VOLKENBONDSVERGADERING
TE GENÈVE BIJEEN
mm
Rusland in den
Volkenbond?
Het nieuws van heden
DOLLFUSS EN SCIALOJA
HERDACHT
Oostzeepact onder
teekend
De Melbourne-
race
De ramp met de
„Morro Castle"
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX; NASSAULAAN 51 TEL 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1934
Ochtendblad
Bondskanselier Schuschnigg zet de
beteekenis van Oostenrijk voor
Europa uiteen
Een verzoek om hulp
Schuschnigg
Belgische ministerraad
bijeen
Conflict in de kolenindustrie
besproken
Vier zeelieden aan de
zwier
Een Zweed vermoord
Het Weer
De textielstaking in de
Ver. Staten
Opnieuw stakingsonlusten op
Rhode Island
KANAALVERBREEDING IN BELGIË
Samenwerking tusschen Estland,
Letland en Litauen
Motta
De groote sluis, welke het kanaal van Charleroi verbindt met het kanaal
van Willebroeck is bijna gereed, zoodat de scheepvaart in het verbreede
Jcanaal weldra kan worden hervat
Radja van Jhabua moet
zijn land verlaten
Wegens wanbeheer
Singapore—Ceylon
Engelsche vliegbooten over den
Indischen Oceaan
De Duitsch-Engelsche
betalingen
Sovjets maken bezwaar tegen den
uitnoodigingstekst
Nieuwe onderhande
lingen
De Paus in Castel
Gandolfo
Dagelijks honderden pasgetrouwde
echtparen in audiëntie
ontvangen
Londen protesteert
Naar aanleiding van de onthullin
gen inzake den internationa
len wapenhandel
Korte berichten
Eindstreep wordt verlichi met
reusachtige neon
lichtbakens
Een overwinning voor
Roosevelt
De staat Maine kiest een demo
craat tot gouverneur
Dorp in vlammen
1600 K.M. ONDER BUFFERS
VAN EEN TREIN
Als de morgen aanbreekt
„Alle passagiers hadden gered
kunnen worden"
Communisten in
Kwangsi
Belangrijke grensstad veroverd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18943
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
GENèVE, 12 Sept. By de opening van de zit
ting der Assemblée begon de Zwitsersche bonds
raad Motta met het wijden van eenige woor
den aan de nagedachtenis van dr. Dollfuss en
den vroegeren Italiaanschen gedelegeerde bij
den Volkenbond, Scialoja. Deze woorden wer
den met instemming begroet. De Italiaansche
hoofdgedelegeerde dankte daarop voor de aan
Scialoja gewijde woorden, waarna de Oosten-
rijksche gedelegeerde dankte voor de herden
king van den overleden bondskanselier. De ver
gadering verhief zich van haar zetels ter eere
der beide dooden.
De algemeene debatten werden daarna ge
opend door den Argentijnschen gedelegeerde
Cantilo.
Vervolgens besteeg de Oostenrijksche bonds
kanselier Schuschnigg het spreekgestoelte.
Hij sprak allereerst over de politiek en den
arbeid van zijn voorganger, dr. Dollfuss, en
dankte de vergadering voor het eerbetoon aan
dezen man, dien hij schilderde als gloeiend Oos-
tenrijksch patriot en als goed Europeaan. Het
zou aldus vervolgde Schuschnigg niet ver
wonderlijk zijn op zich zelf, wanneer de we
reld, die met zoovele zorgen belast is, zich in
dezen tijd weinig om het kleine Oostenrijk zou
bekommeren. Maar de beteekenis van Oostenrijk
laat zich niet afmeten naar de grootte en het
bevolkingscijfer. Oostenrijk is een brandpunt
van de Europeesche gedachte en het snijpunt
van de groote stroomingen, die van het Oosten
naar het Westen, van het Noorden naar het
Zuiden en omgekeerd zich hebben bewogen.
Schuschnigg wilde niet vaststellen, of het juist
geweest is het tegenwoordige Oostenrijk te
scheppen. Maar wel wilde hij constateeren, dat
Oostenrijk in zijn tegenwoordigen toestand
moet blijven gehandhaafd en dan niet slechts
in zijn eigen belang. Zijn regeering is, evenals
de overleden bondskanselier, vastbesloten de on
afhankelijkheid te verdedigen.
Op de vraag of Oostenrijk dat met zijn eigen
hulpmiddelen kan bereiken en of de binnen-
landsche ontwikkeling op den duur handhaving
der orde garandeert, kan hij antwoorden: Oos
tenrijk is levensvatbaar, wanneer men het ver
oorlooft te leven.
Schuschnigg ging daarna in op de grondwets
wijziging in Oostenrijk en bestreed, dat hier
sprake is van een dictatuur. De economische
crisis heeft ook bijgedragen tot versterking van
het radicalisme en een rustige grondwetsher
ziening bemoeilijkt. Het nieuwe Oostenrijk moet
althans in de gelegenheid gesteld worden, zijn
grenzen te verdedigen. Oostenrijk heeft niet de
middelen gehad om te verhinderen, dat poli
tieke bewegingen, die haar oorsprong buiten
zijn grenzen hadden, een reactie hebben uit
geoefend.
De nieuwe Oostenrijksche grondwet kan geens
zins reactionnair genoemd worden. De opstan
den in Februari en Juli zijn met illegale wape
nen gevoerd, over welker herkomst hij niet zou
spreken.
In Juli was dan de kanselier en de schepper
van het nieuwe Oostenrijk ten offer gevallen
aan een arglistige en van tevoren beraamde
misdaad, die met brutaliteit zonder weerga is
uitgevoerd. De Oostenrijksche regeering heeft
zich tegenover haar binnenlandsche tegenstan
ders nooit laten leiden door wraakgevoel. De
partijen in Oostenrijk behooren tot het verle
den en pogingen om ze weer op te richten, zijn
reactionnair.
De gedachte der autarkie wees Schuschnigg
van de hand. Zijn land streeft er reeds sedert
jaren naar, zijn economischen invloed uit te
breiden en zich nieuwe markten voor zijn pro
ductie te verschaffen. De onderhandelingen, die
gevoerd zijn met twee nabuurstaten, hebben
gelukkig tot goede resultaten gevoerd, dank zij
den energieken arbeid van den chef der Ita
liaansche regeering, die zoo nauw mogelijk heeft
samengewerkt met Dollfuss en den Hongaar-
schen minister-president. Na er nogmaals op
gewezen te hebben, dat Oostenrijk niet slechts
voor zijn eigen bestaan strijdt, maar tegelijker
tijd de juist begrepen belangen van al zijn bu
ren dient, verzocht de bondskanselier, dat de
Volkenbondsvergadering de nooden van Oosten
rijk zal begrijpen hulp zal verleenen.
Als laatste spreker op deze zitting trad de
Iersche gedelegeerde de Valera op, die de doel
matigheid van Ruslands toelating tot den Vol
kenbond bestreed.
Onze Belgische correspondent seint ons:
De Belgische Ministerraad heeft Woensdag
beraadslaagd over het conflict in de kolen-
industrie. De genomen beslissing werd niet aan
de pers medegedeeld.
Koning Leopold heeft in verband met dezelf
de kwestie den eersten minister ontvangen en
heeft er bij hem op aangedrongen, dat het ge
schil opgelost wordt zonder dat aan de loonen
der mijnwerkers wordt getornd.
De beraadslagingen worden Donderdag voort
gezet tusschen drie leden der regeering en de
afgevaardigden der patroons- en der arbeiders
organisaties.
Onze Belgische correspondent seint ons:
Uit Boulogne sur Mer wordt gemeld, dat
Dinsdagavond vier zeelieden van het Zweed-
sche s.s. Moud van de afwezigheid der officie
ren geprofiteerd hebben om aan wal te gaan,
waar zij zich bedronken.
Toen zij verschillende personen molesteerden
ontstond spoedig een relletje waarbij een der
zeelieden de schedel werd ingeslagen.
De man was op slag dood.
Toen de politie op het schip verscheen werd
zij door de andere zeelieden met allerlei pto-
jectiëlen bekogeld.
De consul van Zweden werd ter plaatse ge
roepen en heeft een onderzoek ingesteld.
NEW YORK, 12 Sept. (Reuter). Op Rhode
Island is het opnieuw tot ernstige stakingson
lusten gekomen. Met steenen gewapende sta
kers hebben een aanval op een fabriek gedaan.
Zij werden door de nationale garde uiteen ge
dreven. Elders werden samenscholingen van
2000 stakers met traangas verspreid.
Met het oog op de voortdurende excessen zet
de door Roosevelt benoemde arbitragecommis
sie haar verzoeningspogingen met alle kracht
voort.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii^
VERWACHTING: Matige tot zwakken 1
2 Noordelijke tot Oostelijken wind, nevelig
H tot licht bewolkt, droog weer, weinig
verandering in temperatuur.
E VERDERE VOORUITZICHTEN: Nog
weinig verandering.
illlllllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
GENèVE, 12 Sept. (Reuter) De vertegen
woordigers van Estland, Letland en Litauen
hebben hedenmiddag in het Volkenbonds-se-
cretariaat het Oostzee-pact onderteekend, dat
een nauwe samenwerking tusschen de drie sta
ten voorschrijft.
In het verdrag staat, dat de drie regeeringen
overleg zullen plegen over de buitenlandsche
kwesties, die de drie landen raken, en elkaar
zullen bijstaan in internationale kwesties. De
ministers van Buitenlandsche Zaken zullen
twee maal per jaar vergaderen, om de beurt
in elk der drie landen. Op verzoek van één hun
ner kan er bovendien nog een buitengewone
conferentie worden gehouden. De conferenties
zullen worden voorgezeten door den minister van
het ontvangende land; hij heeft o.a. tot taak te
zorgen, dat de besluiten der conferentie worden
uitgevoerd. Het verdrag erkent, dat er zekere
kwesties zijn, die het aannemen van een ge
meenschappelijke houding zouden kunnen be
moeilijken.
De onderteekenaars van het pact zullen hun
diplomatieke vertegenwoordigers instrueeren on
derling contact te houden; zij zullen elkaar op
de hoogte stellen van de verdragen, welke zij
reeds gesloten hebben.
Het nieuwe verdrag blijft open, voor derden,
mits de drie landen het over de toetreding van
zulk een derde land eens zijn. Het verdrag, dat
voor tien jaar gesloten is, kan bij stilzwijgend
accoord worden verlengd. De drie regeeringen
zullen ervoor zorgen, dat de geest van eensge
zindheid en vriendschap tusschen de drie sta
ten zich ook onder de drie volken verspreidt.
SIMLA, 12 Sept. (Reuter) De Radja van
Jhabua, een staat met ruim 80.000 inwoners in
het district Bhopower heeft, ingevolge den
wensch van de Britsche regeering, zijn land
voor onbepaalden tijd verlaten, aangezien hij
zich blijkens een officieel bericht zou hebben
schuldig gemaakt aan machtsmisbruik en ver-
waarloozing van het beheer van 's lands zaken.
Het beheer zal thans worden opgedragen aan
den eersten minister, die waarschijnlijk een
Britsch Indiër zal zijn.
SINGAPORE, 12 Sept. (Reuter) In het be
gin van het volgend jaar zal een aantal vlieg
booten van de Engelsche luchtmacht die te
Seletar gestationneerd zijn, een vlucht maken
van Singapore, over den Indischen Oceaan,
naar Ceylon.
Dit is de eerste maal dat een dergelijke vlucht
zal worden ondernomen. De totale afstand be
draagt 2000 mijlen. Er zal slechts een tusschen-
landing plaats vinden, t.w. op de Nicober-eilan-
den, in den Indischen Oceaan.
LONDEN, 12 Sept. (V. D.) Het ministerie van
Financiën deelt mede, dat de Duitsche Rijks
bank, in overeenstemming met artikel 2 van
het Duitsch-Engelsche transferaccoord, de be
talingen op de speciale rekening, die door haar
geopend is, in naam van de Bank van Enge
land, tijdelijk heeft gestaakt. De betalingen, op
dit „Sonderkonto" hebben namelijk het bedrag
van 5 millioen Rijksmark bereikt. Verklaard
wordt, dat de Bank van Engeland voort zal
gaan met het verkoopen van Sondermarken en
zoodra het tegoed op de speciale rekening bij
de rijksbank beneden de vijf millioen is ge
daald, zullen de Duitsche autoriteiten weder
betalingen op die rekening aanvaarden.
De nieuwe weg die Rotterdam met Gouda verbindt is in gebruik genomen. Onze
■foto toont het viaduct, waar deze weg dien van Nieuwerkerk naar Zevenhuizen kruist
GENèVE, 12 Sept. (Reuter). In de kwes
tie van Ruslands toetreding tot den Vol
kenbond hebben zich nieuwe moeilijkheden
voorgedaan, doordat de Russen bezwaren
hebben ingebracht tegen den voorloopigen
tekst der uitnoodiging. Nieuwe onderhan
delingen zijn daardoor noodig geworden,
zoodat opnieuw vertraging is ingetreden.
Terwijl de Geneefsche berichtgever van Ha-
vas de onderhandelingen over Ruslands toela
ting tot den Volkenbond als een zuiver formeele
kwestie tracht voor te stellen, geven de overige
bladen te kennen, dat de moeilijkheden toch
grooter zijn dan men van Fransche zijde wel
verwacht had, aldus meldt D.N.B. uit Parijs.
Het „Journal des Debats" verwijt aan Havas,
dat zij slechts daarom van een formeele kwes
tie spreekt, omdat zij het wil doen voorkomen,
dat reeds principieel besloten is Rusland uit
te noodigen, wat geenszins het geval is.
CASTEL GANDOLFO, 12 Sept. (Reuter).
Honderden pasgetrouwde echtparen komen
dagelijks naar het zomerverblijf van den Paus
om Zijn zegen over hun huwelijksleven te ont
vangen.
De ontvangzalen van de villa kunnen de ve
le bezoekers nauwelijks bevatten.
Toen de Paus verleden jaar afkondigde een
speciale audiëntie te willen verleenen aan alle
pasgetrouwde echtparen die naar Rome ko
men, met gebruikmaking van de 80 procent
korting op de spoorwegen, welke de Italiaan
sche regeering heeft verleend, verwachtte men
niet, dat zoovele echtparen hiervan gebruik
zouden maken.
Deze maand steeg het aantal bezoeken tot
soms 300 echtparen per dag.
In het Vaticaan met zijn ruime zalen kan
men zulke menigten gemakkelijk bergen, maar
in de villa is de ruimte beperkt.
LONDEN, 12 Sept. (Reuter.) De Britsche
ambassadeur te Washington heeft zich Maan
dag naar het departement van buitenlandsche
zaken der Ver. Staten begeven om te protes
teeren tegen de methoden, waarvan de senaats
commissie bij het onderzoek naar de gebruiken
bij den wapenhandel zich bedient, met name
wat de sensationeele onthullingen betreft.
Gelijke stappen zijn door het Foreign Office
gedaan bij de Amerikaansche ambassade te
Londen.
Prins George is Woensdagmorgen op Croydon
aangekomen met een toestel van de Imperial
Airways, dat plaats biedt aan 42 passagiers. Hij
had de reis van Parijs met 12 mede-passagiers
als gewoon burger onder een anderen naam
gemaakt. Een groote menigte was samenge
stroomd om den prins te verwelkomen. Prinses
Marina, die gisteren tezamen met prins George
uit München naar Parijs was gegaan, zal nog
enkele dagen met haar ouders in Parijs blijven.
Een der laatste pogingen, de Berüjnsche thea-
ers te vullen, is het verleenen van reductie op
de spoortarieven aan theaterbezoekers.
Teneinde misbruik tegen te gaan, kan de
reductie pas gereclameerd worden bij den aan
vang der terugreis, op vertoon van het theater
toegangsbewijs.
Tengevolge der invoering van den verplichten
burgerlijken stand, is thans de bevolking van
Turkije bekend geworden. Zij bedraagt ruim
18 millioen.
De deelnemers aan de Europa-rondvlucht zijn
Woensdag van Tunis uit de Middellandsche
Zee overgestoken en hebben allen via Palermo
en Napels, Rome bereikt.
Charles Levine, de eerste Oceaanvlieger, die
in Juni 1927 van Amerika naar Berlijn vloog,
is bijna door gasverstikking om het leven ge
komen. Men vond hem eenige dagen geleden
bewusteloos op zijn kamer, waar verschillende
gaskranen openstonden. Hij werd terstond naar
een ziekenhuis overgebracht en men hoopt hem
in het leven te kunnen behouden.
MELBOURNE, 12 Sept. (Reuter) De finish
van de luchtrace Engeland-Australië, die in
October a.s. zal worden gehouden, zal worden
aangeduid door strooken katoen ter breedte
van ca. 2J4 meter, die op de Flemington ren
baan te Melbourne zullen worden aangebracht,
terwijl tevens op den grond door katoenen let
ters van ca. 12 meter lengte het woord Fle
mington zal worden gevormd. Gedurende den
nacht zal de eindstreep worden aangegeven
door neon-lichtbakens, die bijna een kilometer
van elkaar verwijderd zijn, en door de letter
„F", die door middel van roode lampjes op den
grond zal zijn aangebracht.
Een kaart van de luchtroute Koeping (eiland
Timor)Darwin (Australië) is thans, na een
arbeid van een jaar gereed gekomen. Deze
zal naar Londen worden gezonden, zoodat de
deelnemers aan de luchtrace zich op de hoogte
kunnen stellen omtrent het laatste traject, o.a.
voor wat betreft de accomodatie voor het vlie
gen bij nacht, de draadlooze telegraphie en de
weerberichten.
De regeering der Commonwealth heeft zich
in verbinding gesteld met de regeering van
Turkije, teneinde voor Sir Charles Kingsford
Smith permissie te verkrijgen, om tijdens de
race over Turksch grondgebied te vliegen.
NEW-YORK, 12 Sept. (V.D.) Bij de ver
kiezingen in Maine is de democraat Louis Brann
met een meerderheid van ruim 33000 stemmen
uit den strijd te voorschijn gekomen. Behaive
het veroveren van het goeverneurschap, hebben
de democraten thans eveneens bereikt, dat twee
van de drie zetels voor Maine in het Huis van
Afgevaardigden door democraten zullen worden
bezet. De derde zetel zal toevallen aan den
Republikeinschen senator Hale.
James Farley, de voorzitter der democrati
sche partij in Maine, verklaarde, dat uit dit
resultaat duidelijk blijkt, dat de „New Deal" de
goedkeuring wegdraagt van het meerendeel der
bevolking, aldus meldt „De Telegraaf" verder.
Voorts is een referendum gehouden over de
drooglegging, die reeds 83 jaar geleden in de
Grondwet werd vastgelegd. Ook in dit opzicht
volgde Maine Roosevelt's politiek, daar de be-
trefende wetsbepaling werd ingetrokken, zoodat
Maine weer „nat" wordt.
KOWNO, 12 Sept. Het in het Noorden van
Litauen gelegen plaatsje Lucke bij Telsje staat
sedert Dinsdag in brand. Het dorp, dat 1200 in
woners telt, bestaat slechts uit houten huizen.
Ondanks het energiek ingrijpen van alle nabu
rige brandweercorpsen was het plaatsje van
morgen voor drie kwart verwoest. Ook de Syna
goge is in vlammen opgegaan. Eerst vandaag is
men er in geslaagd, paal en perk aan de ver
woesting te stellen. De oorzaak van den brand
is nog niet bekend.
RIGA 12 Sept. (Reuter). Te Maubeuge is
een Letlandsche werklooze gearresteerd, die
via Riga af als verstekeling per trein had ge
reisd, en gedurende den rit van ruim 1600 K.M.
steeds op en onder de buffers had gezeten.
De man verklaarde, dat hij dienst wilde ne
men in het Fransche vreemdelingenlegioen, en
geen geld bezat om de reis te kunnen betalen
Londen protesteert naar aanleiding van de ont
hullingen inzake den internat. wapenhandeL
Oostzee-pact tusschen Estland, Letland en Li
tauen onderteekend.
Volkenbondsvergadering bijeen. Rede van
Bondskanselier Schuschnigg.
Rusland maakt bezwaar tegen den Dinsdag te
Genève verzonden uitnoodigingstekst om tot
den Volkenbond toe te treden.
Staking aan de Vereenigde Blikfabrieken te
Krommenie opgeheven.
Maassluis in het donker tengevolge van een
ernstige ontploffing in het electriciteitsstation.
Druk bezoek aan de Jaarbeurs,
Vijftien der voornaamste lederfabrikanten tre
den uit de Centrale H. L. S.
Concours-hippique te Utrecht ter gelegenheid
der nationale paarden- en veetentoonstelling.
Dr. W. A. Goddijn benoemd tot buitengewoon
hoogleeraar te Leiden.
New-Yorksche beurs. Teleurstelling in Wall-
street. Handel ongeanimeerd. Geen verbetering
aan het slot.
Als de morgen aanbreekt heeft het
leven ons o zoo gauw weer te pak
ken. De huisvrouw heeft haar zorgen
voor hen, die naar den arbeid moeten
of naar school. De kinders moeten zich
reppen.... -de ouderen hebben bijna
geen tijd om naar de zon te zien,
want ze zijn alweer vol van de bezig
heden die hen wachten.
Als de morgen aanbreekt heeft zoo
gauw, maar al te gauw de sleur ons
beet.
Gelukkig degeen die zich er boven
uit weet te worstelen die mét God
den dag weet te beginnen in aanbid
ding en sterking en in dankzegging
voor het bevrijdende licht.
Wat is elke morgen toch op zich zélf
een schoon wonder iets. En welk een
rijkdom ligt er besloten tusschen
morgen en avond.
Als de morgen begint moeten we
daarom het leven op hooger peil til
len door al onze werken Hem toe te
wijden, die het Begin en Einde is
van alles.
NEW YORK, 12 Sept. (Reuter) De chef
machinist van de „Morro Castle" heeft voor de
commissie, die een onderzoek instelt naar de
oorzaken van de ramp van dit schip, verklaard,
dat alle passagiers gered hadden kunnen wor
den. Uit het onderzoek is voorts gebleken, dat
minstens één reddingboot in zee is gelaten met
uitsluitend leden der bemanning aan boord.
In verband met deze verklaringen, die in te
genspraak zijn met die van den chef-marconist,
is Georges Alagna, de tweede marconist, gear
resteerd, daar men den indruk kreeg, dat hij het
S.O-S.-sein te laat had uitgezonden.
TOKIO, 12 Sept. (Reuter). Volgens een al
hier van het Japansche consulaat te Hankau
ontvangen bericht, zijn 20.000 man communis
tische troepen onder leiding van generaal Hsiao
Ko, die onlangs uit de provincie Kiangsi wa
ren verdreven, thans via Hoenan de provincie
Kwangsi binnengedrongen.
Reeds is de belangrijke stad Tsjoeansjau aan
de grens in handen der communisten gevallen.
Ir-J ivvvwvwuMimimun.'
Stand op Donderdag 1 uur v.m.: 768
Vorige stand: 770.3
