De polonaise te Genève
Het communisme in Amerika
Alles in kannen en
kruiken
De textielstaking
De Douglas naar
Melbourne
Het nieuws van heden
Oorlogsindustrie
WAARHEEN ZAL DEZE
LEIDEN?
STEEDS MEER AANHANG
V er gaderverbod
in Spanje
DE BAROMETER
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1934
Avondblad
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANC No. 18948
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één ó5 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Aloisi houdt twee
deuren open
AMERIKA VOERT GOUD UIT
Aloisi
Volgens Fransche informaties zal
Ruslands toetreding verder
normaal verloopen
Een bezoek bij Litwinof
Het W eer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii^
ui
Johnson noemt de staking een
schending van zijn afspraak
met Mc Mahon
Boycot van textiel-
invoer
Te Ostende is een nieuwe vischafslag geopend. De imponeerende hal
De abdij bij Cortenberg (België) wordt veranderd in een tehuis voor
bejaarde priesters en verblijf voor katholieke jeugdvereenigingen
Aartshertog Otto weer
naar België
Feestdemonstratie te
Warschau
Wegens de opzegging van de con
trole op de minderheden
bescherming
De burgemeester van New-York
acht Amerika het terrein eener
nieuwe revolutie
De tyrannie van de
geldmacht
Gevaarlijk krankzinnige
Burgemeester La Guardia
Bommen
Wat is de waarheid?
Uit den Chaco
Japan en China
De suprematie in Mandsjoerije
Toestand' in Oostenrijk
Troepen aan de grens van
J oego-Slavië?
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Zij, die zich tegen 1 October op
ons blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Te Washington wordt verklaard,
dat Duitschland veel ont
ploffingsmiddelen
vervaardigt
Amerikaansche wapens
in Duitschland
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Zooals te verwachten was, hebben de voor
naamste vertegenwoordigers van de vroe
gere en opnieuw weer geallieerden te Ge
nève ieder op hun eigen wijze gereageerd
op de onverwachte polonaise, welke door minis
ter Beek werd ingezet. Sir John Simon, Bar-
thou en baron Aloisi hebben Polen successie
velijk onder den neus gewreven, dat Polen zjjn
triomfantelijk „herstel" feitelijk te danken heeft
aan het Verdrag van Versailles, zoodat het door
zijn eenzijdig weigeren van de daarmee ver
band houdende en annex daarmee aanvaardde
Volkenbondscontróle op de behandeling der
minderheden binnen zijn grenzen dén rechts
grond van zijn huidig glorieus bestaan zelve
aantast. Simon speelde den ironicus en zeide
niet te kunnen gelooven, dat Beek meende,
wat hij gezegd had. Barthou herinnerde aan
Polens plicht tot dankbaarheid en verkropte
met moeite zijn teleurstelling over het gedrag
van zijn „ami", waardoor opnieuw het Fransche
politieke spel in de war wordt gegooid Baron
Aloisi toonde zich een listig diplomaat. Italië,
dat met Zuid-Tirol een Oostenrijksche minder
heid inpalmde en om deze te behouden Oos
tenrijk thans met man en macht steunt in den
strijd om de onafhankelijkheid, moet evenmin
als Engeland en Frankrijk iets hebben van de
door Polen ultimatief voorgestelde generalisa
tie of algeheele opheffing der minderhedenrege
ling. Daarom viel het baron Aloisi niet moei
lijk zich te scharen onder degenen, die Polen
de les lazen. Van den anderen kant is Italië
allerminst gecharmeerd op de resultaten van
het Verdrag van Versailles, waarbij het minder
buit behaalde dan het verwacht had. Vandaar,
dat Aloisi na Frankrijk en Engeland terwille
te zijn geweest en de Franschj-Italiaansche
toenadering gesauveerd te hebben door aan de
verbale strafexpeditie tegen het eigengereide Po
len deel te nemen, verklaarde, dat, indien er
verdragen herzien dienden te worden, er nog
Wel belangrijker aangelegenheden dan dé min
derhedenregeling herzien moesten worden. Met
deze verklaring heeft Aloisi waarschijnlijk zijn
revisionistische vrienden, die met wantrouwende
blikken de Fransch-Ialiaansche toenadering
hebben gadegeslagen, eenigszins willen gerust
stellen. Italië houdt zich op de vlakte. Het
keert zich met Frankrijk en Engeland tegen
de inderdaad niet legale eenzijdige aantasting
Van het minderhedenverdrag door Polen, maar
geeft tevens te kennen, dat het veel verder
strekkende en veel dieper ingrijpende verande
ringen in „verouderde verdragen" wenscht, in
dien deze maar legaal geschieden. Het houdt
zoodoende twee deuren open om eventueel te
kunnen overloopen naar de partij, welke de
meeste winstkans biedt, en blijft daardoor ge
trouw aan zijn verleden.
Immers, tijdens den wereldoorlog, heeft Ita
lië, niettegenstaande zijn bondgenootschap met
Duitschland eerst de kat uit den boom geke
ken om daarna de zijde van de geallieerden te
kiezen. Het Italiaansche fascisme houdt er
tegenwoordig een buitenlandsche politiek op na,
welke geen ander beginsel schijnt te erkennen
dan dat van een zeer baatzuchtig opportunisme.
Nu de strafpreeken zijn gehouden, is de
vraag aan de orde, of.de Poolsche zon
daar zich boetvaardig zal bekeeren.
Duitschland juicht Beck's gedrag natuurlijk
- luide toe. Het ziet er een indirecterechtvaar
diging in van de houding, welke het zelf tegen
over Genève en zijn machinaties heeft aange
nomen. Maar niet minder dan in Duitschland
is men in Polen ingenomen met de „zelfbewus
te flinkheid" van Beek en diens streven om
Polêh onder de curateele der groote mogend
heden uit te halen. Polen beschikt nog over
sterke pressie-middelen, waarmee het de bon
zen van Genève te lijf kan gaan. Het kan zich
weer gaan verzetten tegen de toelating van
Sovjet-Rusland tot den Volkenbond en tegen
het toekennen van een permanenten raads-
zetel aan den vertegenwoordiger van Moskou.
En het kan uit Genève wegloopen en zich nog
nauwer aaneensluiten bij Duitschland. Mocht
Polen dit doen dan zou Beck's polonaise wel
eens het einde kunnen gaan beteekenen van
het buig- en draai-bal te Genève, wharvan de
wereld langzaam-aan méér dan duizelig wordt.
Doet het dit alles niet, maar keert het met han
gende pootjes terug naar de machtige vrienden,
die het zoo onverhoeds heeft aangeblaft, dan
zal zijn prestige een leelijke deuk hebben ge
kregen. Polen heeft zichzelf gesteld voor de
moeilijke keuze, wat het voordeeligste is voor
zijn ambiaies. Maar welke beslissing Polen ook
mag nemen, vast staat, dat Polen evenals Ja
pan en Duitschland weer eens heeft aange
toond, wat verdragen uiteindelijk waard zijn en
hoe ihnerlijk zwak en voos en machteloos de
Volkenbond geworden is.
Het Amerikaansche Departement van Han
del deelt mede, dat in Augustus ruim 14 mil-
lioen dollar goud werd uitgevoerd, waarvan
ruim 11 millioen naar Frankrijk
GENÈVE, 15 Sept. Gistermiddag zijn de Fran
sche vertegenwoordiger, - Massigli, de Tsjechi
sche minister Benesj' en een ambtenaar van den
Volkenbond op bezoek geweest bij den Sovjet-
Russischen Volkscommissaris Litwinof, die zich
in de buurt van Thonon, dus op Fransch grond
gebied dicht bij Genève, ophoudt, ten einde met
hem de voorwaarden te regelen voor de toe
treding der Sovjet-Unie tot den Volkenbond.
Later verklaarde men in Fransche kringen,
dat het Sovjet-Russische antwoord aannemelijk
is en dat het thans mogelijk zal zijn op de uit-
noodiging den normalen' gang van zaken te
doen volgen, welke tot toelating van Sovjet-
Rusland tot den Volkenbond leiden zal.
Intusschen hebben de vertegenwoordigers van
de Kleine Entente besloten om voor Ruslands
toetreding te stemmen. In een communiqué
constateeren zij verder met voldoening „dat de
toenadering tusschen Italië en Frankrijk, welke
geschikt is om te leiden tot de toenadering tus
schen de Kleine Entente en Italië, zeer
werischelijk is.*'
Ook de onderteekenaars van het Balkanpact
besloten om te stemmen vóór het toetreden van
Rusland.
1 VERWACHTING: Zwakke tot ma- 1
tigen wind uit Zuidelijke richtingen,
toenemende bewolking, kans op regen of
EE onweer, koeler.
H Hoogste stand: 773.6 te Sama.
Laagste stand: 756.6 te Isafjord.
Zon op 6.34, onder 7.16. Licht op 7.46. |j
Maan op n.m. 2.37, onder n.m. 8.24.
WASHINGTON, 15 Sept. (Reuter). Voor
de eerste maal sinds het uitbreken van het
textielconflict in de V. S. heeft de leider der
herstelbeweging, Johnson. in het openbaar een
verklaring afgelegd. Johnson noemde de staking
een volledige schending van de overeenkomst,
welke hij voor de onderteekening van de code
voor de textielindustrie had gesloten met den
voorzitter van het syndicaat van textielarbei
ders, Mc. Mahon.
De onlusten in verband met de textielstaking
schijnen over het algemeen eenigszins in hevig
heid te zijn afgenomen, ofschoon in de staten
Connecticut, Maine en Noord-Carolina opnieuw
afdeelingen van de nationale garde gemobili
seerd zijn. President Roosevelt zal a.s. Zondag
met den minister van oorlog, Dern, en den
commandant van het tweede bondsleger in New
port (Rhode Island) den toestand bespreken.
Het totaal aantal stakers zou thans 400.000 be
dragen.
De vereeniging van wolsorteerders heeft de
staking voorbereid van 3000 harer leden, voor
het geval de eischen inzake loonsverhooging en
verkorting van arbeidstijd niet voor heden
avond zijn ingewilligd.
De leiding van de textielstaking heeft be
kend gemaakt, dat zij den transportarbeiders
zou verzoeken den invoer van katoen te ver
hinderen. De stakingsleiding neemt namelijk
aan, dat de voorraden katoen in de Vereenigde
Staten dan spoedig zullen zijn uitgeput en
hoopt, dat deze maatregel het einde van de
staking zal bespoedigen.
Behalve de bemanning maken drie
passagiers den tocht mee
De directeur van de K. L. M. heeft in
een heden gehouden persconferentie
medegedeeld, dat het nieuwe toestel de
„Douglas" aan de Melbourne-race op 20
October zal deelnemen.
Bestuurder zal zijn Parmentier, gezag
voerder Moll, marconist van Bruggen,
mecanicien Prins.
Drie passagiers zullen aan den tocht
deelnemen.
Mail voor Indië en Australië zal wor
den meegenomen.
De Douglas zal zoowel aan de handicap
als aan de snelheidsrace deelnemen, ter
wijl op 300 K.G. post wordt gerekend.
Aankomst Melbourne hopelijk vóór 29
October. Terugreis 7 tot 17 November.
■v
OSLO, 15 Sept. (V. D.). Aartshertog Otto
heeft zich na zijn reis door Zweden en Noor
wegen ingescheept voor de thuisreis naar België-
WARSCHAU, 15 Sept. (Reuter) Het
Poolsch Telegraaf Agentschap meldt:
Gisteravond had op een plein in het centrum
der stad een demonstratie plaats van ongeveer
30.000 personen om te kennen te geven dat de
geheele Poolsche natie achter minister Beek
staat wat betreft zijn houding te Genève. Vele
Joodsche oud-strijders voor de Poolsche onaf
hankelijkheid namen aan deze demonstratie
deel.
De burgemeester zeide in een rede dat Polen
in de toekomst zooals in het verleden al zijn
burgers op gelijke wijze behandelen zou, doch
NEW-YORK (K.W.P.). In verband met de
groote staking en de onlusten ,n de V.-S. schrijft
de „New Outlook": „Het Communisme wint
voortdurend meer aanhangers, niet alleen onder
de fabrieksarbeiders, landbouwers en ambtena
ren, maar ook onder de hoogeschoolstudenten,
de intellectueelen en de bankiers.
De Communistische Jeugdvereenigingen tellen
tezamen reeds minstens 200.000 leden. De bol
sjewistische propagandisten zenden aan alle stu
denten, ook aan de Christelijke en Katholieke
studenten, geregeld communistische lectuur,
waarin de „beroepspatriotten worden ontmas
kerd", en de lof wordt gezongen van de nieuwe
paedagogiek der Sovjet-Russische onderwijsme
thoden. De communistische onderwijzersbond
wint voortdurend nieuwe leden; de afdeeling
New-York, die ruim 700 leden telt, heeft onlangs
een motie aangenomen, waarin de afdeeling
hare sympathie betuigt „aan alle revolutionnai-
re bewegingen die een poging zullen wagen, om
de burgerlijke Regeering der Vereenigde Staten
omver te werpen."
La Guardia, burgemeester van New-York,
heeft in een interview aan een correspondent
van „The New Outlook" als zijn meening te
kennen gegeven, dat Amerika het nieuwe ter
rein is voor een communistische revolutie. „De
Amerikaansche vrijheid", aldus Guardia, „is
ontaard in losbandigheid en deze heeft den weg
gebaand voor tyrannie van trusten en pluto
cratie.
Wij beschikken over geen enkele macht, die
het communisme kan weerstaan. Het geloof van
de overgroote meerderheid der Christenen is
verwaterd tot louter puriteinsche uiterlijkheid.
De Christelijke groepen der bevolking staan on
machtig tegenover de groote politieke, economi
sche en sociale problemen, die ongetwijfeld een
oplossing zullen vinden volgens de beginselen
van Marx en Lenin, tenzij ter elfder ure de
Christelijke beginselen de overnand zullen krij
gen. Maar de eerste beginselen van de Chris
telijke Sociale beweging in de Ver. Staten zijn
met een lantaarntje te zoeken. Het offensief
tegen de onzedelijke film zal den zegetocht van
het Communisme niet stuiten.
Het kapitalistische materialisme, dat zooveel
tientallen jaren onbeperkt heerschte, heeft den
weg gebaand voor de corruptie) zoowel als voor
het bolsjewisme.
Alleen een ontzaglijke organisatie, die alle
Christenen omvat en de zegeningen der Katho
lieke Actie verspreidt op alle terreinen des le
vens, is nog bij machte om het offensief van
het communisme te stuiten."
Op het spoorwegstation te Heidenheim bij
Mannheim heeft een krankzinnige den stoker
en den machinist van een trein overweldigd en
dezen in beweging gebracht. Een S.A.-man snel
de toe, sprong op de machine en trachtte den
krankzinnige te overmeesteren.
Deze echter weerde den S. A.-man af met
de kolenschop. Met behulp van inmiddels toe
geschoten andere lieden slaagde men erin hem
tenslotte te grijpen en den trein tot stilstand
te brengen
dat het door zijn houding te Genève slechts
een onrechtvaardige controle van internationale
organen verwierp.
Na afloop trok een stoet door de bevlagde
straten.
Ook in andere plaatsen hadden soortgelijke
demonstraties plaats.
Tallooze vereenigingen hebben heden reso
luties aangenomen, waarin zij de verklaring van
Beek té Genève goedkeuren.
Ook de geheele Poolsche pers keurt zonder
uitzondering de houding van minister Beek
goed.
MADRID, 15 Sept. Alle openbare vergade
ringen, betoogingen en volksverzamelingen zijn
met ingang van heden verboden; bladen, die
oproepen voor vergaderingen publiceeren, zul
len worden vervolgd. De regeering wil door de
zen maatregel voorkomen, dat zich groote groe
pen menschen verzamelen.
Het verbod heeft geen betrekking op de mee
ting van socialistische en communistische
jeugdorganisaties, welke gisteravond werd ge
houden.
MADRID, 15 Sept. (Reuter). De directeur-
generaal van den veiligheidsdienst deelt mede,
dat in het socialistische Volkshuis verscheidene
honderden bommen zijn gevonden, waarvan er
vele geladen waren. Verder werden gevonden
talrijke kisten met geweren, eenige duizenden
dynamietpatronen en zwavelzuur voor de ver
vaardiging van bommen.
Het Volkshuis was tijdens de jongste staking
op last der regeering gesloten.
Te Oviedo zijn 9 personen gearresteerd, ver
dacht te hebben deelgenomen aan de dezer
dagen ontdekte wapensmokkelarijIn verband
met dezelfde aangelegenheid zijn twee booten
in beslag genomen.
ASUNCION, 15 Sept. (V.D.). Officieel wordt
medegedeeld, dat de Paraguaysche troepen
in den sector Ballivian een Boliviaansche stel
ling hebben ingenomen. De krijgsgevangenen,
die daarbij werden gemaakt, behoorden tot het
kleurlingen-regiment.
LA PAZ, 15 Sept. (V.D.). Officieel wordt me
degedeeld, dat de Boliviaansche troepen de Pa
raguaysche strijdkrachten in den sector Caran-
dayty blijven achtervolgen.
Gisteren heeft China ter kennis van den
Volkenbond gebracht, dat het nimmer de sup-
prematie van Japan in Mandsjoerije zal erken
nen. De Chineesche gedelegeerde waarschuwde
er verder voor, dat, wanneer Rusland lid van
den Volkenbond zou worden de kwestie van de
handhaving van den vrede in het Verre Oosten
nog dichter voor de deur van den Volkenbond
zal worden beslist. Rusland, aldus China, zoekt
toelating tot den Volkenbond alleen vanwege de
Japansche agressie.
De Chineesche regeering is er van overtuigd,
dat onder, in Tientsin gevestigde, Japansche
leiding groote hoeveelheden opium via Mand
sjoerije naar China worden uitgevoerd.
WEENEN, 15 Sept. (V.D.) Volgens niet be
vestigde berichten zouden de Oostenrijksche
troepen langs de Joego-Slavische grens prac-
tisch gemobiliseerd zijn, teneinde een mogelij-
ken putch van ruim 2000 nat.-soc. uitwijkelin
gen te voorkomen. Ongeveer 2000 leden van de
Heimwehr en Katholieke stormtroepen zouden
in gereedheid worden gehouden, terwijl ook in
■Karinthie en andere streken, in totaal 2200 man,
voor alarm gereed worden gehouden.
Hoewel al deze berichten van officieele zijde
geenszins worden bevestigd en in regeerings-
kringen zelfs de belangrijkheid van de troepen
bewegingen bij de Joego-Slavische grens als ge
ring wordt voorgesteld, berichten reizigers uit
die streken toch, dat er aldaar een buitenge
woon groote activiteit heerscht en dat nabij de
grens alle wegen, bruggen, openbare gebouwen
en verdere strategische punten onder scherpe
bewaking staan van de Heimwehr
F eestdemonstraties te Polen in verband met
de opzegging van de controle op de minderhe
denbescherming.
Alles in kannen en kruiken. De toetreding van
Rusland tot den Volkenbond zal, volgens Fran
sche inlichtingen, verder normaal verloopen.
Vergaderingverbod afgekondigd door de Spaan-
sche regeering.
Het veldwinnend communisme in Amerika. De
burgemeester aan het woord.
De onthullingen over de oorlogsindustrie.
Duitschland zou veel ontploffingsmiddelen
vervaardigen. Amerikaansche wapenen in
Duitschland.
De K. L. M. neemt met de Douglas deel aan de
LondenMelboumerace.
Jaarverslag der Philips' Gloeilampenfabrieken
te Eindhoven.
Ernstig verkeers-ongeluk te Zaandijk; twee
dooden.
WASHINGTON. 15 Sept. (Reuter). Een
vertegenwoordiger van de groote Ameri
kaansche wapenfabrieken Dupont de Ne
mours, Lammot, heeft voor de Senaatscom
missie, welke een onderzoek instelt naar de
wapenfabricage, medegedeeld, dat zijn fir
ma bericht heeft ontvangen, dat Duitscii-
land, in strijd met het verdrag van Ver
sailles groote hoeveelheden krachtige ont
ploffingsmiddelen vervaardigt.
Volgens telegrammen uit Washington aan de
Londensche bladen zijn bij het onderzoek naar
de wapenfabricage door de Senaatscommissie
brieven voorgelezen, die geschseven zijn door
den Parijschen agent van Dupcnt de Nemours,
Taylor. Daarin wordt gezegd, dat in 1932 uit
Nederland bericht was ontvangen, dat Duitsche
politieke organisaties, zooals die van de natio-
naal-sociahsten en anderen, bijna alle gewapend
waren met Amerikaansche revolvers en Thomp-
son-machinegeweren. Er bestond volgens dit
bericht een geregelde handel in kleine wapens,
die naar Duitschland gesmokkeld werden.
In een anderen brief wordt beweerd, dat de
Amerikaansche wapens voor Duitschland op de
Schelde in lichters werden overgeladen, voor
dat de schepen in Antwerpen kwamen. Bijge
volg stond de Nederlandsche politie machteloos,
hoewel de Nederlandsche autoriteiten heoben
getracht een einde te maken aan dien handel.
WASHINGTON, 15 Sept. (Reuter) Als gevolg
van de protesten van minstens vijf buitemand-
sche regeeringen is een censuur ingesteld voor
zekere phases van het onderzoek der enquête
commissie naar den wapenhandel.
Nader wordt echter gemeld dat senator Nye,
de voorzitter van de enquête-commissie ten
stelligste tegenspreekt, dat ook maar iets van
het onderzoek zal worden gecensureerd.
In de commissie is verder verklaard, dat de
firma Dupont Nemours een geheim internatio
naal agent in dienst had genomen, Delfungo
Gieri geheeten, om kruit te verkoopen m N e-
derland en Duitschland. Het contract met
Gieri eindigde in April 1933 met een betaling
aan Gieri van 25.000 dollar.
SJANGHAI, 15 Sept. (Reuter). De Chineesche
minister van financiën ontkent de verklaringen
inzake het koopen van oorlogsmateriaal door
China in Amerika voor de gelden, welke door
de V. St. aan China zijn geleend voor het koo
pen van graan en andere landbouwproducten.
De bedoelde leeningen zijn geheel bestemd voor
het beoogde doel.
Stand op Zaterdag 12 uur vju. 761.8
Vorige stand 762.5