Duitsche Geloofsbeweging zoekt Staatserkenning A De strijd tegen Doumergue Het nieuws van heden HET „RECHT" DER DERDE CONFESSIE Lamoureux over het goud-blok Sarraut grijpt in Japansch schip gezonken? GEEN VOEDSELTEKORT IN DUITSCHLAND P. A. M. KAT DE BAROMETER BBT MAN'VANDEVENTER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling ZONDAG 30 SEPTEMBER 1934 Ochtendblad „Het positieve Christendom der nazi's is een vaag en be denkelijk ding" Verkeerd beroep op gewetensvrijheid Het Weer IIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIhiij^ =j Verwachting: Zwakke tot matigen Zui- jg delijke tot Zuid-Oostelijken wind, meest licht tot half bewolkt, aanvankelijk droog weer, behoudens geringe kans op onweer in het Westen; iets koeler over ig dag. HOE LAAT AAN TAFEL? Zal Polen ach er ook bij aansluiten? Nieuwe maatregelen bij de politie I 1 BOSTEfttlNNEN Socialisten en communisten zullen groote betoogingen houden tegen de hervormings plannen Nederlaag voor Léon Blum 171 passagiers zouden zich aan boord bevinden In de Nenijto-hal in de Maasstad wordt momenteel een damesteurs gehouden. Een kijkje op de stands Het oogst-dankfeest Voorbereidingen in vollen gang Het Litausch bewind in Memel Dertien geestelijken uitgewezen Léon Blum Alleen is er gebrek aan veevoeder dat uit het buitenland moet worden ingevoerd Hoe komt men aan geld Nieuwe arrestaties in Lindbergh-affaire De langgezochte „John" gevonden? DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN Von Papen te Boedapest ACCOUNTANTSKANTOOR NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 18970 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek (Van een bijzonderen correspondent) Er is reeds heel wat sprake geweest over de z. g. „Duitsche Geloofsbeweging". Om een juist beeld te hebben van de beteekenis dezer Duitsche Geloofsbeweging, dient men het antwoord te weten op drie vragen, welke men zich .omtrent haar, in hoofdzaak kan stellen. De eerste vraag luidt: „Wat is de inhoud van het geloof, dat deze beweging verkondigt en propageert?" De tweede: „Wat is het practische naaste doel, waarnaar deze beweging thans hoofdza kelijk streeft?" De derde: „Hoe is de actueele positie van de Duitsche Geloofsbeweging in den totalitairen nationaal-socialistischen staat van Hitier?" Met de eerste vraag heeft men zich reeds meermalen bezig gehouden. Voor den katholiek is het oordeel, dat hij aan de hand van de uit eenzettingen over den inhoud van dit geloof, resumeerend afgeeft: de Duitsche geloofsbewe ging is een modern Germaansch heidendom, waarbij in het middelpunt der vereering. om niet te zeggen: aanbidding, wordt gesteld de al- en oerziel van het Germanendom, welke ziel goeddeels samenvalt met het ras, in zijn abstracte, super-individueele beteekenis. Het is dus niet zoozeer, dat de aanhangers van dit geloof vreemde goden voor oogen heb ben, als wel zichzelven. Het spreekt vanzelf, dat andere rassen dan het Germaansche. hun al- of oerziel tot voorwerp van goddelijke ver eering moeten nemen. Het is een consequentie dezer geloofsleer, dat ieder ras zijn eigen God heeft, wat wil zeggen: zijn eigen God is. Wij willen ons hier echter niet nader bezig houden met datgene wat de begrippeninhoud van dit „geloof" is, merkwaardigerwijze ver oordeelt deze beweging zich als onzin door het woord „geloof" op zich toe te passen, wijl van haar presumpties niets wetenschappelijk vaststaat of wetenschappelijke waarschijnlijk heid heeft, terwijl dit „geloof" zich op geen enkele geloofwaardige autoriteit kan beroepen daar deze begrippeninhoud nog altijd uiter mate vaag en verward is precies zooals de Duitsche wijsbegeerte (n). Inderdaad is het door de Duitschers beoefen de subjectieve denken een der oorzaken, zoo tenslotte niet de hoofdoorzaak, waarom de ove rige Westersche wereld, waar het objectief den ken der scholastiek óf veeleer invloed kreeg óf dezen invloed nooit geheel verloor, Duitschland in zijn „Sturm und Drang" zoo moeilijk be grijpt. Het naaste doel is op het oogenblik, door den staat erkend te worden als Derde Confessie en dan als de gelijkberechtigde te staan naast de beide christelijke Kerken. Duidelijker is de Duitsche geloofsbeweging in het negatieve deel harer leer, de ontkenning en bestrijding van het christendom. Zij is hier in zeer agressief, zoo agressief en vaak zoo grof is haar agressiviteit, dat menig christen en vooral menig katholiek in Duitschland zich de vraag stelt, of soms de godslasterlijkste pro pagandisten van de voormalige „goddeloo- zenbeweging" in de Duitsche Geloofsbeweging het podium hebben gevonden, van waaraf zij, ongestraft door de nat.-socialistische leiding, hun strijd tegen christendom en God kunnen voortzetten. Zooals vele aanhangers van het communisme welwillende opname vonden in de gelederen der stormtroepen, ten tijde dat Röhm dezer commandant was. Dit werpt een eigenaardig licht op de verdienste, welke het nat.-socialisme voor zich opeischte en waar mede het de toen nog noodige sympathieën de volksstemmingen van October 1933 en van Augustus 1934 hadden nog niet plaats gehad van christelijke zijden hoopte te verwerven. Wat nu de tweede en derde der bovengeschre ven vragen betreft, hierop moge het volgende eenig, zij het nog onvolledig antwoord geven. Het naaste doel der Duitsche geloofsbe weging is voor het oogenblik, door den staat er kend te worden als derde groote confessie en dan als gelijkberechtigd te staan naast de beide christelijke kerken, de katholieke en de Evan gelische. Daarop is thans het streven der lei ding gericht, meer dan op proselytenmakerij op groote schaal. Om dit streven staat thans een strijd te ont branden tusschen de Duitsch-geloovigen eener- zijds en de Katholieken en oppositie-protestan ten anderzijds. De Katholieken beroepen zich op verkla ringen van Hitier zelf, volgens welke het nationaal-socialisme op den bodem staat van een positief christendom. Hun redeneering is logisch en onweerlegbaar. Indien, zooals Hitier zegt, het nat-socialisme op den bodem staat van het positief christendom, wil dat zeg gen dat de nationaal-socialistische staat po- sitief-christelijk is. Een poaitief-christelijke staat kan nooit officieel godsdiensten erkennen, welke alle christendom ontkennen en bestrij den. De Duitsche geloofsbeweging bestrijdt alle christendom. De nat.-socialistische staat, welke positief christelijk is, kan dus de Duitsche ge loofsbeweging niet officieel erkennen. Ziedaar in al zijn eenvoud het syllogisme, waar de Duitsche geloofsbeweging geen speld kan tusschen krijgen. Wat doet zij nu? In zijn Hamburger rede heeft Hitier gezegd: „De nationaal-socialistische staat spreekt zich uit voor het positieve christendom. Het zal mijn oprecht streven zijn, de beide groote chris telijke confessies in haar rechten te bescher men." De rede, welke het hoogtepunt vormde op de Saarbetooging van Ehrenbreitstein bevatte een volgenden passus: „Het nat.-socialisme is noch anti-christelijk, noch anti-godsdienstig, maar het staat integendeel op den bodem van een werkelijk christendom." Het zijn deze twee passages, op welker oogen- schijnlijk overduidelijken, ondubbelzinnigen zin, van katholieke zijde bovenweergegeven syl logisme wordt opgezet. De Duitsch geloovigen geven echter aan deze woorden een anderen uitleg, volgens welken de zin der woorden bovenal tactisch zou zijn geweest, niet principieel. Hitier wilde met deze woorden zich richten tot het buitenland, dat in zijn pers zou berichten dat het nat.-socialisme brutaal en systematisch het christendom in Duitschland onderdrukte ten gunste van andere godsdienstige bewegingen. Men mag er benieuwd naar zijn, wat de hooge nat.-socialistische autoriteiten voor aanmerkingen zouden maken of voor maatregelen nemen, indien de Duitsche katholieken eens aan Hitiers boven geciteerde woorden een uitleg van tactischen zin zouden geven, b.v. dezen tactischen zin. „Toen Hitier zijn Hamburger rede hield, maakt hij propaganda voor het plebisciet van 19 Augustus, dat hem als staatshoofd moest bevestigen. Hij vischte toen naar de stemmen der katholieke en protestantsch-geloovige on derdanen. „Toen Hitier zijn rede te Ehrenbreitstein hield maakte hij propaganda voor den terug keer van het Saargebied tot Duitschland, tot het nat.-socialistische Duitschland. Hij moest de in hoofdzaak katholieke bevolking, die ver ontrust was, haar rust weergeven." In het buitenland is deze interpretatie aan zijn woorden ook inderdaad gegeven. In Duitsch land mogen de katholieken het niet openlijk verkondigen, indien zij hielden, dat er aan die interpretatie iets juist kon zijn. Zulke ka tholieken zijn er, mèèr dan Hitier lief moet zijn. De Duitschgeloovigen hebben nog een ande ren pijl op hun boog, dien zij afschieten, om den voor vele in Hitier geloovende katholieken als het daglicht zoo klaren zin van diens woorden te ontzetten. Zij zeggen, dat onder positief christendom heel eenvoudig werken te ver staan zijn, zooals de nat.-socialistische partij en staat verrichten, o.a. bestrijding der werk loosheid en het winterhulpwerk. Nog onlangs heeft, meen ik, Rosenberg, het „verstand" der partij, zulks in het openbaar verkondigd. De Duitschgeloovigen zijn verder van opinie, dat de n. s.-staat zelf moet uitmaken, wat hij on der positief christendom wenscht te verstaan. Is de n.s.-staat ook van die opinie. Wat ook niet nalaat het vertrouwen der ka tholieken, niet in de logische juistheid van het boven weergegeven door hen opgezette syllo gisme, maar in den invloed van die juistheid op de werkelijkheid, eenigszins te schokken, is een tweede syllogisme. Het luidt aldus. Indien het nationaal-socialisme iriderdaad op den bodem van een positief christendom staat, dat kunen ook slechts positief-christenen nat.- socialisten, a fortiori nat. socialistische leiders, zijn. Welnu, Rosenberg o.a. is geen positief- christen, integendeel hij is een bestrijder van alle christendom. Rosenberg o.a. kan dus geen nationaal-socialist, a fortiori geen nat socialis tisch leider zijn. Rosenberg is echter wèl een nat.-socialistisch leider. Behalve leider der buitenlandsche poli tiek der partij, heet hij zelfs de exponent te zijn van de zuivere nationaal-socialistische we reldbeschouwing. Uit alles blijkt dus, dat het door Hitier be weerde positieve christendom van het nat.-so cialisme een hoogst vaag en bedenkelijk iets is, en dat de strijd der katholieken tegen de Duit sche geloofsbeweging, staande op Hitiers posi tief christendom, op een zeer slappen grond staat. Voor wat nu de huidige practische positie der Duitsche geloofsbeweging aangaat, deze schijnt thans nog in het defensief. Zij beklaagt er zich althans over, by de meer plaatselijke autoritei ten zoo ongeveer het tegendeel van sympathie te vinden zooals zij ook klaagt over den invloed der christelijke kerken. Voor beide klachten meent zij aanleiding te vinden in de materie der benoemingen, vooral van onderwijzers en onderwijzeressen, waarvan gewoonlijk volgens de meeste landswetten verlangd wordt, dat zij tot één van beide christelijke erkende confes sies behooren. De geloofsbeweging doet thans dan ook een beroep op de gewetensvrijheid. Verdere vooruitzichten: nog weinig of E: geen regen; iets koeler. illllllllllllinillllllllllllllllllllllllll!lllll!lllllllllllllllllllllllllllllllllllli= PARIJS, 29 Sept. (Reuter). Tijdens een gis teren gehouden receptie, sprak de minister van Handel, Lamoureux, o.a. ook over het van den Belgischen minister van Buitenlandsche Zaken, Jaspar uitgegane denkbeeld van een blok der goudlanden. Lamoureux had, naar hij verklaarde, ge wezen op de moeilijkheden en de voordeelen van een dergelijk plan. Tijdens de conferentie die door Frankrijk, België, Nederland. Zwit serland en Italië te Genève op instigatie van Jaspar is belegd, heeft men een en ander na der besproken. De eerste zitting heeft slechts gediend voor gedachtenwisseling doch de tweede zitting heeft reeds practische resultaten opgeleverd. Gemeenschappelijk hebben de genoemde lan den de verklaring afgelegd, dat men den gou den standaard trouw zou blijven; overeengeko men werd tevens uit de vertegenwoordigers dezer landen een commissie te vormen, die zich bezig zal houden met de bestudeering der verhoudingen tusschen de goudlanden. Voorts heeft men besloten in de tweede helft van October te Brussel wederom bijeen te komen, teneinde het vraagstuk nader on der de oogen te zien. Lamoureux heeft er verder nog op gewezen, dat een eventueele latere toetreding van Polen tot het goudlanden-blok niet als een verras sing mag worden beschouwd. Deze mogelijk heid heeft men reeds besproken, doch beslo ten werd, in de conferentie voorloopig alleen de goudlanden op te nemen, die in West- Europa gelegen zijn, en aan zekere voorwaar den voldoen. Zoodra echter algemeene richtlijnen zijn vastgesteld, zal men Polen zeker tot toetreding uitnoodigen. PARIJS, 29 Sept. (V.D.) De zorgeloosheid van vele politiechefs, vooral wat betreft het over laten van zaken aan hun ondergeschikten heeft de minister van binnenlandsche zaken, Sarraut. tot nieuwe maatregelen genoopt aangaande de inrichting der politie. In een circulaire, welke naar alle prefecten van politie en directeuren van de „Sureté Na tionale" gestuurd is, en waarvan wij reeds mel ding maakten, worden de schandalen opge noemd, welke den laatsten tijd bij de politie hebben plaats gehad. „Het is haast niet meer mogelijk," zegt Sar raut, „om de goeden van de kwaden te onder scheiden." Daarom zijn de volgende maatregelen geno men: 1. Commissarissen van politie moeten van Fransche Nationaliteit zijn en een smetteloos verleden hebben. 2. Officieren van de judicieele politie moe ten zich aan een examen onderwerpen, ten einde alle corruptie bij hun benoeming te voor komen. 3. Er zal een strenge discipline bij de politie heerschen. •»88wW«S»l8"^ w: - Een der gedekte tafels van de ten toonstelling, welke in de Bijenkorf te Rotterdam wordt gehouden PARIJS, 29 Sept. (Per tel.) De afgevaar digden van de socialistische en communis tische partijen hebben een gemeenschap pelijke vergadering gehouden, teneinde te beraadslagen over de te voeren actie in \erband met de hervormingsplannen van president Doumergue. Zoowel de communist Cachin als Léon Blum waren aanwezig. Besloten werd vanaf 13 October in geheel Frankrijk „populaire demonstraties" te houden. Heftige incidenten deden zich ter vergade ring voor. De communisten eischteD dat groote straatbetoogingen zouden gehouden worden c.a. bij de hervatting der parltmentaire zitting. Léon Blum prefereerde meetings in besloten zalen hoofdzakelijk in socialistische steden, on der de bescherming der gemeentelijke politie. De communisten bestreden dit voorstel en dreigden de vergadering te verlaten, indien hun standpunt niet werd aanvaard. Léon Blum streek tenslotte de vlag. Vanaf 13 October zullen dus groote revolu- tionnaire betoogingen worden gehouden, welke thans reeds worden voorbereid. TOKIO, 29 Sept. (Reuter). Volgens nog on bevestigde geruchten is het Japansche stoom schip „Tajan Maroe" bij Dagoesjan door on bekende oorzaak gezonken. Het stoomschip, dat slechts een zwakken radio-zender aan boord had, zond S.O.S.-seinen uit, die werden opgevangen door een Japan- schen torpedo-jager en een mijnenlegger. Deze beide oorlogsschepen zijn te hulp gesneld. Volgens eveneens onbevestigde berichten be vonden zich op het schip 171 passagiers, o.w. 120 Mandsjoerijsche arbeiders, die zouden wor den aangesteld bij den aanleg van een nieuwen weg bij Dagoesjan. DE BUECKEBERG, 29 Sept. (V.D.). Men is druk bezig met het treffen van voorbereidingen voor het oogst-dankfeest, dat morgen op den Bueckeberg zal worden gevierd. Vanmiddag is ook rijksminister dr. Goebbels hier aangekomen. In de afgeloopen week is door het Litausche directorium aan 13 geestelijken de verblijfsver gunning in het Memelgebied opgezegd. Onder hen was één katholiek geestelijke, de rest waren Evangelisch. Als motief wordt opgegeven politieke agita tie tegen den Litauschen Staat. De meeste der uitgewezen geestelijken waren Rijksduitschers, verder één Pool en één Roemeen. Het directorium voor het Memelgebied heeft een nieuwe verordening over het schoolwezen uitgevaardigd. Indien de meerderheid der kin deren op een bepaalde school thuis Litausch spreekt, wordt voortaan het onderwijs in die taal gegeven. Van Duitsche zijde wordt als eisch gesteld, dat de ouders der kinderen daarover zeggings kracht hebben. Het komt namelijk in landelijke gemeenten veelvuldig voor, dat de ouders een Duitsche opvoeding hunner kinderen wenschen, ofschoon de moedertaal Litausch is. Dit ge schiedt dan meestal onder invloed van de dorps- intellectueelen, die Duitsch georiënteerd zijn. BERLIJN, 29 Sept. (Reuter). Volgens schat tingen van het Bureau voor marktonderzoek alhier is de vrees, dat er in den komenden win ter in Duitschland een aanzienlijk tekort aan levensmiddelen zal zijn, niet gerechtvaardigd. De oogst zal dit jaar ten gevolge van de droogte wel is waar minder opbrengen dan ver leden jaar, doch de zware regenval van den laatsten tijd heeft nog een groot gedeelte van den oogst dat men reeds verloren waande ge red. Het ergste is het tekort aan veevoeder. Dit is reeds voor vele boeren aanleiding geweest meer vee te slachten dan voor onmiddellijk ge bruik noodig was. Men verwacht echter dat het grootere aanbod van vleesch dezen winter goed van pas zal komen. Het tekort aan veevoeder zal daarentegen een ongunstigen invloed heb ben op het aanbod van melk, kaas, eieren en vooral van vetten, waarvan de verkoop reeds van regeeringswege wordt gecontroleerd. Dein- voer van deze artikelen zal waarschijnlijk hoo- ger moeten worden. Van erwten, boonen, linzen zal de invoer even hoog moeten zijn als in voorafgaande jaren. Het tekort aan fijnere groenten zal moeten worden gecompenseerd door de ruwere soorten, zooals kool en wortelen, waarvan de hoeveel heid waarschijnlijk voldoende zal zijn. De oogst van de voornaamste producten graan en aardappelen, acht men, althans voor men- schelijk gebruik, volkomen toereikend. Men heeft nog geen voorstellen gedaan omtrent de wijze, waarop men tegemoet wil komen aan het te kort aan veevoeder, doch vermoedelijk zal men zijn toevlucht moeten nemen tot invoer, het geen het deviezenvraagstuk natuurlijk nog moeilijker zal maken. In een artikel onder den titel „Hoe komt Duitschland aan geld?" schrijft dr. Jiri Hejda in de Praagsche „Vecerni Ceské Slovo": Duitschland gaat van de eene feestelijkheid en betooging naar de andere. De vlaggen worden van de huizen nauwelijks meer omlaag gehaald en daarbij zinkt het geheele economische leven van Duitschland in een bodemloozen afgrond. Men vraagt zeer dikwijls of er in Duitschland inflatie zou komen. De inflatie is er echter reeds lang en de markt is al lang gedevalueerd. De officieele koers wordt kunstmatig met alle te bedenken middelen gehandhaafd, een koers, die op hetzelfde oogenblik zal instorten, waarop de Rijksbank den vrijen handel met de Mark zal toelaten." NEW YORK, 29 Sept. (V.D.). In verband met het onderzoek tegen Hauptmann hebben nieuwe arrestaties plaats gehad. Zoo zou ook een vrouw door de politie naar New York gebracht zijn. Van meer gewicht lijkt echter de arrestatie van een man en een vrouw uit Chicago. De politie is van meening, dat men bij den man te doen heeft mat een zekeren langgezocüten ,John", die betrokken zou zijn geweest bij het in ontvangst nemen van het losgeld. De ge arresteerde verklaart echter James Bowman te heeten. Hij heeft toegegeven, dat hij een tucht huisstraf van eenige jaren heeft ondergaan. Bij de treinramp te Warrington zijn 10 perso nen gedood en 20 gewond. Heden wordt in Duitschland het oogst-dank feest op den Bneckeberg gevierd. Verkeersvliegtuig in Kent neergestort. Vier in zittenden gedood. Petroleumbrand te Nienhagen (Hannover). Vijf arbeiders vermist. Lamoureux over het goudblok. Zal Polen zich er ook bij aansluiten? Geen voedseltekort in Duitschland; wel gebrek aan veevoeder. Steeds nieuwe arrestaties in de Lindbergh-af faire. Fransche socialisten en communisten organi- seeren groote betoogingen tegen Doumergue's hervormingsplannen. Ontzettende droogte teistert Ceylon. Japansch stoomschip met 171 passagiers aan boord gezonken? De heer J. B. Vesters eervol ontslagen als hoofdredacteur van „Het Huisgezin", in ver band met de overplaatsing van de „Volks krant" naar Utrecht. Bij de Na-Kaag zeilwedstrijden heeft Fenenga gewonnen in de U-klasse en Hans Nathan in de Regenbogen A. In een bijeenkomst van oud-strijders is te 's Gravenhage de Lombok-expeditie herdacht. Te Amponan zijn kransen gelegd op het Lom bok-monument en op het graf van wijlen gene raal Van Ham. Belangrijke vooruitgang bij den luchtdienst AmsterdamBatavia v.v. gedurende een tijd vak van tien jaren. De brand te Hilversum; bewijzen gevonden, dat de vergunning tot het vertoonen van de film verleend was. Verhooging van het premietarief bij de On gevallenwet met tien procent. Gauw aangebrand Of het jachtige leven van dezen tijd ertoe medewerkt zullen wij hier niet gaan onderzoeken, maar een feit is dat zeer vele menschen, zooals wij ze op straat ontmoeten gauw „aange brand" zijn. Men moet maar eens hooren hoe fietsers tegen elkaar te keer gaan indien de een den ander in de wielen heeft gereden. Met gezichten wit van nijd gooien ze elkaar wederkeerig de ruwste woorden naar het hoofd, blijven vaak nog een heelen tijd achter elkaar rij den om de scheldpartij zoo lang mo gelijk te doen duren. Als bezadigd en bezonken mensch zoo iets ziende en hoorende schudt men het hoofd over zulk een gebrek aan zelfbeheersching, over zooveel leelijks om zulk een nietig geval. Wanneer zullen de menschen toch eens verstandiger en kalmer, wanneer wat beschaafder worden? BOEDAPEST, 29 Sept. (Reuter De Duit sche gezant te Weenen, Von Papen, is gisteren per vliegtuig hier aangekomen om aan een jachtpartij deel te nemen. Von Papen is naar Boedapest gekomen op uitnoodiging van An dreas Mecser, een pro-nazi lid van het parle ment. OOSTERPARK 19 - AMSTERDAM - TEL. 53931 v muiiiiii ui li litry. Stand op Zondag 1 uur v.m.: 762 Vorige stand: 764

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1