IN EN OM HAARLEM I
Verrassende filmhumor
t
GEBIT 35.-
15 OCTOBER
VOOR R.K.
16 Rijksstraatweg 16
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1934
De brand te Hilversum
Rotchild
Hans Burgkmair
Het Tandheelkundig Instituut
Plaatje met 1 kunsttand f 3.-
ledere tand meer f 1.75
Porcelein- of zilvervulling f 3.-
Goudvulling vanaf f 9.
Goudkroon vanaf f 15.-
Mondonderzoek kosteloos
VOOR DE NOODLIJDENDTN
Collecte op 6 October
PREMIèRE LUXOR-THEATER
„De Zwarte Kat"
„Vorstelijke Emigranten"
Boris Karloff
Belangrijke opdracht
Weer veel roodvonk
Harry Baur als Rotchild
VERKEERSONGEVALLEN
Aanrijding
Honderd-jarig bestaan fa. Funke
AANVANG SEIZOEN
1934—1935
Sciiagchelstraat29-Tel.l
Een gulle gastvrouw op komst
Statuten
Zijn „Triomf van Keizer
Maximiliaan"
H. K. C. „Oosterkwartier"
iiiiiiiiiiiiitiiniiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinitiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiitiimiie
5uuij
lllilllllllllllilllllliiliiuillllllluillllMllllllllllluillllllllilllluillliiiiiiiillllliiiilllliliiillllllllllllllllllllllllllllllillMllilliillilliiiiiiiiililiiliiliii:
De brand in het gebouw van de R.K.
Werkliedenvereeniging te Hilversum,
waarbij 150 kinderen op 't nippertje aan
*n gruwelijken vuurdood zijn ontsnapt, heeft alles
wat moeder of vader is in Nederland met ont
zetting geslagen. Deskundigen staan er stom
verbaasd over, dat het vreeselijk ongeluk, on
danks de betreurenswaardige sterfgevallen, be
trekkelijk nog zoo goed is afgeloopen. Uit
Amerika, uit Polen, zoo dachten wij, ja, daar
kunnen berichten over dergelijke rampen met
tientallen slachtoffers vandaan komen. Maar
bij ons, in Nederland!
En toch, wie met de practijk van filmvertoo-
ningen en tooneeluitvoeringen in kleine veree-
nigingsgebouwen op de hoogte is; wie weet. hoe
roekeloos en ondoordacht soms in kleine en
daarvoor niet ingerichte wijkgebouwtjes of
lokalen van jeugdvereenigingen van allerlei
richting wordt opgetreden, verbaast zich
geenszins over het gebeurde. Het moge een
aanleiding worden om afdoende veiligheids
maatregelen te treffen.
Hier ligt een regeeringstaak, heeft men. naar
aanleiding van den Hilversumschen brand uit
geroepen; van rijkswege moeten voorschriften
gegeven worden.
Alles goed en wel, maar daarmede zijn wij
er niet. Voorschriften van boven af opleggen,
best, maar ze moeten ook worden nageleefd.
Er wordt in de kranten 'n heele boom opgezet
over de kwestie of in het Hilversumsche geval
een schriftelijke vergunning voor het geven van
de filmvertooning is verstrekt of niet. Men
schijnt dat voor de schuldvraag-van het groot
ste belang te achten. Welnu, uit de tegenstrij
dige berichten daaromtrent blijkt alleen zon
neklaar, dat, als er een vergunning is gegeven,
deze als het ware automatisch het politiebureau
heeft verlaten en dat niemand zich daar heeft
afgevraagd of aan de brandweervoorschriften
is voldaan of kon worden voldaan; duidelijk is
ook geworden, dat geen sterveling er zich om
heeft bekommerd of de voorwaarden inderdaad
werden nageleefd. Controle heeft absoluut ont
broken. In dit verband doet de verzekering
van een Hilversumsche autoriteit, dat de
brandweerbepalingen van Hilversum uitstekend
zijn, dat zü zóó zijn overgenomen uit de Am-
sterdamsche verordening, lachwekkend aan. Het
papier is ook in Hilversum geduldig, maar wat
geeft een bepaling als zij niet wordt nageko
men?
In Haarlem zou zoo'n brand met zulke ern
stige gevolgen menschelijkerwijs gesproken niet
plaats kunnen vinden.
Wij willen daarop juist in verband met die
controle-kwestie met nadruk op wijzen..
De voorschriften, wij hebben ons daarvan nog
eens overtuigd, zijn hier streng, zóó streng, dat
er door vreemdelingen wel eens over wordt ge
klaagd. En bovendien wordt er voor gezorgd,
dat alle bepalingen worden nageleefd.
Voor vertooningen, muziekuitvoeringen, fees
ten of andere vermakelijkheden, met of zonder
betaling toegankelijk voor het publiek, is een
schriftelijke vergunning noodig van den bur
gemeester. En de practijk is zóó, dat voor elke
vergunning overleg wordt gepleegd tusschen
politie, brandweer en bouw- en woningtoezicht.
Wie wel eens een openbare vermakelijkheid in
Haarlem heeft gearrangeerd, kan getuigen, dat
het onderzoek serieus gebeurt. En als de ver
gunning verleend is, wordt toegezien, dat de
gegeven voorschriften ook worden opgevolgd.
Dat niet in alle plaatsen van ons land het
toezicht zoo streng of liever zoo secuur is, we
ten wij maar al te goed. En toch zou dit
hoogst gewenscht zijn.
Intusschen vallen niet alle uitvoeringen onder
de politievoorschriften. Wie in zijn particuliere
woning menschen wil uitnoodigen om een film
voorstelling bij te wonen, mag dat doen zonder
dat de politie zich daarin mengt. Ook komt
het herhaaldelijk voor, dat er voorstellingen
plaats vinden, waarvan de politie geen kennis
draagt. B.v. in patronaatsgebouwen, in scholen.
Het is in deze gevallen, dat de verantwoorde
lijkheid van de leiders groot is.
Toen wij met den heer v. d. Broek, den com
mandant van onze Brandweer, over den Hilver
sumschen brand en de mogelijke oorzaak daar
van spraken, gebruikte hij een heel leelij'k woord
ter qualificatie van films, de koffer-bioscopen.
Dezelfde, welke Jhr. de Steurs indertijd den
brandstichtenden loodgieters toevoegde. Maar
met 'n verbod van de koffer-bioscopen zouden
wij niet verder komen. Zelfs niet met het ba
kende voorschrift van de brandweer, dat een
brandwacht, gewapend met een dweil en een
emmer water naast zich, tijdens de voorstelling
naast het apparaat plaats moet nemen. Het
komt aan op de verantwoordelijkheid van de or
ganisators van film- of schouwburgvoorstellingen
Laten zij in moeilijke gevallen het advies van
deskundigen inwinnen. Zonder onze lezers al
te erg te verontrusten, mogen wij er wel de
aandacht op vestigen, dat vooral in kleinere
plaatsen en op het platteland de veiligheid in
vele gevallen te wenschen overlaat.
Wij herhalen nog eens: een brand als in Hil
versum plaats had behoort in steden als Am
sterdam en Haarlem tot de onwaarschijnlijk
heden. Maar daaruit blijkt dan ook de wen-
schelijkheid om die veiligheid, voor zoover het
de overheid betreft, uit te breiden over geheel
Nederland.
Waarom wij in deze rubriek de aandacht voor
den brand te Hilversum vragen?
Omdat het ons bekend is, dat het den eige
naren van zalen en lokalen moeilijk gemaakt
Wordt door menschen, die een film willen ver-
toonen of een andere vermakelijkheid willen
geven. Nog onlangs werd er door iemand, die
ih de groote zaal van het gebouw „St. Bavo"
een filmvoorstelling wilde geven met een koffer-
apparaat, gemopperd over het feit, dat hij niet
midden in de zaal plaats mocht nemen. De
exploitant was echter zoo verstandig de hulp
van den commandant van de Brandweer in te
roepen in plaats van de toeschouwers aan le
vensgevaar bloot te stellen.
En ook is er nog een andere reden om in
deze rubriek op het werk van onze brandweer
de aandacht te vestigen.
"Wij hebben namelijk gemeld, dat de heer C.
J. v. d. Broek op 4 October a.s. den dag zal
herdenken, dat hij vóór 12 jaar benoemd
werd tot commandant van onze brandweer. De
ze Hilversumsche brand is een ongezochte ge
legenheid, die hem voor zijn verdienstelijk werk
huldigt. Want de heer v. d. Broek heeft vooral
zijn kracht gezocht in de preventieve maatrege
len, welke hij trof tegen brand. Velen hebben
over zijn voorschriften ambtenarij werd het
gaarne genoemd, geklaagd en meer dan
vroeger zijn de Haarlemmers in de laatste 12
jaar lastig gevallen met allerlei bepalingen.
Het is zijn groote verdienste geweest, dat hij
Haarlem op het gebied van brandafweer de
evolutie heeft helpen doormaken van kleine
provinciestad naar stad van meer dan honderd
duizend inwoners. En het kenmerkende in hem
is, dat hij met taaie vasthoudendheid in alle
gevallen de stipte naleving eischt van zijn
voorschriften door iedereen.' Het is natuurlijk
een heele verdienste te hebben gezorgd voor up
to date brandweermateriaal; er voor te heb
ben gewaakt, dat Haarlem een prachtig en be
wonderenswaardig vrijwilligerscorps heeft en
dat de alarmeering gemakkelijk en in korten
tijd kan plaats hebben. Maar van even groo
te beteekenis zijn de preventieve maatregelen
tegen brand en als het in Haarlem veilig wonen
is, dan mag dit, wat het brandgevaar betreft,
in het bijzonder worden gedankt aan de veili-
heidsvoorschriften.
Nadat dit artikel geschreven onmiddel
lijk na de eerste berichten over den brand te
Hilversum reeds gezet was, meldden de dag
bladen, dat de controle in Hilversum met opzet
achterwege wordt gelaten, omdat zij lastig is!
Ook enkele andere veronderstellingen in dit ar
tikel worden door latere mededeelingen beves
tigd.
Stadgenooten!
Binnenkort zal door het Nationaal Crisis
Comité, afdeeling Haarlem, een collecte worden
gehouden om voor den a.s. winter de moge
lijkheid te scheppen, evenals dit reeds eenige
jaren is geschied, zooveel mogelijk steun te ver-
leenen aan de ongelukkige slachtoffers van deze
wereldcrisis.
Konden wij in het midden van den vorigen
winter een gegronde hoop koesteren, dat we
over het diepste punt der werkloosheid heen
waren, helaas, het tegendeel is maar al te waar
gebleken.
Viel in het begin van dit jaar te constateeren,
dat het aantal werkloozen met ruim 900, d.w.z.
plm. 15 pet. was gedaald, vergeleken bij dezelfde
maand van het vorig jaar, momenteel is het
gestegen met ruim 400 of ongeveer 10 pet. meer
dan in dezelfde week van 1933. Wij zijn daar
door nu reeds het getal van 5000 gepasseerd.
Hoe de toestand in de gezinnen van al deze
slachtoffers van de wereldcrisis is, behoef nau
welijks toelichting. Iedereen kan begrijpen, dat
by een dergelijke groote, maar vooral langdurige
werkloosheid er gebrek komt aan alles.
Zeker, de Overheid tracht, zooveel in haar
vermogen is, hierin te voorzien door voor de
valide werkloozen een bedrag beschikbaar te
stellen voor kleeding, schoeisel, dekking, enz.
Doch wat beteekent dit tegenover het ontzettend
gebrek aan dit alles voor zóóveel werkloozen en
hun gezinnen.
Buitendien zijn er nog zoovele anderen, die
buiten genoemde categorie vallen en door deze
crisis terneergeslagen, gebrek hebben aan het
meest noodzakelijke.
Ik weet maar al te goed uit hoofde van mijn
dagelijksch werk, hoe groot de nood is, welke in
de gezinnen geleden wordt.
O ja, ik hoor het reeds menigeen zeggen:
Houdt dit vragen nu nooit eens op? Ook wij
moeten ons bezuinigen en ons inkomen is ook
zoo teruggeloopen.
Sta my dan toe u deze opmerkingen te mogen
maken
le. Ook de ellende, veroorzaakt door de crisis,
blijft aanhouden.
2e. Bij zoo ontzaglijk velen is daardoor niets
meer te bezuinigen, omdat er niets meer is.
3e. Al is van vrijwel elkeen het inkomen ge
daald, en veelal zoo sterk gedaald, verplaatsen
wij ons eens in den toestand van hen, die voor
het overgroote deel buiten hun schuld geheel
zonder inkomen zijn.
Daarom, laat mij een beroep doen op allen,
die, hetzij veel, hetzij weinig nog iets kunnen
missen.
Geeft straks aan de collecte van het Crisis
Comité elk naar vermogen.
Weest ervan verzekerd dat het Crisis Comité
uw gift goed zal besteden en ook met uw bij
drage menig leed zal kunnen verzachten.
Wanneer dan genoemd Comité ook door uwe
hulp in staat wordt gesteld in het moeilijk be
staan van zoovelen eenige verlichting te bren
gen, hebt gij aan dit mooie werk daadwerkelijk
meegedaan.
W. J. B. VAN LIEMT
N.B. Voor hen, die willen helpen bij de col
lecte diene, dat de collectedag wordt verdeeld in
vier perioden n.l. van 911 uur, 111 uur, 13
uur, 35 uur.
Men geve zich op aan het bureau, Lange
Begijnestraat 13 rd., telefoon 14505, met vermel
ding van naam, voornaam, adres, leeftijd,
periode (n) waarin men wil werken en eventueel
buurt waaraan men de voorkeur geeft.
Wij, nuchtere Hollanders, hebben op z'n tijd
behoefte aan een dosis griezeligheid, waar
schijnlijk om het zoo nuttige evenwicht te be
waren. We verdiepten ons in geheimzinnige
romans van Ivans, Wells of Edgar Allen Poe,
we gingen naar den schouwburg en zagen daar
den Spooktrein, Het geheim van Komer Dertien
of In den nacht van 13 April, we nestelden ons
knus in een bioscoop en genoten, bibberden of
transpireerden van De Spin, Het testament van
dr. Mabuse of Het Spook van de Opera.
Het is maar een geluk, dat schrijvers, tooneel-
spelers en filmhelden weten, dat het publiek 'n
onwerkelijke spookgeschiedenis gaarne voor waar
wil accepteeren.
Edgar Allen Poe heeft indertijd het bekende
en verslonden boek: „The Black Cat" geschre
ven; en daar het succes oogstte is het geen won
der, dat de filmindustrie er een scenario van liet
maken. Universal zette knappe menschen aan
het werk en koos twee rasechte karakterspelers
als Boris Karloff en Bela Lugosi voor de hoofd
rollen uit.
Hoewel zeer interessante gedeelten van het
boek niet verfilmd zijn en de rol van de
„Zwarte Kat" daardoor grootendeels verloren
gaat, is het toch een filmproduct met hoog
spanning geworden. Een luguber en sinister
man, genie-officier in den grooten oorlog, is
door den strijd waanzinnig geworden. Op de
puinhoopen van het fort, waar duizenden het
leven lieten, heeft hij een kasteel gebouwd en
daar leeft hij met onbetrouwbaar uitziende be
dienden temidden van geheimzinnige kelders,
deuren en voorwerpen. In de kelders heeft hij
in glazen kasten mooie, jonge vrouwen gecon
serveerd.
Schrik niet, lezer, aan de vitrines is niets
griezeligs.
Ook de vrouw van een strijdmakker heeft de
waanzinnige in den kelder gebracht, jaren ge
leden. De vriend, een doktor in de psychologie,
is er achter gekomen en op zijn reis naar het
kasteel lijdt hij met een paartje in de witte
broodsweken, vlak bij het doel, schipbreuk.
De drie personen komen in het griezelhuis
en nu kan eerst het spel beginnen. De Kat
„Jiggs" krijgt ook een rol en blijkt een magische
kracht te bezitten. De idioot wenscht natuurlijk
ook het jonge vrouwtje in zijn verzameling,
Baur en Claudie Cleves in de film. „Rotchild"
maarlaat het genoeg zijn. Een der aan
trekkelijkste factoren van mysterieuze geschie
denissen is juist het niet weten van de dingen,
die komen zullen.
Veel lof hebben we voor het spel der beide
hoofdspelers, die de film samen bijna geheel
maakten. Prachtige koppen hebben die kerels,
fijn kunnen ze met een sober gebaar, een trek
van den mond, een tinteling in de oogen weer
geven wat in hun omgaat. De dialoog wordt
daardoor beperkt. Steeds opnieuw valt ons van
Bela Lugosi op, dat hij zijn woorden zoo precies
articuleerd, waardoor het met Engelsche school
kennis mogelijk is woord voor woord te ver
staan. De Amerikanen kunnen een voorbeeld
aan hem nemen.
Twee lieve meisjes spelen in deze Zwarte Kat
ondergeschikte rollen, maar ze zijn voor het
verloop van het verhaal onmisbaar, ze' zijn de
media van den griezel-schrijver.
Men zal zich ongetwijfeld amuseeren met deze
nieuwe thriller, waarvan de première voor ons
land van Vrijdag af in het Luxor Theater gaat.
Volwassenen zullen weten te onderscheiden,
misschien een onrustigen nacht hebben met
spookdroomen.
Een woord van medelijden met de zwarte
katten mag niet achterwege blijven. Zy zullen
aan het eind der Volgende week in Haarlem te
tellen zijn.v. W.
De Tooneelgroep „Het Masker" (directie: Jan
Musch Ko Arnoldi) zal na een zeer succes
volle tournée door het geheele land op Za
terdag a.s., 29 September, in den Stadsschouw
burg, nog een opvoering geven van „Vorstelijke
Emigranten" (Tovaritch), waarvan j.l. Dinsdag
dag de 100e voorstelling te Amsterdam feeste
lijk is herdacht.
In dit blijspel van Jacques Deval, in de ver
taling van dr. Jan Walch, zullen optreden:
Else Mauhs, Jan Musch, Ko Arnoldi, Henriette
van Kuyk, John Gobau, Mary Smithuysen, Ad.
van Hees, Ank van der Moer, Anton Ruijs, Lizs
Servoes, Jacques de Haas, Georgette Reyewsky.
De regie is van Ko Arnoldi, het decor-ont
werp van Paul Bromberg.
De Rijkswaterstaat heeft het leggen van een
aardebaan met bijkomende werken voor den
nieuwen Rijksweg 's GravenhageUtrecht
Arnhem, in de gemeenten Zegwaard, Bleiswijk,
Moordrecht, Waddinxveen en Zevenhuizen op
gedragen aan de N.V. Amst. Ballast Mij., welke
laagste inschrijfster was met 951.000.
Alhier zijn van 16 tot en met 22 September
elf gevallen van roodvonk geconstateerd, waar
onder 2 maal 2 gevallen iri één gezin.
ff
ff
e komische film heeft een zeer' bewogen
D geschiedenis. Men vangt onder dezen naam
immers gaarne allen humor van Chaplin,
alle dwaasheden van Laurel en Hardy, Harold
Lloyd, ja zelfs Watt en zijn halven dito mits
gaders die verschrikkelijke kluchten van kwaje
wijven en zielige mannen, door fantasielooze
Mac Sennet's en Hall Roaches in het gareel
gespannen om de menigte op de botste manier
te vermaken.
Naast Chaplin was René Clair de man, die
een film vermocht te drenken in ironie, in dien
zachten humor, die door vleugjes weemoed
wordt gevoed en door teeren spot.
En thans is daar de onbekende Franschman
Gastyne, die met zyn film „Rotchild" om aan
dacht vraagt. Dit is niet de historische film
„De familie Rotschild" (met een „s") die bin
nenkort uit Amerika wordt geïmporteerd. Dit
is de onwaarschijnlijke maar levendige en ui
terst charmante geschiedenis van den vagebond
Rotchild, die in de groote, dikke en aandoen
lijke gestalt van Harry Baur door deze film
dwaalt. We merken hem nauwelijks op als de
camera in het begin van de film door een
nachtasyl dwaalt, waar „Flip" een zwerver van
„betere familie" het hoogste woord heeft. Pas
als Rotchild door een lichte wending van het
hoofd van zijn krant opkijkt, verraadt hy zyn
aanwezigheid, die verder de heele film be-
heerscht en dit doet ponder een opvallende po
ging van Baur om te „spelen". Deze pracht-
figuur, die reeds in „Canaille" en in ,,Poil de
Carotte" zulk een opmerkelijke gaven vertoonde,
en dit nog onlangs deed in ,,La tête d'un
homme" die spoedig in de Nederlandsche bios
copen vertoond gaat worden, beleeft in „Rot
child" ongetwijfeld zyn hoogsten triomf.
Wij zyn allerminst voorstanders van onge
motiveerde ster-verheerlijking en blijven vast
houden aan de overtuiging dat het nooit de
ster is, die de film maakt, maar: hoe dankbaar
zal een goed en gewetensvol regisseur zijn,
wanneer hij ter beschikking krijgt een film
speler, die zóó gevoelig voor de lens reageert,
dat hij als verschijning reeds volkomen pas
klaar is uit eigen kracht! Zulk een verschijning
is Harry Baur vrijwel in de perfectie. Er moet
tusschen hem en zijn regisseurs wel een bij
zonder innige samenwerking bestaan.
Ontelbaar zijn de accenten waarmede Baur
de fijnste nuances voelbaar maakt. De geschie
denis, die deze film vertelt, kan zoo onwaar
schijnlijk niet zijn of .Rotchild" maakt haar
zoo menschelijk, dat we er gaarne in gelooven
en dat we er de satyre, maar de milde satyre
Woensdag voormiddag te omstreeks 10. 15
ure, had op den heeren weg te Heemstede een
aanrijding plaats tusschen een vierwielig motor
rijtuig komende uit de richting Bennebroek en
bestuurd door J.A.C. uit 's-Gravenhage en een
wielrijder genaamd G. K. wonende te Heem
stede.
Het geval had plaats doordat de Wielrijder
naar links den weg overstak om de Kerklaan
in te rijden en zich vermoedelijk heeft vergist
in de snelheid waarmede het motorrijtuig na
derde.
De wielrijder werd door het rechtervoorspat-
bord van de auto gegrepen en ter zijde van den
weg tegen den grond geworpen. Hij kreeg daar
door eenige niet ernstige verwondingen terwijl
zijn rijwiel ernstig werd beschadigd.
De politie stelt een nader onderzoek in.
Een gedegen, oude, Amsterdamsche firma, de
roggebroodfabriek van H. C. Funke Zoon, her
dacht vorige week haar honderdjarig bestaan.
Ook in Haarlem kreeg de naam Funke een be
kenden klank, toen in het jaar 1919 de zaak
van Veldhuyzen werd overgenomen, waarin zich
de heer M. Funke vestigde. Van het bescheiden
bakkerijtje in de Dirk van Hasseltsteeg is het
in deze jaren uitgegroeid tot de groote fabriek
van heden. Moge 100 jaar voor een menschen-
ieeftijd eerbiedwaardig zijn, voor een bedrijf is
het dit zeker. Het groote verschil echter tusschen
een menschenleeftijd van 100 jaar en dit ju
bileum is zeker wel, dat wij op een dergelijker.
leeftijó: niet veel meer hebben in te brengen;
de firma Funke echter verjongt zich met de
jaren. Steeds bleef het bedrijf in dezelfde fa
milie; van de oprichting af waren het steeds
Funke's meestal vader op zoon die elkaar in dit
bedrijf opvolgden en iedere nieuwe generatie
zorgde door het toepassen van nieuwe vindingen,
dat de fabriek gelijken tred hield met de mo
derniseering van het bedrijfsleven. Jonge en 't.
bedrijf steeds verjongende krachten, krachten
zorgden, dat de frischheid der jeugd steeds be
houden bleef. Aan genoemde feiten is het dan
ook te danken, dat het roggebrood van Funke
niet alleen bekend werd door geheel ons eigen
land, doch in speciale export-verpakking zijn
weg vond naar Oost- en West-Indië en andere
deelen der wereld. Een generatie van Funke's
kan vol trots terugzien op het door haar ver
richtte werk. Deze traditie vormt den krachtigen
ruggesteun, welken de tegenwoordige directie in
deze voor den handel zoo moeilijke tijden noo
dig heeft. Met en door deze traditie kan de
firma Funke vol vertrouwen de toekomst tege
moet zien. Met frisschen moed begint zij aan
de tweede honderd jaar. „Full Spead ahead"!
in zien, die Gastyne blijkbaar heeft bedoeld.
Want de scherpte, waarmede gewetenlooze ban
kiers hier worden gegeeseld (o.a. door een op
vallende verschijning, waarvan de gelijkenis met
madame Hanau aan duidelijkheid niets te wen
schen overlaat) wordt aanzienlijk getemperd
door het leed, dat Rotchild, van zwerver een
groot man geworden, te dragen krijgt, een lied
dat zijn oorzaak vindt in de belangstelling, die
den roem zoo hinderlijk vergezellen kan en in
de afwijzende houding van een lief secretaresje,
dat door Rotchild van de straat was opgeraapt
en dat den leeghoofdigen bankierszoon boven
den goeierd-op-leeftijd verkiest. Hoe vluchrig
en teer loopt deze liefdesgeschiedenis door de
film heen. Zij begint met een gevoel van mee
warigheid, als de zwerver haar in kommervolle
omstandigheden op het politiebureau ontmoet.
Het ontwaakt bewuster, als de aanzienlijke
Rotchild haar als secretaresse in dienst neemt,
zonder dat zij hem herkent. Maar wanneer hy
zich als zwerver openbaart, en haar vraagt wien
zij hebben wil den millionnair of den zwerver en
zy hem eenvoudig antwoordt: „Ni l'un, ni
l'autre" dan dringt het pas tot hem door, dat
hy op zyn leeftijd te veel vroeg van het jonge
ding. Maar dan is verder ook slechts één schur
kenstreek van zijn compagnons voldoende om
hem te doen besluit den heelen boel er bij neer
te gooien, een zelfmoord te simuleeren en de
gekelderde aandeelen van zijn bank op te koopen
om schatrijk in zijn zwerverspakje terug te kee-
ren. Gedrieën blijven ze over: hij, zijn oud
collega en secretaris „Flip" en het meisje, dat
van haar liefde voor den jongen nietsnut ge
nezen werd.
Men kan Gastyne het verwijt maken, dat hij
een enkele maal te veel aan tooneel en spel
dacht inplaats van aan een filmische interpre
tatie, doch deze tekortkomingen vergeet men
gemakkelijk door den goeden smaak, waarvan
onze film vol is en die spreekt uit de wijze,
waarop voornamelijk Rotchild en, voortreffelijk
op het derde plan, het vrouwelijk wezentje in
het geheel figureeren
Eindelijk weer eens een nobele film, die ie
dere filmvriend zal willen zien, die zonder op
hef werd gemaakt en die behoort tot de zeer
zeldzame soort, waaraan de humor niet onop
gemerkt voorbij ging. Dbg.
Spreekuur dagelijks
van 2-5 en 7-9 uur
Binnen enkele dagen kunnen wij hier ter
plaatse de komst tegemoet zien van een de:
monstratie - autodie door de fabriek van
Maggi's .Voedingsmiddelen te Amsterdam is
uitgerust als een rijdende keuken.
Bereidwillige dameshanden zullen iedereen,
die daarin belang stelt, de bekende Maggi's
Soepen en Bouillon laten proeven, welke in
deze model-keuken klaar gemaakt worden. En
komt u niet naar den auto, dan komen de kook-
leeraressen gaarne tot u om u met soep en
bouillon en practische raadgvingen van diensr,
te zijn.
In verschillend plaatsen van ons land is dit
nieuwe Maggi-snufje met enthousiasme be
groet en blijkt deze propaganda zeer in den
smaak te vallen.
Is het eigenlijk nog noodig onze lezeressen
en ook de lezers aan te raden om eens een
kijkje bij deze eerste klas keuken te nemen?
Wij veronderstellen, dat de inrichting van
den auto alleen reeds een prikkel is om eens
polshoogte te gaan nemen.
De Staatscourant bevat de statuten van de
N.V. Eerste Nederlandsche Roolegerfabriek, ge
vestigd alhier.
HAARLEM Noord - TEL. 16726
berekent thans nog voor 'n geh.
met garantie
P ij n 1 o o s trekken inbegrepen
22 karaats goud
Pijnloos trekken van tand of kies L50
Spreekuur ALLE werkdagen van 912
en van 14 uur. Zaterdags van 912 uur.
Avondspreekuur: Maandag, Dinsdag,
Woensdag en Donderdag 79 uur.
BESLIST pijnlooze behandeling door
Nederlandsch en Amerikaansch Tandarts
Als we nagaan wat er in het begin van
de zestiende eeuw, het glanstydperk van
de Europeesche houtsnede, in de centra
Augsburg en Bazel werd gemaakt en we zien
dan in den kunsthandel Buffa, aan de Kal-
verstraat te Amsterdam, van Hans Burgkmair
den ganschen cyclus „De Triomf van Keizer
Maximiliaan", gelooven we een oogenblik voor
het hoogste te staan dat werd bereikt. Waar
vinden we zulk een oer-krachtigen geest, naast
zulk een technisch raffinement? Men mag
echter geen enkel element verwaarloozen bij
de beoordeeling van de waarde van een kunst
werk en we denken eraan, dat Albrecht Dürer
in sommige houtsneden dieper, algemeener de
menschenziel en het menschenlot heeft gepeild.
Is Burgkmair de meesterlijke chroniqueur van
zijn tijd, Dürer heeft grooter zienersgaven.
Maar verder past ons niets dan bewondering
voor dit voornaamste houtsnee-werk van
Schongauer's, des ouden Holbein's en Dürer's
leerling. Hij heeft er zijn „Tumierbuch" en
zyn talrijke zedeprenten in overtroffen.
Wellicht heeft Burgkmair in zijn houtsne
den meer bereikt dan in zijn schilderijen.
Staat men bijvoorbeeld te München voor zyn
Sint Jan op Patmos, dan waardeert men den
sterken geest, de fonkelende kleur, maar be
speurt een verzorging van het détail en
soms ten koste van het totaal der compositie
die een teekenachtigen indruk maakt. Men
heeft het gevoel, dat dit werk aanstonds in
houtsculptuur kan worden „umgewertet", zon
der dat het wezenlijk verandert. Zijn disposi
tie voor de vast beheerschte lijn en voor de
houtsculptuur is als het ware aangeboren.
Burgkmair was een der kopstukken van de
Augsburgsche school en een der eersten van
degenen die planmatig naar Italië trokken,
om vandaar den Renaissance-geest mee te
brengen. Hij is prachtlievend, gelijk Carpac
cio, hij kreeg gevoel voor het ruimtelijke. Me
de door zijn invloed werd Augsburg de voor
uitgeschoven post der Renaissance in Zuid-
Duitschland. De Fuggers, rijke kunstbescher
mers, gaven er den toon aan en voerden een
weidschen staat, Keizer Maximiliaan verbleef
er gaarne en gaf natuurlijk prachtige opdrach
ten aan de kunstenaars, die met plezier zijn
roem verbreidden wanneer zij daarbij gele
genheid hadden te werken in het materiaal dat
hun lief was.
Burgkmair heeft een zestal jaren, van 1512
tot 1518, rechtstreeks in dienst van den kei-"
zer gestaan. In den laatsten tijd van deze pe
riode sneed hij zijn „Triomf", een ongemeen
weidsche verbeelding van een optocht, waarin
Keizer Maximiliaan is omgeven door al zijn
rijksgrooten, leenmannen en verslagen vijan
den. Albrecht Dürer had eerst twee-en-negen
tig ontwerpen geteekend voor een Triomfpoort,
versierd met portretten en allegorieën, waar
de keizer doorheen zou rijden. Door tal van
helpers, waarbij Altdorfer en Andreae, werden
zy in hout gesneden. Toen maakte Dürer de
miniaturen voor een manuscript, te vinden in
de Weensche staatsbibliotheek, dat door Kei
zer Maximiliaan persoonlijk werd gedicteerd
aan, en opgenfeakt in samenwerking met zijn
secretaris Treytzsaurwein, waarin de optocht
zelf werd beschreven. Naar deze indicaties heeft
Hans Burgkmair zijn tachtig houtsneden ge
maakt.
De volledige reeks, die men thans op de
boven-achterzaal bij Buffa vindt, is afkom
stig uit de collectie van Sir Edward Poynter,
in leven president van de Royal Academy te
Londen, die er zijn bibliotheek mee had ver
sierd. Zij biedt een zeldzaam ryk gezicht en
men weet niet wat meer te bewonderen, de uit
bundige fantasie van den houtsnijder, die toch
nergens banaal wordt, of de kracht en vastheid
waarmee hij zijn lijnen, zijn lijnen die gaan
van de stevigste partijen tot het fijnste détail,
in het hout zette. Ook Burgkmair zal zijn
helpers hebben gehad, maar dit doet niet af
aan zijn verdienste, aan zijn magistrale con
ceptie en het doorvoeren van zyn boeienden
geest in het oneindig genuanceerde geheel.
Daar gaan ze, de troepen van vaandeldragers
en trompetters, van trommelslagers en fluitis
ten, de wagens met kerkelijke en wereldsche
muzikanten, het narrenschip en het getrokken
orgel, de ridders en de lansknechten, de ossen
en dromedarissen, de jachtstoeten met beren,
herten, ganzen en valken, de grooten van het
rijk, de verslagen vijanden, en ten slotte de
keizer zelf op zijn praalwagen. Bij de vroolijke
groepen waaien de guirlandes, de vaandels en
wimpels vroolijk en frivool, bij de groepen die
reden hebben tot treurnis, ontvangen zelfs die
doode dingen een droeve expressie. Alles is
groot gehouden en monumentaal, maar toch
oneindig afwisselend. Er zyn geen twee vaan
dels die op eendere wijze naast elkaar worden
gedragen, geen twee muzikanten die hun in
strument op eendere wijze vasthouden. Ge
laatsexpressies zijn drastisch en dier-silhouet-
ten met verfijning gedaan, maar toch is er
overal breedheid, weidschheid, grootsche bun
deling. Er zit een geweldige, feestelijke vaart
in dien stoet, met het geharnaste, het welbe
wuste, gaat een machtig gevoel voor goeden
sier en ook voor humor samen. Vorsten en ar-
tisten waren „geworteld" in dien tijd.
De „Triomftocht van Keizer Maximiliaan"
geeft te zien een prachtige vermenging van
stoeren noordelijken geest met zuidelijk gevoel
voor het weidsche en opgetogene. Burgkmair
gaf er een kroniek van zijn tijd in, op een
wijze die voor volgende tijden vol belang is.
Zouden ónze „kronieken", in de technieken van
ónzen tijd, het even lang uithouden?
JAN ENGELMAN
Bovengenoemde vereeniging viert ajs. Zater
dag haar eersten lustrum in het gebouw acn
de Zomervaart met medewerking van de be
kende Hollandsche humoristen Gerard en Pie-
ter de Vos.
Het muzikale gedeelte van dezen avond zal
worden verzorgd door het bekende „La Argen-
tini-Band", onder leiding van den beer Ruve-
ner.
