Marxistische opstand in Spanje met geweld onderdrukt
Het in Catalonië gevormde
bewind gevallen
•s»
De roode opstand in Spanje
LET OP
ftankeks
I
2000 dooden en
gewonden
Het nieuws van heden
Luis Companys, de president van de Catalaansche
generaliteit en zijn voornaamste mede
werkers gevangen genomen
Lerroux door het volk toegejuicht
Zeeliedenstaking
in de V.S.
VECHTEN EN JUICHEN
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 8 OCTOBER 1934
Avondblad
Rood Front in Frankrijk
Madrid nog de baas
Het Weeriiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiimi^
BROODFABRIEKEN
4UREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
«f
Principieele overeenstemming tus
schen socialisten en com
munisten
FABRIEK VERBRAND
Luis Companys
sB
Reeds hedenmorgen begonnen
Lerroux
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Dat je MELKBROOD
van FRANKEN neemt.
Wij eten het dagelijks.
HAARLEM - HEEMSTEDE - BL0EMENDAAI
vvvvvv u\u i', 111111 m/ ii
MORTH
4 AL-fTiO
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANG No. 18983
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Pas in den namiddag hoorde men in de ver
schillende wijken der stad weer schoten. Het
schijnt dus dat de opstandelingen zich nog niet
gewonnen geven.
Het telegraafagentschap Fabra meldt, dat
minister-president Lerroux naar aanleiding van
de onderdrukking van den opstand der separa-
Op talrijke plaatsen wekten de roode
leiders de arbeiders op zich bij de
opstandige beweging aan te sluiten.
MADRID, 8 Oct. (Reuter). Voorzoo ver de toestand op het oogenblik is te
overzien, moet geconstateerd worden, dat het de regeering-Lerroux gelukt
is, zich te handhaven tegen de opstandige beweging in Spanje. Terwijl de
toestand te Madrid nog niet duidelijk is, is de separatistische opstand in
Catalonië volkomen onderdrukt.
Te 6.15 Zondagmorgen heeft de Catalaansche regeering zich overgege
ven aan de regeeringstroepen, onder bevel van generaal Batet. De geheele
regeering, de burgemeester van Barcelona, de leden van het gemeentebe
stuur en de opperbevelhebber der Cata Iaansche strijdkrachten, zijn gearres
teerd.
De regeeringstroepen hadden in de ochtendschemering een algemeenen
aanval ondernomen op het gebouw der generaliteit en het gebouw met
mortieren beschoten, waarna de Catalaansche regeering zich overgaf om
onnut bloedvergieten te vermijden.
In verschillende wijken van Barcelona von
den in de morgenuren nog hevige schiet
partijen plaats tusschen de legale troepen en
de gewapende opstandelingen.
De aanhangers van Azana en Quiroga zijn
uit Barcelona gevlucht. Het is evenwel zoo
goed als zeker, dat zij niet zullen kunnen
ontkomen. Ook Largo Cabalero is ver
dwenen. Largo Cabalero is, zooals men weet
de voorvechter voor het socialistisch-commu-
nistische gemeenschappelijke front.
De tweede groote haard vati verzet tegen de
regeering te Madrid was het steenkolengebied
van Asturië, waar de arbeiders den commu-
nistischen staat hadden uitgeroepen.
Volgens de laatste berichten zou ook hier
de opstandige beweging zijn onderdrukt. Groo
te detachementen militairen hebben dit ge
heele gebied bezet. Een voordeel voor de op
standelingen is evenwel, dat de streek zoo
bergachtig is. Niettemin verwacht men Maan
dag in den loop van den dag de orde te kun
nen herstellen.
Overigens worden uit de provincies berich
ten ontvangen, volgens welke hier en daar op
standelingen in actie zijn gekomen. Het be
treft meest afgelegen dorpen. Tien politie
beambten zijn neergeschoten. Verscheidene
PARIJS, 7 Oct. (V.D.) Nadat de beraadslagin
gen van het vakverbond CGT in den nacht op
Zondag waren beëindigd met een uitspraak ten
gunste van een aaneensluiting der sociaal-de
mocratische met de communistische vakvsreeni-
nigingen, heeft Zondagochtend de raaa der
communistische vakvereenigingen beraadslaagd
over de kwestie der aaneensluiting en zich ac-
coord verklaard met de voorstellen der sociaal
democratische vakvereenigingen.
Principieel schijnt de overeenstemming dus te
zijn bereikt.
Maandagnacht is door het overkoken van
teer in een asphalt-fabriek te Berlijn brand
uitgebroken. Het gebouw werd grootendeels een
prooi der vlammen. De schade bedraagt eenige
honderdduizenden mark.
nn mi iimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiimiiMiiiiiiiiiiimimmiiiii minui"»"»»
tisten in Catalonië door de bevolking luide is
toegejuichd.
Ook de provinciale autoriteiten hebben zich
ten gunste van de regeering uitgesproken.
De regeering te Madrid verspreidt hier
omtrent het volgende communiqué:
Teneinde nutteloozen tegenstand en noo-
deloos bloedvergieten te voorkomen, heeft
Companys zich aan generaal Batet en aan
de regeering der Republiek overgegeven.
De regeering te Madrid heeft besloten
dat Companys en zijn gezellen zullen wor
den gevangen gezet en terecht zullen staan
voor de rechtbank der Constitutioneele
waarborgen, opdat zij niet door den krijgs
raad zullen worden geoordeeld.
Onderzocht zal worden welk aandeel
Azana in den opstand heeft gehad.
Van de voorgeschiedenis van den opstand der
separatisten in Catalonië worden nog de vol
gende bijzonderheden bekend:
Nadat de wettige Catalaansche regeering
(generalidat) Vrijdag, dus den eersten dag van
de in geheel Spanje uitgebroken revolutionnaire
beweging der centrale regeering te Madrid
steeds opnieuw haar loyaliteit had verzekerd en
daarbij niet naliet er steeds weer den nadruk
op te leggen, dat zij onder alle omstandigheden
de orde in Catalonië zou handhaven, werden
reeds Zaterdagmiddag berichten van
andere strekking ontvangen. Volgens deze be
richten zou de generaliteit dubbel spel hebben
gespeeld.
De betuigingen der generaliteit zouden ten
doel hebben gehad Madrid gerust te stellen,
ten einde intusschen de volkomen afscheiding
van Catalonië te kunnen voorbereiden.
Van Zaterdagavond tot Zondag was zoowel
het spoorwegverkeer als het telefoon- en tele
graaf verkeer aan de grenzen van Catalonië
stilgelegd.
Tegelijkertijd hadden de separatisten zich
over de belangrijkste punten verdeeld, zoodat
de generaliteit meende de afscheiding van
Spanje te kunnen bewerkstelligen.
Op die wijze werd dan ook Zaterdagavond
laat bij monde van den president der gene
raliteit de onafhankelijkheidsverklaring van
Catalonië afgekondigd en de Vrije Republiek
Catalonië uitgeroepen.
Tegelijkertijd riep men de Spaansche fe
deratieve republiek uit. Tot president werd
benoemd Azana, die van 1932/'33 minister--
president is geweest.
Deze verklaarde zijnerzijds de Madrileen-
sche regeering illegaal en afgezet.
De generaliteit meende daarbij, dat het le
ger, voor zoover dat in Catalonië in garni
zoen lag, en de politie aan haar zijde ston
den.
kerkgebouwen zijn in brand gestoken. Gemo
toriseerde politietroepen hebben de orde her
steld.
De linksburgerlijke burgemeester van Madrid
is met eenige sociaal-democratische gemeen
teraadsleden afgezet wegens sabotage van re-
■-geeringsmaatregelen.
De minister zonder portefeuille Martin di
Lasco is benoemd tot regeeringscommissaris
voor Madrid.
De stakingsbeweging duurt on
verminderd voort. De regeering
heeft bevel gegeven, dat Maandag
ochtend overal het werk moet wor
den hervat, omdat de stakers an
ders hun werk zullen verliezen.
Zoowel de Katholieke organisatie
als de in de Katholieke Volksactie
georganiseerde jeugd is overal te
werk gesteld, waar tengevolge van
de stakingsbeweging arbeidskrachten
ontbreken. Vermoedelijk zullen de
Katholieke arbeiders de communis
tische en sociaal democratische ar
beiders meer en meer verdringen.
Te Madrid was het Zondagmiddag od straat
rustig.
Volgens een bericht uit Madrid zijn
bij de omwentelingspoging 300 per
sonen gedood en 1000 gewond.
De correspondent van de „P^it
Journal" schat echter het aantal
dooden en gewonden alleen reeds te
Barcelona op 2000.
Toen nu de regeering te Madrid in antwoord
op de verklaring der generaliteit direct den
staat van oorlog voor geheel Spanje afkondigde,
ontbood men de bevelhebbers der troepen in
Catalonië direct in het gebouw der generaliteit.
Batet verzocht een uur bedenktijd. Dit uur
benutte hij om het geheele garnizoen van Bar
celona in alarmtoestand te brengen.
Weer een uur later waren de Spaansche bat
terijen op de belangrijkste plaatsen opgesteld,
machinegeweren werden in stelling gebracht
en de belangrijkste gebouwen, waaronder dat
der generaliteit, werden door militairen bezet.
Toen de president der z.g. Catalaansche Re
publiek deze onverwachte wending zag en hem
bovendien werd gemeld, dat ook d? meerderheid
der Catalaansche politie gemeene zaak maakte
met de militairen, gaf hij ieder half uur per
radio mededeelingen over den toestand, waarbij
hij de geheele bevolking te wapen riep. Hij
hoopte daarbij vooral op de hulp der syndica
listische landarbeidersorganisaties, die reeds
sedert lang door hem zelf bewapend en afge
richt zouden zijn.
Zooals niet anders te verwachten was, heeft
de strijd om Barcelona reeds tal van slacht
offers geëischt.
De leden van de Iberische Anarchistische Fe
deratie verklaren, dat zij zich nooit over zullen
geven.
Vanaf gisteravond 19 uur tot hedenochtend
7 uur was alle verkeer op straat verboden, ook
mochten de bewoners niet op hun balcon ver
schijnen.
De opperbevelhebber van de regee
ringstroepen te Barcelona, generaal
Batet, verklaarde, dat gebruik zal
worden gemaakt van strijdgassen,
als de opstandelingen zich niet over
geven.
Naar verluidt zijn de regeeringstroe
pen te Barcelona vrijwel uitgeput,
zoodat versterking dringend noodig
is.
Als zoodanig wordt een bataillon in
fanterie, een compagnie van het
vreemdelingenlegioen en een esca
drille vliegtuigen verwacht, terwijl
bovendien nog oorlogsschepen in
aantocht zijn.
(Vervolg elders in dit nummer.)
Stakende Spaansche bouwvakarbei
ders bespreken den toestand.
Azana, de Spaansche ex-premier, die zich
Zondag bij de rebellen aansloot, zag kans
over de Fransche grens te vluchten.
NEW YORK, 8 Oct. (Reuter) Op een
massa-bijeenkomst van het vakverbond van
zeelieden werd besloten een staking uit te
roepen van het personeel van alle Amerl-
kaansche schepen, welke uit Noorfl-Atlanti
sche en Golf-havens vertrekken.
De staking begint Maandagochtend 9 uur
Amerikaansche tijd.
De oorzaak van de staking is te zoeken in
loonkwesties, arbeidsvoorwaarden, vrijheid van
organisatie en den eisch om de bemanning van
de schepen met 1/3 te vermeerderen.
Het feit, dat sinds de stichting van de
huidige Spaansche republiek de jonge
Katholieken en de rechts georiënteer
de agrariërs voor het eerst een werkzaam aan
deel in het bestuur des lands nemen en mede
de directe regeeringsverantwoordelijkheid aan
vaarden, is door de Spaansche socialisten,
communisten en separatisten als een uitdaging
beschouwd. In werkelijkheid evenwel is dit feit
een volkomen logisch en normaal gevolg van de
ontwikkeling der politieke verhoudingen, welke
na de verpletterende stembusnederlaag der roo-
den zijn ontstaan. Wat in Spanje dezer dagen
gebeurd is, is een soortgelijk verschijnsel als
zich in Februari in Oostenrijk heeft 'voorge
daan, toen de rooden een laatste poging waag
den om de verloren machtspositie te heroveren.
De vredelievende Dollfuss, door den gewapenden
opstand der rooden tot tegengeweld gedwongen,
onderdrukte op krachtdadige wijze het revolu
tionnaire verzet. Ook in Spanje zijn thans de
uit nationaal oogpunt destructieve marxistische
elementen te hoop geloopen om met de wape
nen in de vuist te trachten terug te krijgen,
wat hun rechtens niet meer toekomt en wat
zij zich door schromelijk wanbeheer onwaardig
hebben getoond. Zij begrepen, dat het voor goed
met hun kansen gedaan zou zijn, indien zij, nu
het lamlendig geschipper der door rechts in
afwachting van betere tijden gesteunde radicale
overgangsregeeringen voorbij bleek, niet met
één slag de rechtsche meerderheidsreactie
trachtten neer te slaan. De slag, dien zij wilden
slaan, is echter gebroken aangekomen, doordat.
het formeel bestaande roode eenheidsfront dei
marxisten in de practijk' hiaten vertoonde. So
cialisten, communisten en separatisten zijn niet
in hecht verband gezamenlijk opgetreden. De
revolutionnaire algemeene staking, afgekondigo
als protest tegen de vorming van het nieuwe
kabinet-Lerroux, werd door enkele lacunes on
derbroken. Zij vertroebelde evenwel het politie
ke water zoozeer, dat de Catalaansche genera
liteit de kans schoon meende te zien om de
onafhankelijkheid van Catalonië eruit te kun
nen opvisschen. Haar president Companys kon
digde den autonomischen vrijstaat Catalonië
af, welke een zelfstandig en eigenmachtig ge
heel zou moeten vormen in een federaal ver
band van Iberische republieken. Madrid beant
woordde deze daad met het afkondigen van den
oorlogstoestand.
De regeering-Lerroux heeft voet bij stuk ge
houden en bewezen, dat zij niet van plan is
met zich te laten sollen zooals haar voorgang
ster heeft gedaan. Met vliegtuigen, mitrailleu
ses en geschut is zij ten velde getrokken tegen
de Catalaansche opstandelingen en heeft Com
panys en zijn revolutionnaire regeeringsgezel-
len tot overgave gedwongen. Alleen Azana, de
oud-premier, die zich door een minister-presi
dentschap in een onafhankelijk Catalonië had
gehoopt schadeloos te stellen voor het verloren
en profijtelijke leiderschap van de socialistische
regeering in heel Spanje, heeft zich nog op het
laatste nippertje uit de voeten weten te maken.
Het laat zich op 't oogenblik aanzien, dat
de centrale regeering te Madrid, dank zij
haar krachtig optreden de baas zal blij
ven. Het bericht van de overgave en arrestatie
der rebelsche Catalaansche regeering heeft' in
Madrid dolle ovaties ontketend ten gunste van
den grijzen minister-president Lerroux en zijn
ministers. Maar hoe enthousiast duizenden
Spanjaarden voor de regeeringsgebouwen in de
Spaansche hoofdstad ook hebben gejuicht, zij
hebben de knallende geweerschoten en het ra-
elen dr mitrailleuses in andere stadswijken
niet kunnen overstemmen. Zoowel in Catalonië
als elders worden nog bloedige gevechten ge
leverd, terwijl de regeering zich inspant om de
algemeene staking volkomen te breken. Het is
te hopen, dat de roode en separatistische rebel
lie voor eens en voor goed de harde schedel
wordt verpletterd. Dan zullen de menschenle-
vens, die thans onvermijdelijk geofferd moes
ten worden, niet geheel nutteloos verloren zijn
gegaan. Wat zich op het oogenblik in Spanje
voltrekt, kan worden tot een zuiveringsproces,
een pijnlijke maar niet meer te ontkomen ope
ratie om de eenheid en het leven van Spanje
te redden. Evenals in Oostenrijk komt het
daarbij vergoten bloed neer op de hoofden der
marxistische leiders, die de arbeiders, wier
vrienden en beschermers zij zich noemden, in
het moorddadige vuur hebben gezonden van het
zichzelf verdedigende officieele en rechtmatige
staatsgezag.
CATALAANSCHE OPSTAND NEERGESLAGEN.
DE REGEERING VAN CATALONIë GEVAN
GEN GENOMEN.
Kantonnale verkiezingen in Frankrijk leveren
een geringe verschuiving naar rechts op.
Zeelieden-staking in Amerika.
Wederom 58 kerken in Mexico gesloten.
Vlootincident bij Smyrna; Fransche oorlogs
schepen door de Turken beschoten.
Op no. 17368 van de Ned. Staatsloterij is di
25.000 gevallen.
Sociale Studiedagen te Bergen (N.-H.).
De kunstschilder Isaac Israels aan de gevol
gen van een aanrijding overleden.
Pest te Batavia?
Auto met twee-en-twintig hengelaars bij West
woud tegen een boom gereden. De inzittenden
te water geraakt; enkele lichtgewonden.
Motorrijder met verloofde op enbewaakten
overweg te Stompwijk tegen sneltrein gereden
en op slag gedood.
VERWACHTING: Meest zwakke ver-
anderlijke wind, afnemende bewolking.
weinig of geen regen, kouder des nachts, 11
H overdag iets warmer.
H Hoogste stand: 773..9 te Warschau.
Laagste stand: 733.9 te Jan Mayen.
11 Zon op 6.13, onder 5.22. Licht op 5.52.
Maan op v.m. 6.09, onder n.m. 4.44. 5
Nieuwe Maan 3.25 n.m.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
MLWWV
Stand op Maandag 2 uur n.m.: 770.6
Vorige stand: 770.9
