Na den mislukten opstand in Spanje s1 I Het nieuws van heden DE FRANCSTIREURSDER REVOLUTIE De toestand in Spanje Reorganisatie in Kwantoeng DE BAROMETER VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS. BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866 ABONNEMENTEN: voor Haarlem en Agentschappen per week 25 cent; per kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling VRIJDAG 19 OCTOBER 1934 Ochtendblad DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 De regeering-Lerroux is niet bloed dorstig en wenscht geen mar telaren te maken Herziening der grond wet Het Roode Kruis Valsche geruchten in Frankrijk Persagentschap dient een klacht in Het W eer iiiii[iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii| 1 Stormwaarschuwingsdienst De nieuwe chef van den Franschen veilig heidsdienst Magny opvolger van Berthoin, die, na het falen van den veiligheidsdienst te Marseille, ontslag moest nemen. Na zijn benoeming Koning Alexander's lijk bijgezet Plechtigheid te Topola Offers der Noordzee Tien lijken aangespoeld Toelating van Sovjet-Rusland Een andere gegadigde naar vlieger sroem, mr. C- J. Mebrose, een Australiër, die eveneens meedoet aan de Melbourne-race De bonden, die eigenaars waren van het Volkskuis, ontbonden Grieksch stadje door cycloon vernield Bewoners kampeeren onder den blooten hemel Nieuwe fabrieken in Palestina Gefinancierd door Joodsche emigranten uit Duitschland Oppasser door olifant gedood Door een slag met de slurf Turnvereeniging weer in actie „Op Oostenrijkschen grondslag" NAJAARSMILITARY TE BREDA Woensdag begon te Breda de najaars-military, bestaande uit dressuurproeven en en een uithoudingsproef. Deze laatste bestond o-m. uit een wegparcours over 5 KM., een steeple van 10 KM., een wegparcours van 15 K.M., een cross-country over 6200 M. en 2000 M. vlak. Luitenant Steenkamp op Arkansas tijdens 't wegparcours De plannen door den Japanschen keizer onderteekend. Heftige oppositie Militair ingrijpen? Fransche kruiser te Yokohama DE ARRESTATIES TE TURIJN Namen noemen Er is een discussie en er worden vage aanduidingen gedaan in de richting van een bepaald iemand- „Namen noemen," roept een, die van openbaarheid houdt. „Geen na men noemen asjeblieft," vraagt een tweede, die liever dan te weten over wien het gaat, den vrede bewaren wil en kwaadsprekerij wil voorkomen. Zoo gaat het vaak. Moeten wij spreken of moeteif wij zwijgen? Zoo als het verzwijgen van namen vaak verkieselijker is dan het noemen, zoo ook is in vele 'gevallen zwijgen beter dan spreken. Laten wij telkens bedenken of wij door te spreken of door het noemen van namen misschien de eer aantasten van den evennaaste of den lieven vrede verstoren. Nieuwe ontvoering NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 19002 Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 d.; ingez. mededeelingen 50 cent; idem op pag een 65 cent per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek (Bijzondere correspondentie.) Als straks de troepen er in geslaagd zullen jijn in Asturië de laatste vlammen van de revolutie te dooven, zal de Spaansche re geering' met volkomen recht en met begrijpe lijke voldoening kunnen bekend maken, dat de rust in het land allerwege hersteld is. Thans moet voor dat allerwege nog het woordje „bijna" worden ingevoegd. Maar voor de bevolking van de hoofdstad zijn óf roerige en bloedige dagen van het begin dezW maand reeds herinnering. Het leven op de Puerta del Sol en in de Calle de Alcala heeft zijn gewonen loop hernomen. De angstige stilte, afgewisseld met geweer schoten en het geknetter van mitrailleuses, die een week geleden nog maar op Madrid drukte, heeft plaats gemaakt voor de gewone straat geluiden, die van de Spaansche metropool zulk een drukke opgewekte roezemoezige stad ma ken. Wie zich buitenshuis vertoont behoeft niet langer met de handen omhoog een straat of een plein over te steken. En de „pacos", de revolu- tionnaire scherpschutters, die politie en soldaten de handen vol werk gegeven hebben, zijn ver dwenen. Het in gewone omstandigheden zeer ongebrui kelijke woord „paco" was in de afgeloopen dagen op ieders lippen. De ministers zelf gebruikten het tijdens hun radio-redevoeringen. Een „paco" is iemand, die, van een balkon af of verborgen achter den schoorsteen op een dak, een of twee geweerschoten lost en onmiddellijk daarna ver dwijnt. Tijdens den Rif-oorlog pasten de Mooren maandenlang de „paco"-taktiek toe. Toen was de „paco" de inboorling, die zich achter een rots of een struik verborg en van achter die dekking een Spaanschen voorpost of een schildwacht beschoot en zich daarna haas tig terugtrok zonder een spoor na te laten. Het geluid van het schot klinkt in Spaansche ooren als „pa", de echo als „co", Vandaar paco, dat óók een verkleinwoord van den voornaam Fran cisco is. Wij, Hollanders, zouden een „paco" dus een „Fransje" kunnen noemen. Van „paco" is het woord „paqueo" afgeleid, dat de vechtwijze van den „paco" aanduidt, een taktiek, die er op uit is den vijand met speldeprikken, doode- lijke speldeprikken, te demoraliseeren. Tegenover de krachtige regeering-Lerroux, die vast besloten was de kalmte in het land te her stellen, kon de „paco"-taktiek evenmin succes hebben als de massa-aanval. De socialistische benden, die na de kabinetsformatie de vijande lijkheden openden, hebben het tot hun schade en teleurstelling moeten ondervinden. Het ging er voor de marxisten om de publieke bedrijven lam te leggen en de levensmiddelenvoorziening van de groote centra te bemoeilijken, zoo niet onmogelijk te maken, om vervolgens van de veroorzaakte moreele depressie gebruik te ma ken om het bewind in handen te nemen. De oproerkraaiers hebben hun doel niet kunnen bereiken. Hun aanvoerders hadden er klaarblij kelijk op gerekend, dat de regeering zich ge noopt zou zien het Madrileensche garnizoen te verzwakken om aan den opstand in Asturië en elders een einde te kunnen maken, maar de regeering begreep volkomen dat de Madrileen sche regimenten nergens beter dan in de hoofd stad zélf gebruikt konden worden. En toen de Madrileensche revolutionnairen tot de beslissen de actie meenden te kunnen overgaan stuitten zij op den niet in deze mate verwachten tegen stand van troepen op volle sterkte, die daaren boven vast besloten bleken de wettige regeering loyaal te steunen. Het mislukken van den opstand in Madrid was zoo een van te voren uitgemaakte zaak. Ook de aanvallers wisten het en dat verklaart waarom de pogingen om zich van het Ministerie van Binnenlandsche Zaken en de post- en telegraafkantoren meester te maken van weinig energie getuigden. Het ontbrak den aanvallers aan de overtuiging dat er kans op een overwinning was. De proclamatie van de Vrije Catalaansche Republiek was een dwaasheid. Het is nog altijd onbegrijpelijk, dat het bewind van het auto nome gewest tot dezen beslissenden stap is overgegaan zonder zich van te voren er van op de hoogte gesteld te hebben of het garnizoen bereid was de onafhankelijke regeering te steu nen. Toen het duidelijk werd dat generaal Batet en zijn troepen de regeering te Madrid trouw bleven was meteen het lot van Companys cs. bezegeld. En het lot der revolutie incluis, ■Want de gebeurtenissen in Barcelona moesten noodzakelijkerwijze tot een reactie leiden, die de regeering te Madrid onmiddellijk de victorie verzekerde. De nederlaag van de revolutionnaire regeering in de Catalaansche hoofdstad wekte overal vertrouwen in de zege der regeering, óók in provincies, waar men tot dusver aan die Zege twijfelde. Dat de anarchisten de veldver- liezende socialisten te hulp schoten kon aan den stand van zaken niets meer veranderen. De al- gemeene staking in Sevilla, de hoofdstad van Andalusië, waar de anarcho-syndicalisten toch zeer sterk zijn, bleek verre van algemeen. En in Barcelona zelf vatten de syndicalisten den arbeid, dien zij onder pressie van de separa- tisten van de „Estat Catala" neergelegd had den, zonder verwijl weer op. Daaruit blijkt dat er aan de voorbereiding van den opstand veel haperde. Daaruit blijkt óók dat het „proletarische eenheidsfront" geen werkelijke dreiging voor de gevestigde orde in houdt. De geschiedenis herhaalt zich. Vóór de Spaansche republiek geproclameerd werd ver loren Galan en Garcia Hernandez hun geduld; zij vertrokken te vroeg van Jaca en hun ver metelheid kostte hun het leven. Ook toen was er te geringe samenwerking tusschen de op standige groepen. Eenzelfde gebrek aan cohesie en aan een krachtige centrale leiding heeft thans den revolutionnairen parten gespeeld, on danks het feit, dat zij over een groot aantal wapenen beschikten en den opstand in de puntjes hadden kunnen voorbereiden. Drie oorzaken zijn er voor de mislukking van de revolutie aan te geven. Het heeft den opstandelingen in de eer ste plaats aan de bezieling en de organisatori sche bekwaamheden van een werkelijken leider ontbroken. In de tweede plaats vonden zij een regeering tegenover zich, die niet van zins was voor ge weld het veld te ruimen, een vastbesloten re geering. En in de laatste plaats versperde het leger hun den weg naar de macht, het leger, dat in Spanje en niet alléén in Spanje de beslissende factor pleegt te zijn. Hier dringt zich een vergelijking op met de befaamde gebeurtenissen van 10 Augustus 1932, toen de mislukte opstand van generaal Sanjurjo tot doel had het republikeinsch-socialisti- sche blok te verstevigen. Dank zij dien opstand kon Azana er in slagen het Catalaansch Sta tuut en de agrarische hervorming te doen aan vaarden. Het is duidelijk dat de mislukking van de October-revolutie dergelijke gevolgen zal hebben. Maar nü komt de winst niet aan een republikeinsch-socialistische coalitie ten goede, maar aan een patriottische, die de handen thans vrijer krijgt dan in andere omstandigheden het geval zou geweest zijn. Hoe zal de regeering Lerroux-Gil Robles van die vrijheid gebruik maken? Bewezen is reeds dat het nieuwe bewind niet naar bloed dorst; de militaire rechtbanken maken geen slacht offers, die later martelaren zouden kunnen worden. Van Lerroux is evenmin te verwachten dat hij aan de Catalaansche autonomie een radicaal einde maakt, al zullen verschillende wijzigingen in het Statuut waarschijnlijks op korten termijn aangebracht moeten worden. Van een herstel van de monarchie, waarmee de socialisten het volk „bang" hebben trachten te maken, is natuurlijk geen de minste sprake. De agrarische wetten zullen zeer waarschijnlijk in anti-marxistischen zin worden herzien. De boerengemeenschappen de Sovjets! zullen verdwijnen; in plaats daarvan zal de kleine boer, die een eigen lapje grond bebouwt, aan gemoedigd worden en beschermd. Onmogelijk is ook niet, dat het in niet ver verwijderde toe komst tot een herziening van de Grondwet zal komen. Ieder weet dat die grondwet gelegenheid gaf tot het voeren van een sectarische politiek, en dat talrijke bepalingen van deze constitutie strijden met de beste en nobelste tradities van de natie. Dat de thans voorbije angstige en bewogen dagen de laatste van dien aard geweest zijn zal niemand durven beweren. Maar het ziet er toch naar uit dat wij thans voor een vrij lange periode van rust staan. Zóó spoedig zullen de revolutionnaire partijen zich niet van de geleden nederlaag herstellen. En dat de huidige regeer ders de duurgekochte kalmte zullen benutten om aan veel wantoestanden een einde te maken daaraan behoeft men niet te twijfelen. PARIJS, 18 Oct. (V. D.) Het Fransche pers agentschap „Radio" is de laatste dagen het slachtoffer geworden van geruchtenmakers, in verband waarmede het een klacht heeft inge diend, teneinde de verspreiders dezer geruch ten ter verantwoording te roepen. Dinsdagmiddag werd op deze wijze een abonné van het agentschap in de provincie medegedeeld, dat de voorzitter van den senaat was overleden. Gisteren verspreidde dezelfde of een andere geruchtenmaker, wiens buiten- landsch accent opviel, het gerucht, dat een aanslag was gepleegd op den Oostenrijkschen bondskanselier Schuschnigg. In beide gevallen gaat het om personen, die zich hebben uitgege ven als lid van de redactie van het „Radio"- agentschap. Van de zijde der Fransche regeering wordt verklaard, dat het gewenscht is om berichten, die niet officieel zijn goedgekeurd, met het grootste voorbehoud op te nemen. H Verwachting: Matige tot krachtigen tijdelijk afnemende H N.W. tot W. wind, zwaar bewolkt met j| Er tijdelijke opklaringen, enkele regen- of hagelbuien, later iets kouder. Verdere vooruitzichten: tijdelijk opkla- rend. Geseind van De Bilt Donderdag te 15.10 5 aan de posten van Delfzijl tot Hoek van Holland„B1 ij f t op Uw hoede". iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiil BELGRADO, 18 Oct. (Reuter). De kist met het stoffelijk overschot van koning Alexander is te Topöla in de hofkapel van koning Peter I gedragen en vervolgens bijgezet in de crypte, waar ook de andere dooden uit het huis Kara- georgewitsj liggen. Tijdens de bijzetting, welke met militaire eer geschiedde, luidden alle klokken en in de ba naatshoofdsteden klonken de schoten der bat terijen. Het verkeer in het geheele land werd gedurende twee minuten volkomen stilgelegd. Nader meldt Reuter, dat de Fransche mi nister van Oorlog, maarschalk Pécain, na de bijzettingsplechtigheid een levendig gesprek had met minister Goering nabij de kapei te Topola. NORDERNEY, 18 Oct. (V. D.) Te Norddeich zijn vier reeds tot ontbinding overgegane lijken van verdronkenen geborgen. Alle vier waren voorzien van zwemvesten. Verder is op Juist één en zijn in Nessmersiel drie lijken aangespoeld. Op een der laatsten vond men papieren, waar uit bleek, dat de lijken afkomstig' zijn van ae bemanning van een Finschen vischlogger, die tusschen Antwerpen en Lonaen moet zijn ver gaan. Men neemt aan, dat alle lijken van dit schip afkomstig zijn. Ten slotte zijn nog ten Oosten van den vuurtoren op Nordemey twee lijken aangespoeld. Een dezer was slechts ge kleed in een gordel en sokken, terwijl de ander een zwemvest over zijn kleeding droeg. TOKIO, 18 Oct. (V.D.) Het uitvoerend comité *an het 15de Internationale Roode Kruis-con- 8res te Tokio heeft met algemeene stemmen de toelating van Sovjet Rusland tot de Inter nationale Roode Kruis-organisatie goedgekeurd, ■Waarvan den Sovjet-gedelegeerde Rakovsky onmiddellijk mededeeling werd gedaan. MADRID, 18 Oct. (Reuter). In het proces wegens de vondst van wapenen in het socia listische Volkshuis te Madrid zijn zeven per sonen veroordeeld tot gevangenisstraffen en 10 andere vrijgesproken. Vijf-en-veertig arbeidersbonden, die mede eigenaars waren van het Volkshuis, zijn ont bonden. Verder wordt gemeld dat de regeering lang durig heeft beraadslaagd over de doodvonnis sen, welke door den krijgsraad te Barcelona zijn uitgesproken. Besloten werd elk geval af zonderlijk aan het hoogste gerechtshof voor te leggen. Dit besluit werd genomen nadat president Zamora in den ministerraad een langdurige rede had gehouden van juridisch Karakter en zich daarna uit den raad had teruggetrokken. Oud-minister Alonso is heden benoemd tot burgemeester van Madrid. ATHENE, 18 Oct. (Reuter). Het 2500 in woners tellende stadje Astakos is in den nacht van Woensdag op Donderdag nagenoeg vol komen door een cycloon vernield. Bijna alle huizen zijn ingestort. Men telt reeds vijf doo den en twintig gewonden. De Grieksche regeering heeft terstond tor pedojagers naar het aan de Ionische Zee ge legen stadje gestuurd, teneinde de eerste hulp te brengen. De bewoners kampeeren onder den blooten hemel en lijden van kou en honger. JERUZALEM, 18 Oct. (Reuter). Den laat sten tijd zijn in Palestina vele nieuwe fabrieken opgericht, welke voor het grootste deel door uit Duitschland uitgeweken Joden worden gefinan cierd. Tot de producten, die door deze fabrie ken worden geleverd, behooren, parfum, scheer zeep, tandpasta, carosserieën voor automobie len, papier, knoopen, tomatenpuree en leder waren. De palestijnsche Fabrikantenvereeniging, die onlangs te Tel Aviv vergaderde, maakt melding van een vermeerdering met bijna 100 pCt. van het aantal in de industrie te werk gestelde personen. HANNOVER, 18 Oct. Een ernstig ongeluk heeft plaats gehad bij het overbrengen van een grooten olifant van den dierentuin te Han nover naar den „Zoo" te Frankfurt a. M„ waar heen het dier verkocht was. De hoofdoppasser van den Frankfurter Dierentuin was reeds een week geleden naar Hannover gekomen om zich vertrouwd te maken met de eigenaardigheden van den olifant en daarna de leiding van het transport op zich te nemen. Er had zich reeds een zekere vriendschap tusschen hem en het dier ontwikkeld. Gisteravond begaf de oppasser zich in den kooi van den olifant, waar hij iets aan den ketting verrichtte. Daarbij moet het dier op de een of andere wijze geprikkeld zijn, want het greep den man plotsehng beet, slingerde hem tegen den muur en bracht hem met de slurf een slag op het hoofd toe, zoodat de oppasser een schedelbreuk opliep. Met moeite kon hij nog uit de kooi komen. Hij moest onmiddellijk daarna naar het ziekenhuis gebarcht worden, waar hij korten tijd later is overleden. WEENEN, 18 Oct. (Reuter). De laatste da gen hebben 52 Duitsche turnvereenigingen toe stemming gekregen, weder turnoefeningen te houden,'nadat zij voldaan hadden aan de voor schriften van den door de Oostenrijksche re geering aangestelden bestuurder van den Duif schen Turnersbond. Destijds werd in verband met de gebeurte nissen van den 25en Juli iedere werkzaamheic aan de bij den Duitschen Turnersbond aange sloten vereenigingen verboden, zonder dat zij nochtans ontbonden werden. Voor het hervat ten der oefeningen wordt als voorwaarde ge steld, dat de vereenigingen zich op duidelijke wijze voor den nieuwen Oostenrijkschen Bonds staat uitspreken. TOKIO, 18 Oct. De Japansche keizer heeft heden, na een rapport te hebben aangehoord van den minister-president, besloten het voor stel betreffende de reorganisatie van het Ja pansche bestuur in Kwantoeng te ondertee kenen, en wel in den oorspronkelijk ontworpen vorm, welke gisteren reeds door het kabinet is goedgekeurd. Tusschen de verschillende ministeries is over de maatregelen dezer reorganisatie reeds gerui- men tijd een heftige strijd gevoerd. Verrassend was, dat de door de reorganisatie getroffen instelling eensgezind een afwachtende houding daartegenover heeft aangenomen. Afgewacht moet worden, of de oppositie, waartoe zij ten slotte besloten heeft, opgegeven zal worden nu de keizer zijn besluit genomen heeft. Naar het dagblad „Kokoemin" uit Hsinking en Dairen meldt, hebben aldaar alle ambtenaren en de 5000 leden van de politie verklaard, dat zij den nieuwen dienst niet zullen aanvaarden. Verscheidene leidende ambtenaren van het ministerie hebben demonstratief hun ontslag aangeboden. Naar het agentschap Dentsoe uit Kwantoeng meldt, zouden de militairen bereid zijn in Port Arthur en Dairen, waar de oppositie haar mid delpunt vindt, door energiek ingrijpen de be weging in den kiem te onderdrukken. Dit be richt is in de dagbladen met een aantal witte plekken afgedrukt, welke er op wijzen, dat het bericht door de censuur waarschijnlijk is be kort. Een verder bericht van hetzelfde agentschap deelt mede, dat de ambtenaren door de militai ren zijn opgeroepen, den dienst onmiddellijk te hervatten. Bij keizerlijk besluit zijn alle verzoeken om ontslag, voor zoover het niet gaat om parle mentaire ambtenaren, afgewezen. De regeering ten slotte deelt mede, dat zij hoopt de aangelegenheid op volstrekt vreed zame wijze te kunnen regelen. YOKOHAMA, 18 Oct. (V. D.) De Fransche kruiser „Primauguet", het vlaggeschip van het Fransche Aziatische eskader, met aan boord schout bij nacht Richard, is uit Nagasaki al hier aangekomen. Het schip zal hier blijven tot 20 October. Aan boord van het schip bevonden zich ook eenige gedelegeerden van de vijftiende internationale Roode Kruis-Conferentie. TURIJN, 18 Oct. (Reuter.) Zooals gemeld werd, zijn alhier op verzoek der Fransche poli tie dr. Pavelits en Kratemik gearresteerd. Pavelitsj is de leider der Kroatische terroris ten, bijgenaamd Oestadsji, die met geweld Kroatië van Belgrado los willen maken. Pa velitsj wordt ervan verdacht aan de medeplich tigen van den aanslag te Marseille Joego-Sla- vische passen te hebben overhandigd in ruil voor Hongaarsche passen, met welke passen be doelde medeplichtigen in Zwitserland zijn ge komen. Kraternik zou dezelfde zijn als Kramer, een student doch tevens leider der terroristen te Marseille. Een Fransch politieman is naar Turijn ver trokken, om de identiteit der arrestanten defi nitief vast te stellen. De toestand in Spanje. Herziening van dood vonnissen, vermoedelijk onder invloed van Za mora. Grieksch stadje door een cycloon vernield. Vijf dooden en 20 gewonden. Heftige oppositie van Japansche ambtenaren in Kwantoeng tegen reorganisatie-plannen van Tokio. Tien lijken, vermoedelijk van een Finse htm vischlogger, aangespoeld. Stoomschip gestrand op het Borkumer Rif? Bevredigende regeling voor de Rijnschippers. Het wetsontwerp tot bescherming van school kinderen tegen t.b.c.-besmetting door de Twee de Kamer z.h.st. aangenomen. Reconstructie van het Miiller-concern. Technische herziening der Ziektewet door de Tweede Kamer afgehandeld; eindstemming 7 November. New-Yorksche Beurs: Stemming gedrukt, han del traag, slot verdeeld. NEW-YORK, 18 Oct. (Reuter). Wederom is bij de pohtie aangifte gedaan van een ont voering, ditmaal in Bronx-district. Het slachtoffer is een zekere Espcsito, de 23- jarige zoon van een groothandelaar in lompen. De familie van den ontvoerde deelde aan de politie mede, dat een losgeld van 20.000 dohars is geëischt. Stand op Vrijdag 1 uur v.m.: 757 Vorige stand: 761

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 1