STADSNIEUWS
J(cn oMjft oM:
WEDER
Mislukte overval
Prachtig legaat
Enkele minder bekende bloembollen
voor de kamer
Duitschland en de
H. Stoel
MARKTEN
ZONDAG 30 SEPTEMBER 1934
Verminderde zieken
fondspremie
Zijn Haarlemmers stijf?
Handgranaat doodt een
kapitein
Fransche landbouwers
betoogen
Het Duitsche Arbeids
front
De F. 36 weer thuis
Oplichter gearresteerd
te Weesp
Drie psychiaters onder
zoeken Hauptmann
Strikte objectiviteit van
het Vaticaan
Gaat 1 October in
Zij zingen en fluiten temidden der
wereldcrisis
EEN OUD, MAAR MOOI
GEBOUW
En een vergeten industrie
De industrie
ERNSTIGE AANRIJDING
FLORESSTRAAT
Geen voorrang verleend
Gevonden dieren en voorwerpen
Berichten opgenomen in een deel van ons
vorig nummer
AUGUSTUS GUNSTIG VOOR
IJSSELMEERVISSCHERS
VOOR UW,
CR. HOUTSTR.ie©
Op de Waddenzee
POGING TOT CHANTAGE?
Knoeierijen met kolenleveranties
in Indië
Poolsch multimillionnair laat zijn
vermogen na voor bestrijding
van kanker en t. b. c.
HET MOOIE NAJAARSWEER
Vooruitzichten nog gunstig
Reorganisatie beëindigd
CroydonSchiphol in 1
14 minuten
uur
Hij trachtte eigenaar van
drukkerij f 10.000 afhandig
te maken
De gematigde verklaringen der
Nazi's zijn alleen bedoeld om
de Saar-katholieken te
beïnvloeden
MGR. SEIPEL EN Dr. DOLLFUSS
Stoffelijk overschot bijgezet in de
Gedachtniskirche
Naar we vernemen, gaat de gemeentelijke
bijdrage in de ziekenfondspremie van werk-
looze leden die onder de crisispremierege
ling van de ziekenfondsen vallen en de
reductie op de premie van het ziekenhuis-
verplegingsfonds van deze leden op 1 Octo
ber in.
Wie nooit in Haarlem geweest is, spreekt
over de bevolking van de bloemenstad niet be
paald vleiend. Buitenstaanders meenen dat wij
hier den geheelen dag met lange, bleeke ge
zichten rondlooDen en een stalen snuit laten
zien als Frans Hals in het Florapark. Zij kwa-
lificeeren ons als een troep ontslagen begrave-
hen, onhandelbare lieden met een veront
rustende eigenwaan en zelfingenomenheid.
Het moge dan een juiste karakterbeschrijving
Van het verre voorgeslacht zijn, heden ten dage
wenschen we niet meer voor stijve portretten
te worden uitgemaakt.
Ik had een vriend uit Zuiderdreven op be-
zoek en deze oordeelde niet bepaald gunstig
over de Haarlemmers. Het woord „mummie"
heeft hij echter terug genomen.
Wij, sprak hij, wij met onze gastvrijheid, gul
heid, vroolijkheid, onbezorgdheid en humor le
ven toch heel wat gemakkelijker dan jullie.
Ik zag in, dat woorden weinig zouden baten
en ik besloot afdoende te bewijzen, dat mijn
vriend er glad naast was.
We zochten een druk punt in de binnenstad
op en dronken op het terras van een café een
geurig kopje thee.
„Je wilt de Haarlemmers leeren kennen?"
Hij knikte, in zijn oogen las ik tergende ironie.
Er passeerde een slagersjongen, die met een
heldere tenorstem het lied van de radijsjes uit
„Bleeke' Bet" zong. Een ober in onze nabijheid
verbleef neuriënd in de Jordaan; een pittig
fietsend meiske danste als het ware op haar
zadel en verkocht ook al radijsjes; de portier
van het café keek smachtend naar het haantje
van de Groote Kerk en tralalade als een tweede
Joh. Heesters de Ode aan den Westertoren.
De schim van Bleeke Bet waarde overal rond,
hield de Haarlemmers gevangen. In de verte
golfden witte en roode radijzen uit een radio,
uit de ingewanden van een kroegje klonk de
stem van Fientje de la Mar. In de Jordaan,
In de Jordaan! Ambtenaren liepen op de maat
van Bet's schlagers, de verkeersagent verraadde
het radijs-rythme in zijn armzwaaien, taxi
chauffeurs floten in koor het nieuwste liedje
„Ik wil gelukkig zijn".
Daar hoste een troepje kinderen op de maat
Van „In de Jordaan". En de heele omgeving
nam het feestlied over, éen oude heer werd er
opnieuw lenig van, een deftige bankier liet er
zijn cijfer-gedachten voor in den steek.
„ztfn wij Haarlemmers stijf?" vroeg ik mijn
vriend.
„Drie cente een bossie radijsneuriede hij.
Ik tikte hem op de schouders, hij bemerkte
niets.
„Op die eene kleine plek, zijn we allemaal
zoo gek
De man was weggevaagd van deze wereld. Ik
schudde hem door elkaar, hij floot zachtkens:
Ik wil gelukkig zijn, Ik wil dansen tot 'k niet
meer kan, En al word ik er draai'rig van, Dat
hindert niet, Dat hindert niet...."
Dan sprong hij op, sloeg mij op den schouder
en riep enthousiast uit: Jullie stijve, stalen
menschen? Je wordt hier besmet door den zang,
het levensoptimisme, de vroolijkheid. Iedereen
en alles blijkt hier te zingen. Wat een be
nijdenswaardige stad in de crisiswereld...."
„Wij willen gelukkig zijn!!"
Onlangs leidde mijn weg langs het Spaame
en tot „de Klimmende Leeuw" genaderd,
bemerkté ik een groote opening in den
reeds vroeger gehavenden, doch nog mooien
Hollandschen Renaissance-gevel. Intusschen
was er wat meer leven gekomen, in de brou
werij mag ik wel zeggen, want die is er al tien
tallen jaren niet meer. Die opening was een in
rijpoort voor de daar gevestigde garage.
Ik wees er boven reeds op: hier was vroeger
de bloeiende bierbrouwerij „de Twee Klimmende
Leeuwen" gevestigd. Er is een tijd geweest, dat
er langs het Spaame niet minder dan 39 groote
brouwerijen waren gevestigd. Wilt ge „de Twee
Klimmende Leeuwen" in haar glanstijd zien,
ga dan naar het gemeente-archief en vraag
haar die plaat en ge ziet een stuk oud Haarlem
op zijn schoonst. Maar laat ik nu vertellen wat
er van dien ouden 17en eeuwschen gevel nog
over is. Zoek dan no. 96. Een echty "«khuis-
gevel. Die werd gerestaureerd in 19u/. uumeiijk
vallen u in het oog de rondboog vensters en
ovale lichtopeningen met bergsteenen blokken.
De top is al lang weggebroken en ook de trapjes.
Ongeschonden is nog het fries met opschrift en
drie steenen. Er zijn twee cartouches met leeu
wenmaskers en een met het wapen van Gelder
land. Op den cordonband staat: Anno 1612.
Vrede Geeft Ons Godt. Om t' onderhouden zijn
gebodt. In Lande En Stede Godt Geef Ons sij
ewige vrede.
De steenen zijn met doorloopende lijst afge
dekt. Hierboven zijn vier luiken, halfcirkelvormig
getoogd, met hoekblokken, aanzet- en sluitstee-
hen en op de tusschendammen ronde openingen
met vier sluitsteenen. Op deze verdieping, door
«en cordonlijst gekroond, volgt dezelfde reeks
luiken en daarboven, weder gescheiden door een
cordonlijst, drie luiken, waarvan de assen over
eenkomen met die van de onderliggende penan
ten. We zeiden reeds, dat de kapgevel is gesloopt
en vervangen door een schuine afdekking en
gootlijst.
De gevel is dus uit de gouden eeuw, het tijd
perk van bloei. Niet alleen werd deze stad in
haar centrum na haar vergrooting d.d. 1672 ver
fraaid, verbeterd en hier en daar verbouwd,
maar haar vrijdom, het gebied buiten de grach
ten, werd ook meer en meer uitgebreid. Daar
door groeide ook het stedelijk vermogen. Deze
Uitbreiding van vermogen had men, zooal niet
geheel, toch voor het grootste gedeelte te dan
ken aan twee voorname oorzaken, n.l. aan het
groot aantal van laken-, linnen-, zijden- en
ahder weverijen en ten andere aan ,en getal
niet minder dan 50 en volgens anderen van
*2 brouwerijen. De fabrieken gaven aan vele
burgers en ingezetenen werk niet alleen, maar
waren ook oorzaak, dat een aanzienlijke menigte
vreemdelingen zich metterwoon hier neerzetten
om een ruim bestaan te hebben, wat ook zeer
goed gelukte.
Merkwaardig is uit dien tijd de eed, die de
Schepenen (Stadsrechters) moesten afleggen,
nL: Dat sij de Draperijl en Brouwneringe
scharpelijck ende naerstiglyck zullen onderhou
den en doen onderhouden. De brouwerij was
van niet minder belang dan de lakenfabricage.
Het bier, vanouds de geliefde drank der Bata
vieren en andere Germanen, bleef bij onze vooi -
ouders lang in gebruik en het was eerst in die
dagen, toen de koffie en thee, alom in zwang
geraakte, dat deze oudvaderlandsche drank niet
meer gedronken werd, dan door zeer weinigen.
Dat is dan ook de oorzaak, dat de brouwneringe
langzaam maar zeker te gronde ging. Sterk was
ook de handel in bier in die dagen en daar men
het Haarlemsche bier voor zeer goed hield, werd
het allerwegen verzonden.
Groot was ook de zorg, welke men van ouds
voor dezen hoofdtak van burgerbestaan droeg.
Ten bewijze daarvan diene, dat Hertog Albrecht
van Beieren, Graaf van Holland, bij een hand
vest het verkoopen en gebruiken van vreemde
bieren in Kennemerland verbood. Later strekte
Albrecht dit verbond over gansch Holland uit.
Walrave van Brederode vergunde aan de stad
in 1581, dat aan de Zuidzijde van den Zijlweg
geen bleekerijen zouden worden aangelegd. Dat
was om het vuile spoelwater, dat van die blee-
ken kwam. en het singel- en grachtwater op den
duur grondig bedierf. Geen wonder, dat Haar
lems roem begon te tanen. Maar men mag de
bleekerijen alleen de schuld niet geven. Hoe meer
inwoners toch, hoe meer afval en hoe troebeler
het water.
En toen men met schuiten het water voor het
bierbrouwen uit het Brouwerskolkje ging halen,
was het al te laat. De laatste brouwerij „het
Scheepje" is al begin dezer eeuw verdwenen en
toch werkte men al met water van de Amster-
damsche waterleiding sinds 1851.
B.
Zaterdagmiddag omstreeks 4 uur heeft in de
Floresstraat een ernstige aanrijding plaats ge
had tusschen een autobus van de Haarl. Broek -
way Maatschappij en den motorrijder H. uit
Spaarndam.
De bus kwam van den Rijksstraatweg en reed
naar het Spaarne, de motorrijder kwam uit een
zijstraat van de Floresstraat, de Tematestraat,
en wilde dwars oversteken.
Hij gaf aan de bus geen voorrang met het
gevolg, dat een botsing onvermijdelijk was.
Met een zeer ernstige beenfractuur werd hij
opgenomen en naar het ziekenhuis St. Joannes
de Deo vervoerd.
De duorijder kwam er zonder kleerscheuren
af, het motorrijwiel werd zwaar beschadigd.
Hartel Noormannenstraat 18 bakje; v. d. Ros-
teynen Oranjeboomstraat 147 boorden; Graal
Schouwtjeslaan 14 dop v. e. auto; P. Scholtsz
Preangerstraat 31 gewicht; Fennis Nieuwe
Raamstraat 15 hond; v. Bilderbeek v. Bersteyn-
straat 20 onderrokken; v. d. Eynden Vosmaer-
straat 23 muts; H. F. Gude Frederik Hendrik-
laan 112 ('s-Gravenhage) portemonnaie ma.;
Klabau Saenredamstraat 38 portemonnaie m. i.;
v. Gelder Bosch en Vaartstraat 9 idem; Koster
Korte Poellaan 25 B. idem; Witte Beelslaan 133
(Hoofdorp) idem; v. Wienen Spaarnwouder-
straat 45 pas N. O. I,; Weijers Colensostraat 53
rd portemonnaie; Bureau van Politie Smede-
straat rijwieltasch, muts, zakdoek, boekje,
handschoen, schoen; v. Steenwijk Santpoorter
straat 64 sleutel; Oud Middenl. 13 schoen; Ver
meer Thorbeckestraat 31 schoentje; Roosen
Barendsestraat 30 schoolschriften; E. Eijlders
Rozenhagenstraat 55 vulpen.
De afdeeling Visscherijen van het departement
van Economische Zaken deelt het volgende
mede omtrent de kustvisscherij en de visscherij
in het IJsselmeer.
De weersgesteldheid voor de uitoefening der
visscherij was in de maand Augustus over het
algemeen gunstig.
De geldelijke uitkomsten der visscherij in de
Waddenzee en het niet-afgesloten gedeelte van
NAAR
de Zuiderzee, het IJsselmeer en de Zuid-Hol-
landsche stroom en zeegaten waren beter, in de
Lauwerzee en den Dollart daarentegen slechter
dan in Augustus van het vorige jaar.
De hoeveelheid en opbrengst der aangevoerde
visch bedroeg n.l. volgens voorloopige opgave
in de Waddenzee en het niet-afgesloten gedeel
te van de Zuiderzee 2.443.430 (2.258.010) kg en
f19.906 (f12.235), in net IJsselmeer 624.272
(628.466) kg en ƒ263.528 (250.807).
In het IJsselmeer verliep de aalvisscherij met
kwak- en dwarskuil zeer bevredigend. Met o al-
hoekwant werd, behalve in de nabijheid van
Schokland en Vollenhove, een loonend resultaat
behaald. Met de aalfuiken werd nog zeer wei
nig aal gevangen. De botvisscherij met staande
netten verliep zeer ongelijk. Bij het Enknuizer-
zand, de Kreupel en het Vrouwezand, werden
goede vangsten gemaakt; in het Hoomsche hop
waren zij matig en overal elders over het alge
meen weinig loonend. In de kuilnetten werd
weinig bot medegevangen, terwijl met bot-
sleepnetten slechts door een enkel span werd
gevischt.
In de Waddenzee en het niet-afgesloten ge
deelte van de Zuiderzee werd met een 10-tal
kommen gevischt. De vangsten bestonden hoofd
zakelijk uit bliek, welke gerookt werd. Enkele
dagen werd zeer veel bliek gevangen. De aal-
fuikenvisscherij leverde nog zeer geringe vang
sten op. De botvisscherij met staande netten
was, evenals die met het botschutwant, goed
loonend. Tevens werd nog door een 30 40
vaartuigen met de peur op bot en aal gevischt.
Het resultaat was, wat de bot betreft, niet slecht.
Van de perceelen werden 250 balen groote mos
selen afgevischt, terwijl aan het einde der
maand de visscherij op consumptiemosselen van
de natuurbanken een aanvang nam. De vissche
rij op mosselen voor eendenvoeder' werd in den
zelfden omvang als de vorige maand voortge
zet. Op alikruiken werd slechts door enkc-le
vaartuigen gevischt. De vangsten waren gering.
WEENEN, 29 Sept. (V. D.) Volgens een offi-
cieele mededeeling heeft op het schietterrein
bij Graz een ongeluk plaats gehad bij een oefe
ning met handgranaten. Een kapitein werd doo-
delfjk gewond, een luitenant werd ernstig ge
wond, terwijl twee minderen licht werden ge
wond.
BATAVIA, 29 Sept. (Aneta). In verband met
het reeds gemelde bericht omtrent de verzege
ling van kranen, toebehoorende aan een kolen-
firma te Tandjong-Priok, wordt gemeld, dat,
naar bewering, manipulaties zouden hebben
plaats gehad, waardoor aan schepen, welke van
genoemde firma kolen afnemen, onderwicht? zou
zijn geleverd. Naar aanleiding van deze bewe
ringen besloot de Justitie, tot verzegeling van
een der kolenkranén van de we'll-Indische Steén-
kolen Handel Mij. te Tandjong-Priok.
Het onderzoek, dat aan het rollen is gebracht
door publicaties in het „Nieuws van den Dag
v. N. I." te Batavia, geschiedde naar aanlei
ding van een anoniem schrijven en mede nadat
kolen geleverd waren aan een Engelsch stoom
schip.
Door dit schip waren 400 ton kolen besteld,
doch het schijnt dat slechts 380 ton werd ge
bunkerd, welk feit werd geconstateerd en waar
na onmiddellijk werd ingegrepen.
De voorloopige indruk is dat het hier een
systeem betreft dat alleen op bascule-afnemers
zou worden toegepast en dat reeds gedurende
geruimen tijd in zwang zou zijn. Tevens is de
indruk dat dit systeem aan de leiding van de
N. I. S. H. M. niet onbekend zou zijn.
De verhoeren van verschillende personen en
een verder uitgebreid onderzoek worden voort
gezet, terwijl de boeken bij den Gouvemements
Accountantsdienst in onderzoek zijn.
De Officier van Justitie deed een waarschu
wing toekomen aan de verschillende plaatsen,
waar agenten van de N. I. S. H. M. zijn ge
vestigd. Inmiddels heeft ook bij het agentschap
te Soerabaja een boekonderzoek plaats gehad.
De leiding van de N. I. S. H. M. te Batavia
ziet de geheele affaire slechts als een poging tot
chantage, uitgeoefend door een ontslagen em
ployé. Men wacht met vertrouwen den uitslag
van het onderzoek af. Inmiddels is de verze
gelde kraan weer vrijgegeven.
Zaterdagnacht omstreeks twee uur hebben te
Roermond twee gemaskerde mannen een over
val gepleegd op den 47-jarigen nachtwaker van
de chemische fabriek, J. van Montfort.
Er ontstond een hevige worsteling. De nacht
waker stelde zich uit alle macht teweer, zoodat
de bandieten met achterlating van twee petten,
een touw en een dekkleed, de vlucht moesten
nemen. De politie heeft een uitgebreid onderzoek
ingesteld.
WARSCHAU, 29 Sept. V.D.) Gisteren is een
der rijkste mannen van Polen, Graaf Jacob
Potocki, overleden. Zijn geheele fortuin, be
staande uit ongeveer 100 millioen zloty, 60.000
H.A. grondbezit, verschillende kasteelen in
Polen en particuliere woningen te Biarritz,
Cannes, Juan-les-Pins en Parijs^ heeft hij na
gelaten met de bestemming,* dat het gebruikt
moet worden voor den strijd tegen kanker en
tuberculose.
Zijn prachtige collectie schilderijen, kunst
voorwerpen en boeken heeft hij nagelaten aan
het Nationale Museum en de Nationale Biblio
theek.
De President der Poolsche Republiek, die reeds
eenigen tijd geleden van den inhoud van het
testament op de hoogte was, had Potocki beyif>
tigd met het Grootlint van de Orde van Polonia
Restituta. De staatssecretaris Siedlecki had den
Graaf kort voor diens overlijden de aan deze
onderscheiding verbonden eereteekenen over
handigd.
PARIJS, 29 Sept. (Reuter). Te Rouaan heb
ben gisteren 2000 landbouwers uit Noord-Frank
rijk een protestvergadering gehouden.
De sprekers eischten dat de Fransche regee
ring haar landbouwpolitiek grondig wijzigt. In
het bijzonder werd geprotesteerd tegen de
graanpolitiek en den invoer van buitenlandsche
en koloniale producten, evenals tegen het uit
blijven van krachtige maatregelen tegenover
overtreders van de graanwetten.
Met algemeene sternen werd een motie aan
genomen, welke aan den prefect van het de
partement werd voorgelegd.
De hooge drukking breidt zich nog steeds over
Scandinavië uit, en tot een groote hoogte waaien
boven ons land zuidenwinden.
De depressie in het westen heeft haar kern
thans verder westwaarts op den Oceaan, zij
brengt nog regenachtig weer over de Britsche
eilanden met vrij zware regen in Ierland en
Schotland. Behalve in Bretagne is op het vaste
land het weer lichtbewolkt en overdag zeer
warm voor den tijd van het jaar. Aan de Noor-
sche kust valt in het Noorden nog regen; in
Zwitserland en Zuid-Duitschland was veel och
tendnevel. Voorloopig blijven de vooruitzichten
nog gunstig.
BERLIJN, 29 Sept. Dr. Ley heeft een mede
deeling uitgevaardigd, waarin hij zegt, dat de
reorganisatie van het Duitsche Arbeidsfront
voltooid is. Volgens schriftelijke en mondelinge
rapporten der verantwoordelijke instanties is de
Terwijl nog niemand eraan denkt, nu reeds
bloembollen voor den tuin te bestellen, daar
daarin alles pog volop bloeit, ofschoon de eer
ste onmiskenbare herfstteekenen reeds te zien
zijn, moeten we, willen we op tijd zijn, reeds
ons kamer-sortiment gaan overdenken en na
keuze direct bestellen.
Maar hoe daarin eens wat afwisseling te
brengen? Stappen we dit jaar eens af van de
„Haarlemmer bloembollen", zooals de van ouds
bekende hyacinten, tulpen en narcissen nog
steeds, niet alleen hier, doch ook in het buiten
land genoemd vrirden en waarop de Spaarne-
stad met recht trotsch mag zijn.
Misschien mag ik eens wat licht laten vallen
of in uw herinnering terugroepen enkele min
der bekende bolgewassen, die zich met succes
voor vervroeging in de kamer leenen en die u
eens kunt beproeven naast de hyacinten voor
glazen, paperwhites, crocusjes en tulpen.
Ik wil beginnen met u een enkelen raad op
het hart te binden, waarmede ik tot nu toe zeer
veel dankbaarheid oogstte: koop steeds en uit
sluitend prima kwaliteit en gebruik de juiste
variëteiten. Weet, dat uw leverancier een prima
zaak, doch tevens een prima vakman is. Aan
de bollen, die u speciaal voor vervroegen in
de kamer koopt, worden nu eenmaal hooge
eischen gesteld, want de methode, die u gaat
toepassen, wordt een dwingen van de natuur.
Ik wil de rij openen met de lieve Romeinsche
Hyacintjes, afkomstig uit Zuid-Frankrijk en
door het klimaat buitengewoon vroeg. U kunt
deze zetten in schaaltje grint en water, dus
volgt u de cultuur der bekende paperwhites. Na
het planten gaan ze een poosje in het donker
tot de neusjes ongev. 5 c.M. lang zijn. In de
kamer zullen ze u dan verrassen door vele
bloemstengeltjes (er komen er meerdere uit één
bol) mét kleine, fijne, wïtte nageltjes. Heel
anders zijn de Chionodoxa's of Sneeuwroem,
die meestal alleen in den tuin geplant worden,
doch het zeer wel doen in de kamer. Ze bloeien
buiten reeds zeer vroeg en worden pas in de
kamer gezet, als ze buiten bijna bloeien. Ze
verdragen ni. geen kunstmatige warmte. U
plant de kleine bolletjes dicht opeen in kleine
potjes en graaft de potjes in hun geheel in den
tuin in.
Indien ze nu nog verkrijgbaar zijn (de bloei
tijd is bijna d&dr!) moet u eens den droog-,
bloeienden crocus koopen. U zet ze gewoon tus
schen wat steentjes in een bakje of schaaltje,
zonder water en aarde dus en ze verrassen u
weldra met hun lieve lila bloemetjes. Iedereen,
die het niet weet, denkt, dat u nu reeds de
crocussen van het voorjaar in bloei heeft ge-
kregen.
Bij de Fritillaria's of kievitseitjes, zoo ge
noemd naar de hangende klokjes, die merk
waardig veel in vorm en klem: met een kievits
ei gemeen hebben, moeten we wat op onze tel
len passen. Ze verlangen vroeg planten (deze
maand!) in gewonen tuingrond in kleine potjes
en worden weer ongeveer Januari binnenge
haald in de onverwarmde kamer. Heeft u ze
reeds geprobeerd?
Dat u ook Sneeuwklokjes in huis kondt heb
ben, wist u, doch allicht zijn ze er wel eens
mislukt. Dat kwam waarschijnlijk, omdat ze te
warm stonden: ze verdragen ook absoluut geen
kunstmatige warmte. Zeer mooi zijn potjes met
Iris Reticulata, wel de eenigste Iris, die voor
leeken succes oplevert bij vervroegen in de ka
mer. Ook buiten bloeit dit gewasje zeer vroeg
en daar ook hier kunstmatige warmte slechts
schaadt, halen we de potjes binnen, als de
bloemknoppen reeds zichtbaar zijn. Na enkele
dagen gaan ze dan open. De kleine bloemetjes
zijn zeer donkerblauw met een geel vlekje op
de hangena bloemblaadjes. Indien u geen tuin
heeft, kunt u ze gerust in'n donkere, koele kast
zetten, waar u geregeld toeziet, dat ze voldoen
de vochtig blijven. Ook pas bij het ontdekken
der bloemknoppen in het licht halen.
Weer wat meer bekend zijn de Blauwe Druif
jes, doch hier geldt speciaal de variëteits-keus!
Slechts enkele zijn voor de kamer geschikt, zoo
als de botroides en de armeniacum, doch deze
zijn dan ook voor de kamer buitengewoon lief.
Andere variëteiten zullen zeker mislukken.
.Voorts dien ik ook nog uw aandacht te ves
tigen op de Scilla Sibirica, die aardige blauwe
bloemetjes geven.
Wie een kouden bak in den tuin heeft of dien
kan improviseeren, kan eens een proef nemen
met Lachenalia's, Kaapsche hyacinten ge
noemd. U merkt direct aan den Hollandschen
naam het land van oorsprong. Een zeer groote
mate van voorzichtigheid is hierbij aanbevo
len, doch de lange bloei in het voorjaar zal u
die zeker vergoeden. Het oppotten geschiedt in
een mengsel van bladaarde, ouden mest en wfct
kalk, terwijl u niet voor FebruariMaart moet
binnenhalen. Tot zoolang verblijven ze dan in
den vorstvrijen bak. Zoo gaait het ook met Free-
sia's, de Kaapsche Lelietjes der Dalen, waar
van de cultuur eigenlijk nog moeilijker en nog
meer zorg eischt. Doch de heerlijke geur en
de sterkte van de bloem gevoegd bij de schit
terende kleurenpracht der nieuwe gekleurde
Freesia-variëteiten, zullen u ruimschoots alle
mcteite en zorg doen vergeten. In een goede,
losse, vocht- en kalkhoudenden grond worden
ze opgepot onder de aarde en komen daarna
met pot en at in den vostvrijen bak. Einde No
vember, zonder vorst mogelijk nog iets later,
zet u ze in de onverwarmde kamer en wacht
geduldig op het reeds genoemde resultaat.
Heel mooi vóór potten is de Vallota, indien
u zoo gelukkig bent dit bolgewas te bemach
tigen. In niet te groote potten gezet in een
vetten (met klei vermengden) grond zullen ze
tegen het late voorjaar donkerroode bloemen
geven met 36 aan één stengel. Aanvankelijk
weinig gieten. Later meer en dan in de volle
zon.
Ten slotte noem ik u nog de Veltheimia, éen
zeer mooien afgezant onzer groote collectie
bloembollen. Oppotten in deze maanden in half
bladaarde en half tuingrond in niet te groote
potten. Aanvankelijk giet u weinig, later bij het
verschijnen der bladeren méér. U zoekt een
onverwarmd kamerplekje op en zult dan in den
winter de stengels zien verschijnen. De bloem
lijkt wel iets op een vuurpijl, vandaar de naam:
Wintervuurpijl. Na den bloei giet u nog een
poosje, waarna in den zomer een rustperiode
intreedt. De bladeren worden geel en het gie
ten moet dan ophouden. In September geeft u
een waterbad en de plant gaat weer zijn gang.
Na een paar jaar verpotten.
U ziet, er is keuze genoeg in onze fraaie
bloembollen-collectie. Moge uw keuze een goede
zijn!!
G. P. BRONKHORST
nieuwe organisatie van het Arbeidsfront be
krachtigd. Ley geeft aanwijzing, dat er m ver
volg slechts één kas-administratie zal bestaan
voor alle afdeelingen van het Duitsche Arbeids
front en van de gemeenschap Kraft durch
Freude alsmede voor de N. S. Hago en de P. O.
In zijn mededeeling zegt Ley verder, dat het
Arbeidsfront de organisatie is van de gemeen
schap van alle Duitschers. Werknemers en
werkgevers zijn hier één in het inzicht dat de
arbeid van iederen Duitscher ten behoeve van
het geheele volk geschiedt.
Verder wordt gemeld dat ter voorbereiding
van deze maatregelen gisteren te Berlijn een
gemeenschappelijke vergadering heeft plaats
gehad van de vertegenwoordigers der betref
fende organisatie, onder voorzitterschap van
dr. Ley. Dr. Ley heeft toen geconstateerd, dat
de wijzigingen op 1 October van kracht worden.
De F. 36, die Vrijdag naar Londen is ge
vlogen om voor de luchtvaart-autoriteiten al
daar gedemonstreerd te worden, is Zaterdag
middag op Schiphol teruggekeerd. De afstand
Croydon—Schiphol werd afgelegd in den tijd
van 1 uur en 14 minuten, hetgeen neerkomt
op een kruissnelheid van 288 K. M. per uur.
Een prestatie, te merkwaardiger, omdat er
weinig wind stond.
Gedurende het bezoek aan Engeland hebben
zooals bekend vele luchtvaartdeskundigen
proefvluchten met dit nieuwste Fokker-product
gemaakt.
Vanmorgen hebben autoriteiten van het Air
Ministry enkele vluchten met de F. 36 onder
nomen. Zij zijn zonder uitzondering verbaasd
over de bijzondere vliegeigenschappen van de
geweldige machine.
Gedurende de vlucht, waaraan ook de heer
Fokker deelnam, werd een reeks proeven geno
men, o.a. werden twee en zelfs drie van de
vier motoren afgezet. Als piloot traden afwisse
lend op de heeren Sillevis van de K. L. M. en
Meinecke, invlieger van de Fokkerfabrieken. Zij
hebben de machine ook naar Amsterdam te
ruggevlogen.
De Weesper politie is er in geslaagd, de hand
te leggen op een geraffineerden bedrieger, die
er klaarblijkelijk zijn werk van maakt, eige
naren van drukkerijen op listige wijze geld af
handig te maken. Ditmaal ging het om een
bedrag van niet minder dan f 10.000. Gelukkig
is, door de voorzichtigheid' van den heer M.
C. B., eigenaar eener drukkerij te Weesp, de
opzet verijdeld en is tevens de verdachte, die
bovendien recidivist bleek te zijn, gearresteerd
kunnen worden.
NEW YORK, 29 Sept. (V. D.) In de Lindbergh-
affaire zijn vandaag weer verscheidene personen
verhoord. De officier van justitie Foley heeft
medegedeeld, dat hij a. s. Woensdag bij het ge
recht te Bron de opstelling van speciale lijs
ten van juryleden zal voorstellen. Daaruit zul
len dan 12 gezworenen gekozen worden. Verder
zullen de volgende week drie psychiaters Haupt
mann onderzoeken.
VEILINGOVERZICHTEN
BEVERWIJK
Het verloop van den handel gedurende de week
van 1926 Sept. vertoonden ln menig opzicht zoo
ongeveer hetzelfde beeld als voor haar voorgang
ster. Voor de meeste der hoofdproducten bleven
de lage prijzen gehandhaafd en was de stemming
flauw en gedrukt. Van de boonensoorten waren
de Dubb. Boonen de afgeloopen week nog zeer
ruim vertegenwoordigd. De prijzen vielen over het
algemeep voor dit product niet mee en bleven
totaal aan den lagen kant. De noteeringen schom
melden naar soort weer van 410, waarvan de
doorsnee yaj} goede soort zoo ongeveer neerkomt
op 68 ognt per K.G.
De aanvoer van Snijboonen was eveneens nog
van dien aard, dat aan de vraag nog voldoende
kon worden voldaan. De prijzen liepen naar
soort uiteen van 512 cent per K.G. Van de Kas-
snijboonen, die tot dusverre nog steeds te vroeg
zijn, bestond ook nog te weinig belangstelling.
Hiervan zijn de prijzen van 1518 cent per K.G.
eigenlijk ook veel te laag. Pronkboonen bleven
geregeld naar kwaliteit op een peil van 46 cent
per K.G. Het aanbod van Spercieboonen met en
z. dr. wordt beduidend minder met zeer uitge
breid sortiment. De prijzen geven daarom ook zeer
groote verschillen, die soms varieeren van 515
cent per K.G.
Met Spinazie ging het de afgeloopen week
meestal de verkeerde kant uit. Al kon soms een
enkel partijtje aan een behoorlijken prijs komen,
het grootste deel stond zeer laag genoteerd of
bleef soms zelfs onverkocht. De prijzen hiervan
schominelden zoo ongeveer van 1440 cent per
kist.
Postelein kon nog aan geen prijsverbetering
toekomen en bleef voortdurend cirkelen in prijs
van 2028 cent per kist.
Boaeen was geregeld goed te verhandelen en
dat vooral de kwaliteit hier ln mee sprak, blijkt
wel uit de noteeringen, die geregeld verschilden
van 612 cent per bos.
Ofschoon de hooge prijzen voor Andijvie niet
meer gangbaar zijn, toch waren hiervan de prij
zen nog redelijk en kwamen naar soort zoo on
geveer aan 3560 cent per kist.
Bloemkool, die vorige week nog zoo goed als
W'J rdeloos was, haalden de laatste dagen weer
aanlig bij en kon midden dezer week voor eerste
soort weer van 1013 cent noteeren.
Met de Sla-aanvoeren begint het sterk te ver
minderen en de kwaliteit wordt er ook niet be
ter op. Voor goede soort is nog geregeld willige
kooplust.
In den tomatenhandel is tot heden nog geen
neiging tot verbetering te bespeuren. Rotsvast
bewogen zich voor deze week de prijzen van 25
cent per K.G.
De aanvoer van Komkommers begint ook in
te krimpen. Voor goede soort was geregeld nogal
belangstelling met behoorlijke prijzen, die uiteen
liepen van 16 cent per stuk.
Prei kon bij matigen aanvoer behoorlijke prij
zen maken naar soort van 712 cent per bos.
Ook Knollen, waarvan het aanbod nog beperkt
was, hadden een willigen handel.
In de fruitafdeeling kwamen nog geregeld flinke
aanvoeren van aardbeien. De prijzen zijn niet
hoog. Voor doosjes wisselend van 1220 cent en
voor groote sloffen van 6085 cent.
Onze Romeinsche correspondent seint ons
d.d. 29 Sept.:
Verschillende verklaringen, van Duitsche
zijde in den laatsten tijd gedaan, zoo
als de ongewoon gematigde uitlating van
Baldur von Schiraeh, de officielee tegen
spraak van de aan bisschop Miiller toege
schreven beweringen tangaande een Rom-
freie Duitsche kerk ei de blijkbaar noodig
geachte mededeeling van het Duitsche
nieuwsbureau, dat Hitier niet beoogt een
nieuwen Duitschen godsdienst te stichten
zjjn er blijkbaar op gericht de ongerust
heid der Duitsche katholieken te kalmee-
ren.
In hoeverre zy daarin slagen is op zijn minst
twijfelachtig, waar immers tegenover deze pla
tonische verklaringen zoo vele andere verkla
ringen en feiten staan, die maar al te duide
lijk in de richting wijzen, welke men wenscht
uit te gaan.
Indien de Duitsche katholieken dus reden
hebben om de Nationaal-Socialistische verkla
ringen sceptisch te aanhooren, geldt dit nog
meer voor de katholieke bevolking in het Saar-
gebied, voor wie deze verklaringen wellicht in
de eerste plaats bedoeld zijn.
Inderdaad vergist men zich wel niet, wan
neer men een der voornaamste drijfveeren van
de matiging der Nationaal-Socialistische lei
ders zoekt in de Duitsche bezorgdheid omtrent
de houding van vele Saar-katholieken bij het
aanstaande plebisciet.
Overigens valt op te merken, dat de nieuwe
Nationaal-Socialistische pogingen tot effening
van hun verhouding tot de katholieke bevol
king tot nu toe niet veel meer omvatten dan
deze meer of minder waardevolle verklarin
gen.
Enkele Italiaansche bladen hebben bericht,
dat van Duitsche zijde dezer dagen een bij
zondere afgezant naar het Vaticaan zou zijn
gegaan om bepaalde voorstellen voor de rege
ling der aanhangige vraagstukken te doen.
In bevoegde Vaticaansche kringen wordt dit
bericht tegengesproken en verklaart men, dat
onderhandelingen in zooverre daar sprake
van kan zijn nog steeds gevoerd worden tus
schen de Duitsche regeering en het Duitsche
episcopaat, terwijl het Vaticaan daarbij voor
loopig niet direct is betrokken.
Van Fransche zijde is in de laatste dagen
de mogelijkheid geopperde-dat dé clerus én de
katholieken van het Saargebied voor den duur
van het plebisciet zouden worden onttrokken
aan de Jurisdictie der beide bisschoppen van
Spiers en Trier, om dan onder een pauselijken
delegaat te worden gesteld.
In bevoegde Vaticaansche kringen wordt ech
ter verklaard, dat van een dergelijke voor
ziening geen sprake is en dat er ook geener
lei aanleiding bestaat om tot een maatregel
van zoo ingrijpenden aard op dat oogenblik
over te gaan.
Inderdaad is er nimmer sprake van geweest,
dat een der genoemde bisschoppen op het ge
weten van de katholieken in de Saar eenigen
ongeoorloofden politieken druk zou hebben uit
geoefend.
In de huidige situatie van het vraagstuk van
het Saar-plebisciet blijft het aan het indivi-
dueele inzicht en geweten der katholieken over
gelaten hun keus te bepalen.
Het Vaticaan bewaart naar beide zijden een
strikte objectiviteit.
WEENEN, 29 Sept. (D. N. B.) Zaterdag
avond werd in de Stephansdom een rouwplech-
tigheid gehouden voor Mgr. Seipel en dr. Doll-
fuss, waarbij Bondspresident Miklas, alle
hooge regeeringsautoriteiten en het corps
diplomatique tegenwoordig waren.
Na de plechtige inzegening door Z. Em.
Kardinaal Innitzer, werden de beide kisten
naar de Gedachteniskirche overgebracht, waar
ze definitief worden bijgezet.
Over: De brand te Hilversum
Men schrijft ons:
De brand te Hilversum staat op het oogenblik
ln het middelpunt der belangstelling. Een leder
praat er over. Van hooggeplaatste personen tot
den werkman toe. een leder leeft mee ln het ver
lies van de zoo diep getroffen ouders. Deze week
moeiden de patiënten bezoek ontvangen van Z.
D. H. Mgr. Huurdeman. vic.-generaal van
het Aartsbisdom Het is heerlijk voor de kinderen
een woord van troost van Zijne Exc. te hooren.
Hedenmorgen werd het eerste slachtoffer van den
brand ter aarde besteld. Het publiek was in groo-
ten getale tegenwoordig op het kerkhof. Maar
volgens uw verslag was er noch van gemeente
wege noch van politie of brandweer een verte
genwoordiger op het kerkhof aanwezig. En ik
durf te schrijven, dat dit toch wel volgens velen
diep treurig ls. Laten wij. Katholieken, een extra
gebed stormen, oydat er niet mee» slachtoffers
mogen vallen, voor de kinderen en voor den eerw.
pater Buys. Dan hebben wij geen afgevaardigden
van de gemeente Hilversum noodig.
J. v. d. V.
Haarlem, 28 Sept.
Over Wateronttrekking aan de duinen
Naar aanleiding van het gepubliceerde ln de
bladen, dat burgemeesters en leden van den
raad van de gemeenten in Noord-Holland door 't
P.W.N. zijn uitgenoodigd tot 'n excursie te Cas-
trlcum, tot bezichtiging van het Waterleidingbe
drijf en de wijze van waterwinning, heeft de Com
missie voor de regeling van een goeden water
stand in Kennemerland gemeend de edelachtbare
heeren uit te noodigen bij eventueele behande
ling van de wateronttrekking er op te wijzen, dat
hetgeen theoretisch misschien beweerd wordt,
practisch bewezen wordt, dat 't P.W.N. wel dege
lijk de oorzaak ls van de verarming der gron
den.
DE COMMISSIE VOOR DE
WATERONTTRKKKJJ»"
