BEGONNEN!
Luchtvaartbedrijf in data en
cijfers
15-jarige K.L.M. kerngezond
DE GROOTE
TUXEDO WERELD-PUTSCH
TUXEDO
INKWARTIERING
•>0 <'K« A RETT ES |.J> (FAT
HOE HET GEGROEID IS
LUCHTVAART HEEFT DE
TOEKOMST
ZATERDAG 6 OCTOBER 1934
41 pet. Indië-post door
de lucht
Gebrek aan materiaal
BI) SIGARETTEN-WINKELIERS.
J,toxmiox)jp v/ut fat pu&ÉieJz
Uitbreiding luchtnet
DE VERLAAGDE TOESLAG OP
ROGGE EN GERST
Een schadepost voor de kleine
zandbedrijven
De Douglasons vliegtuig eter toekomst
Aantal passagiers dit jaar op
78.000 geraamd (41.000 in
1933 en 21.000 in 1932)
Europeesch verkeer
AmsterdamBatavia
Hoofdbestuursvergadering
KLM.-populariteit: pelikaan zakdoekje"
Groote plannen: o.m. twee maal
per week een vlucht op Indië
Binnenlandsch verkeer
R.K. MIDDENSTANDSBOND
BISDOM HAARLEM
HOTEL-, CAFE- EN
RESTAURANTBEDRIJF
Tewerkstelling van buitenland-
sche arbeidskrachten
Ze zijn gekomen! Met millioenen. En millioenen vol
gen om de stormloop van het publiek te weerstaan.
De overwinning is hun. Want elke Tuxedo bezit méér
goede eigenschappen dan welke soortgenoot ook.
Zij weten, dat zij stuk voor stuk de lucht in
gaan. Maar zij weten óók, dat de overgave van
den Hollandschen rooker dan onvoorwaardelijk is.
Ziedaar dus een wederzijdsche overgave en ver
broedering, eenig in de historie!
ROOKERS VAN NEDERLAND! Loopt storm op de
Tuxedo-scharen. Voor slechts 15 cent worden U 20
Tuxedo's geleverd. Elke goede sigarettenwinkelier
zal U binnenkort op zijn eigen wijze in zijn etalage
kenbaar maken, dat hij Tuxedo's in kwartier heeft.
j y>3 m
Met voorzichtigheid en beleid wordt het
lijnennet, door de K.L.M. bestreken geleidelijk
uitgebreid. De Hull-lijn en de avonddienst op
Londen zijn voor den winter tijdelijk opgehe
ven, maar zullen volgend jaar weer worden in
gelegd. Daarnaast bestaat het plan mee te vlie
gen op de Praag-lijn en een dienst in te stellen
over de Alpen naar Milaan.
De dienst op Berlijn wordt permanent: ook
dezen winter vliegt men door. Op Scandinavië
ligt het in de bedoeling twee maal daags te
vliegen. Verder komt er een dienst op Mar
seille, een vlucht van vier uur, met aansluiting
op de mailbooten van de Rotterdamsche Lloyd.
En eindelijk is het plan om het volgend jaar
tweemaal per week op Indië te vliegen, een
dienst, welke thans reeds economisch volkomen
verantwoord zou zijn. Wat het binnenland be
treft, is het wachten op de vliegvelden Texel en
Limburg.
Nijpend is echter het gebrek aan materiaal.
De capaciteit van de K.L.M.-vloot is te klein.
Afgeleverd moeten worden de P 36, drie vlieg
tuigen van het type F 22, drie Koolhoven taxi
vliegtuigen, terwijl besprekingen worden ge
voerd over een groot aantal Douglas-machines
uit Amerika. De bedoeling is, dat laatstge
noemde machines geleidelijk geheel in Neder
land worden vervaardigd. Met Diesel-motoren
worden bescheiden proeven genomen. De prij
zen van deze motoren zijn echter voorloopig
nog te hoog.
Op desbetreffende vragen van het Tweede
Kamerlid Weitkamp heeft minister Steenberghe
geantwoord, dat de steun aan telers van rogge
gesteld is van 3.50 op 3 per 100 Kg. en de
steun aan telers van gerst van 3.50 op 2.50
per 100 Kg. gerst.
Het is den minister bekend, dat van dezen
maatregel de kleine zandbedrijven, voor zoover
deze niet gewoon zijn hun rogge te verkoopen,
schade ondervinden, terwijl deze bedrijven veelal
ook moeilijkheden ondervinden door de omstan
digheid, dat de afname van varkens minder
vlot loopt dan gewenscht is.
De minister is van oordeel, dat de hiervoor
vermelde omstandigheden hem niet mochten
weerhouden den steun aan rogge en gerst te ver
lagen, aangezien tot die verlaging alle aanlei
ding bestond in verband met de oploopende
graanprijzen en het niet verantwoord zou zijn
een zoodanigen maatregel desniettemin achter
wege te laten, ten einde zoodoende 'n deel van de
roggeverbouwers door middel van het te hooge
bedrag van den roggesteun voor een ander pro
duct, in casu varkens, tegemoet te komen.
Zondag is het vijftien jaar geleden,
dat in Den Haag de stichtingsacte
gepasseerd werd van de Koninklijke
Luchtvaart Maatschappij voor Ne
derland en Koloniën N.V.
In die 15 jaar heeft de K.L.M.,
gedragen door de sympathie van het
Nederlandsche volk, een wereldpo
sitie op luchtvaartgebied veroverd.
Van een bedrijf met 12 man personeel, groei
de de K.L.M. tot een onderneming, waarin 789
mannen en vrouwen werkzaam zijn, aan wie
jaarlijks 1.300.000 aan loon en premies wordt
uitbetaald.
Vooral de cijfers van 1934 doen den groei van
het bedrijf weer duidelijk blijken. Tegen de
verwachtingen in, zijn de resultaten van het bij
uitstek gunstige jaar 1933 weer grootendeels
overtroffen. Aan den veiligen kant geschat,
mogen we verwachten, dat het aantal passa
giers dit jaar 78.000 zal bedragen (tegen 21.000
in 1932 en 41.000 in 1933) en dat 268.000 k.g.
post en 1.150.000 k.g. goederen vervoerd zullen
worden.
Van den 17den Mei 1920, toen de dienst ge
opend werd, tot den 7den October 1934 hebben
in het geheel 240.532 betalende passagiers van
de geregelde diensten gebruik gemaakt en wa
ren er 135.000 pleziervliegers; de vloot legde 22
millioen k.m. af; 8.050.000 k.g. goederen en
1.000.000 k.g. post werden per K.L.M. vervoerd.
Een organisatie als de K.L.M. bestaat uit
verscheidene af deelingenhet publiek ziet
slechts het werk van enkele daarvan. De Indië-
lijn, het Europeesche en binnenlandsche ver
keer, de bekende, bekwame vliegtuigbestuurders,
de vloot van Fokkers, de nieuwe Douglas en
de F. 36, dat is voor het publiek: de K.LM.
Maar op den achtergrond wordt voorbereid en
georganiseerd en waakt de technische dienst.
Hechte samenwerking en verknochtheid aan die
prachtige, jonge luchtvaart binden de deeien
samen tot een geheel.
Den 17den Mei 1920 begon de K.L.M. met een
anderdaagschen dienst op Londen in samen
werking met de Aircraft Transport Travel
Ltd. Om 12.45 kwam het eerste vliegtuig op
Schiphol aan met een zak ochtendbladen en een
brief van den Lord Mayor aan den burgemees
ter van Amsterdam. De dienst werd uitgevoerd
door Engelsche bestuurders, met van de A. T.
T. gehuurde oorlogsvliegtuigen, die een beetje
verbouwd waren voor passagiersvervoer. Een
enkele reis naar Londen kostte toen 150 gul
den. Op 1 September volgde de verbinding met
Hamburg
Moeilijk en primitief was het begin.
Einde 1920, te laat om dat jaar nog dienst te
doen, kwam het eerste Fokkerverkeersvliegtuig
de F. 2 gereed, met een gesloten kajuit, waarin
vier passagiersplaatsen. Vergeleken bij de oor
logsvliegtuigen een enorme vooruitgang!
Van jaar tot jaar heeft het luchtnet der
K. L. M. zich uitgebreid. In 1922 kwam er een
dienst naar Brussel, welke een jaar later door
getrokken werd naar Parijs; uit 1922 dateert
ook de eerste winterdienst. In 1924 werd de
dienst op Hamburg, die wegens valutamoeilijk
heden gedurende de beide vorige jaren .ijde-
Hjk gestaakt was, heropend en uitgebreid tot
Kopenhagen. In 1926 trok de K. L. M. 'eze
lijn door naar Malmö, waar zij aansluiting gaf
op de treinen naar Oslo, Stocknolm er. Gothen
burg. Te Amsterdam sloten de lijnen uit Lon
den en Parijs op dezen dienst naar het Noor
den aan en de twee groote expresseverbinaingen
LondenMalmö en ParijsMalmö, welke tot
de drukste luchtlijnen van Europa behooren,
waren tot stand gebracht. Verder is in 1931
de dienst op Berlijn, in 1934 die op Huil en
Liverpool geopend.
Even oud als de K. L. M. is de gedachte aan
een HollandIndië lijn.
Pas in 1924 kwam het plan tot uitvoering.
Den eersten October was het juist tien jaar
geleden, dat de drie pioniers der Indië-route,
Thomassen a Thuessink van der Hoop, kapitein
Van Weerden Poelman en Van den Broeke van
Schiphol startten om den weg naar Batavia
te verkennen. Hun vliegtuig was de eerste Fok
ker F 7, de eenmotorige HNACC. Tegenslag
hield hen tot 2 November in Philippopel vast,
doch na tallooze moeilijkheden kranig over
wonnen te hebben bereikten ze den 24sten No
vember Batavia, na 20 vliegdagen.
Thans gaat van alle briefpost, die
tusschen Nederland en Ned Indië
v.v. wordt vervoerd 41 pet. door
de lucht. Nederland is hierin num
mer één, bij geen enkele buitenland-
sche imperiale verbinding staat het
luchtpostvervoer in zulk een gunsti
ge verhouding tot het totale postver
voer.
Ook het passagiersvervoer op de Indië-route
neemt van jaar tot jaar een belangrijker plaats
in en daarnaast ontwikkelt zich het goederen
vervoer. Het voortdurend oekorten van den
reisduur door het in gebruik stellen van steeds
sneller, gerieflijker vliegtuigen en een aan
houdende zorg voor de verbetering van de ho-
telaccomodatie langs de route zijn passagiers
en bemanning ten goede gekomen.
Reeds in 1933 waren de F. 18-vliegtuigen
met een cabine voor vier passagiers te klein
om aan alle aanvragen te voldoen. Doch in de
laatste maanden is het voorgekomen, dat voor
één vlucht 14 passagiers geweigerd moesten
worden. Met vliegtuigen van het type F. 36
(waarvan de eerste in December naar Batavia
gaat) en F. 22 (waarvan de eerste weldra op
Schiphol verschijnt) hoopt men dit groote pas-
sagiersverkeer te kunnen opvangen en nog doen
toenemen, om daarna met Dougiasvliegtuigen
den wekelijkschen dienst te verdubbelen. De
Op Woensdag 3 October 11. kwam het hoofd
bestuur van de Hanze in het Bisdom Haarlem
bijeen. De vergadering stond onder leiding van
den vice-voorzitter, den heer E. J. M. Stumpel,
die de nieuw-gekozen hoofdbestuursleden, de
heeren van Doom en Luyckx, hartelijk welkom
heette.
Na de behandeling van diverse ingekomen
stukken en mededeelingen kwam aan de orde:
functieverdeeling van het hoofdbestuur.
Tot voorzitter werd gekozen de heer E. J. M.
Stumpel; tot vice-voorzitter de heer L. J. A.
van Doom; tot secretaris de heer Th. M. Dres-
mé; tot penningmeester de heer A. J. van Rest:
tot 2en secretaris de heer P. Th. Luyckx; tot
2den penningmeester de heer H. G. Ruhe.
Al deze heeren namen hun benoeming aan.
In eenige hartelijke woorden wenschte de heer
van Rest als oudste bestuurslid den heer Stum
pel geluk met zijn benoeming en sprak de hoop
uit, dat onder zijn leiding de bond tot nog groo
teren bloei zou geraken. De heer Stumpel dank
te voor het vertrouwen, in hem gesteld.
Daarna werd een commissie benoemd voor de
voltooiing van het Hanze-altaar. Deze com
missie zal weldra bijeenkomen en de noodige
plannen vaststellen om tot dit doel te kunnen
geraken.
Na de behandeling van de brieven die naar
aanleiding van den Centralen Raad verzonden
waren aan de N.R.K.M., en de antwoorden,
daarop ontvangen, werd de uitvoering van de
crisis-steunwet besproken en besloten alle mo
gelijke stappen te doen om naast den crisis-
credietsteun een vorm van steun te vinden voor
hen, die niet worden geholpen.
Nadat nog was gesproken over de Bestuurders-
dagen op 18 en 25 October a.s., werd na een
geanimeerde rondvraag de vergadeing gesloten.
Verheugend is tenslotte het feit, .dat de tijd
niet ver meer is, dat de K.L.M. bereikt, wat nog
aan geen enkele Europeesche luchtvaartonder
neming is gelukt: het bedrijf rendabel te ma
ken. Was de tijd niet zoo bijzonder ongunstig,
o.a. door de gedeprecieerde valuta's, dan was de
rentabiliteit reeds lang een feit. Dit jaar zijn
de kosten voor ongeveer 80 pet. gedekt.
Directeur A. Plesman van de K.LM.
hooge snelheden (van de Fokkers 260, van de
Douglas 300 K.M. per uur) maken het mogelijk
in 5 a 6 dagen naar Batavia te vliegen.
Het binnenlandsch luchtverkeer is de jong
ste tak van het bedrijf. Het begint ligt thens
drie jaar achter ons; in Juli 1931 werd het
53 K.M. lange en terstond winstgevende lucht-
lijntje RotterdamHaamstede geopend. Geen
wonder: een reis van Rotterdam naar Haam
stede duurde gemiddeld zeven uur; toen de
Schouwenaars eenmaal de keus hadden, gingen
ze liever 20 minuten vliegen.
Nog in hetzelfde jaar werd er op initiatief
van het Eeldensche gemeentebestuur een proef-
dienst GroningenAmsterdam v.v ingesteld,
maar de resultaten waren heel bescheiden.
Doch de gedachte aan de ontwikkeling van
een binnenlandsch luchtverkeer, op zichzelf
en als schakel met de internationale lijnen,
won overal in Nederland veld. Particulieren en
gemeentebesturen gingen plannen maken voor
den aanleg van vliegvelden, Twente was er
het eerst bij en in 1932 kwam de luchtlijn er
heen. In hetzelfde jaar werd de dienst naar
Haamstede uitgebreid tot Vlissingen.
In 1933 groeide het binnenlandsche luchtnet
in Noordelijke en Zuidelijke richting: de lijn
naar Groningen werd heropend en doorge
trokken naar Borkum gedurende het badsei
zoen, de lijn naar Zeeland ging eveneens de
grens over tot Knocke/Zoute in België. Gedu
rende den zomer werden dubbeldaagsche dien
sten op alle lijnen gevlogen; op de Zeeuwsche
lijn kwam voor het eerst een winterdienst Ten
slotte kregen wij dit jaar de luchtlijn naar
Eindhoven en een uitbreiding van de Zeeuw
sche lijn naar Oostende; een proef werd geno
men met 'n verbinding TwenteGroningen
Eindhoven, dientengevolge konden toeristen
iederen dag van den zomer instappen voor een
rondvlucht boven Nederland.
De binnenlandsche lijnen sloten gunstig aan
op het internationaal verkeer; alle ochtend
diensten gaven aansluiting naar Berlijn, Ham
burg en Scandinavië. Bovendien had Eindho
ven verbinding met Londen, Vlissingen met
Hull—Liverpool, Groningen en Twente met
Londen en Parijs.
Over de resultaten kunnen we zeggen: Zee
land prachtig, Twente goed, Groningen elk jaar
beter, Eindhoven veel belovend.
Met hooge snelheid en hooge frequentie zal
de K. L. M. het binnenlandsch luchtverkeer
verder tot bloei moeten brengen.
„Holland heeft tijdig ingezien,
dat het vliegen méér beteekende
dan een avontuur. Met regeerings-
steun is een grootsch luchtvaartbe
drijf ontwikkeld en men staat thans
klaar om ook de toekomst goed aan
te pakken."
Met deze woorden leidde de heer A. Plesman
directeur van de K.L.M., de persconferentie in,
belegd ter gelegenheid van het feit, dat ons
luchtvaartbedrijf Zondag 7 Qctober, vijftien
jaar bestaat.
De hoofdgedachte, welke bij de oprichting der
K.L.M., kort na de roemruchte Elta in 1919,
heeft voorgezeten, is verwezenlijkt. Men heeft
gebouwd op deze twee principes:
de luchtweg is recht;
ook de grootste snelheden zijn er zonder
bezwaar.
Al bouwende is een begin gemaakt, het begin
van een groote toekomst, want de vliegtuig
bouw is nog in volle ontwikkeling en evenzoo
zjjn de vraagstukken van grondorganisatie, op
leiding, verlichting, radio enz. nog ver van een
bevredigende oplossing. Op heden is men zoo
ver, dat rendabele vliegtuigen worden gebouwd,
maar zeker is, dat het type zich steeds blijft
wijzigen en wij over een jaar of acht geheel
andere luchtvaartuigen zullen kennen.
Het vliegtuig van vandaag is geschikt voor
vervoer van post en lichte goederen en n ag
voor den passagier reeds ideaal heeten. De in
richting is comfortabel, de prijzen zijn over
komelijk, de tijdwinst is groot, het hinderlijk
geluid der motoren is overwonnen. Alleen de
actie-radius is nog te klein.
Een geluk voor de Nederlandsche
luchtvaart was het ontstaan van één
groote sterke Maatschappij, welke
haar geleidelijk heeft kunnen ont
wikkelen en er zich op kan beroe
men, dat zij in die 15 jaren maar
weinig stappen heeft teruggezet.
Met de Deensche Luchtvaart Maatschappij is
de K.L.M. de eenigste in Europa, welke zich
van het algemeen geboortejaar 1919 tot op he
den heeft gehandhaafd. Maar de Deensche ex
ploitatie beperkt zich tot de lijn Kopenhagen
Berlijn, terwijl de K.L.M. naast binnenlandsch
verkeer, de halve wereld omspant.
Dinsdag 2 October j.l. had in Hotel de
L'Europe te Utrecht de Federatie in het Hotel-,
Café-, Restaurant- en Slijtersbedrijf op ver
zoek van de te Utrecht zijnde exploitanten van
café-concertbedrijven een vergadering uitge
schreven van de hier te lande bekende exploi
tanten van café-concertbedrijven, zulks naar
aanleiding van het Koninklijk besluit tot te
werkstelling van vreemde arbeidskrachten.
In deze zeer druk bezochte vergadering kwa
men nu reeds verschillende klachten betreffende
het bovenbedoelde Kon. besluit naar voren en
was men eenparig van meening dat aan de
thans reeds aan den afgrond staande bedrijven
bij doorvoering als vermeld in meergenoemd
Koninklijk besluit de laatste stoot zal worden
toegebracht.
De vergadering was eenparig van meening,
dat zoo de buitenlandsche musici werden ge
weerd, er geen vakbekwame Nederlandsche
musici gereed staan de uitgestotenen te ver
vangen, daar naar schatting slechts 10 pet. van
de vakbekwame musici werkloos zijn, terwijl
hierbij nog factoren aangewezen zouden kunnen
worden dat niet alleen vreemde musici-engage
menten, doch ook het verwende publiek dat
aan onze café-concertbedrijven steeds hoogere
eischen stelt aan het een en ander niet
vreemd zou te noemen kunnen zijn.
Vanuit de vergadering kwam de wensch naar
voren tot oprichting.van een geheel afzonder
lijke Vereeniging 'ter behartiging der belan
gen van Café-Concertbedrijven.
Staande ter vergadering werd hiertoe beslo
ten.
Voor de deputatie voor de aangevraagde en
ter vergadering ontvangen inwilliging eener
audiëntie bij den minister van Sociale Zaken
op Woensdagmiddag a.s. werden aangewezen de
heeren P. Hendrix, Den Bosch; H. L. America,
Amsterdam en C. Gennissen, Utrecht.
Hierna kwam ter sprake de houding van ver
schillende Raden van Arbeid inzake de aan
slag voor de Ongevallen- en Ziektewet ten aan
zien van in onze berijven werkzame Kapelle,
welke ondanks de uitspraak van den Cehtralen
Raad van Beroep voor de Ongevallenwet door
gaan met opleggen van premies voor meerge
noemde Wetten. Naar voren werd gebracht, dat
bijv. de Raad van Arbeid te Amsterdam geen,
de Raad van Arbeid te Utrecht wel verzekerings
plicht aanneemt.
Ook dit punt zal door de nieuwe vereeniging
krachtig aangepakt worden.
Vermeld dient nog te worden, dat de naam is:
Vereeniging tot behartiging der belangen der
Café-Concertbedrijven in Nederland gevestigd
te Utrecht.
Het adres van het secretariaat is Lorentz-
laan 31 bis, Utrecht, telefoon 15515.
