Van goud en van diamanten I Militair Italië Spontane hulde Het incident in de Ridderzaal Rusland in den Volkenbond Het nieuws van heden DE DELFKOORTS IN Z.-AFRIKA Boot in beslag genomen DE BAROMETER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1934 Ochtendblad Het leven der delvers, dat den vreemdeling zoo interessant en romantisch lijkt, is een hel Het leven te Sint J ohannesburg Snowden over Europa's toekomst H. M. de Koningin en Prinses Juliana bij hun rijtoer onop houdelijk toegejuicht Beangstigende drukte Bij Huis ten Bosch liJi De aankomst van H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana bij de Ridderzaal te 's-Gravenluige De drie communistische Kamer leden werden per politie auto weggevoerd Na verhoor weer in vrijheid Het Weer Het stadje Nome in de asch gelegd Voedselgebrek der bewoners In de Volkenbondsvergadering werd de vereischte 2/3 ruim schoots overschreden Litwinof in Genève aangekomen Met Duitsche wapens, ontploffings middelen en pamfletten voor Oostenrijk Berlijn betreurt het Wetsontwerpen goedgekeurd, die den militairen geest moe ten verzekeren Rapport-Prince wordt gepubliceerd Zij, die zich tegen 1 October op ons blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers gratis. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18953 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek (Bijzondere correspondentie uit Pretoria) Steeds nog stijgt de prijs van het goud en het zal niet zoo heel lang meer duren tot de noteering op zeven pond per ons staat. Een ongekend iets! Onnoodig te zeggen welk een geweldigen invloed deze algemeene en onver zadigbare goudhonger der diverse landen op Zuid-Afrika, het goudland bij uitnemendheid, heeft. De groote reeds jaren bestaande mijnen op den Rand, zooals de Crown Mines, City Deep, Simmer and Jack, Robinson Deep des kundigen schatten htm verder productievermo gen op een honderd jaar maken enorme win sten, waarbij de staat profiteert, daar een ze ker percentage aan den staat moet worden af gedragen. De alom heerschende goudhonger heeft ech ter nog een ander effect gehad. Tal van nieuwe „goldmining companies" zijn de afgeloopen maanden als paddestoelen uit den grond ge rezen. Dagelijks ziet men groote en schoonklin kende advertenties in de dagbladen, waai in aandeelen in deze nieuwe, soms in één nacht ontstane ondernemingen, 't publiek worden aangeboden. En 't publiek? Aangegrepen door de algemeene goudkoorts worden de aandeeltjes als zoete koek verkocht. Het spreekwoord zegt; „Het is niet al goud wat er blinkt!" Dit is maar al te waar voor de thans op de markt gebrachte goudaandeelen. Vele dezer nieuwe scheppingen hebben dikwijls een heel kortstondig bestaan, men hoort nooit meer van ze en Jan Publiek zit met waardelooze aan deelen in zijn maag. Ieder fatsoenlijk burger der Unie van Zuid- Afrika is enkele aandeelen in de één of andere maatschappij mogelijk reeds ter ziele rijk. Het is een tweede natuur der bewoners van het goudland per excellence, deze zucht aandeelen rijk te zijn! Wat dan ook al hier in aandeelen geknoeid is grenst aan het ongelooflijke. Thans hebben de goudaandeelen de mensch- heid in Zuid-Afrika weer eens te pakken, en geducht ook! De makelaars schieten handen te kort en werken „overtime". Het centrum van dezen handel, dien men gevoeglijk dwazen goudhandel kan noemen, is de metropolis van Zuid-Afrika, Johannesburg. Daér is de groote effectenbeurs en daar is het effect dezer laatste rage het best waar te nemen. Duizenden pon den worden op één dag verloren en gewonnen. „Hij, die het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het best!" Dit is zeker op de Johannes- burgers van toepassing. Zij schijnen meer te winnen dan te verliezen in deze gokkerij. Het gevolg is, dat men langzaam maar zeker in de goudstad een nieuwen stand, die der „nouveaux riches" ziet ontstaan, op wie het: „zoo gewon nen, zoo geronnen" zeer goed van toepassing is. Nooit zijn er in Johannesburg zooveel auto's verkocht als sedert den „gold-boom". Vooral de dure merken vinden bij de leden van dezen nieuwen stand gretig aftrek. Vijf- a zesduizend voet onder de straten der goudstad wordt het goud moeizaam en met le vensgevaar aan den schoot der aarde onttrok ken en in de straten gooit men het met han den vol weg. Het goudzoeken en het prospecteeren zit den Afrikaners in het bloed, iets wat thans eerst duidelijk aan het licht komt. ïn Transvaal, het aan mineralen, vooral goud en diamanten, zoo uitermate rijke gebied, wordt geprospecteerd dat het een lust is. Vooral m het Noorden der provincie loopen heel veel goudaderen en de vele kleine dorpjes in de na bijheid daarvan, zooals Pietersburg, Barberton, Lydenburg, e.a., zijn uit hun dorpsslaap ruw gewekt en thans één en al bedrijvigheid. Ondanks het feit, dat de tijden voor diaman ten minder gunstig en de groote handelaren „overstocked" zijn, is de diamantkoorts maar heel weinig gezakt. Steeds worden door de re geering nog diamanthoudende gronden „open gegooid" en steeds is het aantal liefhebbers om hun geluk te probeeren nog groot. Diamantdelven is een gokken van jewelste! Slechts één uit de tienduizend lacht Fortu- na toe, zooals onlangs den heer Jonker, toen hij den ruim zevenhonderd karaat grooten, naar hem genoemden Jonkerdiamant, vond. Het was juist op tijd; zooals het gros, liep ook hjj op zijn laatste beenen. Het leven van den delver is een hel! De delverijen zijn de broeinesten van alle mogelijke kwaad. Duizenden en nog eens duizenden, velen met kapitaal achter zich, hebben op de delverijen hun geluk geprobeerd en zjjn nu zoo arm als Job en hebben, maat schappelijk en zedelijk onpeilbaar diep gezon ken, het aantal arme blanken nog grooter en het arme-blankenvraagstuk nog acuter ge maakt. De delverijen! Eindelooze kale vlakten, waaruit bergen uit- LONDEN, 18 Sept. (V.D.) Lord Snowden be spreekt in de „Daily Mail" de toekomst van Europa. Hij verklaart o.m., dat niet de minste poging wordt gedaan rekening te houden met de bezwaren van bepaalde landen, die den vrede van Europa voortdurend in gevaar brengen. Inplaats van te trachten de bezwaren uit den weg te ruimen, doen de mogendheden, die ze veroorzaakt hebben, niet anders dan verdragen sluiten, die de onrechtvaardigheden doen voortbestaan. Dit systeem voert onvermijdelijk tot oorlog. De oorlog zal slechts worden uitge steld tot het oogenblik, waarop de naties zich sterk genoeg voelen voor een poging om de rechtvaardigheid, die hun door de andere staten onthouden wordt, door geweld te verkrijgen. gegraven grond als heuvels opsteken, en daar- tusschen zijn de woningen geplant. De wonin gen! Zinken hutten en hutten van jute-zakken gemaakt vormen de woonsteden der delvers. Blanken en Kaffers, ongewassehen en onge kamd, vuil en in gerafelde kleeren, werken met koortsachtigen ijver in den grond. Zij bewerken hun „claim", die in den regentijd half vol wa ter en groezelig grijze modder is. Oud en jong, vrouwen en kinderen zijn bezig het uitgegraven kiezel om te wroeten, angstig kijkend of een vaalachtige glans de aanwezigheid van dia mant verraadt. Hun hoop is op iederen schop kiezelaarde gevestigd. Wanhoop na iedere „wasch" en.... honger in de schamele hut! De delver is te apathisch om te zien hoe diep hij gezonken is. Zijn mislukking is niet aan ge brek aan werkijver toe te schrijven. Niemand werkt harder dan de delver. Dag in, dag uit werkt hij koortsachtig in zijn „claim" en in den avond sjokt hij doodmoe naar zijn ellendige hut kaja om zijn schamel maal, uit niets dan droog brood en maïspap bestaande, in het halfduister te eten en op een hoop vodden of stroo, die als bed dienst doen, neer te vallen. Zoo af en toe, doch hoe zelden!, ontmoet net oog, moede van het eeuwige zoeken, den glans van een kleinen diamant, waarvan de opbrengst hem in staat stelt dit hondenleven weer voor een tijdje voort te zetten. Zóó is het delversleven, dat den vreemdeling zoo avontuurlijk, zoo rooskleurig, zoo interes sant, zoo heerlijk lijkt. Het is niets anders dan een gokken met honger en ziekte; een dobbel spel, waarin honger en ziekte de overhand heb ben. Ziedaar het delversleven) H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana hebben, zooals wij reeds melden, Dinsdagmid dag een rijtoer door de Residentie gemaakt van het paleis Noordeinde naar het paleis Huize ten Bosch. Deze tocht is geworden tot een tref fende betuiging van aanhankelijkheid van het volk aan ons Vorstenhuis. De belangstelling langs den weg, welke zeer lang was, was bijzonder groot en op sommige punten met name in de bin nenstad, was de drukte nu en dan be angstigend. Om half vier reden de Vorstelijke personen uit. De Koningin en de Prinses, beiden nog in het wit gekleed, namen plaats in een open gala koets, getrokken door 4 paarden, a la Daumont bespannen; daarachter volgden eenige hof rij tuigen met dames en heeren van de Hofhou ding. Door de Paleisstraat Oranjestraat en Park straat werd naar het Plein 1813 gereden en vandaar door de Javastraat naar de Laan van Meerdervoort. Overal was de belangstelling enorm; vele rijen dik stonden de menschen te wachten en overal steeg er een hartelijk gejuich op bij het voorbij rijden van de vorstelijke personen. In 'n matigen galop ging het langs de Stad houderslaan naar den Scheveningschen weg. Hier was 't vooral de Scheveningsche bevolking welke van haar Oranje-liefde blijk gaf door in grooten getale de Koningin en Prinses toe te juichen. Bij het Vredespaleis werd een oogenblik halt gehouden, waar de Koningin en Prinses bloe men werden aangeboden. Door de Sophialaan, Parklaan, Kneuterdijk, Vijverdam, Hofweg, Spui, Kalvermarkt, Fluw. Burgwal en Heerengracht werd het Bezuiden- hout bereikt, vanwaar rechtstreeks naar het Huis ten Bosch werd gereden. Naarmate de stoet het paleis naderde werd de menschenmenigte zoo mogelijk nog grooter. Langs den Bezuidenhoutschen weg waren het vooral de verschillende vereenigingen, die met haar vaandels, muziekkorpsen en vendels opge steld stonden. Zoo maakten de Oranje-gardis ten een aardigen indruk, evenals de tallooze leden van De Princevlag. Overal klonken luide juichtkreten, toen de stoet naderde, afgewisseld met het zingen van het Wilhelmus. Op het Voorplein van het paleis was het een geweldige menigte, welke was samengestroomd'. Toen de vorstelijke personen Haar rijtuig verlieten en het bordes bestegen klonk uit een ontelbaar aantal kelen ons Volkslied. De Koningin en de Prinses, die beladen waren met bloemstukken, waren zichtbaar aangedaan door deze hulde, welke steeds luider klonk en een ware ovatie werd, toen de vorstelijke personen nog een oogenblik op het bordes bleven toeven en door vrien delijk wuiven Haar dank brachten aan het volk. Toen gingen zij het Paleis binnen. Maar het volk bleef wachten, in de hoop nog iets van de beminde vorstinnen te zien. Inderdaad, het wachten werd beloond, want nog eenmaal verscheen de Koningin en de Prin ses op het Bordes en wederom steeg een groot gejuich op. Het was over vijf eer deze grootsche betui ging van hulde was afgeloopen. mWÈÊÊÊÊM pppSKji -S: Gelijk gemeld hebben de communistische Tweede Kamerleden getracht, na het voorlezen van de Troonrede door H. M. de Koningin, de orde in de Ridderzaal te verstoren. Wij vernemen hieromtrent nog de volgende bijzonderheden- Uit het onmiddellijk ingestelde on derzoek is gebleken, dat door hen is geroepen: Weg met het honger- program van Colijn", en „Indië vrij!" welke uitroepen door ver schillende Kamerleden duidelijk zijn gehoord. Aanstonds schoten rechercheurs en boden toe, die het drietal op vrij hardhandige wijze, de Visser liep o.m. een bloedneus op, buiten de zaal brachten en voorloopig in een der kamers van de Ridderzaal leidden. Het nieuws van dit korte incident verspreidde zich als een loopend vuurtje over het Binnen hof en de publieke belangstelling concentreerde zich, na het vertrek van de vorstelijke per sonen, op de Ridderzaal in de verwachting, dat de gearresteerden gevankelijk zouden worden weggebracht. Inderdaad naderde even voor twee weer een politie-auto, die echter kort daarop weer weg reed. Deze manoeuvre was klaarblijkelijk be doeld om de belangstelling van het publiek te verslappen, want ongeveer tien minuten later reed de auto opnieuw voor. Onmiddellijk werd de omgeving afgezet en posteerden zich talrijke agenten en rechercheurs voor de deur, die even later werd geopend. Allereerst kwamen hoofdinspecteur van der Mey en inspecteur v. d. Wyck naar buiten, gevolgd door enkele inspecteurs en rechercheurs. Daar achter volgden de arrestanten, ieder voorafge gaan en gevolgd door een rechercheur. Voorop Roestam Effendi, blootshoofds, bleek en zwijgend, dan Schalker, die er eveneens ontdaan uitzag en tenslotte L. de Visser. Enkele oogenblikken later reed de auto weg, de arrestanten omgeven door rechercheurs en agenten. Na door den Commissaris van politie der af- deeling C te zijn verhoord, zijn de drie „heeren" later weer heengezonden. !1I!IIIIII!!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|||IU Verwachting: Zwakke tot matigen wind j= uit Zuidelijke richtingen, zwaar bewolkt, EE waarschijnlijk regenbuien met kans op EE onweer, weinig verandering in tempera- tuur. Verdere vooruitzichten: Weinig veran- Ëj dering. illlllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllli Uit het onderzoek, dat ingesteld is, blijkt dat de brand veroorzaakt kan zijn door vonken uit een schoorsteen. Tijdens den brand zijn twee personen om het leven gekomen. De bevolking dringt er bij de regeering op aan, met het oog op den naderenden winter, zoo spoedig mogelijk voedingsmiddelen en on derdak te verzorgen. Alle levensmiddelenvoor- raden zijn door het vuur vernield. NEW YORK, 18 Sept. (V.D.) Te Nome (Alaska) heeft een brand gewoed, waarbij bijna alle huizen der stad zijn verwoest. De huizen waren bijna uitsluitend uit hout opgetrokken. Nome werd bekend door de goudkoorts, welke in het laatste decennium der 19e eeuw een grooten trek naar het plaatsje deed ontstaan, GENèVE, 18 Sept. (Reuter) Dinsdagmiddag ariveerde de Russische volkscommissaris voor buitenlandsche zaken, Litwinof te Genève. De door Litwinof geleide Sovjet-delegatie bij den Volkenbond zal verder bestaan uit den Sovjet gezant te Helsingfors, Stein, den adviseur van de Sovjetambassade te Parijs, Rosenberg, den juridischen raadsman Iegorief en eenige des kundigen. 's Middags om 6.15 uur ving de Volkenbonds vergadering aan, waarin het toetreden van Rus land practisch werd voltrokken. In een overvolle zaal stelde de voorzitter van de zes8e commissie, Madariaga, namens deze commissie voor, om de opneming van Rusland goed te keuren. Namens Zwitserland deelde bondsraad Motta mede, zich van stemming te zullen onthouden, waarna nog het woord werd gevoerd door de vertegenwoordigers van Ier land, Perzië en Argentinië. Tenslotte werd overgegaan tot de stemming over het voorstel der zesde commissie. om Sovjet-Rusland in den Volkenbond op te ne men. Het bleek dat er in de Volkenbondsverga dering 39 van de 49 staten voor Ruslands toe lating waren. Zeven staten onthielden zich van stemming. De twee-derde-meerderheid van het aantal uitgebrachte stemmen was daarom 28, welk aantal dus ruimschoots was overschreden. Nader wordt gemeld: De voltallige vergadering van den Volkenbond heeft, na met 39 tegen 3 stemmen en 1 onthoudingen te hebben besloten om Sovjet-Rusland toe te la ten als lid van den Volkenbond, aan Sovjet-Rusland een permanenten zetel in den Volkenbondsraad toegewezen. Tegen dit laatste voorstel werd door geen enkelen staat een neen-stem uit gebracht. Wel onthielden tien staten zich van stemming. BERN, 18 Sept. (Reuter) Door de Zwit- sersche politie is op het Meer van Constanz een motorboot in beslag genomen met wa pens en ontploffingsmiddelen, alsmede met nat.-soc. propagandamateriaal uit Duitsch- land, dat bestemd Was voor Oostenrijk. De Zwitsersche regeering heeft naar aan leiding hiervan een protest ingediend te Ber lijn. Het Duitsche ministerie van Buitenlandsche Zaken heeft in zijn antwoord op dit protest bevestigd, dat de inhoud van de boot bestemd was, om uit Duitschland naar Oostenrijk te worden gesmokkeld. De Duitsche regeering be treurt het incident en heeft maatregelen ge nomen, om de bij de affaire betrokken per sonen, voorzoover ze zich in Duitschland bevin den, de gevolgen van hun daden te doen on dergaan, ten einde aldus tevens te waarschuwen voor een herhaling van dergelijke incidenten. De Zwitsche Bondsraad beschouwt dit ant- wobrd als bevredigend en acht het incident hiermede gesloten. ROME, 18 Sept. (V.D.) De Italiaansche mi nisterraad, die Zaterdag jl. wegens afwezig heid van Mussolini moest worden uitgesteld, heeft heden onder zijn voorzitterschap plaats gevonden. Op het program stonden ditmaal de militaire vooropleiding en herhalingsoefeningen. Op voorstel van Mussolini keurde de ministerraad de volgende wetsontwerpen goed. Een wetsontwerp inzake de militaire voor opleiding, die de Italiaansche jeugd van het achtste tot het een-en-twintigste levensjaar door de jeugdorganisaties geestelijk, lichamelijk en militair moet opvoeden. Een wetsontwerp inzake de herhalingsoefe ningen, dat ten doel heeft organisaties in het leven te roepen die op militaire wijze invloed uitoefenen op haar leden en kameraadjcnap- pelijke verhoudingen moet handhaven; bedoelde organisaties moeten de soldaten herinneren aan hun soldatenplichten en verder de leden op de hoogte houden van de militairen en technischen vooruitgang. Militaire oefeningen moeten ge durende 16 jaar na den gewonen diensttijd worden gehouden. Verder is een wetsontwerp aangenomen, dat betrekking heeft op militaire opleidingscur sussen aan de middelbare en hoogescholen. PARIJS, 18 Sept. (Reuter.) De commissie van enquête naar de affaire-Stavisky heeft met 19 tegen 8 stemmen besloten, het volledige poii- tie-rapport te publiceeren betreffende de zaak- Prince, ondanks de weigering van den minister van justitie Cheron. Tevens werd een motie aangenomen, waarin Cheron's weigering, om 't rapport te publiceeren, wordt betreurd. DE MILLIOENENNOTA AANGEBODEN. Geen nieuwe belastingen Een tekort van 93 millioen Invoering van het capitulanten- stelsel Opheffing van het vooroefeningsin stituut Steun aan de Nederlandsche Scheep vaart Gouden standaard wordt gehandhaafd Overheidssteun op lager niveau Bevorde ring van den bouw van goedkoopere arbeiders woningen Eén wetsvoorstel te verwachten, dat alle bezuinigingsmaatregelen zal omvatten. Rusland in den Volkenbond. De vereischte 2/3 meerderheid in de Volkenbondsvergadering ruimschoots overschreden. litwinof te Genève aangekomen. Boot met Duitsche ontploffingsmiddelen, be stemd voor Oostenrijk, in Zwitserland in beslag genomen. Berlijn verklaart het incident te be treuren. Militair Italië. Drie wetsvoorstellen van Mus solini aangenomen. Te Parijs is besloten tot publicatie van het rapport-Prince. De onthullingen te Washington. Beschuldigin gen tegen Duitschland. Het stadje Nome in Alaska in de asch gelegd. Andere wijze van financiering van het brug- genbouwprogramma noodig, wil dit niet belang rijk moeten worden ingekrompen (begrooting wegenfonds). Begrooting van het Zuiderzeefonds; aanvang met de werkzaamheden voor den N. O.-polder; het derde dorp in de Wieringermeer wordt in 1935 gesticht. H. M. de Koningin en Prinses Juliana spontaan gehuldigd bjj hun rijtoer door de residentie. De drie communistische Kamerleden na het incident in de Ridderzaal, naar het politiebureaa overgebracht, doch na verhoor weer heenge zonden. Uiteenzetting van de Centrale H. L. S. over den gang van zaken. New-Yorksche Beurs: Nadat eenig herstel was ingetreden, waardoor echter geringe koers winsten werden bereikt, gaf het slot een iets beter beeld. Het voordeel Er zijn menschen, die steeds door één gevoel worden gedreven bij al hun doen en laten: hun eigen voordeel. Zij zijn vriendelijk tegen u en mij, als het hun voordeel is, onhebbelijk als het hun voordeel is, onverschillig als het hun voordeel is. Wanneer zij op straat een praatje met u maken, re ken erop, dat het hun voordeel is. Wanneer zij den anderen kant uit kij ken, houdt u er van overtuigd, dat het hun voordeel is. Gisteren offreer den ze u een gezelligen borrel om u na een uurtje „een kleinigheidje" aan geld te ontfutselen en vandaag heb ben zij ineens geen tijd, en ook geen lust trouwens om een half uurtje met u door de zon te loopen. Zij willen een boek van u leenen en vragen er vriendelijk om, via een reeks compli menten over uw verzameling. Wan neer gij echter na een paar weken het boek terug vraagt, dan verneemt ge, dat ze „nog wel wat anders" te doen hebben dan boeken te lezen. Het zijn meestal geen slechte men schen die zoo doen en ze zullen u nooit in hooge mate benadeelen, maar het is een vervelend soort lieden, die u herhaaldelijk hinderlijk volgen als een concilium van muggen in den hoogen zomer. Wees er toch maar voorzichtig mee, met deze plaaggeesten en sla ze van u af, als de maat vol is, maar laat de maat niet te gauw vol zijn.. Stand op Woensdag 1 uur van.: 761 .Vorige stand: 764.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1