Lombok-expeditie herdacht
De Prelaten der Romeinsche Curie
OUD-STRIJDERS OP
MARSCH
B
RANGEN EN PRECEDENTS
W ekeli jksch Beurs-
overzicht
ZONDAG 30 SEPTEMBER 1934
Hulde aan de Vorstin
Oplichter aangehouden
Brutale bankoplichter
Overtreding der IJkwet
in theorie
De Commandant der
Nobelgarde
Groote boerderij in asch
J. B. Vesters
koningin op het loo
Opmarsch
Autoriteiten
De valsche giro-biljetten
te Nijmegen
Défilé
Ook in Indië
Na veel moeite gearresteerd
in Aken
ACHTERSTELLING OUDE
HANDELSSCHULDEN
De specerij handel vreest ernstige
gevolgen
Steenkolenkwestie te Tandjong-
Priok
HET „PLANKEN WAMBUIS"
Nu weer vragen in de Eerste
Kamer
DUITSCHE BETALINGEN
BLEVEN UIT
LIGHT VERTROKKEN
LUCHTPOST PER DOUGLAS
Congregatie van het Ceremonieel
ontwerpt een nieuwe regeling
aangaande voorrang en
waardigheden
Blussching was onmogelijk
GEVAARLIJKE VONDST
Matroos op zee gewond bij het
openen van een busje
Ministers op de Luto
H. Af. de Koningindie met de
Prinses aanwezig wasveree
nig de zich op dezen gedenk-
waar dig en dag geheel met
de herdenking
Zaterdag is te Den Haag de be
kende Lombok-expeditie herdacht.
Tegen elf uur hadden zich in den
Dierentuin ruim vierhonderd deel
nemers, officieren en minderen van
het Indische leger en daarbij gede-
tacheerden van het Nederlandsche
leger, benevens van de vloot, die
allen deelnamen aan de expeditie
op Lombok in 1894 verzameld.
Er heerschte onmiddellijk een ka
meraadschappelijke sfeer.
Enkelen, die hun uniform nog bewaarden,
hadden dit aangetrokken, maar allen droegen
het Lombokkruis en eventueel verdere eere-
teekenen op de borst. Reeds bij aankomst in
den met vlaggen versierden Dierentuin trokken
al deze geridderde mannen veler aandacht.
Toen men zich in één der zijzalen verzameld
had. heeft de voorzitter van het Lombok-
comité, luit.-generaal Boetje, een zeer kort
welkomstwoord gesproken, waarna luit.-gene
raal Ter Beek, onder-voorzitter van het comité,
de dagorde bekend maakte.
Om twaalf uur werd een geanimeerde ge
meenschappelijke koffiemaaltijd gehouden,
waarna om één uur werd aangetreden in den
Dierentuin om den marsch naar het Huis ten
Bosch, waar de Koningin en de Prinses ver
toefden te gaan ondernemen.
De opstelling geschiedde in korpsverband en
scheepsgewijze, terwijl aan het hoofd van den
stoet de Koninklijke Militaire Kapel en de
tamboers en pijpers der Mariniers liepen. Niet
allen echter durfden na zoovele jaren ven rust
een militaire marsch van omstreeks een half
uur te wagen.
Voor deze meer of minder invalieden waren
echter drie groote autobussen beschikbaar
gesteld.
Om half twee geschedde de afmarsch onder
groote belangstelling van het publiek.
Het geheel werd gecommandeerd door den
luit.-generaal Ter Beek, het gedeelte zeemacht
door den oud-kolonel der mariniers Groen,
terwijl het gedeelte landmacht onder comman
do stond van den oud-kolonel der artillerie
van het Ned. Leger Vis.
Zoo marcheerden de grijze oud-strijders langs
den Benoordenhoutscheweg, het Malieveld en
het Kerkpad naar het Huis ten Bosch Even
vóór men daar aankwam, werd halt gehouden
om den oudsten gelegenheid te geven uit de
autobussen te stappen en zich bij den troep
aan te sluiten om nog een marsch van vijf
minuten mee te maken. De zeer gebrekkigen
alleen bleven zitten.
Op het plein vóór het Huis ten Bosch was
geen publiek toegelaten.
Op het voorplein bevonden zich intusschen
verschillende autoriteiten, o.w. generaal Snij
ders, oud-opperbevelhebber, vice-admiraal De
Graaff, chef van den marinestaf, kolonel
Schuilman, die vertegenwoordigde den com.
mandant van het Indische Leger, generaal
Reynders, chef van den generalen staf, majoor
Overakker, van den Gen. Staf van het Indische
Leger, generaal Belzer, lid van het Hoog Mi
litair Gerechtshof, overste jhr. De Grauw, com
mandant van het regiment Grenadiers, overste
Wissema, commandant van de Kol. Reserve te
Nijmegen, kolonel Sellevls, garnizoenscomman
dant, de heer Van Voorthuyzen, gecommitteer
de bij het commissariaat voor Indische Zaken
van het dep. van Koloniën, de burgemeester
van Den Haag, mr. S. J. R. de Monchy, de se
cretaris-generaal van het dep. van Koloniën,
jhr. Six, en de heer De Jongh, referendaris,
chef van de militaire afdeeling van het com
missariaat voor Indische Zaken.
Om half drie verschenen de Ko
ningin en de Prinses, met gevolg, op
het bordes van 't Paleis. Bij Haar
bevond zich ook de minister-presi
dent, dr. Colijn, die eveneens den
veldtocht op Lombok heeft meege
maakt.
De generaal Ter Beek commandeerde: „hoe
den af, geeft acht", waarop de aanwezige oud-
strijders de militaire houding aannamen.
Op verzoek van H. M. voegden generaal Snij
ders en eenige andere autoriteiten zich bij Haar.
Generaal Boetje, voorzitter van het Lombok
comité, zeide vervolgens tot de Koningin, dat
de oud-strijders tot Haar gekomen waren om
Haar hun hulde te brengen en hij dankte H- M.
dat Zij die hulde had willen aanvaarden.
De Koningin antwoordde hierop,
dat het Haar een groot voorrecht
was, allen voor Haar te zien op de
zen zoo ged enkwaardigen dag en
dat zij zich geheel met hen in deze
herdenking vereenigde.
Nadat verschillende comité-leden aan de
Koningin waren voorgesteld, onderhield H. M.
De recherche te Nijmegen heeft in samenwer
king met de Duitsche recherche te Aken aan
gehouden den 34-jarigen J. B. uit Essen, die eeni-
gen tijd geleden op vervalschte girobiljetten een
bank te Nijmegen voor f 12.000 had opgelicht.
B. blijft ter beschikking van de Duitsche
justitie,
zich eenigen tijd met hen en vervolgens met
een aantal officieren en anderen.
Na de inspectie heeft de troep, marcheeren-
de met vieren, voor Koningin en Prinses ge
defileerd, waarna Haar uit naam van de oud
strijders van Lombok bloemen werden aange
boden, versierd met het lint van het Lombok-
kruis. De aambieding geschiedde door klein
dochtertjes van twee officieren die op Lombok
de militaire Willemsorde hebben verworven.
Op het voorplein werd geen muziek gemaakt.
De tamboers en pijpers van de mariniers gaven
het defileertempo aan.
Toen de oud-strijders aan het Bezuidenhout
waren gekomen stelde de Kon. Mil. Kapel zich
wederom aan het hoofd van den stoet.
Nadat de troep in den Dierentuin was terug
gekeerd, werd een gezellige réunie gehouden.
Het was een levendig samenzijn, dat aanlei
ding gaf tot het ophalen van talrijke herinne
ringen uit den spannenden tijd van veertig jaar
geleden.
Omstreeks vijf uur namen allen tot slot van
dezen Lombokdag deel aan een gemeenschap-
pelijken maaltijd, die een bijzonder geanimeerd
karakter droeg. Gedurende den maaltijd hield
de oud-luitenant-kolonel van het Ned. Indisch
leger A. v. d. Bovenkamp een herdenkingsrede.
De verzamelde oud-strijders namen hierna
eenige oogenblikken stilte in acht om allen te
herdenken, die tijdens de expeditie gesneuveld
zijn dan wel aan de bekomen wonden zijn over
leden.
Overste v. d. Bovenkamp zeide hierna, dat
men als algemeene herinnering de tegenstan
ders van toen zal respecteeren om den moed
en de aanhankelijkheid waarmee zij zich voor
hun vorst en hun eiland hebben opgeofferd.
Dat nadien onder het rechtstreeksche gezag
van ons gouvernement het eiland Lombok is
geworden één der welvarendste eilanden, heeft
de bevolking aan het Nederlandsch bewind te
danken en wij kunnen het ons als een eer
aanrekenen, aldus spreker, daartoe te hebben
bijgedragen. Spreker eindigde met een: „Leve
de Koningin", waarmede luide werd ingestemd.
BATAVIA, 29 Sept. (Aneta). Allerwege in
Indië toont men zeer groote belangstelling voor
de herdenking van de Lombok-expeditie, welke
op de meest plechtige wijze geschiedt. Zoo is
om. door een deputatie van leger en marine
een krans gelegd te Ampenan op het Lombok
monument en tevens op het graf van wijlen
generaal Van Ham.
Door de omstandigheden, dat men voor de tomaten geen toonenden prijs kan bedingen en ook de export vrijwel stop staat,
zien de tuinders zich genoodzaakt het „teveel" aan tomaten op de mestvaalt te werpen. Wat Moeder Natuur en men-
schenhanden tezamen hebben gewrocht voor het onderhoud der menschen, is nu een consumptieartikel geworden voor
ongedierte.... Zoo vergaat de glorie der tomaten te Zwijndrecht
Twee weken geleden werd een bankinstelling
te Nijmegen voor ƒ12.000 opgelicht door een
Duitschen avonturier, die voor zijn oplichte
rijen gebruik gemaakt had van vervalschte giro
biljetten. Hij inde het geld bij een bank in het
hartje van Nijmegen op den naam van Ludwig
Baumer die de cheques ook onderteekend had.
Bij een tweede bank te Nijmegen had hij nog
een poging tot oplichting gedaan voor acht
duizend gulden. Het geld werd daar opgenomen
door B's. makelaar en moest afgegeven worden
in Maastricht.
In Limburgs hoofdstad verscheen Ludwig
Baumer evenwel niet. Hij had blijkbaar schrik
gekregen met gevolg dat de achtduizend gul
den naar Nijmegen werden teruggezonden en
aan de opgelichte bank werden teruggegeven
toen het bedrog aan het licht kwam.
Nauwelijks was de Nijmeegsche recherche op
'de hoogte gebracht van de bankoplichting, of
oogenblikkelijk werd het spoor van den ver
dachten Duitscher gevolgd. Dat leidde naar de
grens tusschen Beek en Wyler bij Nijmegen.
De Duitsche bedrieger was per taxi van Nij
megen naar Beek gereden, voor de douane was
hij uitgestapt en langs een binnenwegje over
Berg en Dal op Wylersch gebied gekomen. Den
taxi-chauffeur had hij opdracht gegeven naar
Kleef door te rijden hij zou den wagen tus
schen Wyler en Kranenburg wel ontmoeten.
Dat gebeurde ook.
Hij reed snel door naar Kleef richting
station; wel betrad hij de station-vestibule
als om de politie op een dwaalspoor te brengen
maar ging dadelijk weer naar buiten om per
auto naar Duisburg te rijden. De Nijmeegsche
recherche kon tot zoover het spoor van den
Duitscher volgen.
In Duisburg werd het echter een tasten in
het duister voor de Nijmeegsche recherche, die
veel medewerking mocht ondervinden van de
Duitsche politie. Met haar hulp had men wel
dra achterhaald dat L. B. een Rijnlander was
en dat men te doen had met iemand, die al
meer van die duistere zaakjes aan de hand had
gehad.
De inspecteur der Nijmeegsche recherche, H.
J. P. Heijgele, wendde zich tot de politiebureaux
in de voornaamste steden van het Rijnland om
daar de z.g. portrettenkasten, waarin de meest
verdachte individuen staan, te mogen nakijken.
De meest gelijkende foto werd klaar gehou
den. Met den hoofdgetuige in dit bankdrama
reisde inspecteur H. Heijgele verschillende Rijn-
landsche steden af tot hij in Aken belandde,
waar het zuiver gelijkend portret van J. B. of
Ludwig Baumer werd ontdekt.
Donderdag ontving de Nijmeegsche politie
bericht dat J. B. dus Ludwig Baumer was
gearresteerd, terwijl deze in half dronken toe
stand was aangetroffen.
Inspecteur H. Heijgele reisde met den hoofd
getuige in deze oplichting naar Aken.
Hier werd J. B„ een goede dertiger uit Essen
hij was 10 Februari 1902 aan de Roer ge
boren herkend als de bankoplichter van
Nijmegen.
J. B. blijft in Duitsch arrest, maar ontkende
vooreerst nog alles. Een deel van het geld is
verbrast.
De Nederlandsche Vereeniging voor den spe-
cerijhandel noemt in een telegram aan de minis
ters van Buitenlandsche Zaken, Financiën en
Economische Zaken als gevolgen van de «*sreen-
komst: illiquiditeit van verscheidene firma's, te
verwachten groote koersverliezen, absoluten stil
stand van zaken, groote prijsdalingen en ontslag
van pakhuis- en kantoorpersoneel. Geprotesteerd
wordt tegen achterstelling van oude handels
schulden tegen latere terwijl verzocht wordt be
taling der vorderingen op korten termijn te ga
randeeren dan wel volledige garantie te ver
strekken voor geheele betaling van Zwischen- en
Sonderkontobedragen.
BATAVIA, 29 Sept. (Aneta) In verband
met de beweerde manipulaties met de bascu
les, waardoor naar beweerd is de Ned.
Indische Steenkolen Handel Mij. aan schepen
jarenlang onderwicht zou hebben gegeven,
welke kwestie thans justitieel is onderzocht
en veel stof heeft opgeworpen, geeft de lei
ding van de N. I. S. H. M. te Tandjong-
Priok de volgende uiteenzetting:
De Engelsche stoomer, die slechts 380 tons
van de bestelde 400 zou hebben ontvanger.,
welke kwestie de primaire aanleiding vormde
voor het ingrijpen der justitie, ontving niet te
weinig. Slechts ontstond opeen zeker moment
een dispuut over het stuwgewicht van de kolen,
welke kwestie na uitleg echter volkomen werd
opgelost. De gezagvoerder weigerde dan ook
hieromtrent een klacht bij de Justitie in te
dienen.
Bovendien heeft over dit dispuut arbitrage
plaats gehad door een expertise-commissie,
waarvan Lloyds Surveyor en de havenmeester
van Tandjonk-Priok deel uitmaakten. Deze
commissie kwam tot de conclusie, dat het
stuwgewicht van de geleverde kolen overeen
stemde met de opgaven van de N. I. S. H. M.
De leiding van de N. I. S. H. M. wijst er
verder op, dat de leveranties, die door de
N. I. S. H. M. aan den wal worden uitgemeten,
steeds door afnemers in de bunkers, nadat de
kolen in het schip zijn, worden nagemeten
Deze gang van zaken is overigens geheel In
overeenstemming met de leveringscondities en
nimmer zijn hierover klachten binnengekomen
De geheele affaire komt neer op een theo
retische overtreding van de Indische IJkwet.
door de N. I. S. H. M. Dit vormt echter geen
benadeeling van de afnemers, daar het voor
kwam, dat regelmatig teveel aan afnemers is
geleverd.
Teleurgesteld door het atnwoord, dat de Mi
nister van Sociale Zaken den heer Van Braam
beek, lid van de Tweede Kamer, heeft gegeven
op diens vraag betreffende aankoop van het
landgoed „Planken Wambuis", heeft thans het
Eerste Kamerlid, de heer Polak den bewinds
man de volgende vragen gesteld:
Zou de minister willen mededeelen, waarom
het niet in de bedoeling der Regeering ligt,
aankoop van het bedoelde landgoed te bevor
deren?
Acht de minister het niet gewettigd, dat te
genover de ontzaglijke vernietiging van na
tuurschoon, gevolg meestal van met rijksgeld
mogelijk gemaakte ontginning van zoogenaamd
woeste gronden, droogmaking van plassen, re-
gularisatie van beken enz., alsmede van even
eens met rijksgeld gesteunde ruilverkavelin
gen, een betrekkelijk klein bedrag beschikbaar
wordt gesteld ten behoeve van aankoop van
het Planken Wambuis, eventueel ook van de
Hooge Veluwe, ten einde te verhinderen, dat
ook deze bijzonder schoone natuurmonumen
ten verloren gaan?
Zoo neen, wil de minister dan mededeelen,
waarom hij dit niet gewettigd acht?
Nederlandsche arbeiders ontvin
gen geen loon
Zaterdagmorgen is aan het kantoorpersoneel,
noch aan de arbeiders van Simon's Scheeps-
slooperij te Pernis loon uitbetaald.
Ook de arbeiders, die te Amsterdam aan het
lossen waren, hebben geen loon ontvangen. Te
Pernis heeft dit tot groote ontevredenheid on
der de arbeiders geleid, zoodat de politie heeft
moeten ingrijpen.
Dit houdt, naar „de Telegraaf" vernam, ver
band met het uitblijven van eenige Duitsche
betalingen, een aangelegenheid, waarover de
directie der onderneming reeds geruimen tijd
met het departement van Economische Zaken
aan het onderhandelen is geweest.
Door het niet op tijd binnenkomen der be
doelde vorderingen is onze liquiditeit vastge-
loopen, aldus schreef Zaterdag de directie o.m.
aan den minister. Het is ons zelf niet mogelijk
geweest heden de loonen aan onze arbeiders
uit te keeren, terwijl onze illiquiditeit verder
het gevolg heeft, dat wij ons bedrijf niet zullen
kunnen voortzetten en onzen arbeiders, zestig
in aantal, ontslag zullen moeten aanzeggen.
De Amerikaansche vlieger
De Amerikaansche vlieger dr. Light is Zater
dag met zijn watervliegtuig van Schellingwoude
gestart. Het doel van de vlucht is Genua.
Maandag zal bij de K.L.M. kantoren een be
gin gemaakt worden met den verkoop der post
zegels voor bijzondere vluchten, benoodigd voor
het verzenden van post met de „Douglas" naar
Nederlandsch-Indië en Australië.
Onze Rom. correspondent meldt ons:
De Congregatie van het Ceremonieel heeft een
nieuwe regeling ontworpen aangaande den
voorrang en de waardigheden van de prelaten
der Romeinsche Curie. Deze regeling, vastge
steld bij Apostolische Constitutie, gedateerd 28
Augustus, is het resultaat van een langdurige
studie, waarbij zoowel geschiedenis en tradi
tie als de jongste ontwikkeling der Romein
sche prelatuur zijn in acht genomen. De nieu
we Constitutie maakt een einde aan vele inge
wikkelde kwesties van voorrang en privilege,
die hun grond hadden in bijzondere pauselijke
verordeningen.
De Romeinsche prelatuur, zoo wordt i nde in
leiding der Constitutie gezegd, die aan den Hei
ligen Stoel en de pauselijke plechtigheden luis
ter bijzet, heeft steeds de bijzondere zorg der
pausen gehad.
Een van de voornaamste wijzigingen, die in
de rangorde zijn aangebracht, bestaat hierin,
dat voortaan de secretarissen en assessoren der
Congregaties, die den titel „excellentie" dra
gen, den voorrang hebben voor de andere leden
van het prelatencollege, waartoe zij behooren,
terwijl vroeger de anciënniteit besliste.
De orde van precedence is thans als volgt
vastgesteld: de prelaten „di fiocchetto"; de as
sessoren en secretarissen der Congregaties; de
Maestro di Camera van Z. H.; de secretaris der
Apostolische Signatuur; de deken der Rbmein-
sche Rota; de Substituut der Staatssecretarie.
Daarna volgen de vier prelaten-colleges, op de
eerste plaats het college der Frotonotarii Aposto-
lici „de numero", zeven prelaten, die de taak
hebben, als notarissen van den H. Stoel de
voornaamste akten der pausen, der consisto
ries en der algemeene concilies op te maken.
Buiten deze zeven „de numero" behooren tot dit
college de protonotari supranumerari en de
protonotari honorari.
Op de tweede plaats komen de Auditeurs der
H. Romeinsche Rota, die de taak van rechters
in dit pauselijke rechtscollege vervullen. Ver
volgens de Clerici der Camera Apostolica, acht
prelaten, die den Kardinaal Camerlengo bijstaan
in de administratie van de goederen en wereld
lijke rechten van den H. Stoel, vooral wanneer
de Stoel vacant is. Zij hebben bijzondere be
voegdheden in het Conclave.
Het vierde college is dat van de Votanten der
Apostolische Signatuur, negen prelaten, die de
kardinalen-rechters in de rechtbank der Pau
selijke Signatuur bijstaan, waarbij zich nog de
Referendarissen voegen, die ongeveer dezelfde
taak en voorrechten hebben.
De Congregatie van het Ceremonieel heeft te
gelijk een oude kwestie beslist aangaande den
voorrang tusschen den commandant der No
belgarde en den Groot-foerier der Apostolische
Paleizen.
Ofschoon de bevoegdheden van dit laatste
ambt voor een groot deel aan het Gouvemato-
raat zijn overgegaan, heeft de Congregatie de
vraag ten gunste van den Grootfoerier beslist,
overwegend, dat in de pauselijke anticamera de
geestelijken den voorrang hebben boven de lee-
ken en dat onder deze laatsten de toga voor
het zwaard gaat.
Deze beslissing heeft overigens voor de hui
dige dragers der beide waardigheden geen ge
volg, daar de huidige commandant der Nobel
garde drager van de Christusorde is, die hem
den voorrang geeft.
Zaterdagmorgen te omstreeks twaalf uur
heeft brand gewoed in de kapitale boerderij,
bewoond door de gezinnen Strik en Van Ber
gen op Usschen te Oss.
De brand ontstond in het achterhuis, be
woond door de familie Van Bergen.
Hier vond het vuur gretig voedsel in de
enorme voorraden hooi, rogge en haver.
Toen de gemeentelijke brandweer arriveerde,
stond alles in lichter laaie, zoodat de geheele
boerderij en nagenoeg de geheele inboedel van
beide gezinnen alsmede de in de boerderij aan
wezige voorraden en landbouwwerktuigen een
prooi der vlammen werden.
Ook kwam een groot aantal kippen in de
vlammen om.
De brandweer kon wegens gebrek aan water
weinig hulp bieden.
Verzekering dekt de aanzienlijke schade.
Heengegaan als hoofdredacteur
van Het Huisgezin"
In den intiemen kring van directie der C. N.
Teuling's Koninklijke Drukkerijen, directie, re
dactie en administratie van „Het Huisgezin",
heeft de heer J. B. Vesters, die in verband met
de overplaatsing van „De Vokskrant" naar
Utrecht op 1 October eervol ontslag heeft ge
vraagd Zaterdag afscheid genomen als hoofd
redacteur van „Het Huisgezin".
De heer Vesters is hartelijk toegesproken door
den heer Mr. Fr. Teulings en den heer H. Wijf
fels en dankte voor de vriendelijke en waardee-
rende wijze, waarop men van hem afscheid
heeft willen nemen.
De directie van „Het Huisgezin" bood na
mens het gezamenlijk personeel een herinne
ringsgeschenk aan.
„Het Huisgezin" schrijft o. m.:
Met ingang van 1 October a.s. is op zijn ver
zoek den heer J. B. Vesters op de meest eer
volle wijze ontslag verleend als hoofdredacteur
van dit blad.
Het zal dan juist vijf-en-veertig jaren gele
den zijn, dat de heer Vesters zijn loopbaan als
journalist begon; dien ganschen tijd bleef hij
onafgebroken aan „Het Huisgezin" verbonden.
Dat geeft aan dit gebeuren zijn zeer bijzon
der karakter, want zulk een trouw is zeldzaam.
In die vijf-en-veertig jaren heeft de heer
Vesters zich tot een publicist van den eersten
rang ontwikkeld; is hij de gewaardeerde en be
proefde leider van „Het Huisgezin" geworden;
heeft hij door zijn scherpzinnigen en kloeken
geest het gemaakt tot een gezaghebbend ka
tholiek orgaan.
Voor zulk een toegewijden en verdienstelij
ken arbeid past onzerzijds, op dit oogenblik van
heengaan, een woord van warme hulde en
diepgevoelden dank.
Vrijdagnacht twee uur arriveerde te Ter
schelling de IJmuider treiler 42 met een ge
wonden matroos. Bij het visschen had een der
matrozen tusschen de gevangen visch een bus
je gevonden begroeid met allerlei zeeplanten.
Toen hij het nader wilde onderzoeken, sprong
het uit elkaar, waardoor hem vier vingers van
de rechterhand werden weggeslagen en hij nog
een schampschot in de buikholte kreeg.
De schipper van den treiler legde direct een
noodverband en stoomde naar de haven van
Terschelling. De gewonde matroos, wiens toe
stand niet levensgevaarlijk was, is toen met
een boot van de reederij Doeksen naar Har-
lingen getransporteerd en vandaar per auto
naar het ziekenhuis te Alkmaar.
De Koningin en de Prinses zijn Zaterdag
middag van het Staatsspoorstation te Den
Haag om 4.29 naar het Loo vertrokken. Ter
uitgeleide waren op het perron aanwezig burge
meester De Monchy en generaal Van Andel, als
gouverneur der Residentie.
Om 6.31 uur kwamen H. M. en Prinses op
Het Loo aan, waar zij door den burgemeester
verwelkomd werden. Een groote menigte juichte
Vorstin en Prinses toe.
De ministers van Defensie en van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen hebben Zaterdag
een bezoek gebracht aan de luchtvaarttentoon
stelling „Luto"#
AMSTERDAM, 28 September 1934.
De tegenwoordige crisis vindt voor een groot
gedeelte haar oorzaak in en is het gevolg van
den wereldoorlog. Een analyse van de economi
sche gevolgen van dezen oorlog zal ons de
juiste middelen aantoonen, welke wij tot be
strijding der crisis moeten aanwenden. In „The
Times" ontwikkelt de heer J. B. A. Kessler
voor ons deze belangrijke en vruchtbare ge
dachte. Het individu kan slechts consumeercn,
indien de nuttige goederen, welke worden ver
bruikt, eerst zijn geproduceerd. Tijdens den
oorlog werden nu deze geproduceerde goede
ren voor het grootste gedeelte weer direct /er-
nietigd, zonder echter eenig economisch nuttig
effect te hebben gehad. Daartegenover ging de
consumptie zijn gewonen gang, waardoor dus het
volk verarmde. Deze verarming werd gecamou
fleerd door credieten, welke dus economisch
niet verantwoord waren en tegelijkertijd het
nonetaire stelsel ondermijnen. Na den oorlog
heeft men dezen toestad trachten te handhaven
en is men de oorlogscredieten voor volwaardig
blijven aanzien. Met het idee, dat deze credit-
ten ten volle zouden worden afgelost, bleef men
lustig doorconsumeeren en nieuwe credie+en
opnemen. Totdat nu eindelijk een algemeen
wantrouwen het crediet- en langzamerhand
ook het monetaire stelsel ineen deed storten.
Een eerste vereischte is dus, dat men zich rea
liseert, dat het volksvermogen door den oorlog
ontzettend is aangetast, en dat men hiermede
in overeenstemming het crediet- en monetaire
stelsel grondig saneert. Het is teleurstellend,
dat vele regeerende instanties zich van deze
noodzakelijkheid nog niet bewust zijn. Misda
dig is echter de houding van sommige regee
ringen ten opzichte van het ontwapeningspro
bleem, waardoor zij indirect en zelfs direct
de gedachte aan een nieuwen oorlog, welke het
armzalige restje volkswelvaart zal vernietigen,
bij het publiek opwekken. Diverse ministers van
defensie, zooals deze af deelingen tegenwoordig
heeten, vragen uitbreiding van hun credieten,
terwijl de couranten dagelijks berichten lan-
ceeren over de op volle capaciteit werkende
wapen-industrieën en over de schandalen, welke
zich bij den handel in oorlogsmateriaal voordoen.
Hiermede wordt stelselmatig een geest van wan
trouwen gezaaid, welke een der grootste belem
meringen is voor een herleving der economische
activiteit.
Op de beurs is dit gebrek aan vertrouwen
iederen dag voel-, hoor- en zichtbaar. Nieuwe
ondernemingen worden niet geëntameerd, oude
worden gewantrouwd. De eenige, aan wie het
publiek nog gaarne zijn geld toevertrouwd, is
de Staat ën de beleggingsmarkt is dan ook op
de beurs de eenige plaats, waar geregeld de
schoone deugden van activiteit en bedrijvig
heid worden beoefend. De koers der 4 pCt. Ned.
Indië 1934A heeft zich weer met een kwart
procent kunnen verbeteren. Een speculatie
object is de 6 pet. dollar-leening Rotterdam ge
worden en het is te hopen voor den goeder, naam
van onze binnenlandsche beleggingsmarkt, dat
aan de onzekerheid omtrent dit fonds binnen
afzienbaren tijd een einde wordt gemaakt. De
laatste weken fluctueerde dit papier lustig tus
schen de 79 en 87 pet. Een uitgesproken zwakke
tendenz vertoonen de Belgische Staatspapieren,
waarmede een daling der wisselkoers gepaard
gaat. Het goudblok gaat niettegenstaande in
nige samenkomsten in Genève eenige neiging
tot wankelen vertoonen.
Op de aandeelenmarkt waren Industrieelen
vrijwel unaniem lager. De zeer gunstige beoor
deeling van het jaarverslag van Philips in de
„Financial News" heeft echter geen nieuwe
koopers opgeleverd. Terecht wordt Jn, dit blad
de bedrijfspolitiek van dit concern geroemd, dat
niettegenstaande crisis, valuta en tariefmoei
lijkheden, haar rentabiliteit heeft kunnen
handhaven. Terloops wordt opgemerkt, dat Phi
lips zijn productie steeds meer naar het ouitin
land verplaatst, teneinde zich aan te passen
aan de nationalistische tendenzen. Aku's ver
liezen iedere week terrein en ook deze week
moeten wij weer een daling van 1 pet. registree-
ren. Margarine Unies handhaven zich tusschen
de 71 en 72 pet., zonder eenige bedrijvigheid.
Olies worden door Parijs aangeboden, waar
door ook dit fonds flauw in de markt lag. Het
is niet onmogelijk, dat politieke manipulaties
de stemming op de Parijsche beurs trachten te
drukken, teneinde de positie van het kabinet
Doumergue te ondermijnen. In Amerika heeft
Minister Ickes de maximum toegestane dage-
Hjksche petroleumproductie opnieuw met en
kele tienduizenden barrels verlaagd.
De Amerikaansche markt ziet er iets hoop
voller uit, nu de textielstaking is opgeheven en
nu Generaal Johnson is afgetreden als leider
van de National Recovery Administration.
Op de cultuurafdeeling was de stemming ver
beneden nul, en vooral Tabakken waren de
papieren, die de klappen kregen. Zware verlie
zen werden geleden door Deli-Batavia en
Oude Deli. Suikerwaarden waren in overeen
stemming met den prijs van het product lager.
Aandeelen H. V. A verloren deze week onge
veer 4 punten. Van een groot aanbod is echter
geen sprake. Ook Rubberaandeelen deelden in
de algeheele malaise. De Engelsche voorraden
nemen de laatste maanden weer regelmatig toe,
wat echter voornamelijk aan een technische re
den te wijten is. De producenten houden n.l. de
rubber zoo lang mogelijk in eigen bezit en
slaan deze in Engeland op, om te kunnen pro-
fiteeren van de verwachte prijsstijging. De be
kende makelaars Symington Wilson blijven
in hun berichten nog steeds optimistisch
De eenige uitzondering op deze downe stem
ming vormen de thee-aandeelen. Voor de be
langrijke stijging van de laatste dagen zijn
drie oorzaken aanwezig: de prijzen op de dezer
dagen te Londen gehouden theeveiling waren
beduidend hooger; men vermoedt, dat per 1
April a.s. bij den aanvang van het nieuwe
restrictie jaar de export-contingenten weer met
7K pet. verlaagd zullen worden; tenslotte be
staan er plannen ter oprichting van een „Ang'.o
Russian Tea Trade Company", welke den export
naar Rusland met 40 millioen pond denkt te
vergrooten. Hiervoor zal men echter aan de
Sovjets 12 maanden crediet moeten verstrek
ken, waarvoor een garantie van de belangheb
bende regeeringen noodzakelijk is. Hierin
schuilen natuurlijk nog de noodige voetangels
en klemmen, gezien de weinig credietwaardlge
positie van den debiteur, het jongste lid van den
Volkenbond.
Slotkoersen
4 Ned. Indië 1934
4% Nederland 1934
3 y3 pet. Engeland
5pet. Young
A. K. U
Ford
Philips
Unilever
Scheepv. Unie
Koninkl Olie
Redjang Lebong
Amsterd Rubber
H. V. A
Deli Mij
Senembah
Beth. Steel
U. S. Steel
Anaconda
Intern. Nickel
21 Sept. 28 Sept.
R.M
Prolongatie
1003/g
101%
64%
24%
341/4
209
217
721/4
351/4
1 SO V4
154*4
9?%
I68I/4
131%
135
16%
19Vs
6%
15
7.277/g
1.45%
58.92
lpCi
100%
101%
641/4
25
32%
2IOI/4
216*4
71S£
341/4
1491/4
153%
96 M
163
123*£
131
17%
20%
7%
15%
7.281/é
1.46V4
59.17
1 pCt.
(Ingezonden door de Spaarne-Bank, N. V„
Amsterdam)
