Schussnigg's moeilijkheden
260 dooden in
Wales
i ■mmsM
Een protestantsche rijksbisschop in
Duitschland
Ruim 2000 dooden
in Japan
Staat van alarm in
Spanje
Pont omgeslagen
in Br.-Indië
93 dooden en 30 vermisten
BE INSTALLATIE VAN
DR. MUELLER
Het Eucharistisch
Congres
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
■IP—1-l.n lil—
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
MAANDAG 24 SEPTEMBER 1934
Avondblad
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
ER WORDT NIET
DOORGEZET
Zwevende toestand
Assyriërs naar Britsch
Guyana?
STORM IN NOORD EN ZUID
Berichten uit Jutland en Sicilië
DROEVIG ONGEVAL TE ALKMAAR
TXlX<
mmm
Mi
- ^^0-
De brokstukken van den muur waaronder Zaterdagmiddag te Alkmaar twee jonge
meisjes (zusjes) terecht zijn gekomen, tengevolge waarvan beiden zijn overleden.
Het Weer i!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini|
De grootste mijnramp in Engeland
in deze eeuw. Reddings
pogingen opgeheven
Brandende mijn wordt
afgesloten
Dr. Muller
RIJNBRUG OP EIGEN BEENEN
r
De montagebruggen zijn Zondag verwijderd van de vaste Rijn
brug bij Arnhem
Von Papen uit Weenen
teruggetrokken
Het hakenkruis op en in den Dom,
waarin de plechtigheid
zich voltrok
De Katholieke Kerk
in het gedrang?
Nederlandsche deelneming
Het vertrek van den kardinaal
legaat met de Conté
Grande"
Chautemps senator
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Aanslagen op kerken te Barcelona
en Santander
Radio-uitnoodiging aan
Amerika
Om toe te treden tot den
Volkenbond
Moskou-internationale
uitgesteld
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No 18962
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Dollfuss' opvolger bondskanselier Von
Schuschnigg krijgt al even weinig kans
om den toestand in zijn arme vaderland
te stabiliseeren als zijn voorganger. De eenige
staat, die hem actieven steun verleent is Italië,
dat onder den grooten wereldoorlog de zijde
van de geallieerden als de meest voordeeligste
koos en daarvoor o.a. als loon Zuid-Tirol ont
ving. Zjj, die in Oostenrijk nationaal voelen en
de jongste geschiedenis nog niet totaal ver
geten zijn, moeten het in hn hart betreuren,
dat Oostenrijk niet een minder bedenkelijken
helper kan vinden. Von Schuschnigg heeft ech
ter geen keus. Beter den steun van een door
zuiver egoïstische motieven gedreven helper, dan
heelemaal geen steun. De bondskanselier en zijn
mederegeerders zijn van meening, dat Oosten
rijk zich zelfs in zijn huidigen verminkten vorm
als een zelfstandigen staat zal kunnen hand
haven, mits het maar rust en veiligheid krijgt.
Maar die rust is alleen te bereiken, wanneer
het tegenover de vanuit Duitschland dreigende
gevaren een afweer kan zetten, welke een vol
doende tegenwicht vormt, en wanneer de trieste
economische toestand daadwerkelijk verbeterd
kan worden. Schuschnigg ging naar Genève om
een conversie van de Volkenbondsleening te
krijgen en 'n internationalen waarborg voor Oos-
tenrijk's onafhankelijkheid te bemachtigen. Men
heeft hem met veel welwillendheid te woord ge
staan en bemoedigende perspectieven voor hem
geopend, maar gebeurd is er feitelijk niets. De
mogendheden beraadslagen over de Oostenrijk-
sche kwestie, welke zij een der meest dringende
en belangrijke van Europa noemen, zij doen
allerlei oplossingen aan de hand, maar daarbij
blijft het. Intusschen moet Von Schuschnigg
maar zien, hoe hij het Oostenrijksche volk zoet
houdt. De nationaal-socialisten houden zich op
het oogenblik nog al kalm en zien lijdelijk toe,
hoe de toestand zich zal ontwikkelen. Hitier
heeft openlijk onder druk van de omstandig
heden verklaard, dat hij geen overweldiging van
Oostenrijk van Duitschland uit in den zin heeft,
hij zond zelfs Von Papen als gezant naar Wee-
nen om de normale en vriendschappelijke be
trekkingen tusschen Oostenrijk en Duitschland
te herstellen, maar na het overhandigen van zijn
geloofsbrieven is Von Papen weer vertrokken en
is tot nu toe nog niet teruggekeerd. Is het zen
den van Von Papen slechts een gebaar van
Hitier geweest om de na den moord op Dollfuss
oververhitte gemoederen der Oostenrijk patro-
neerende mogendheden te kalmeeren en koestert
hij de hoop, dat tengevolge van de laksheid
en de onderlinge verschillen van inzicht van
Oostenrijks delibereerende beschermheiligen het
land met zijn voor oorlogsdoeleinden zoo be-
geerenswaardig ertsbezit hem eenmaal vanzelf
als een rijpe vrucht in den schoot zal vallen?
Er is sprake van geweest, dat Oostenrijk
zijn weermacht zal mogen opvoeren tot
30.000 man, maar dat kost geld en zonder
hulp zal Oostenrijk dat niet kunnen betalen.
Er is sprake geweest van een door de buurstaten
bij verdrag verstrekte garantie en van een
waarborging door den Volkenbond van Oosten
rijks onafhankelijkheid, maar noch het een,
noch het ander is tot stand gekomen. Er is
een plan besproken om ieder der omringende
staten een gedeelte van Oostenrijk toe te wij
zen, hetwelk zij zullen mogen bezetten, wanneer
er een aanslag op Oostenrijk's onafhankelijk
heid zou worden gepleegd, een plan, geïnspi
reerd door den angst, dat Italië een al te een
zijdig protectoraat zou kunnen uitoefenen. Ook
dit plan is slechts plan gebleven. De mogend
heden zijn het op verschillende gronden erover
eens, dat Oostenrijk uit de klauwen van den
gevaarlijken Duitschen Rijkskanselier moet
worden gehouden, maar op welke wijze dat
dient te geschieden, vormt een bron van onuit
puttelijke discussies. Binnen Oostenrijks grenzen
is de toestand al even zwevend. Het heette, dat
de „Heimwehr" van minister Pey m.a.w. de
Weensche Heimwehr, die wel sterk is, maar
niet zoo sterk als die van Starhemberg in de
provincies, zou worden ontwapend en opgelost,
maar tot nu toe schijnt men dat nog met te
hebben gedurfd De politie staat uit rivaliteit
ook niet erg welgezind tegenover de Heimwehr,
en het leger en de Sturmscharen evenmin. Bij
deze verhoudingen moet bij Schuschnigg wel
twijfel rijzen, of het wel verstandig is alles op
Starhemberg's Heimwehr-kaart te zetten te meer
daar de door Mussolini begunstigde Heimwehren
zuiver fascistisch georiënteerd zijn, en Schusch
nigg, die uit de Christelijk-sociale partij is
voortgekomen, wel voor een sterk gezag, maar
niet voor een volledige blijvende uitschakeling
van 'n gezonden en normalen volksinvloed voelt.
Oostenrijk is nog lang niet, waar het wezen
moet, en de vraag of het daar ooit zal komen,
kan voorloopig nog niet met stelligheid beant
woord worden. Het gerucht gaat, dat Von Papen
eerlang van zijn gezantenfunctie door Hitier zal
worden ontheven, omdat Oostenrijk niet vol
doende toenaderingsgezindheid zou hebben ge
toond. Blijkt dit gerucht waar, dan zou de ver
houding tusschen Oostenrijk en Duitschland
weer langzaam maar zeker kunnen terugkeeren
tot het onzalige stadium van vóór den dood van
Dolffuss.
POONA, 24 Sept. (Reuter) Op de rivier
Krisjna in het district Belgaum (provincie
Bombay) is een veerpont omgeslagen, waarop
zich circa 230 personen bevonden.
Men is er in geslaagd honderd der opvaren
den te redden, doch 93 personen zijn verdron
ken. Bovendien worden er nog .30 vermist.
GENèVE, 24 Sept. (V.D.). De Britsche regee
ring heeft heden het secretariaat van den Vol
kenbond een rapport doen toekomen over de
mogelijkheid van vestiging van 40 duizend As
syriërs uit Irak in Britsch Guyana. Volgens het
rapport zijn in Britsch Guyana duizend vier
kante mijl voor kolonisatie beschikbaar, welk
gebied uiterst geschikt zou zijn voor de Assy
riërs, die een agrarisch volk zijn.
LONDEN, 24 Sept. (Reuter). In den afgeloo-
pen nacht is de kust van het Noordelijk deel
van Lancashire door een hevigen storm ge
teisterd.
Aan de jachten en visschersschepen langs de
kust is veel schade toegebracht. Een man ver
dronk. De kust is bezaaid met wrakstukken.
In Morecambe en Heysham zijn een groot
aantal kelders ondergeloopen.
ESBJERG, 24 Sept. Boven de Noordzee en
Jutland woedt sedert Zondagmiddag een storm
met orkaankracht, welke in verscheidene
plaatsen van Zuid-West-Jutland overstroomin
gen heeft veroorzaakt. Eenige schepen hebben
averij opgeloopen.
NAPELS, 24 Sept. Een geweldige storm beukt
een deel van Sicilië. Drie kinderen zijn ver
dronken.
■:T - f
-■
'*v'
Verwachting: Matige tot krachtigen.
later afnemende Zuidelijke tot Westelij-
S ken wind, zwaar bewolkt met tijdelijke
H opklaring, aanvankelijk nog regenbuien,
zelfde temperatuur.
Hcogste barometerstand: 763,8 te Tou- j|
louse.
Laagste barometerstand: 742,2 te Vest-
manör.
Zon op 6.49, onder 6.54. Licht op 7.24.
H Maan op n.m. 6.55, onder v. m. 8.33.
Laatste kwartier 30 September.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiif
WREXHAM, 24 Sept. Officieel
werd Zondag medegedeeld, dat de
ramp in de Grasford-mijn te Wrex
ham in Noord-Wales 260 dooden
heeft gekost, terwijl de directie aan
vankelijk slechts 100 a 120 had op
gegeven.
De hoop, dat zich nog levenden
in de brandende mijn bevinden, is
thans definitief opgegeven. Daar in
de mijn opnieuw brand was uitge
broken en telkens weer ontploffin-
iïsïteïïi'
gen plaats vonden, werd besloten,
het reddingswerk stop te zetten en
de mijn af te sluiten, opdat het vuur
in zichzelf zal verstikken. Het aantal
lijken, dat geborgen kon worden,
bedraagt 27.
LONDEN, 24 Sept. (Reuter) Uit Wrexham
wordt bericht, dat in totaal 10 verkoolde lijken
naar boven zijn gebracht, twee van omgekomen
redders. In den afgeloopen nacht zijn de nog in
leven zijnde mijnpaarden uit de mijn gebracht.
Een groep arbeiders is thans op 800 M. diepte
bezig het brandende deel van de mijn met
steenen en zand af te sluiten.
Het aantal dooden wordt op 260 geschat,
zoodat dit de grootste mijnramp is, welke En
geland deze eeuw heeft gekend.
De directeur van de mijn, Sir Henry Walker,
was Zondagochtend in de mijn afgedaald om
persoonlijk het reddingswerk ce leiden. Dat het
aantal slachtoffers van deze mijnramp zoo
groot is is te wijten aan de volgende omstandig
heid. Gewoonlijk dalen in den nacht van Vrij
dag op Zaterdag maar weinig mannen in de
mijnen van Wales af. Ditmaal echter was de
volledige nachtploeg opgekomen, daar de mijn
werkers den Zaterdagmiddag vrij wilden heb
ben, om een voetbalwedstrijd te kunnen bij
wonen.
WEENEN, 24 Sept. (V. D.) Naar gisteren-van
bevoegde zijde te Weenen met stelligheid werd
verklaard, zal binnenkort aan de missie van
Von Papen als buitengewoon gezant te Weenen
een einde komen en vermoedt men, dat dit bin
nenkort zal geschieden door zijn formeele te
rugtrekking uit deze functie. Adolf Hitler zcu
het nutteloos beschouwen Von Papen nr.g lan
ger in Weenen te laten nu de Oostenrijksche
regeering geen teekenen geeft, dat zij Duitsch
land ook maar eenigermate wenscht tegemoet
te komen.
BERLIJN, 24 Sept. Zondagochtend is dr.
Müller geïnstalleerd als rijksbisschop van de
Duitsche Evangelische Kerk.
Na een bijeenkomst in het Pruisenhuis, waar
dr. Müller o.m. door enkele landsbisschoppen
w'erd toegesproken, begaf dr. Müller zich met
tal van andere protestantsche hooge geestelijke
naar de protestantsche domkerk, welke rondom
was afgezet door honderden zwarte S. S.-man-
nen. Op den koepel hingen het zwart-wit-rood
en de hakenkruisvlag. In de kerk zelf stonden
S. A.-mannen bij d" vaandels: rood van kleur
met een zwart kruis, in het midden waarvan
het hakenkruis is aangebracht.
Het podium voor het altaar, zoo lezen we
verder in het N. v. d. D., wordt bezet door 40
bisschoppen der landelijke kerken. De in zwarte
tabberds gekleede geestelijken, het gouden kruis
op de borst, begroeten den eersten rijksbisschop
der evangelische kerk, brengen hem de gelofte
van trouw en bewijzen van vereering. De bis
schoppen der vrije steden dragen de breede
kanten kragen, waarmede onze Hollandsche
voorvaderen uit de 16e en 17de eeuw hun hoof
den plachten te omlijsten. Alle protestantsche
bisschoppen zijn vertegenwoordigd om de plech
tigheid den indruk van eensgezindheid te ver-
leenen; uitsluitend de kerkvoogden uit Beieren
en Würtemberg, die openlijk weigeren dezen
rijksbisschop Müller en het geestelijk ministerie
te erkennen, ontbreken.
Dr. Müller hield een toespraak, waarin hij
verklaarde:
Door mijn installatie tot Rijksbisschop is
duidelijk tot uiting gekomen, dat wSj geloof
hechten aan deze evangelische kerk. Na eeu
wenlange versnippering en ontbinding in de
landskerken is thans eenheid bevochten van
alle afzonderlijke kerken tot één evangelische
kerk. Dr. Müller vermeed aan zijn toespraak
êen politiek karakter te geven. Hij sprak daar
om ook niet over de oppositie, welke door tal
van Duitsche protestanten tegen zijn optreden
wordt gevoerd.
Onder de aanwezigen in den Dom werd o.a.
opgemerkt rijksminister Prick.
Dr. Müller was 's middags weer aanwezig op
een feestbüeenkomst van de „binnenlandsche
zending" der Evangelische Kerk. Hier verklaar
de hij evengoed op de protestantsche belijdenis
te staan als de protestanten, ,,die zich nog af
zijdig houden".
In verband met de installatie van rijksbis
schop Müller moeten wij wijzen op de volgende
uitlating van den kerkelijken commissaris, dr.
Jager, die ook Zondagochtend het woord voer
de in het Pruisenhuis.
Bij de eedsafname van het personeel der ker
kelijke administratie in Stuttgart hield dr. Ja
ger een toespraak, waarin hij zich volgens de
„Neue Zürcher Zeitung" als volgt woordelijk
uitdrukte:
„Bij de actie der Rijksregeering bestaat het
éérste doel in een vereenigde Duitsche evange
lische kerk, het einddoel echter de éénige Duit
sche kerk, met een oplossing der confessies".
Deze uitlating komt overeen met de uitlating
van Rijksbisschop Müller, die in de afgeloopen
week sprak van een evangelische kerk, die vrij
moest zijn van Roomsche invloeden.
Vermoedelijk in verband met laatstbedoelde
uitlating heeft Von Papen een verklaring afge
legd waarin hij her.nnert aan Hitler's belofte
dat het Katholicisme vrij zal kunnen worden
uitgeoefend in Duitschland. Von Papen zegt:
„Niemand twijfelt aan dit Woord, maar ook nie
mand heeft het recht tegen zijn bedoelingen in
te handelen".
TOKIO, 24 Sept. De typhoon in Japan heeft
volgens de jongste officieele cijfers 2064 doo
den, 13.335 gewonden en 258 vermisten ge-
eischt.
Daar het aantal slachtoffers met het uur
schijnt te stijgen, verwacht men. dat er nog
meer slachtoffers zijn. Het onderzoek in de
ruïnes naar mogelijke teekenen van leven of
naar meer slachtoffers, wordt voortgezet.
De typhoon had nu en dan een snelheid van
130 meter per seconde.
Inwoners van de voorsteden aan den zeekan*
van Kobe hebben een vertegenwoordiger van
Reuter mededeelingen gedaan over de ver
schrikkingen, waaraan zij bloot stonden toen
de typhoon een vloedgolf over hun huizen
stortte. Zij zwommen van dak tot dak, terwijl
de huizen onder hen instortten. De groote
hoeveelheid wrakstukken en hout, die door de
golven heen en weer werden geslingerd, be
moeilijkte het zwemmen, maar zij hielden voi
en bereikten ten slotte den vasten grond. Vijf
Britsche torpedojagers, die door een binnenzee
op weg waren naar Kobe, hebben een benauw
den nacht gehad, toen de typhoon rond hen
woedde. Zij hebben ten slotte aan de lijzijde
van de binnenzee hun ankers laten vallen.
Terstond na het bekend worden van de ty-
phoonramp in Japan heeft de Nederlandsche
regeering aan onzen gezant te Tokio opdracht
gegeven, om aan de Japansche regeering de
deelneming der Nederlandsche regeering te be
tuigen met deze ontzettende natuurramp.
Onze Romeinsche correspondent seinde ons
heden:
Zondagavond is de Pauselijke Missie naar 't
Eucharistisch Congres te Buenos Aires met den
nachttrein van Rome naar Genua vertrokken-
Ofschoon het vertrek geen officieel karanter
droeg, waren talrijke kerkelijke en diplomatie
ke persoonlijkheden aan het station aanwezig,
om kardinaal Pacelli een afscheidsgroet te
brengen. 0.a. merkten wij op den nuntius van
Rome, den gouverneur van de stad Rome, Mgr.
Pizzardo en den Duitschen, Franschen, Hon-
gaarschen en Argentijnschen gezant bij den H.
Stoel.
Bij de aankomst te Genua hedenmorgen
kort voor 7 uur, werd de kardinaal-legaat aan
het station begroet door den partsbisschop van
Genua, kardinaal Minoretti, die den Legaat
naar het Aartsbisschoppelijk Paleis begeleidde.
Om 10 uur had vandaar uit het officieele
vertrek van de Pauselijke Missie plaats. Terwijl
alle klokken van Genua luidden, verliet de
stoet het bisschoppelijk paleis. Langs den gan-
schen weg tot aan de haven stonden troepen
opgesteld, die het eere-saluut brachtn. Het rij
tuig van den Legaat werd geëscorteerd door
bereden carabinieri in groot uniform.
Bij de haven speelde een militair muziek
korps de Pauselijke hymne.
Begroet door de Italiaansche en stedelijke
autoriteiten heeft de Kardinaal-Legaat de
eere-compagnie geïnspecteerd en scheelte zich
vervolgens op de „Conté Grande" in, terwijl de
Pauselijke vlag aan den mast geheschen werd.
Om 11 uur heesch de „Conté Grande" de an
kers en stoomde de haven uit, terwijl de mu
ziek aan boord de Pauselijke hymne speelde.
PARIJS, 24 Sept. In het departement Loir
et Cher had gisteren een getrapte verkiezing
plaats voor de bezetting van een zetel in den
Senaat. Na herstemming verwierf de radicale
oud-premier Chautemps de meerderheid; 345
van de 620 kiesmannen brachten hun stem op
hem uit.
De rechtsche bladen zien in het feit dat
Chautemps, wiens naam herhaalde malen ge
noemd is in verband met het Stavisky-schan-
daal en de moordzaak-Prince, zich voor deze
verkiezing beschikbaar stelde, een vlucht uit
de groote politieke arena.
BIJ DE MIJNRAMP TE WREXHAM (WA
LES) ZIJN 260 MENSCHEN OM HET LEVEN
GEKOMEN.
Pont omgeslagen in Britsch-Indië, 93 dooden
en nog 30 vermisten.
Officieel wordt het aantal dooden in Japan
reeds met ruim 2000 opgegeven.
Staat van alarm in Spanje afgekondigd. Aan
slagen op kerken te Barcelona en Santander.
22.000 vertegenwoordigers van werklieden
retraite-bonden in de Eeuwige Stad.
Een protestantsche rijksbisschop in Duitschland.
Dr. Müller geïnstalleerd. Het hakenkruis geeft
politieke kleur aan de plechtigheid.
De Chineesche Oosterspoorweg door Rusland
aan Japan (Mandsjoekw.o) verkocht.
De marine-manoeuvres begonnen.
Benoemingen in het bisdom Haarlem
Het diamanten bestaansfeest van het St. Hen-
ricns Blindengesticht te Grave, Bisschoppelijke
en ministerieeie belangstelling.
Felle branden te Noordwijkerhout, Pey en
Waalre.
Het Hollandsche jacht „Batara Baroe" bjj Ca
lais gestrand; opvarenden gered.
Man van de Zuidpier te IJmuiden geslagen eu
verdronken.
Autorenbaan te Arnhem. Nieuw concern gevormd
MADRID, 24 Sept. (Reuter). President Za-
inora heeft heden voor geheel Spanje den
alarmtoestand afgekondigd.
De Minister van Binnenlandsche Zaken.
Alonso, verklaarde, dat de alarmtoestand is
afgekondigd, om de taak der politie in zake de
socialistische revolutieplannen te vergemakke
lijken.
Te Barcelona hebben syndicalisten een aan
tal bomaanslagen gepleegd, waardoor het in
terieur van een kerk werd beschadigd.
Te Santander werd door linksche elementen
aen kerk van groote artistieke waarde vernield.
Te Madrid heeft de politie drie bekende com
munisten gearresteerd.
GENèVE, 23 Sept. De voorzitter van den
Raad van den Volkenbond, de Zweedsche mi
nister Sandler (socialist), heeft Zaterdag een
radiorede gehouden, waarin hij de Vereenigde
Staten uitnoodigde toe te treden tot den Vol
kenbond.
Dit is de eerste maal, dat de voorzitter van
den Raad een directe uitnoodiging aan de
Vereenigde Staten heeft gericht.
MOSKOU, 24 Sept. (Reuter) Naar de „Tunes"
meldt, zou te Moskou besloten zijn, het wereld
congres der Communistische Internationale, iat
in October-November a.s. gehouden zou worden,
eerst in het begin van het volgende jaar te doen
plaats vinden. Dit besluit zou het gevolg zijn
van de intrede van Rusland in den Volkenbond.
NO^VaYkUUIIIIMl/jy////M»S
Stand op Maandag 2 uur n.m.: 756.6
Vorige stand: 757.5