
dershut van opgestapelde steenblokken zonder
metselkalk. Maar het huis staat geheel vrij op
een kleinen heuvel. Toen soldaten en gendar
men reeds twee jaren geleden de hut omsin
gelden, had Francesco Bornea met behulp van
den kijker welken hij altijd bij zich droeg, 't ge
vaar dan ook al lang zien aankomen, en de ge
wapende macht vond slechts een aantal re
volvers en geweren, alsook een machinegeweer,
welke verzameling de bandiet, volgens de ver
klaringen van zijn broer, Vincente, hier en
daar had opgekocht, om dat hij ze mooi vond.
Gebruikt had hij ze nooit. Hij wist zelfs niet
hoe hij er mee om moest gaan!
Sindsdien keerde Bornea niet meer naar
Guitera terug. Hij leefde in de „macchia",
brandschatte boeren en kooplieden, koetsiers,
chauffeurs en zakenmenschen, en alles ging
naar wensch.
Maar op den duur werd het moeilijker. Het
is allemaal goed en wel om bandiet te wezen,
wanneer men maar naar de dorpen hoeft af
te dalen om van medeplichtigen en een geter
roriseerde bevolking alles te krijgen wat men
vraagt, maar wanneer de medeplichtigen ge
leidelijk worden uitgeroeid en de bevolking
deels moedig wordt, omdat de politie zoo krach
tig ingrijpt, en deels de bandieten ontwijkt om
dat de maatregelen tegen hun begunstigers lang
niet malsch zijn, dan gaat de aardigheid er af.
Een van inzicht getuigend artikel over het
Katholicisme en het Nationaal-Socialisme
vinden we in de Groene, van de hand van
Tees Gulden Jr.
Bij een onderzoek naar het nationaal-socia-
lisme moet een scherp onderscheid worden ge
maakt tusschen de corporatieve gedachte en de
eigenlijke fascistische gedachte, die haar kern
punt vindt in den „totalen staat", waar de
staat uitgangspunt en doel van alles is, aldus
de schrijver.
De nationaal-socialisten pogen de corpora
tieve gedachte en het streven naar een totalen
staat te vereenzelvigen; zij verkondigen dit
zelfs zoo luide en zoo suggestief, dat velen in
derdaad deze twee geheel verschillende begrip
pen verwarren. Niets is echter minder juist.
Een corporatieve maatschappij immers ver
onderstelt samenwerking, tenminste op eenige
punten, tusschen werkgevers en werknemers.
De bereidheid tot samenwerking, die hiervoor
noodig is, kan nooit bereikt worden door
dwang, zelfs niet door dictatorialen staats-
dwang; slechts volkomen vrijheid van hande
len kan daartoe leiden. Alleen langs democra-
tischen weg kan een corporatieve maatschappij
worden opgebouwd; dictatuur kan slechts een
schijn-regeling tot stand brengen, doch nooit
een diep in de maatschappij en in de indivi
duen verankerde ordening.
De pogingen tot instelling van een corpora
tieve maatschappij in de fascistisch geregeerde
landen Italië, Duitschland en Oostenrijk laten
dan ook öf een fiasco öf slechts de coulissen
van een werkelijk corporatieve maatschappij
zien.
Welke houding neemt de Katholieke Kerk in
ten opzichte van de corporatieve gedachte?
In tallooze encyclieken en Pauselijke brieven
en allocuties wordt aangedrongen op de weder
invoering van een corporatief gebonden econo
mische ordening naar voorbeeld van de Middel
eeuwen, zij het op moderne leest geschoeid.
Naast de bestrijding van het kapitalisme en
het daaruit voortvloeiende liberalisme en socia
lisme voert de Kerk een actie, die invoering
beoogt van een gebonden economisch bestel,
welke binding tot stand gebracht moet worden
door corporaties.
Paus Leo XIII heeft in de encycliek Immor-
tale Dei van 1885, die handelt over de Chris
telijke inrichting der staten, en in de encycliek
Rerum Novarum van 1891, die handelt over
den toestand der werklieden, dit streven in een
duidelijk daglicht gesteld.
Paus Pius XI onderstreept in zijn in 1931
verschenen encycliek Quadragesimo Anno het
corporatieve streven der Katholieken op onom
wonden wijze.
Is het Katholicisme dus nauw verbonden met
de corporatieve gedachte, lijnrecht staat het
tegenover den „totalen staat".
Paragraaf 79 van de encycliek Quadragesimo
Anno verklaart zich tegen de groote machts
concentratie in den staat en verdedigt de staat
kundige decentralisatie.
Fascistisch gezinde Katholieken beroepen zich
bij hun streven naar een totalen staat wel op
Thomas van Aquino; naar mijn meening is een
beroep op de Thomistische leer echter volko
men misplaatst.
In de Maasbode van 6 Maart 1934 toont dr
Ferd. Sassen duidelijk aan dat het absolutisme
van het staatsgezag en de gedachte aan een
volstrekte onderwerping van den enkeling aan
de overheid principieel uit de staatsleer van
St. Thomas is verbannen.
De mooie jonge jongen die als kampioen
van Corsica gevierd werd, was al lang on
dergegaan, evenals de elegante koloniale
infanterist en de gendarme die met zijn
uniform de harten der meisjes van Guitera
stal.
De Corsicaansche bandiet is oud, zeer oud.
maar de „bandito d'onore", de eerebandiet,
die in wezen niet anders was dan een strij
der voor de vrijheid en de onverzoenlijke
vijand van eiken geweldenaar of onder
drukker, heeft al heel lang moeten wijken
voor den laffen struikroover die ten onder
gegaan is aan den drank, geen menschelijke
gevoelens meer koestert, niets ontziet, en
niets eerbiedigt, en voor geen enkele mis
daad terugdeinst.
Bornea schiet koelboedig een boer neer die
de schatting niet betalen kan welke hij hem
oplegt. Hij pleegt een moordaanslag op iemand
die een huis voor hem bouwde en om geid durft
vragen. En de drank is de eenige die hem nog
moed geeft en kracht, wanneer de soldaten en
de gendarmen het eiland blijven bezetten. Hij
houdt zich dag en nacht schuil, maar om te
kunnen drinken durft hij, vermomd als pries
ter, vermomd als gendarme, af te dalen naar
de dorpen en zich te wagen in het licht der
wijnhuizen.
Enkele malen wagen het sommige dorpelingen
hem op te zoeken en hem te raden dat hij zich
overgeeft. Vloeken en geweerschoten zijn het
eenige antwoord. Maar geleidelijk vermindert
zijn weerstandsvermogen en wanneer de oude
pastoor van Levie hem bezoekt en zich noch
door beleedigingen, noch door bedreigingen laat
afschrikken, dan geeft hij zich gewonnen. Nog
aarzelt hij, nog stuurt hij den pastoor enkele
keeren ruw weg, maar dan verlaat hij opeens
zijn hol in de bergen, loopt naar een gendar
meriekazerne en zakt daar zonder een woord
in elkaar als een wrak van drankzucht, een
zaamheid, ellende.
Het was omstreeks Kerstmis 1931
dat Frankrijk Corsica veroverde.
Ongetwijfeld zegt de geschiedenis
dat het eiland reeds sedert 1 7 68 tot
het gebied der republiek behoort,
doch de Corsicanen hebben daar
nooit iets anders van gemerkt dan
dat bij feestelijke gelegenheden een
Fransche vlag op de gendarmerie
kazernes wapperde, en dat ze Fran
sche postzegels op hun brieven moe
ten plakken, voor zoover ze brieven
schrijven kunnen. Ze hebben van
de verhouding tusschen Parijs en
Ajaccio zoo weinig begrepen dat er
tot vandaag aan den dag een party
bestaan kan welke Frankrijk prac-
tisch als een door den grootsten
Corsicaan, Napoleon Bonaparte,
veroverde Corsicaansche provincie
beschouwt I. De eigenlijke heer-
schers over Corsica waren eeuwen
lang de zoo gevreesde, maar toch
ook zoo hartstochtelijk bewonderde
bandieten.
En de jacht op de „banditi" verslapte
niet. Prinsen der „macchia" vielen, de een
na den ander. De Bartoli's, de Caviglioli's,
de Torre's, de Spada's, de Morazzini's, ze
werden neergeschoten in gevechten met de
patrouilles, ze werden zwaar gewond ge
vangen genomen, ze werden tot overgave
gedwongen, ze werden geboeid, voor de
rechtbank gebracht, in de gevangenis opge
sloten, geguillotineerd!Spoedig was
Francesco Bornea de laatste bandiet.
Spada, een der meest gevreesde
Corsikaansche bandieten
Soldaten en gendarmerie rukten op. Dorpen
werden omsingeld en na korte schermutselin
gen ingenomen. Huiszoekingen hadden plaats.
Arsenalen werden leeg gehaald. Medeplichtigen
en begunstigers werden gearresteerd. De wegen
en paden die van de dorpen naar de bergen
leidden, werden afgezet door sterke wacht
posten. Patrouilles zochten naar de verste
schuilplaatsen. Ze kwamen terug met het lijk
van een bandiet. Een paar dagen later werd er
weer een bandiet dood geschoten. Ten slotte
gebeurde wat nog nooit gebeurd was: gendar
men kwamen terug van een verren tocht met
in hun midden een geboeiden bandiet die zich
had overgegeven.
Hij had zijn roem gevestigd op een meer
vreedzame wijze dan ooit een bandiet ver
maard geworden is. In zijn jonge jaren was hij
wielrenner en, negentien jaren oud, veroverde
hij het kampioenschap van Corsica. Dezen eere-
titel heeft hij nooit verloren. Op zijn twintig
ste jaar werd hij ingelijfd bij de kooniale in
fanterie. Na zijn diensttijd kreeg hij een aan
stelling bij de gendarmerie. En toen herhaalde
zich de al zoo dikwijls vertelde geschiedenis
van den jongen-van-het-land, die in de groote
stad ondergaat. Hij werd uit de gendarmerie
ontslagen. In Guitera deed hij nog eenige po
gingen om zijn evenwicht terug te vinden. En
eindelijk kwam hij in de leer bij den grootsten
der Corsicaansche bandieten, Bartoli.
Hij leerde stelen en rooven. Hij leerde de be
volking brandschatten. Hij leerde zich verde
digen tegen de politie, zich wreken, en dat hij
goede en snelle vorderingen maakte, bleek toen
zijn leermeester Bartoli, die hem begon te vree
zen, probeerde hem uit den weg te ruimen. Bor
nea werd echter slechts gewond. Hij scheidde
van Bartoli en begon voor eigen rekening Ten
slotte ging hij samenwerken met Morazzini,
Van de gendarmen heeft hij nieuwe kleeren
gekregen: een breed geranden hoed, een zwart
fluweelen pak met wijde broek, en hooge laar
zen. Zoo heeft men hem overgebracht naar de
gevangenis van Ajaccio. Zoo zal hij ook. de
laatste koning der „macchia", naar Frankrijk
gaan, niet als de grootste misdadiger, maar als
de meest naieve, de meest kinderlijke, de meest
teleurgestelde vroeg-oude man.
Ignaz Neumark heeft 1.1. Zondagmiddag te
Scheveningen zijn laatste vastgestelde Kurhaus-
concert gedirigeerd. Naar wij echter vernemen,
zal de kunstenaar op verzoek nog één concert
leiden, en wel op Donderdagavond a.s. Dit zal
dus het officieele afscheid van den heer Neu
mark zijn.
Toen dus een kleine drie jaren geleden een
aantal niet zeer groote, maar snelle en goed
bewapende schepen der Fransche oorlogsmarine
Corsica omsingelden en duizenden soldaten en
gendarmerie op het eiland werden afgezet,
verontrustte dat de Corsicanen niet. Hun land
was al zoo dikwijls veroverd en nog vóór Pepijn
de Korte het aan den Paus schonk, waren zij
reeds overheerscht geweest door de Phoeniciërs
en de Phociërs, door de Vandalen, de Guthen
en hoe ze verder mogen heeten. Ook de heer
schappij van den Paus was vergankelijk ge
weest. Saracenen en Noormannen waren ach
tereenvolgens dit deel van de Pauselijke Staten
binnengevallen, later hadden er afwisselend te
republieken van Genua en Pisa den baas ge
speeld, ten slotte had Frankrijk er zijn vlag
geheschen en zijn postzegels verkochtMaar
altijd, zoo ver als men zich herinneren kon,
Ja, zoo ver als de oudste volksverhalen reikten,
waren de bandieten die geen veroveraar had
kunnen achterhalen in het kreupelhout der
dalen en de spleten en grotten der bergen, de
aigenlijke heerschers van Corsica geweest!
De zangeres Jo HendrichsZaltman zal tij
dens het Woensdagavond-Kurhausconcert te
Scheveningen optreden met Willem Landré's
„Lioba". Frederic Lamond is dien avond solist
in Beethoven's Es-dur pianoconcert, terwijl het
programma gecompleteerd wordt door de derde
Symphonie van Brahms.
En het volk van Corsica vroeg zich af of
het mogelijk was, of het mogelijk zijn kon
dat soldaten en gendarmen beter schoten
en meer moed en meer uithoudingsvermo
gen hadden dan de „banditi"; of het mo
gelijk was, of het mogelijk zijn kon dat
soldaten en gendarmen den weg wisten in
wat zij „maquis" noemden, maar dat in
het volle Italiaansch van Corsica „mac
chia" heet het kreupelhout der dalen
en de spleten en grotten der bergen waar
de bandieten ongekroonde koningen
waren!.... Het volk van Corsica moet aan
zich zelve getwijfeld hebben toen dezer da-
Op Zaterdag 15 September wordt het 23ste
studiejaar der R ,K. Leergangen geopend met
een plechtige H. Mis om tien uur in de St. Jo
zefkerk te Tilburg, waarna de Rector om 11.15
in het Auditorium van het Conservatorium
(Bosscheweg 438) verslag zal uitbrengen over
het studiejaar 1933/1934.
Vervolgens zal Drs. L. Hermans eene open
bare les houden over: „De voorgeschiedenis vaa
een Mystificatie".
De zangeres Hans Gruys zal in samenwerking
met den pianist Felix de Nobel op uitnoodiging
van de Volksuniversiteiten te Amsterdam.
Utrecht en Breda een serie voordrachten hou
den over „Nieuwere Liederen". De heer De Nobei
zal de te zingen liederen met een kort woord
inleiden.
