1 Zoekt gij betrouwbaar j FOTOREPORTAGE
rersoneel?
Plaats dan een „Omroeper"
I voor 75.000 gezinnen f
Het mysterie van den vogeltrek
De Uiver"en de Post jagervertrokken.
AFSTANDEN VAN 10.000
KILOMETERS
DINSDAG 16 OCTOBER 1934
ginTnnnmiiiinnmnniniimiiimiiiiiinminnTTnniniiiiTmiiTTTiiiniinmiimiiiininiiiiiiiiininiiiiniiiiniiiirip
s
De reizen d,er trekvogels in het
algemeen worden soms in
zeer korten tijd afgelegd
Resultaten van het
ringenonderzoek
Drievoudig zilveren professie-
feest
Practische crisis-zorg
Vijf en twintig jaar Broeder van
Barmhartigheid
Kerkenbouwen vóór 180 jaar
en nu!
Nederlancfsch bioloog naar Napels
ST. JOSEPHS-GEZELLEN TE
DEN HAAG
sniiiHiuiiiiiiiiiiniiiiiiHniiniiiuiiinniiuiiiiiiiraiiiiniiiiiiiiiiiimiiniiiiiiminiiiiiimiiniiniinniiiiiniminiiis -
siuiinmiimimnuiiimmiiiiiiumiiiuiiiiiimimiiiiiiiiiiuuiuiiiiiiiuiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiuraiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimil
Vijftig jaar in hun gebouw
Het sorteeren van de post welke het vliegtuig „Uive-" mee zal voeren tijdens de Melbourne-race, op het
hoofdkantoor van de K.L.M.-
fi i«" i fir" fi" -Vit if f ÉiBrrti
De vogeltrek heeft zich altijd in een groote
belangstelling, vooral van wetenschappe
lijke zijde, mogen verheugen. Doch niet
alleen de wetenschap interesseert zich voor het
vraagstuk van den vogeltrek, ook vele ondes-
kundigen op dit gebied leggen een groote be
langstelling voor de trekvogels en nun levens
wijze aan den dag.
Reeds vóór eeuwen trok het jaarlijksch terug-
keerend mysterie van den vogeltrek de aan
dacht der menschheid. Dn raadselachtig ver
schijnsel is vaak aanleiding geweest tot zonder
linge en fantastische verklaringen, welke, om
dat de menschen nog maar zoo heel weinig
afwisten van hun gevleugelde vrienden, vaak
gemakkelijk werden geloofd.
Vooral in de laatste jaren, waarin de mensch
heid meer aandacht en zorg is gaan wijden aan
de dieren, staat b£t trekvogel-vraagstuk in het
midden der belangstelling, dit bewijzen wel de
aanzienlijke sommen gelds, die vele particu
lieren voor de moderne vogelstations over heb
ben, welke het mogelijk hebben gemaakt de
landverhuizers ieder jaar opnieuw weer een
goed tehuis te geven.
Voor iets te vertellen over den trek van onze
vogels en hetgeen er voor de dieren wordt ge
daan, willen wij u een korte uitlegging geven
omtrent het doen en laten van de trekvogels.
Een trekvogel is een vogel, die na den broei
tijd over warmer streken trekt, waarin het dier
dan ook is te onderscheiden met de standvogel,
die levenslang op dezelfde plaats, zijn geboorte
plaats, verblijft, en de zwerfvogel, die wel niet
zijn geheele leven op dezelfde plek blijft, maar
toch wel in een streek met hetzelfde klimaat.
Wanneer men geen deskundige is in de vogel
studie, is het moeilijk een juist onderscheid te
maken tusschen deze drie soorten. Het komt
ni. ook vaak voor, dat een standvogel in het
herfstseizoen zich aansluit bij de trekvogels en
mét hen de geheele lange reis naar het Zuiden
onderneemt. Een vogelsoort is somtijds in het
eene land trekvogel, in het andere een stand-
vogeL
In ons land is de trek bijna steeds Zuidwest -
waarts, langs de kusten van de Noordzee en
van den Atlantlschen Oceaan naar de warmere
streken, waar het den dieren aan voedsel en
zonnewarmte niet ontbreekt Daarentegen ko
men andere vogels, die de koude in het hooge
Noorden ontvlieden, hier te lande den winter
doorbrengen en blijven hier ook wanneer wij
•enmaal met nachtvorst worden verrast.
Eigenaardig en zeker interessant is het sterk
ontwikkeld instinct der trekvogels om te gaau
reizen, zoodra de gure herfstdagen den winter
komen aankondigen. Zelfs vogels, die steeds m
kooien leven, worden tegen den trektijd on
rustig en trachten de kooi uit te vliegen. Dit
instinct is ook oorzaak, aat de vogels reeds
gaan trekken, nog vóór dat koude en voedsel
gebrek hen hiertoe noodzaakt De trek der vo
gels is natuurlijk verschillend, dit is afhankelijk
van het soort der vogels.
De reizen der trekvogels in het algemeen
worden soms in zeer korten tijd afgelegd; ds
vogels vliegen vaak langen tijd achtereen en
zullen alleen dan hun vlucht breken, wanneer
zij verdwaald zijn of wanneer er eenige hunner
naar omlaag vliegen, hiertoe gedwongen door
dorst. Kleine zandvogels steken in één route de
groote Middellandsche Zee over.
De vlucht der verschillende trekvogels ge
schiedt over het algemeen in groote troepen,
waartoe de dieren zich verzamelen. Voor soqi-
mige vogels is de .volgorde altijd hetzelfde; an
dere vogels, zooals de zwaluwen en de ooievaars,
vliegen steeds in dezelfde volgorde. Deze laat
ste soorten vinden niet alleen hun eigen land
en dezelfde streek van het vorig jaar terug
doch zoeken ook naar hun eigen nesten, het
geen zij ook meestal vinden. Een ooievaarsnest
vooral is hecht en sterk gebouwd en men heeft
kunnen nagaan, dat een ooievaarsnest meer
dan honderd jaar oud kan worden.
Zooals ieder land in Europa zijn eigen ohser-
vators heeft omtrent het leven van het in-
heemsch gevogelte, zoo heeft men ook in ons
land een grondige studie van de vogels, meer
in het bijzonder onze vogels, gemaakt. In Ne
derland begon men in 1911 met het ringonder-
zoek voor trekvogels en sindsdien zijn bijna
anderhalf millioen ringen uitgegeven. Deze rin
gen werden verstrekt aan oe onderzoekers naar
vogeltrek. Men schuift de ringen aan een poot
van den vogel, waardoor men dan, bij den te
rugkeer der vogels, belangrijke studies kon ma
ken. De vogeltrek in ons .and begint omtrent
eind October of begin November. Vroeg inval
lende vorst heeft hier weinig mee te maken.
Zelfs al is het weer nog zonnig en zacht, dit
weerhoudt de vogels niet zich gereed te maken
tot de lange reis.
Dit gereed maken bestaat hierin, dat de die
ren zich als het ware trainen in het lang vlie
gen. Eenige weken vóór den grooten trek ziet
men honderden vogels in groepen langs de
stranden of boven de steden trekken. Uren en
uren trachten zij rond te vliegen zonder op
onthoud. Eerst tegen het vallen van den avond
dalen zij en in den vroegen morgen, als de zon
nog nauwelijks haar licht over de aarde werpt,
steigen de vogels weer op om zich in het lang
vliegen te oefenen. Zoodoende worden zij tegen
de aanstaande lange reis gehard. Doch een der
gelijke training komt niet alleen voor bij onze
vogels, ook de buitenlandsche vogels, die des
winters naar warmere oorden trekken, doen dit.
Zwaluwen behooren tot die vogelsoort, welke
het grootst aantal kilometers kan afleggen. Aan
de hand van vele gegevens, o.a. gedaan uit het
reeds hierboven genoemd „ringonderzoek" heeft
men kunnen vaststellen, dat de zwaluwen per
jaar een afstand van 9 a 10.000 k.m. kunnen
afleggen. Onze zwaluw behoeft voor de buiten
landsche niet onder te doen doch moet het wel
afleggen tegen de Poolzee-zwaluw, die in het
hoogste Noorden broedt en in den winter tot
aan de grenzen van het Ziudpool-land trekt, en
die jaarlijks een weg van 33.000 k.m. (hemels
breedte) kan aflegegn.
Velen onzer vogelsoorten trekken, zooals reeds
gezegd, over den Atlantiscnen Oceaan en bren
gen den winter door in het warme oord van
Zuid-Amerika. Een der bekendste vogel-obser-
vators in Nederland is de heer Dr. Jan Verwey,
directeur van het Zoölogisch Station te Den
Helder. De heer Verwey kreeg ook buiten ons
land bekendheid door zijn voordrachten met
lichtbeelden, welke hij o.a. hield voor de Ver-
eeniging van Winteravond-voordrachten te
Londen. Ook in het begin van dit jaar hield
Dr. Verwey voordrachten, welke door talrijke
in de Engelsche hoofdstad wonende Nederlan
ders werden gevolgd.
Nederland dankt zijn mooie resultaten op het
gebied der trekwaarneming grootendeels aan
het modern ingericht station ter bestudeering
van den Vogeltrek, gelegen op het hiertoe zoo
bij uitstek geschikt eiland Texel. Tot de stich
ting van dit station werd in 1931 overgegaan,
doch niet, dan nadat de commissie van voor
bereiding, welke in October van 1930 middels
een circulaire een dringend beroep had gedaan
op alle belanghebbenden in den lande om door
financieelen steun het op te richten station in
stand te kunnen houden. Men koos het eiland
Texel, omdat dit zoowel de van Noord naar
Zuid als de van Oost naar West gaande trek
van de meeste land- en watervogels is, terwijl
bovendien de aard van het terrein aldaar het
waarnemen en vangen der trekvogels gemak
kelijk maakt. Doch voor het waarnemings
station was en is ook thans nog veel geld noo-
dig.
De eerste inrichting van station, woon- en
berggelegenheden, vangterrein. enz. werden ge
raamd op meer dan 8000 en de jaarlijksche
kosten voor onderhoud, vernieuwing, salaris
enz. werden geschat op circa 5000. In de eer
ste maanden van zijn bestaan heeft het waar
nemingsstation zeker niet te klagen gehad over
gebrek aan belangstelling van zijn landgenoo-
ten, doch toen de crisis op het eind van 1931
zich allengs sterker deed gevoelen, bleven ook
langzaamaan de giften voor het behoud en de
instandhouding van deze instelling uit.
Totdat de Vereeniging oc-t Behoud van Na
tuurmonumenten in Nederland, waarvan het
secretariaat te Amsterdam is gevestigd, een
sterke actie ging voeren tot behoud van een
deel van den polder „Waalenburg" op Texel.
Men behoefde een som van ƒ30.000 en het be
roep, dat de Vereeniging deed op de Nederland-
sche natuurvrienden is gelukkig met vergeefs
geweest. Binnen een tijdperk, hetwelk men niet
had durven hopen, was reeds de helft van ge
noemd bedrag toegezegd gekregen, terwijl ook
de andere helft langzaamaan volgde „Waalen
burg" op Texel mag het rijkste vogelgebied in
ons land worden genoemd. Alle vogels van de
Nederlandsche bloemenweide nestelen in groo
ten getale in dezen polder Allerlei watervogels,
zooals eenden, talingen, meerkoeten en water
hoentjes leven hier naast de meeuwen en de
sterntjes. „Waalenburg" wordt, vooral in het
voorjaar, wanneer de vogels weer (erugkeeren
van hun „buitenlandsche reis", door vele toe
risten bezocht. Ook leden van veveenigingen
maken excursies naar het vogeleiland Texel.
Vanaf den hoogen dijkweg kan men het lustige
gedoe der vogels in den lagen polder waarne
men. Honderden vogels vliegen af en aan en
fladderen onder luid gesnap over de broedende
vogels heen. „Waalenburg" mag door haar bon
te vogelbevolking inderdaad het rijkste vogel-
gebied van Nederland worden genoemd en het
zal aan onze Nederlandsche dierenvrienden
liggen of deze vogelrijke polder ook in de toe
komst „het" vogelgebied zal blijven.
van dit stuk werden met goede voordracht uit
gevoerd, onder regie van den heer G. Keehr.-n.
Na de pauze werden nog eenige zangnummers
ten gehoore gebracht door de zang-afdeeling
„St. Caecilia", waarna een daverende marsch-
finale het officieele gedeelte van den avond
besloot.
In het landelijk gelegen Pensionaat „Bij
dorp" (Notre Dame de Lourdes) van de Zus
ters Dominicanessen te Voorschoten, werd Ji.
Zondag een drievoudig professiefeest gevierd.
Zilveren jubilaressen waren dien dag de Zus
ters Quirina van Lottum, Laetitia Luijckx en
Coletta Geutjes, voor wie des morgens een ge
zongen H. Mis werd opgedragen door den rec
tor van het pensionaat, mgr. Th. M. P. Bek
kers, Huisprelaat van Z. H. den Paus. In het
vervolg van den dag werd deze zeldzame ge
beurtenis met een huiselijke viering in het
klooster herdacht.
Door de Derde Orde-afdeeling van de St.
Josephs-parochie te Delft is het plan gevormd
om met November a.s. een eetgelegenheid te
openen, waar iedereen die dat wenscht tegen
betaling van 10 cent een warmen maaltijd kan
bekomen. Voor groote gezinnen zal op dezen
prijs nog reductie worden gegeven. Men ver
wacht door steun van nog-niet-noodlij denden
de instelling te kunnen handhaven.
Pastoor dr. G. Vrijmoed O.P.M., die het Ini
tiatief tot deze practische crisiszorg n?m,
schrijft bü de aankondiging ervan nog in „De
Bourdon"; „Men kan het betreuren dat in deze
buitengewone tijden ook buitengewone midde
len noodig zijn. Maar als de rechtsorde van een
van God afgekeerde maatschappij niet in staat
is om de mooie bede uit het Onze Vader: Geef
ons heden ons dagelijksch brood, voor alle men
schen te verwezenlijken, dan heeft de christe
lijke liefde den heiligen plicht om naar ver
mogen aan te vullen, wat aan die rechtsorde
ontbreekt."
Nadere bijzonderheden betreffende deze cha
ritatieve onderneming zullen nog worden mede
gedeeld.
In de ziekenverpleging „St. Joannes de Deo,
aan de Paleisstraat te 's-Gravenhage, vierde
j.l. Maandag Broeder Landolinus zijn zilveren
jubileum in dienst van de lijdende menschheid.
De jubilaris ontving dezen dag van zijn vele
vrienden telegrammen en bloemen. Door huise
lijke omstandigheden zal de eigenlijke viering
eerst a.s. Donderdag plaats hebben, waarbij des
morgens door den Zeereerw. heer Th. van der
Lugt, alg. secretaris van de K.J.C., een gezon
gen H. Mis zal worden opgedragen. Alsdan zul
len de inwonende broeders en afgevaardigden
van de andere vijf broederhuizen den jubilaris
in den huiselijken kring huldigen. Moge het
hem gegeven zijn nog langen tijd zijn werk tot
troost en verkwikking van lijdenden te kunnen
voortzetten.
Een eenvoudige Broeder zooals thans ook
in de missielanden de kerken door Broeders
worden gebouwd.
Een eenvoudige broeder wordt uitgezonden
door zijn Overste om aalmoezen in te zamelen
voor den bouw van klooster en kerk en moet
meteen toezicht houden bij den bouw.
Zoo gebeurt het thans nog
Maar Broeder Gerardus is een bevoorrecht
Kind der Voorzienigheid en bezit de gave der
mirakelen.
Wonderbaar is de manier, waarop hij het be-
noodigde geld krijgt wonderbaar vermenig
vuldigden zich de bouwmaterialen, zijn won
dermacht gebruikte hij om waar de techni
sche middelen ontbraken uit naam der H.
Drievuldigheid zelf een zware kastanjeboom
waar ossen en buffels in kracht te kort
schoten licht en gemakkelijk te verplaatsen.
De Kerk behoort aan God, en God zal aan
de middelen denken om haar te ..voltrekken".
Dat is zijn woord van bemoediging.
Ook thans nog moet Gerardus kerken bou
wen, juist daar waar de moeilijkheden onover
komelijk schijnen.
De eerste kerk in Limburg ter zijner eere
maar ook met zijne hulp moet gebouwd
worden in de mijnstreek bij den Heksenberg.
Hij bedelt ook thans om aanmoezen.
Zijne vereerders bedelen om gunsten.
Zijne groote vreugde was en is nog het Huis
Gods te bouwen, te sieren, en vooral de zielen
te redden en te heiligen.
Gerardus vereeren is hem navolgen op de
eerste plaats dat is het zekerste middel om
van zijne hulp en voorspraak verzekerd te zijn.
't Is bekend, dat de parochie ter zijner eere
gesticht arm is, zeer arm bestaat uit mijn
werkers die lijden onder crisisnood en zielen-
nood.
Laten zijne vereerders zorgen voor het geld,
dat onmisbaar is. Hij zorgt ook voor de ver
hooring uwer gebeden.
Hoe zwaarder 't offertje des te meer zegen
zal er op rusten.
Gerardus Majella viert cp 16 Oct. ook feest
in den Hemel, met zijne tiouwe vereerders op
aarde.
Hij zal zich zeker niet laten overtreffen in
edelmoedigheid.
G. HONéE, Pastoor,
Heksenberg, Heerlerheide,
Giro No. 85638.
In het jaar 1935 zal voor een bioloog (in den
ruimsten zin van het woord, dus een morpho-
loog of physioloog, een zooioog, botanicus, me
dicus of pharmaloog) de gelegenheid bestaan
met vergoeding van Regeeringswege gedurende
anderhalve maand gebruik te maken van de
Nederlandsche werktafel in het Zoologisch Sta
tion te Napels, voor het doen van wetenschap
pelijke onderzoekingen.
Zij, die hiervoor in aanmerking wenschen te
komen, gelieven zich voor 20 November 1934
aan te melden bij een der leden der Napels-
Commissie, de hoogleearen Jordan, Kluyver,
Nierstrasz, Van Rijnberk, Van Wijhe of Schoute
(secretaris, Zuiderpad 2, na l Nov. Schuitendiep
15 b, Groningen) met opgave van den tijd ge
durende welke zij te Napels zouden wenschen
te werken en van de onderwerpen, die zich
voorstellen te bestudeeren.
Wat er na den brand overbleef In den toren van de Nederduitsch Hervormde Kerk
te Noordscharwoude is de bliksem ingeslagen tengevolge waarvan brand ontstond en
het geheele kerkgebouw in de asch werd gelegd. Een kijkje na het blusschingswerk
Bij den bouw van de groote stuw bij Lith vinden nog
•teeds vele arbeiders werk. Een overzicht van den
stand der werkzaamheden
Door de St. Josephsgezellen te 's-Gravenhage
werd j.l. Zondag het vijftig-jarig gebruik van
hun gebouw aan de Maasstraat aldaar gevierd,
met een feestelijke bijeenkomst van leden, oud
leden en belangstellenden, nadat des morgens
door den centraal-Praeses, rector van Galen
in de kerk aan den Boschkant een plechtige
H. Mis met liturgische gezangen was opge
dragen, waarbij z.eerw. tevens de feestpredikatie
hield.
Bü deze gelegenheid werd meteen het 50-jarig
bestaan van de Liefdebeurs „Vader Kolpiiig"
herdacht, waartoe mede een gedenkboekje was
uitgegeven, waarin op frissche wijze de historie
van vereeniging en gebouw was behandeld.
Aan den avond werkten de onderafdeelingen
van de Haagsche vereeniging met muziek, zang,
tooneel en gymnastiek mede. Onder de aan
wezigen bevonden zich de praeses van de fees
tende vereeniging, pater G. Dolle O.P.M., het
oud-bestuurslid jhr. J. M. M. Alting van Geu-
sau en verschillende leden van den Raad "an
Bestuur. Geopend werd met de Emma-marsch
van P. G. Ogier, door de Harmonie-afdeeling
„Kunst na Arbeid", waarna de gymnastiek-
afdeeling „Sport maakt lenig" eenige staaf- en
toesteloefeningen uitvoerde.
Hierna richtte pater Dolle zich met een kort
woord tot de leden en verdere aanwezigen,
daarbij memoreerende hoe de St. Josephsgezel
len na veel heen en weer zwerven, thans reeds
vijftig jaar waarlijk ingeburgerd zijn in hun
gebouw. De groote beteekenis van het Gezellen-
werk voor het gezin en voor de jeugd, ligt in
de volle ontwikkeling van den jongen man.
Aller steun en medewerking is hiervoor blijvend
noodig.
De rederijkerskamer „St. Catharina" voerde
vervolgens het blijspel op: „Hij wilde een groot
sinjeur zijn" naar het stuk van Molière ,.Le
Bourgeois Gentilhomme". De drie bedrijven
De .Panderjager" en de .Uiver", de beide
toesteilen die deel zullen nemen aan de
Melbourne-race, zijn hedenmorgen van
Schiphol naar de startplaats Mildenhall. in
Engeland vertrokken De beide bemanningen
voor het vliegtuig .Uiver"
Mevr. Thea Rasche, de bekende Duitsche
aviatrice, die als journaliste aan de Mel
bourne-race deelneemt, vertrok heden met
de Douglas-machine naar Engeland
