Koning Alexander en Minister Barthou vermoord
Een gruwelijk bloedbad te Marseille
De politieke beteekenis van het bloedbad
Ontzettende politieke misdaad van een
34-jarig Kroatisch koopman;
de man gelyncht
Dramatisch einde
van feestelijke
ontvangst
Proclamatie aan
Frankrijk
Y oego-Sïavische
grens gesloten
Wraakoefening van autonomist?
Het nieuws van heden
VEREENÏGDE KATHOLIEKE PERS
WOENSDAG 10 OCTOBER 1934
Ochtendblad
MARSEILLE, 9 Oct. (Reuter). De plechtige ont
vangst van den Joego-Slavischen koning Alexander
is tot een ontzettend drama geworden. Een 34-jarige
Kroaat, de koopman Petruc Calemen, heeft den koning
met twee revolverschoten vermoord. Aan den aanslag
is verder ten slachtoffer gevallen de Fransche minister
van Buitenlandsche Zaken Barthou.
De dader vuurde, staande op de treeplank van
'skonings auto een groot aantal revolverschoten af.
Hij werd door de in razernij uitgebarsten menigte
aangevallen en tenslotte met een kogel gedood.
De 11-jarige troonopvolger van Joego-Slavië,
prins Peter, is kort geleden voor zijn studiën op een
Engelsch College gekomen.
De koningin van Joego-Slavië, die per trein reisde,
is onmiddellijk na haar aankomst te Besancon naar
Marseille vertrokken.
DE POLITIEKE ZEDEN
VERWILDEREN
Zwarte lijst der terreur
Mijnongeluk
Frankrijk
Het conflict met gen.
Nuijten
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Koning Alexander en zijn elf-jarige
zoon Peter, de troonopvolger van
Yoego-Slavië
Nationale rouw in Frankrijk afge
kondigd voor den tijd van
een maand
De dood van Barthou
Barthou's heengaan een zware slag
voor de huidige Fransche
buitenlandsche politiek
Verhaal van ooggetuige
in
Twintig arbeiders ingesloten;
drie gedood
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZES BLADZIJDEN
Het broze leven
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 18986
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
MARSEILLE, 9 October. (Reu-
ter). Omtrent den moord op den
Joego-Slavischen koning Alexander
en den Franschen minister Barthou
wordt nog het volgende gemeld:
Het geheele Fransche Middellandsche Zee
eskader was Dinsdagavond op de reede van
Marseille bijeengekomen, teneinde de Zuid-Sla
vische „Dubrownik", welke Koning Alexander
naar Frankrijk bracht, in te halen. Piétri be
vond zich aan boord van den pantserkruiser
„Colbert" teneinde daarmede het Zuid-Slavi
sche slagschip tegemoet te gaan. Koning
Alexander kwam aan boord van een admi
raalsbarkas, waarin ook Piétri gestapt was en
waarmede beiden de oude haven van Marseil
le binnen voeren, waar onder leiding van den
minister van Buitenlandsche Zaken Barthou
een reeks andere Fransche en Zuid-Slavi
sche militaire en civiele hoogwaardigheidsbe-
kleeders ter verwelkoming aanwezig was.
Toen de barkas de haven binnenvoer, werden
21 saluutschoten gelost. Met zijn gastheeren
"V-V. H- jVM
1 n- v.1
:i;\
stapte de Koning in een open auto, die een
langen stoet auto's opende. Tezamen met den
Koning was de Zuid-Slavische minister van bui
tenlandsche zaken, Jeftitsj, aangekomen.
Koningin Maria van Zuid-Slavië had de reis
naar Frankrijk niet met het oorlogsschip mee
gemaakt, doch was per trein afzonderlijk naar
Parijs onderweg gegaan. Zij wilde den Koning
in Dijon ontmoeten.
Toen de koning met zijn gevolg voor
de massale menigte zichtbaar werd op
het Beursplein en van alle kanten het
gejuich losbarstte, weerklonken plotse
ling een aantal schoten, naar men zegt
in totaal een twintigtal. De eerste scho
ten misten alle hun doel, doch steeds
weer weerklonk, terwijl een onbe
schrijflijk tumult losbrak het korte
scherpe knallen. Men zag den koning,
getroffen, ineenzinken.
Er ontstond onder de menschen een ware
razernij. Brullend en schreeuwend stortten de
omstanders zich op den dader, die letterlijk ge
lyncht werd. Ooggetuigen vertellen, dat de
man, onherkenbaar verminkt, door de omstan
ders vrijwel verscheurd is. Slechts met groote
moeite slaagde men er in ruim baan te maken
en het stoffelijk overschot van den moordenaar
te bergen in een kiosk.
In de stad heerscht ontzaglijke opwinding.
Het bericht omtrent den aanslag verspreidde
zich als een loopend vuur door het geheele land
en werd ook door de radio bekend gemaakt.
Toen de aanslag had plaats ge
had, ging de stoet verder te mid
den van algemeene opwinding.
Het lichaam van den koning werd
overgebracht naar het kabinet van
den prefect te Marseille. Genees
kundige hulp mocht niet meer ba
ten. In aanwezigheid van zijn adju
danten, die hun tranen niet konden
bedwingen, gaf koning Alexander
den geest.
Minister Piétri en de andere aan
wezige ambtenaren waren aan de
diepste smart ten prooi.
Koning Alexander werd door drie
kogels getroffen; een der kogels trof
in den buik en een in de hartstreek;
beide waren doodeiijk.
De koning zakte ineen; het bloed
drong hem uit den mond en uit de
borstwonde.
Ook Barthou werd getroffen; in
het ziekenhuis is hij later overleden.
Volgens mededeelingen der politie
moeten aan den aanslag minstens
tien personen hebben deelgenomen.
Van de dichte menschenmenigte, die het
schouwspel van de aankomst van koning
Alexander stond gade te slaan, zijn verschei
dene personen gewond geraakt, o.a. een film
operateur, twee politie-agenten en twee vrc.u
wen. De pleger van den aanslag heet Petruc
Calemen; hij werd geboren te Zagreb op
20 December 1899, en is van beroep koopman.
Hij was in het bezit van een pas, afgegeven
30 Mei 1934 te Zagreb.
Op 28 September was hij Frankrijk via Val-
lorbe binnen gekomen.
De politie had de grootste moeite om de
razende menigte te bedwingen bij de pogingen,
om den dader te lynchen. Tenslotte Werd dé
moordenaar door de menigte mei een kogel
gedood.
Koning Alexander en Barthou, hij
diens laatste bezoek aan Yoego-
Slavië
PARIJS, 9 Oct. De regeering heeft beslo
ten een nationalen rouw te land, ter zee
en in de lucht af te kondigen voor den
tijd van één maand. In dezen tijd zullen
alle feesten en ceremoniën afgelast
worden.
Verder heeft de Fransche regeering
de volgende proclamatie uitgevaardigd:
De Fransche regeering ziet zich met smart
gedwongen de natie den dood mede te deelen
van Z. M. Koning Alexander van Zuid-Slavië,
juist op het oogenblik, waarop Zijne Majesteit
het gansche volk de bewijzen kwam brengen
van de toegenegenheid van het Zuid-Slavische
volk. De Fransche regeering geeft uiting van
haar groote smart tegenover Hare Majesteit.
Koningin Maria van Zuid-Slavië, de regeering
van Zuid-Slavië en de bevriende natie.
Tevens vervult de regeering den droeven
plicht, kennis te geven van het feit, dat te
zamen met Koning Alexander, de minister van
buitenlandsche Zaken Barthou doodeiijk ge
troffen is.
In dit tragische uur, nu beide volkeren zoo
smartelijk getroffen zijn, gevoelen zij zich meer
dan ooit vereenigd in gedachten en gevoelens.
Verder wordt gemeld, dat de minister van
binnenlandsche zaken, Sarraut, die zich voor
het drama verantwoordelijk acht, zijn ontslag
zal aanvragen.
De president der Fransche republiek, Lebrun,
is oogenblikkelijk naar Marseille vertrokken.
Het schijnt thans, dat de aanslag
zich als volgt heeft toegedragen. De
dader sprong op de treeplank van
den auto van koning Alexander. Hjj
vuurde van zeer korten afstand ver
scheidene schoten op den koning af.
De chauffeur van den auto, waarin koning
Alexander van Joego-Slavië was gezeten, ver
klaarde het volgende:
„Terwijl de auto langzaam in den stoet voort
reed naar het Beursplein, maakte zich een man
los uit de dichte menschenmenigte van vrij
omvangrijke gestalte: hij liep op den auto van
den koning toe en schoot vier of vijf maal met
zijn revolver.
Hij werd terstond gegrepen en de kolonel,
die zich in het gevolg van den koning bevond,
sloeg met de sabel op hem los."
De pleger van den aanslag heeft geprobeerd
zichzelf in den mond te schieten, maar een der
adjudanten ontrukte hem het vuurwapen. Op
het Beursplein zelf is hij gedood.
Onder de duizenden aanwezigen op het plein
ontstond eerst groote beroering, daarna trad
een diepe, indrukwekkende stilte in.
De vlaggen zijn thans halfstok geheschen te
Marseille.
PARIJS, 9 Oct. Omtrent den dood van Bar
thou kan nog het volgende worden gemeld:
In het ziekenhuis, waar de minister onmid
dellijk naar toe gebracht werd, nam men eerst
aan, dat zijn verwonding niet van emstigen
Koning Alexander en Minister Ba rthou, de beide slachtoffers van het
bloedbad te Marseille
WEENEN, 9 Oct. (Reuter). Uit
Graz wordt gemeld, dat de Joego
slavische grens met Oostenrijk
Dinsdagavond om 7 uur hermetisch
afgesloten is. De telefoonverbindin
gen met Joego-Slavië zijn verbro
ken, hetzelfde geldt voor het ver
keer op de wegen. De geheele grens
is door Joego-Slavische troepen
bezet.
De feestelijke ontvangst van Koning
Alexander van Joego-Slavië te Mar
seille, waar hij met het oorlogsschip
„Dubrovnik" arriveerde om een officieel
bezoek aan Parijs te gaan brengen, is door
een terroristischen aanslag geworden tot
een afschuwelijke tragedie. Een 34-jarige
Kroatische koopman, die eerst sinds 28
Sept. j.l. in Frankrijk vertoefde, heeft den
Joego-Slavischen vorst neergeschoten. De
dader werd door de samengestroomde me
nigte afgemaakt.
Omtrent de motieven van dezen misdadi-
gen aanslag tast men nog in het duister.
Het feit, dat de hoofddader een Kroaat
was, zou er op kunnen wijzen, dat wij hier
j te doen hebben met een bloedige wraak
oefening van Joego-Slavisch binnenlandsch
politieken aard. Zooals men weet, oefende
Koning Alexander in zijn land een soort
van dictatuur uit, waardoor vooral de
Kroatische en Sloveensche minderheden,
die een zekere mate van autonomie in fe
deraal verband voorstonden, zich onrecht
matig verdrukt voelden. Indien deze veron
derstelling juist is, zouden wij hier dus te
doen hebben met een der tragische gevol
gen, welke in eerste instantie door het ver
knippen van de kaart van Europa na den
wereldoorlog veroorzaakt zijn.
Welke invloed deze schokkende gebeurte
nis op de politieke ontwikkeling van Euro
pa hebben zal, is op het oogenblik moeilijk
te voorzien. Barthou had gehoopt Joego-
Slavië, dat den laatsten tijd een meer zelf
standige, naar Duitschland en Bulgarije
gerichte, scherp anti-Italiaansche politiek
voerde, weer vaster in het verband van de
franco-phiele Kleine Entente te voegen, en
de Italiaansch-Joego-Slavische controver
se, welke een Fransch-Italiaansche toena
dering belemmerde, te overbruggen. De
Joego-Slavische troonopvolger, die zich op
het oogenblik voor studiedoeleinden in En
geland bevindt, is eerst 11 jaar oud, zoodat
er eventueel een regentschap zal moeten
ingesteld worden om het door de econo
mische crisis zwaar geteisterde Donau-land
in deze moeilijke tijden te besturen. Wel
licht zal de dood van den vorst de separa
tistische en autonomistische strevingen in
Joego-Slavië weer een nieuwe kans geven.
De dood van Barthou, de ziel der Fransche
buitenlandsche politiek, welke door bond
genootschappen en pacten den vrede en vei
ligheid in Franschen geest trachtte te or-
ganiseeren, beteekent een zware slag voor
Frankrijk. Het heet, dat de Fransche mi
nister van binnenlandsche zaken Albert
Sarraut, die zich medeverantwoordelijk acht
voor het gebeurde, zal aftreden. Een in
grijpende reorganisatie van de Fransche
regeering zou daardoor noodig worden. In
Duitschland, dat zich door de Fransche
pactomanie benauwend omsingeld voelde,
zal men over het plotseling heengaan van
Barthou-wel niet al te zeer treuren, maar
de gewelddadige dood van Koning
Alexander zal er diepen indruk maken.
Deze drieste moordaanslag met nog on
berekenbare gevolgen bewijst, hoe lang
zaam maar zeker de politieke geweldme
thoden gaan doorwerken in het volk en
de wereld gaat terugzinken in een tot
barbaarschheden bereiden staat van ver
wildering. De Roemeensche minister-pre
sident Doeca, de slachtoffers van 30 Juni
in Duitschland, Dr. Dollfuss en thans Ko
ning Alexander, en minister Barthou, zij
vormen een trieste lijst van slachtoffers
van terroristische practijken, een lijst,
welke waarschijnlijk helaas vooreerst nog
niet gesloten zal kunnen worden.
aard was. Aangezien zijn linkeronderarm door
een kogel versplinterd was, oordeelde men het
wel noodig, den arm te amputeeren. Tijdens de
operatie echter ontstond een bloeding, welke
bloedtransfusie dringend noodzakelijk maakte.
Hiertoe werd oogenblikkelijk overgegaan, doch
de toestand van den minister werd zwakker en
zwakker tot eindelijk zijn hart ophield te wer
ken. Barthou was overleden.
MARSEILLE, 9 Oct. Overste Fiollet, die
naast den auto van den koning reed, vertelt het
volgende over den aanslag.
„De auto, waarin zich koning Alexander,
minister Barthou en generaal Georges be
vonden, was juist ter hoogte van de Place de
la Bourse aangekomen, toen ik zag, noe een
man uit de menigte te vccrschijn schoot, langs
de agenten van politie rende en voorbij mijn
paard op de treeplank sprong van den koninklij
ken auto. Ik gaf mijn paard de sporen maar
ofschoon het paard een sprong voorwaarts
deed, kon ik niet verhinderen dat de dader
zün arm uitstrekte en verscheidene schoten op
den koning loste. Met twee slagen sloeg ik hem
neer, terwijl de chauffeur van den auto twee
schoten loste. De moordenaar ging echter voort
met schieten, ofschoon hij op den grond lag
Zijn kogels troffen twee agenten van politie en
een vrouw, die in de eerste rij der toeschouwers
stonden. Politie en garde mobile vlogen op
den moordenaar af en trachtten de menigte van
den auto weg te dringen. De op den grond lig
gende dader werd opgetild, waarop de menigte
zich op hem wierp en hem zou hebben ge
lyncht, wanneer de politie er niet' in geslaagd
was hem tijdig in veiligheid te brengen."
De moordenaar van koning Alexander, Ca
lemen, is naar thans vaststaat een Kroaat. Hij
stond op de lijst van verdachte personen, die
door de Zuid-Slavische politie aan de Fransche
politie was gegeven.
Ter gelegenheid van de ontvangst van den
koning waren buitengewone politiemaatregelen
genomen. Meer dan 200 circulaires met de
photo's van de verdachte personen waren aan
de met de veiligheid belaste autoriteiten toe
gezonden. Bovendien had men in alle hotels
te Marseille en te Parijs een onderzoek inge
steld naar verdachte elen: enten.
Naar verluidt zal het stoffelijk overschot van
Koning Alexander naar Zuid-Slavië worden
vervoerd met hetzelfde oorlogsschip waarmede
de Koning naar Frankrijk is gekomen. De krui
ser, de „Dubrownik", zal op de thuisreis wor
den vergezeld door een Fransch eskader als
eere-geleide.
De koningin van Zuid-Slavië is te Besancon
aangekomen, waar zij oogenblikkelijk op da
hoogte gesteld werd van het treurige nieuws.
Zij is terstond naar Marseille vertrokken.
PARIJS, 9 Oct. In de mijn St. Pierre la
Palud is heden een ernstig mijnongeluk ge
beurd. De mjjn is gelegen in de nabijheid van
Lyon. Volgens tot dusver ontvangen berichten
zouden twintig mijnwerkers zijn ingesloten. De
laatste berichten melden, dat drie mijnwerkers
gedood zijn.
KONING ALEXANDER VAN JOEGO-SLAVTë
BIJ ZIJN PLECHTIGE AANKOMST TE
MARSEILLE VERMOORD. OOK MINISTER
BARTHOU VOND DEN DOOD.
Normale toestand keert geleidelijk weer terug
in Spanje. Cortes spreekt zijn vertrouwen in de
regeering uit.
Mijnongeluk in Frankrijk. Twintig arbeiders in
de mijn St. Pierre Ia Palud ingesloten.
Alois Vollgruber is benoemd tot Oostenrijksch
gezant te Rome.
Het vertrek van Z.H. Exc. Mgr. Brandsma naar
Kisumu; onderhoud met den Missiebisschop.
De resultaten van de Reisweek; deze is niet
ongunstig verloopen.
Inzake de regeling van den bran dstoffentoeslag
aan werkloozen is nog geen beslissing ge
nomen.
Het bestuur der Ned. Centrale voor Eieren en
Pluimvee geïnstalleerd.
Steun uit het Landbouw-Crisisfonds tot een
bedrag van 1 millioen aan producenten van
crisisproducten.
De ministers Colijn, Deckers, Van Schalk en
De Wilde zullen heden een rondvlucht met de
F 36 maken.
Radio-distributie van rijkswege?
Verdediging van het Zuiden; samenwerking der
verschillende comité's.
Commissaris van politie te Hengelo (O.) voor
de rechtbank te Almelo, verdacht van valsch-
heid in geschrifte; drie maanden geëischt.
New-Yorksche Beurs: Stemming ongeanimeerd,
handel aanvankelijk lager, later eenig herstel.
Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d.
9 October:
In den eerstvolgenden kabinetsraad zal be
raadslaagd worden over het tusschen den mi
nister van Landsverdediging en generaal Nuij
ten, den chef van den generalen staf, gerezen
geschil.
Of deze laatste ontslag zal moeten nemen is
nog onzeker.
Hoe leerzaam toch, hoe schrikwek
kend ook is de geschiedenis van eiken
dag. Menschenlevens gaan er dage
lijks teloor, in ziekenhuizen, bij on
gelukken, door ouderdom en zwakte.
Maar moord is toch altijd nog heel
wat anders, heel wat afschrikwekken
der.
In zich blijft het eendereen
spoorwegongeluk en een moord; in
beide gevallen is degeen, dien het
treft onvoorbereid.
Verschil echter is dat in het laat
ste geval een mensch beschikt over
het leven van een ander. Er is opzet,
er is doodensdrang, er is haat, er is
wrok en wrevel.
En aan zulk iets persoonlijks, dik
wijls gevoed door menschen, die bui
ten schot blijven, valt niet alleen de-
geen voor wien het schot bedoeld is
als slachtoffer, maar nog meer.
Welke zinnelooze politiek is het
toch, die menschen tot moordenaars
maakt!
