„Peyotl" de wondercactus
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper"
voor 75.000 gezinnen
Aartsbroederschap v. Barmhartigheid
HOOGE BESCHERMING
DROOMEN ZIJN... VERGIF
DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1934
iiiininmnininimiiimiiiiiiiiiiuiiiiiuuiuiuiiiiiiimiinmiiimiimiiiuuiuuiuiiiiiimuunuuuiiiiiiiiimiiiiiii
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiimiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiiniimninnung
ËiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiuiiiiuiiiiJiiiiumimiuiiiiiunuuiiiimiiuuuiuuiuiimiiiB
Haar doel toas de ter dood veroor
deelden bij te staan in hun
laatste uren
Luguber museum
Geen audiëntie
„De Wandelaar"
De Katholieke Illustratie
De jaarlijksche paardenmarkt te Alphen aan den Rijn werd Woens»
De nieuwe Douglas-machine van de K.L.M. heeft Woensdag met de volledige
bemanning een proefvlucht gemaakt boven Rotterdam
dag gehouden.
Sterke en gevaarlijke werking van
het bruine sap van de
Peyotl-cactus
Eeuwenoud gebruik
FOTOREPORTAGE
E -3
n .i t i Dr. J. C Kruisheer, wiens benoeming tol
Op den Straatweg nabij Wyehen botsten Woensdag twee auto's tegen elkaar en daarna Algemeene Nederlandsche Zuivelbond hield Woensdag in Bell.vue te Amsterdam zijn v.rgadering. Tijdens de rede van den heer saCretaris van den Economischen Raad
.11.1» iii. Britzei VI n.r.prof. Berger, directeur van den Veeartsenijkundigen Dienst; oud-minister Posthuma; mr. Wintermans, waarnemend binnenkort te verwachten is
tegen een boom. Twee personen werden ernstig gewond en beide auto S zwaar beschadigd directeur-generaal van den Landbouw; de voorzitter L. Britzei (spreker); J. A. Geluk, secretaris; mr. dr. Lietaert Peerbolte, directeur
Volksgezondheid en dr. Swaving
Bij gelegenheid van het feest van de ont
hoofding van Joannes den Dooper heeft in
Rome een plechtigheid plaats gehad, die zich
reeds sedert vier en een halve eeuw regelmatig
herhaalt, door de zorgen der eerbiedwaardige
Broederschap van Barmhartigheid.
Tot de XVe eeuw bestond er geer. enkele
kerk, toegewijd aan den onthoofden heiligen
loannes den Dooper. De kerk aan de Via Boc-
ca della Verita, die nu zijn naam draagt, heette
toen nog Sancta Maria della Fosa, een naam,
die haar werd gegeven op 8 Mei 1488, toen In-
rocentius Vin haar aan een groep devote Flo-
ïentijnen afstond, die te Rome verbleven en
die de Aartsbroederschap van Barmhartigheid
gesticht hebben. Door de bul van 25 Februari
1490 verleende de Paus allen mogelijken steun
aan deze Aartsbroederschap, die een van de
machtigste van de heele Heilige Stad zou wor
den. Haar doel was de ter dood veroordeelden
bi) te staan in hun laatste uren, hen te helpen
goed te sterven en vervolgens in het bezit van
hun stoffelijk overschot te komen, teneinde hen
een behoorlijke begrafenis te bezorgen
De kenteekenen, die de broeders kozen zijn:
het hoofd van den heiligen Joannes op den
schotel, geschilderd op een zwart linnen zak,
nie men ten huidigen dage nog zier. kan, in
steen gebeiteld, op de architraaf van de kleine
kerk aan de Via Bocca della Verita.
De eerste concessie, die aan de Aartsbroeder
schap werd toegestaan, was het prijsgeven van
de Tarpeische rots bij het Kapitool, waar de
ter dood veroordeelden werden terecht gesteld,
hetgeen vanaf 1488 op het plein van den Enge
lenburg zou plaats hebben, waar dichtbij een
klein gebouw was opgericht, om de ter dood
veroordeelden te herbergen gedurende den laat-
sten nacht. Om zich rekenschap te geven van
de waardeering, die deze aartsbroederschap ten
deel viel, is het voldoende er aan te hrinneren
hoe Pius VIII, bij de bul „Post Diurnas" het
voorrecht dat vele broederschappen bezaten om
elk jaar een ter dood veroordeelde w vrijheid
~e doen stellen, afschafte met één enkele uit
zondering ten gunste van de Broederschap van
een Onthoofden Heiligen Johannes den Doo
per, die dit voorrecht behield tot den dag, dat
de doodstraf werd opgeheven.
Gedurende den feestdag van den Heiligen Jo
annes werd het volk in de gelegenheid gesteld
om de historische kamer te bezichtigen, waar
een klein altaar is opgericht met een bidstoel,
die de laatste gebeden heeft hooren mompe
len van de ter dood veroordeelden in den loop
der eeuwen, in het kleine godshuis van den En
gelenburg waar, zooals we reeds zeiden, de on-
gelukkigen den laatsten nacht doorbrachten,
vooraleer zij zich bij het aanbreken van den
dag op weg begaven naar het oord der ver
schrikking, bijgestaan door de broeders van
den Goeden Dood.
De glazen kasten in deze kamer bevatten een
reeks akelige voorwerpen, die een diepen in
druk maken op de toeschouwers. Daai zijn nog
de kleinen mandjes, met een zwarten doek
overtrokken, waarin men de afgekapte hoofden
der veroordeelden vervoerde. Men ziet nog het
mes, waarmee de gouverneur van de broeder
schap het touw doorsneed om het lichaam van
de opgehangenen van de galg te "bevrijden. In
een hoek bevindt zich de draagbaar met de
ieeren banden, zwart geworden in den loop der
tijden, waarop de lichamen der veroordeelden
werden gedragen naar het Kleine ken;nof, dat
r.og steeds bestaat en dat door de bewoners
der buurt, die er voor den zielerust van de ver
oordeelden komen bidden, geregeld met bloe
men wordt versierd.
Dit kleine museum van de Broederschap be
vat bovendien nog enkele bijzonder belangrijke
dingen zooals het oude perkament, waarop het
gebed geschreven stond, dat de veroordeelden
baden alvorens zij den dood tegemoer gingen
Aan alle kanten is het versleten door het
krampachtig betasten van hen, die wisten slechts
enkele oogenblikken nog te mogen leven en die
aan God vroegen hen vergiffenis te schenken
voor alle misdaden, die zij hadden begaan en
n.dien, in het laatste oogenblik, in eon vlaag
van wanhoop, een vervloeking hen mocht ont
snappen er geen rekening mee te wiien hou
den, daar zij ze reeds bij voorbaat oetreurden,
omdat hun berouw volmaakt was en omdat zij
besloten waren als goede christenen te sterven.
Men kan trouwens merkwaardige stukken zien
over de zeden en gewoonten van dien tijd, zoo-
als b.v. van een ter dood veroordeelde, die vier
maanden op de voltrekking van het vonnis
moest wachten, omdat zijn beul zich in balling
schap bevond: in een ander geval was er een
jonge man, die op den leeftijd van 19 jaar ver
oordeeld was en tot zijn een en twintigste jaar
moest wachten, daar dan de wettelijke ieefijd
vas, die men bereikt moest hebben om de
doodstraf te mogen ondergaan.
Na vier en een halve eeuw. gaat de Broeder
schap ook thans nog voort met haar liefdadige
en barmhartige zending te vervullen.
Wanneer thans in de straten van Rome de
lugubere stoet niet meer rondtrekt ,.van de
zwarte zakken", zooals in den ouden tijd, voor
afgegaan door den mandataris met het statu
tenboek, het crucific en de baldakijn, toch
tomen de leden, die bestaan uit de vertegen
woordigers van de hoogste Romeinsche en Ita-
liaansche aristocratie nog geregeld samen om
den rozenkrans te bidden en de Heikge Dien
sten te zingen, en zooveel mogelijk hulp en
bijstand te verleenen aan de ongeiukkigen;
in één woord om bij elke gelegenheid die zich
voordoet, goed te doen en de voorschriften van
het Evangelie getrouw te volgen.
Daarom trok er ook bij gelegenheid van het
feest van de Onthoofding van Joannes den
Dooper een lange processie door de kerk, be
staande uit „Fratelloni", aartsbroeders gekleed
met den luguberen langen zak van zwart lin
nen, die neervalt tot op de voeten en in het
midden opgehouden wordt door een wit koord
en het hoofd door een kap bedekt. Zij werder.
gevolgd door een geweldige menigte, die met
hen psalmen zingend, rond het kerkhof trok.
En terwijl de lange schaduwen >-an den
avondschemer neerzonken rond het kleine
klooster, waar zooveel ter dood veroordeelden
de eeuwige rust genieten, heeft de voorbidder
van de Aartsbroederschap de graven gezegend
in het schijnsel der toortsen en den barmharti-
gen God afgesmeekt hen de eeuwige rust te
schenken.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
zal op Maandag 24 September niet de gewone
audiëntie verleenen.
Bij den uitgever A. G. Schoonderbeek te La
ren is de September-aflevering van „De Wan
delaar", maandblad, gewijd aan natuurstudie,
natuurbescherming, heemschut, geologie, fol
klore, buitenleven en toerisme verschenen.
R. A. Maas Geesteranus vertelt hoe hij het
vrij zeldzame woudaapje heeft bespied en met
succes gefotografeerd, terwijl G. J. Broekhuy-
sen in een artikel over voorjaarsgeneuchten in
het duingebied o.a. aandacht vraagt voor „bon
ten piet", de scholekster.
Dat het Noord-Brabantsche plaatsje Chaam
in een landschappelijk boeiend gebied is gele
gen, wordt ons duidelijk gemaakt door Bern.
J. J. Walrecht.
Jac. Gazenbeek maakt in een artikel de op
merking, dat men ook wandelaar kan zijn in
het hart onzer steden, waar het verleden met
zijn herinneringen leeft, en W. K. Steffen geeft
een relaas van zijn genietingen, toen hij on
vergetelijke uurtjes bij de vischdiefjes door
bracht.
In de rubriek natuurhistorisch allerlei wordt
o.a. gewag gemaakt van een wandeling naar
het interessante Ransdorp.
Aan het illustratieve gedeelte van de nieuwe
aflevering is ook ditmaal zeer groote zorg be
steed.
68e Jaargang No. 51.
De redactie van de K. I. schijnt geleidelijk
het heele land af te speuren naar eigenaardige
bijzonderheden in het volksleven die vaak wei
nig bekend zijn. Nu is het Brabantsche drpje
St. Willebrord aan de beurt gekomen en we
zien er veel wetenswaardigs van opg°teekend.
Méér bekend is het bestaan van den Hohand-
schen puteraar, doch op zulke fraai ger.omen
kieken zien we hem gaarne terug. De eerste
steenlegging van de nieuwe abdij van Egmont
werd natuurlijk niet vergeten. Uitstapjes naar
het buitenland brengen ons eerst naar Edin
burgh, de geboorteplaats va het heilige Schot-
sche fabrieksmeisje Margaretha Sinclair, waar
over Henri Hegener bij interessante foto's
schrijft: vervolgens naar een Russisch klooster
uit het jaar 1000 en tenslotte ook nog naar
Japan en zijn ouderwetsche apotheek
Aan onderhoudende lectuur is geen gebrek.
H B. van der Sande komt weer uit met een
nieuwe vertelling „Gewtensbezwaar", en be
halve een korte schets zijn er de twee romans
om de lezers in spanning te houden. Overigens
is er dan nog de Witte Raaf, om verschillende
uren aangenaam te vullen met een overvloed
van materiaal op allerlei gebied.
De commandant der Marine, Schoutbij Nacht
Kruys, slaat vanal den vuurtoren te Sche-
veningen de verrichtingen der oorlogsbodems
gade tijdens de kustwachtoefeningen welk*
thans gehouden worden
De naam „Peyotl" zal onzen lezers, even
als ons trouwens, wel vreemd in de ooren
klinken. Het is dan ook een woord, dat
alleen verstaan wordt door de inwoners, we
zouden bijna zeggen: de inboorlingen van
Noord-Mexico. Het is de naam van een plant,
een cactus, die op den steenachtigen grond van
de uitgebreide steppen groeit en haar grijs
groenen kop nauwelijks toont Haar vlakke en
breedgewelfde geledingen worden door bosjes
haar in gelijke deelen verdeeld. Deze bosjes
nemen de plaats in van de stekels der gewone
cactussen. Het geheel toont een vergelijking met
een halven kogel, waarin op gelijke afstanden
kanaaltjes zijn gegraven. Gedurende de droogte,
waarin acht maanden lang geen regen yalt, is
de plant vrijwel geheel onder den grond ver
borgen, omdat de knolvormige wortels dan ver
schrompelen en de plant in haar geheel naar
beneden trekken en zelfs den overigens praeh-
tigen rooden gloed van de bloem doen tanen.
Niettegenstaande dit alles is Peyotl sinds
eeuwen en eeuwen voor de bevolking een won
derplant gebleven.
In de botanische wetenschap heet deze eigen
aardige cactus „Anhalonium Lewini".. Ter eere
van den Duitschen geleerde Lewin, die de plant
in 1886 na zijn ontdekkingsreis mee naar huis
bracht en haar chemisch onderzocht om een
verklaring te vinden voor het genot, dat deze
cactus verschaft. Want dit maakt de plant juist
zoo merkwaardig, dat zij 'n zeer eigenaardige
emotie teweeg brengt bij hen, die haar consu-
meeren. Lewin dan vond, dat de Peyotl vier
sterke vergiften bevatte, waarvan de ontdek
king eenige consternatie onder de botanici te
weegbracht, daar men tot dusver bij de cactus
familie geen vergif aanwezig achtte. Vooral het
vergif „mescaline", waarvan overigens slechts
0.9 pet. aanwezig is, trok de aandacht, omdat
dit vergif een uiterst sterke hersenvertroebeling
teweegbrengt die bij de „vergiftigden" prachtige
kleurvisioenen te voorschijn roept. De andere
vergiften brengen den consument in een toe-
tand van verdooving, die op het hart en de
zenuwen inwerkt.
Er wordt in deze cactus een uitgebreide han
del gedreven door de bevolking van Noord-Me
xico, hoewel de handel in Mexico en de Ver-
eenigde Staten verboden is. Ook het Christen
dom heeft zich steeds verzet tegen den handel
in Peyotl, die men niet ten onrechte den „dui-
veischen wortel" noemt. De inboorlingen dron
ken ni. het sap van de plant om helderziend
heid te verkrijgen, ziektekiemen te dooden. ver
loren voorwerpen terug te krijgen en allerhande
geheimen te ontsluieren.
In weerwil van verboden en straffen hield
de bevolking toch vast aan de eeuwenoude ge
woonte tot op dezen dag, vooral de Indianen,
die zich sinds eeuwen in de bergen der Sierra
Madre hebben teruggetrokken. Met name de
stam der Huichols bewaart de cultuur van de
Peyotl met groote zorg. In een plechtigen
godsdienstigen optocht brengen deze Indianen
de beroemde cactusplant vanuit de vier hon
derd kilometer ver gelegen binnenlanuen naar
hun woonplaatsen. Hun processie wordt opge
luisterd door allerlei ceremonieën, omdat zij
gelooven, dat de god van het licht en het vuur
zich in deze plant openbaart. In gebed en vasten
trekken zij meer dan zes weken lang door de
steppen en zijn tegen December weer terug Dan
begint het dankfeest, waarbij het dikke bruine
sap uit de plant getrokken, met water aange
mengd en gedronken wordt. Het geheele gezel
schap geraakt hierdoor in een toestand van ver
voering en uitgelatenheid, die nog wordt aan
gewakkerd door urenlange dansen en tromge
roffel der priesters en gezang der menigte. Hon
ger en dorst en alle andere kwellingen des le
vens worden vergeten, want de bevrijde geest ver
toeft nu in de hoogste sferen en meent de
heerlijkheid der goden te genieten. Uit alle
oorden van het land komen de feestgangers
opdagen om aan het nachtelijk feest deel te ne
men.
Deze cultus wordt sinds onheuglijke tijden
gehandhaafd bij de Indianen van Texas, Ar
kansas en Oklahoma en begint sinds enkele
tientallen jaren ook naar andere streken over
te slaan.
In tegenstelling met vele andere vergiften
heeft het gebruik van de Peyotl geen enkele
nadeelige werking, wanneer men net sap op
de juiste manier en vooral in de juiste mate ge
bruikt, zooals verschillende proeven van artsen
hebben uitgewezen. Na een uur of twee negen
gram van de siroop gekauwd te hebben, krijgt
men het gevoel, dat alle tijdbewustzijn ver
dwijnt en een algemeene ongevoeligheid van
het lichaam treedt in tegelijk met wonderbaar
lijke visioenen. In een voortdurend komen en
Een door het gebruik van Peyotlsap
in vervoering geraakte Indiaan
gaan trekken kleurvisioenen voorbij van een uit
gelezen pracht; arabesken van gouddraad, glan
zende sterren en verrukkelijke landschappen,
paleizen en bloeiende boomen en bloemen
vloeien samen tot een sprookje van ongekende
pracht. Maar ook het leven van allen dag weer
spiegelt zich op de aangenaamste manier in
deze droomen. Betooverende melodieën doemen
in de verte op en zwellen aan tot een machtig
koor en al deze accoorden en visueele genietin
gen worden door niets gestoord. Urenlang duurt
de verrukking, die zoo bewust mogelijk beleefd
wordt, zoodat men zich telkens afvraagt, of men
droomt, of in de werkelijkheid leeft. En toch
zijn deze fantasieën slechts waanvoorstellingen,
zooals ook koortslijders die, zij het in minder
volmaakten vorm en soms als een marteling,
ervaren.
Uit een en ander blijkt, hoe gevaarlijk een
te veelvuldig gebruik van het sap van de
Peyotl is. Het gaat ermede als met cocaïne en
opium. De verleiding om alle zorgen te vergeten
in een urenlangen stroom van geluk, is zeer
groot, doch behalve de gelduitgaven, die ermee
gemoeid zijn en de tijd, die er aan besteed wordt,
is daar nog de afmatting der energie, welke
met het genot gepaard gaat, tijdens en na het
feest der droomen. En deze afmatting eindigt
op den duur noodzakelijkerwijs in een volkomen
vernietiging van het zenuwstelsel. In de handen
van ervaren en gewetensvolle psychiaters ech
ter schijnt het Peyotlsap groote diensten te
kunnen bewijzen, o.a. door de geheimen van
ziekelijke menschenhersens te ontsluieren.
Het laat zich intusschen begrijpen, dat de
overheid in Mexico en de Vereenigde Staten het
gebruik van deze wonderplant met alle macht
trachten te beletten en zware straffen hebben
ingesteld voor de zondaren, die uit pure genot
zucht of uit religieuse beweegredenen het gif
tot zich nemen.
De gijcactus Peyotl in bloei
