Liquidatie van den Spaanschen
opstand
Groeiende onzekerheid voor
Frankrijk
DOOR DEN DOOD VAN
BARTHOU
Gen. Nuyter ont
slagen
VRIJDAG 12 OCTOBER 1934
AZANA WEER VRIJ?
Wat zal Doumergue
doen?
Wie wordt minister van
Buitenl. Zaken?
Korte berichten
Eischen van Seijoekai-
partij
PARAGUAY NIET UIT DEN
VOLKENBOND?
}>Een koningsmoord, een ministers-
moord ondergraven in hun
gevolgen de Fransche
veiligheid ten zeerste"
Het interieur van het mausoleum van h et huis Karageorgewitsch te Topala in
Servië, vanwaar het Koningshuis stamt en waar de zoo tragisch om het bleven
gekomen Koning Alexander wordt bijgezet
Prins Paul van Joegoslavië heeft Donderdag de eed afge
nomen aan de leden van het parlement in het regeerings-
paleis te Belgrado (telegrafisch overgebrachte foto)
Fascist beleedigt minister Colijn
DE LAATSTE RUSTPLAATS VAN KONING ALEXANDER
Azana
KNOEIERIJEN TE
ROOSENDAAL
Behandeling voor de Bredasche
rechtbank
HaNDEL-HERDENKING
Het stoffelijk overschot van Barthou is opgebaard in de Salon de V Horloge aan het Quai d'Or say te
Parijs. De menigte defileert voor hun grooten staatsman
Grootsche plannen te Arnhem
Als chef van den Belgischen
generalen staf
WEG AMSTERDAM—LAREN
Aanbesteding
Mutaties onder het spoorweg
personeel
Universitaire examens
,,Vlootverdrag moet worden
beëindigd"
De Nederlandsche Kamer-opera
Door chauffeurs werd op verzoek van verd.
'n kwitantie afgegeven, waarop alleen het aan
tal K.M. stond vermeld. Bleek het aantal K.M.
hetwelk verreden was, wat groot te zijn, dan
kregen zij opdracht er twee nota's van te ma
ken en deze te anti-dateeren. Dan werden deze
nota's aan de Nederlandsche Heide-Maatschappij
gedeclareerd onder het mom van diensttochten.
Aan den hoofd-opzichter der Ned. Heide-
Maatschappij vroeg de president, of hij het niet
vreemd vond, dat een gemeente-ambtenaar bij
de maatschappij zelf declaraties indiende. Get.
vond dit ook, doch zeide, dat die regeling op
het kantoor te Arnhem was getroffen.
D e roode opstand in Spanje wordt geleide-
delijk geliquideerd. Wel is het algemeene
stakingsparool nog niet ingetrokken en
wordt er vooral in Asturië nog een volslagen
oorlog gevoerd tegen terugtrekkende rebellen,
maar de krachtig optredende regeering-Lerroux
heeft, dank zij de voortreffelijke diensten van
politie en leger, die loyaal bleven, het heft weer
in handen. Hoeveel bloed deze burgeroorlog ge
kost heeft, is nog niet te zeggen. De opgaven
van het aantal gevallenen ïoopen erg uiteen. De
onnbloedige revolutie, waaruit de Spaansche re
publiek werd geboren, is thans gevolgd door
een bloedige, die het bestuur dier republiek
heeft bezegeld. Zonder bloed en leed schijnen
omwentelingen zich nu eenmaal niet te kunnen
voltrekken, hoe rustig en geleidelijk zij soms
ook in den omvang verloopen. Zelfs in het
land van strengste discipline en ijzeren tucht,
in Hitler's Derde Rijk, weid een bloedbad aan
gericht om den toestand te consolideeren. Nu de
nieuwe Spaansche regeering, waarin de voor
naamste constructieve partij-elementen veree-
nigd zijn, zoodat zij op een goede basis en een
sterke meerderheid in de volksvertegenwoordi
ging steunen kan, het pleit heeft gewonnen,
dient zij met vastberadenheid en beleid te werk
te gaan. De voor de revolutie verantwoordelijke
instanties moeten rechtvaardig, maar zonder al
te Spaansche wreedheid gestraft worden. Zij
mag zich evenmin tot zwakheid als tot noode-
looze hardheid laten verleiden. Zal zij het
moeilijke midden tusschen deze beide weten te
houden? Het merkwaardige bericht, dat de
vroegere minister-president Azana, die één dag
premier van de onafhankelijk verklaarde Cata-
laansche regeering is geweest, weer op vrije
voeten is gesteld, geeft te denken. Azana, die
indertijd Alcala Zamora als minister-president
van Spanje opvolgde, toen deze tot het hoogste
ambt in den staat werd geroepen, en met hulp
van de rooden een soort van dictatoriaal be
wind voerde, dat de aard en de traditie van de
meerderheid van het Spaansche volk miskende,
werd door de eindelijk niet meer tegen te hou
den verkiezingen, weggestemd. Sindsdien sloot
hij zich aan bü de oppositie in de hoop, dat de
poorten van het roode luilekkerland, waarin hij
en zijn vriendjes zoo'n belachelijk bonzen-
leventje op zachte regeeringskussens hadden
geleid, wel weer eens voor hem open zouden
kunnen gaan. Hij achtte dat oogenblik blijk
baar gekomen, toen de Catalaansche generali
teit den autonomen vrijstaat van Catalonië uit
riep, want anders zou hij het premierschap in
de, rebelsche provincie niet uit de handen der
opstandelingen hebben aanvaard. Bij de arres
tatie van de oproerige regeering, wist Azana te
ontsnappen, maar enkele dagen later werd hij,
weggedoken in een hoekje op het balcon van
het huis van een zijner vrienden gepakt. Na
tuurlijk beweerde Azana, dat hij part nog deel
had aan den opstand, al had hij dan toch maar
de leiding op zich genomen van een volkomen
illegale regeering. Indien hij wezenlijk zonder
meer vrijgelaten is, zou de Spaansche regeering
een zwakheid hebben betoond, welke niet ge
motiveerd kan worden met de overigens niet
onredelijke overweging, dat zij het maken van
martelaren wenscht te vermijden. Azana is mis
schien de martelaar van zijn eigen eerzucht
geworden, maar daarom verdient hij nog geen
medelijden, want die eerzucht is Spanje duur
te staan gekomen.
In Frankrijk is de reactie op de moordpartij
te Marseille, waaraan Koning Alexander van
Joego-Slavië en de Fransche minister van
Buitenlandsche Zaken Barthou ten offer vielen,
in vollen gang. De oudstrij dersorganisatie „La
croix de Feu" heeft „moreel" verzamelen gebla
zen en ziet in deze schanddaad het werk der
Derde Internationale. De politie, die zich sinds
de nog altijd niet geheel opgehelderde Stavisky-
affaire en het schandaal van Rijssel allerminst
in de sympathie van het publiek mag verheu
gen, wordt met verwijten overladen, vooral nu,
naar het heet, vanuit Brussel gewaarschuwd is,
dat er een aanslag kon verwacht worden. De
orde- en bewakingsmaatregelen bij de aan
komst van den Joego-Slavischen monarch te
Marseille zouden volkomen ontoereikend zijn
geweest. Naar aanleiding van deze beschuldigin
gen aan het adres van de politie, wier hoofd hij
is, heeft de minister van Binnenlandsche Zaken,
Albert Sarraut, gemeend te moeten aftreden. De
chef van den veiligheidsdienst en de prefect van
„Bouches du Rhone", Jouhannaud, zijn reeds
ontslagen. De vrouw van den prefect heeft den
dooden koning de gebroken oogen toegedrukt,
maar voor de tekortkomingen van haar echt
genoot heeft men blijkbaar de oogen wijd open
gehouden. Doumergue moet nu maar zien, hoe
hij de afgeknapte eindjes weer aan elkaar
knoopt. Hij is niet alleen zijn ministers van
buiten- en binnenlandsche zaken kwijt, maar hü
zit ook met een minister van justitie, die zich
nergens vertoonen kan zonder uitgejouwd te
worden, omdat deze betrokken zou zijn bij een
verzekeringsschandaal. Niettemin schijnt hij niet
van plan te zijn het met tegenzin en louter uit
vaderlandsliefde aanvaarde bijltje er bij neer
te leggen. Er worden allerlei veronderstellingen
gedaan over de wijze, waarop Doumergue de
scherven weer aaneen zal trachten te lijmen of
een geheel nieuwe regeeringscombinatie zal
vormen ter vervanging van de thans zoo zwaar
gehavende. Doch eerst zullen de groote dooden
plechtiglijk ter aarde worden besteld. Daarna
is het woord weer aan de levenden.
ASUNCION, 11 October (V.D.) Tot nu toe
bestaat in officieele kringen van Paraguay nog
niet het voornemen uit den Volkenbond te tre
den.
(Van onzen bijzonderen correspondent).
De moord op Koning Alexander en Mi
nister Barthou is een van die zinloos fa
natieke daden, waarvoor doorgaans geen
normaal hersenstel verantwoordelijk blijkt te
zijn en wier gevolgen niettemin met groote con
sequentie in het lot der volkeren ingrijpen. Of
schoon Marseille, Parijs en heel Frankrijk gereed
waren om den koninklijken bondgenoot zoo
prachtig mogelijk te ontvangen, ofschoon de
kranten sedert dagen volstonden over den Joego.
Slavischen koning en zijn trouw aan Frankrijk
in den grooten oorlog, de moord op Alexander,
op Franschen bodem geschied, blijft een niet
fc* verjagen scbwduw over Frankrijk werpen. Een
schaduw, te dreigender, daar het er niet naar
uitziet alsof de achtergrond van de samenzwe
ring voldoende belicht zal kunnen worden.
Natuurlijk wordt allereerst de politie van
Marseille beschuldigd. Het staat reeds vast, dat
zij in aantal te kort is geschoten. Het is zeker
waar, dat een aanslag als de zooeven gepleegde
te Parijs veel minder kans van slagen zou heb
ben gehad, daar de ontvangst van vreemde
staatshoofden hier een meer alledaagsche ge
legenheid is, doch die met meer praal en dus
ook meer distantie wordt afgewikkeld dan te
Marseille.
Ook de grenspolitie valt men aan. ^Bij de
zaak-Stavisky werd haar lakschheid al gelaakt.
Het paspoort, dat in de resten van de kleeren
van den moordenaar werd gevonden, bleek valsche
te zijn, op een valschen naam te staan en van
louter valsche stempels voorzien. De politie te
Zagreb, waar het gegeven zou zijn, verloochen
de het onmiddellijk. Met eenige aandacht, meent
men, had de Fransche douane dezen pas als
valsch moeten kunnen herkennen. De verschrik
kelijke wijze, waarop de moordenaar, nadat de
sabel van Colonel Prionnet zijn schedel gesple
ten had, door de menigte werd toegetakeld,
maakt de identificatie met een der individus,
die aan de politie bekend waren en welke zij
thans verdenkt, nog moeilijker.
Het is een zware slag, welke aan Frankrijk
wordt toegebracht. Het verlies van Barthou is
zeer smartelijk. Zijn landgenooten beschouwden
den Minister als zeer succesvol, ofschoon men
hem te Genève zoowel in de kwestie van Oos
tenrijks souvereiniteit als het vraagstuk der
evenueele interventie in het Saargebied zonder
behoorlijk antwoord heeft laten staan. Maar
Barthou was populair geworden, niet alleen het
volle vertrouwen van Doumergue bezat hij, doch
ook het volle vertrouwen van den Franschen
burger, die in zijn voorzichtige en zakelijke po
litiek van zekerheid voor Frankrijk een waar
borg voor den vrede zag.
En wat de mogelijke verwijdering tusschen
Joego-Slavië en Frankrijk aangaat, men weet
wellicht, dat er rondom Alexander I een toe
nemende belangstelling voor Duitschland be
stond, minder door sympathie dan door econo
mische overwegingen ingegeven. De koning wil
de van deze tendentie niets weten. Maar wat
zal er geschieden, nu hij gevallen is en een on-
mondigen opvolger achterlaat?
Ook in Hongarije verandert langzaam de po
litieke oriënteering. Men kijkt er steeds min
der naar den vroegeren bondgenoot Italië, en
verwacht steeds meer van den eventueelen bond
genoot Hitelr. Dergelijke verschuivingen van
krachten worden hier te lande nauwlettend ge
registreerd. Men weet, hoe Parijs drijft op de
politiek der verbonden! Een koningsmoord als
deze op Alexander, een ministermoord als zoo
even op Barthou, zij ondergraven in hun ge
volgen de Fransche zekerheid sterker dan men
meenen zou.
Wat de portefeuille van Minister Barthou be
treft, er zal eerst officieel over de wederbezet-
ting van zijn zetel gesproken warden, wanneer
de begrafenis geschied is. Zij heeft a.s. Zater
dag plaats, en de conferenties zullen dus niet
vroeger kunnen beginnen dan in de volgende
week. Maar dat neemt natuurlijk niet weg, dat
men raadt naar den naam van dengeen, die
Barthou zal moeten opvolgen, en in politieke
kringen met vrij groote beslistheid reeds dezen
of genen als den volgenden Minister v. Buiten
landsche Zaken doodverft.
Zoowel de naam van Herriot, als die van Tar-
dieu wordt genoemd, en ook hoort men af en toe
die van Paul-Boncour en Laval opduiken. Doch
niettemin blijft de mogelijkheid evengoed be
staan, dat voorloopig Doumergue de portefeuille
van Buitenlandsche Zaken persoonlijk onder zijn
hoede zal nemer
De adjunct-directeur der maatschappij, T. v.
Maanen deelde mede, hoe de eerste redactie van
verdachte's rekening ontstond, en waarbij de
specificatie achterwege bleef. Op de tweede stond
wel een specificatie, maar op verzoek van ver
dachte behoefde dit in den vervolge niet meer
en zijn naam bleef op de declaratie voortaan
weer weg.
Zoodoende kon verdachte verder doorknoeien.
De verdediger, Mr. A. W. Rassers, betreurde
het, dat de gewezen wethouder R., hoofd der
vfdeeling Sociale Zaken, dien hij gedagvaard
had, uit hoofde van ziekte niet was verschenen.
Pleiter vroeg aan de rechtbank de zaak thans
te schorsen.
De rechtbank, na in raadkamer te zijn geweest
besloot de zaak uit te stellen tot Maandag 29
October tot het hooren van get.
De Beiersche autoriteiten hebben tot 30 No
vember de verspreiding verboden van het te
St. Gallen uitgegeven „Zwitsersche Katholieke
Volksblad". Een reden wordt niet opgegeven.
Donderdagmorgen wees de Bredasche Recht
bank vonnis in de zaak tegen den 29-jarigen
A. J. M„ algemeen leider van het Nederlandsche
Donderdag stond voor de Bredasche Recht
bank terecht de 44-jarige J. P. M., chef-com
mies ter gemeente-secretarie te Roosendaal.
Hem was ten laste gelegd valschheid in ge
schrifte en verduistering van gelden. Hij zou
toen hij belast was met de voorbereiding, be
handeling en afdoening van verschillende aan-
en verkoopen van gronden in verband met de
werkverschaffing der gemeente Roosendaal en
Nispen in de periode 1 Januari 193031 De
cember 1933 opzettelijk valsche declaraties in
den vorm van kwitanties hebben ingediend bij
de uitvoerster van het werk, de Nederlandsche
Heide-Maatschappij.
Verdediger was mr. A. W. Rassers te Breda.
Verd. gaf toe een groot aantal autoritten te
hebben gemaakt naar Mariënburg, een dorp in
België, waar amusementsinrichtingen zijn. Met
hem gingen dan verschillende ambtenaren, o.a.
de opzichter van de Nederl. Heide-Maatschap
pij, P. Th. V.
M. verklaarde, dat hij meermalen met den
burgemeester van Kalmthout besprekingen had
gevoerd over de afwatering van een grenswater-
loop. Doch eenmaal over de grens, bekommer
den verd. en de zijnen zich weinig over dien
waterloop en full-speed werd naar Mariënburg
doorgereden, waar men zich ging vermaken.
23 Februari 1685, G. Handel te Halle geboren.
Het Arnhemsch Gemengd Koor zal dit feit her
denken door op 22 Febr. a.s. in „Musis Sacrum"
uit te voeren het Oratorium „Jozua". Het werd
in Maart voor het eerst ten gehoore gebracht
en in ons vaderland in 1840 te Amsterdam voor
het eerst uitgevoerd. Dit Oratorium werd ge
kozen om de vele mooie soli en koren, die het
bevat. We noemen de sopraan aria!s „Horch,
horch auf der muntern Vögel Lied" en „O hatt'
ich Jubals Harf", de Alt Aria „Sage, holdes We-
sen an"„ het Duet „Der rasche Strom, er flies-
set leicht", de tenor-aria „Auf, Völker, auf!"
en de bas-aria „Soll ich auf Mamres Frucht-
gefild". Wat Handel met eenvoudige middelen
bereikt als hij voor het Koor schrijft is mees
terlijk. We denken aan „Der spaten Nachwelt
sei es kundgetan", „Das ganze Heer des Him-
mels sei sein Schutz", „Glorreich ist Gott" en
het kinderlijk naïeve „Seht, er kommt mit Preis
gekrönt" dat later door Handel ook in „Judas
Maccabaus" werd opgenomen. Medewerking ver-
leenen Di Moorlag, sopraan; Suze Luger, alt;
Louis van Tulder, tenor en Willem Ravelli, bas.
De begeleiding berust in handen van de Arn-
hemsche Orkestvereeniging. Jac. Oremus zal 't
orgel bespelen. Het geheel staat onder leiding
van H. Heuterman. Een korte herdenkingsrede
zal deze uitvoering voorafgaan. Deze avond is
opgenomen in een serie voorstellingen en con
certen die de kunstkring „Groot Arnhem" in
de maanden van November tot Mei geeft.
Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d.
12 October:
Hedenmorgen kwam het Belgische kabinet in
vergadering bijeen. Na de zitting deelde de mi
nister van Defensie mede, dat generaal Neuten
van zijn ambt als chef van den generalen staf
is ontheven.
Met toestemming van den koning zal hem
echter de belangrijke functie van bevelhebber
van het tweede legercorps te Antwerpen wor
den aangeboden, zoodra deze plaats vacant is.
Einde December zal de tegenwoordige bevel
hebber van Antwerpen n.l. ontslag nemen, daar
hy dan de leeftijdsgrens heeft bereikt.
Van andere zijde vernemen we nog, dat waar
schijnlijk tot chef van den generalen staf zal
benoemd worden generaal van den Bergen,
thans sous-chef van den generalen staf.
Generaal Nuyten en generaal van den Bergen
zijn beiden Vlamingen en Katholiek.
De 71-jarige voorzitter der ontwapeningscon
ferentie, Arthur Henderson, die te Londen ver
toeft, is ziek. Tijdens het congres der Labour
Party te Southport werd hij onwel. Later her
stelde hij weer, maar zag zich genoodzaakt gis
teren het bed te houden.
Lord-grootzegelbewaarder Anthony Eden is
Donderdagmiddag naar Scandinavië vertrokken.
Hij wordt door geen officieele personen verge
zeld, aangezien zijn reis daarheen een zuivere
zaak van goodwill is en een kwestie van per
soonlijke vriendschappelijke relaties, die met
Scandinavische vertegenwoordigers in Genève
werden aangeknoopt.
Het Congres van het Amerikaansch Verbond
van Vakvereenigingen heeft besloten de boycot
van Duitsche goederen voort te zetten in ver
band met het onderdrukken van de Joden door
het nationaal-socialisme.
Hitier heeft beloofd de peet te zullen worden
van het tiende kind van een landbouwersgezin
in een Beiersch dorp en heeft den ouders een
soms gelds geschonken. Dit is reeds de tweede
maal deze week, dat Hitier peet wordt van t
tiende kind in een gezin.
Volksfascisme „Zwart Front," wonende te Ois-
terwijk, die op 28 Juni te Tilburg een aantal
pamfletten had doen verspreiden, waarvan de
inhoud beleedigend was voor minister Colijn,
voor welke beleediging de Officier van Justitie
op 27 September twee maanden gevangenisstraf
tegen M. requireerde.
Wegens opzettelijke beleediging aangedaan
aan een ambtenaar terzake van de rechtmatige
uitoefening zijner bediening veroordeelde de
Rechtbank M. tot een boete van 100.subs.
40 dagen hechtenis.
Hedenmorgen werd onder goedkeuring van
den minister van Waterstaat, door of vanwege
den hoofdingenieur-directeur van den Rijkswa
terstaat in de directie Noord-Holland, te Haar
lem, aanbesteed:
het maken van een verharding van teersteen-
slag op den Rijksweg no. I, gedeelte Amsterdam
Laren, onder de gemeente Muiden, met bij
komende werken.
Ingekomen waren 15 biljetten, waarvan de
laagste inschrijfster was N.V. Geruischlooze Weg
te Heemstede voor 124.000, 129.400, ff 111490
127.330; 114.370.
De gunning zal later bekend worden gemaakt.
Raming was 158.000.
Ir. W. Hiebendaal, ingenieur van den weg te
Hengelo, ing. 1 Sept. verplaatst naar Gro
ningen. t
J. -de Bree, technisch ambtenaar te Rotter
dam, ing. 1 September verplaatst naar Utrecht
H.G.B.
D. van Leeuwaarden, opzichter 2e kl. te Vlis-
singen, ing. 1 Sept. verplaatst naar Dordrecht.
S. Schaafsma, opzichter 3e kl. te Kerkrade,
ing. 1 Sept. verplaatst naar Valkenburg.
W. Lancee, baas 2e kl. te Zwolle, ing. 1 Oct.
benoemd tot baas le kl. aldaar.
UTRECHT. Geslaagd voor het doet. examen
rechtswetenschap de heeren G. Th. Gevers
Deynoot en G. van Spaendonck.
Propaedeutisch examen godgeleerdheid de
heeren P. P. Miedema en J. M. Barendrecht.
LEIDEN. Bevorderd tot doctor in de Letteren
en Wijsbegeerte, op proefschrift getiteld: „Krasis"
Bijdrage tot de Grieksche Lexicographie, de heer
W. J. den Duik, geboren te Scheveningen.
Geslaagd: Candidaats-examen Indisch Recht, de
heer P. V. Niermans.
TOKIO, 12 Oct. (Reuter.) De partij Seijoekai
heeft in haar gigteren te Nagano gehouden ver
gadering de volgende motie aangenomen:
1. De buitenlandsche politiek van Japan moet
gebaseerd zijn op de industrieele ontwikkeling
des lands.
2 Het vlootverdrag met zijn vastgestelde ver
houdingen moet worden beëindigd en de onaf
hankelijkheid der nationale verdediging moet
worden gewaarborgd.
3. Een vastomlijnd program moet worden op
gesteld om de financiën te stabiliseeren door de
leeningspolitiek en de belastinghervorming met
elkaar in overeenstemming te brengen.
4. Op groote schaal moet hulp worden ver
leend aan het platteland en aan visschersdor-
pen, teneinde deze in staat te stellen voor zich
zelf te gaan zorgen
De voorzitter der partij, Kisaboero Soezoeki,
verklaarde een weekzaam oog te zullen houden
op het huidige kabinet. Hij zeide, dat dit kabi
net geen definitief program had en ook niet op
politieke partijen berustte, waardoor de oneenig-
heid tusschen de kabinetsleden was vergroot.
Met het oog op het feit, dat de politieke be
drijvigheid in het begin van de volgende maand
wordt heropend met de bijeenroeping van een
buitengewone zitting van den landdag, krijgt
deze motie van de Seijkoeai, Japans groot|te
politieke organisatie, een bijzondere beteekenis.
De Japansche regeering heeft een bedrag van
18.000 pond sterling uitgetrokken om de kosten
te dekken van de Japansche delegatie voor de
a.s. vlootconferentie in Londen, die zal worden
bijgewoond door vertegenwoordigers van Japan,;
Amerika en Engeland.
De Japansche delegatie zal geleid worden door
vice-admiraal Isoroku Yamamoto, lid van den
Generalen staf der vloot.
De Nederlandsche Kamer-Opera onder leiding
van J. Richard Heuckeroth, zal Dinsdagavond
16 October, 's avonds 8 uur, in Maison Boer,
te Amsterdam de eerste van een viertal abon
nementsavonden geven.
Uitgevoerd zullen worden: „Aboe-Hassan",
Opera in één bedrijf van Carl Maria v. Weber
en „De oude vioolspeler", Operette van Jac
ques Offenbach. Medewerkenden zijn de dames
Madzy Dekker, H M. Kok Verwey en Tine
Nieuwstede en de heeren H. J. Agnebbod, Ge
orge de Bouter en A. van de Vosse. Het ka
merorkest zal de ouverture „De List van Fidar-
sio" van Adolphe Adam spelen.
