De Kardinaal-legaat te Rio De G o udb lokconferentie Goemboes' bezoek aan Warschau De Kerkvervolging in Mexico De kerkstrijd in Duitschland TRIUMFALE ONTVANGST Mijnramp in Japan EEN JAAR VAN POGEN JAPAN EN DUITSCHLAND i MAANDAG 22 OCTOBER 1934 De zegen van den Paus voor land en volk van Brazilië bij het beeld van Christus Koning op de bergen Op terugreis naar Italië Bezoek aan de V olksvertegenwoord iging Pauselijke zegen Poolsch-Hongaarsch verdrag on- derteekend tot uitbreiding der cultureele samenwerking Hongaarsche premier kan tevreden zijn Gezicht op Rio de Janeiro te midden der bergen. Van hier af heeft de pauselijke legaat land en volk van Brazilië gezegend Acht-en-veertig mijnwerkers gedood Minister Marquet uit de Neo-soc. partij De voornaamste moei lijkheid Minister Steenberghe Alle R. K. ambtenaren zullen uit hun functies ontslagen worden Soc. onderwijs op de scholen Geheim handelsverdrag afgesloten? Nog meer terroristen gearresteerd Medewerkers van Pavelitsj De kabinetscrisis in Joego-Slavië Oezoenowitsj weer met formatie belast Verwacht wordt, dat Rijksleider Adolf Hitler thans zal ingrijpen Protestbetoogingen te München Zwaar weer aan west kust van Amerika Storm richt groote schade aan Britsche bommenwer per vermist Waarschijnlijk in een oerwoud op 500 K.Mvan Singapore geland er RIO DE JANEIRO, 21 Oct. (eigen be richt). De triomfantelijke ontvangst te Rio de Janeiro is tot een waardig slot geworden van het Eucharistisch Con gres en de reis van den Pauselijken gezant. Zaterdagochtend ongeveer half 10 voer de Conté Grande de haven van Rio de Janei ro binnen. Een groot flottilje oorlogssche pen en talrijke grootere en kleinere sche pen vol belangstellenden voeren 't schip te gemoet, terwijl honderden sirenen loeiden en tallooze muziekkorpsen, langs de haven opgesteld, de Pauselijke en Argentijnsche hymnes speelden en de artillerie van de oorlogsschepen en de forten de lucht deed dreunen van de saluutschoten. De chef van het protocol de Fonseca, be gaf zich op het Schip van den pauselijken gezant en begeleidde hem naar den presi dent der republiek G. Vargas, die met alle ministers, den president van de Kamer, den president van het Gerechtshof, den kardi naal-aartsbisschop, kardinaal Leme en vele Braziliaansche en vreemde bisschoppen den Pauselijken gezant begroette. Na een wederzij dsche voorstelling besteeg de pauselijke gezant een open auto, waarin hij naast den president gezeten was. Na hem volgden nog zeven auto's, terwijl de repu- blikeinsche garde te paard in haar Napo leontische uniformen den stoet sloot. Langs straten en pleinen stonden de troepen in groot uniform opgesteld en op elke 200 M. bevond zich een muziekkorps, dat pauselijke hymnen speelde. Alle huizen Waren met vlaggen versierd, terwijl een onmetelijke menigte den pauselijken afge zant toejuichte. Om het paleis Catteto te bereiken had men meer dan een uur noo- dig. In dit presidentieele paleis waren de ap partementen voor vreemde mogendheden voor kardinaal Pacelli in gereedheid ge bracht. Voor den ingang werden door een compagnie fuseliers de eerbewijzen gebracht. Bezoek aan den president Na een half uur in het paleis vertoefd te hebben, begaf kardinaal Pacelli zich naar de residentie van den President in het pa leis Guanabara, dat aan het einde van een prachtige palmenallee ligt en bracht een eerste bezoek aan den president, met wien hij een lang onderhoud had. De president overhandigde aan den kar dinaal-legaat en aan den pauselijken nun tius in Brazilië de eereteekenen van het grootkruis der Cruzero-orde, die him door den Braziliaanschen staat zijn verleend. Om 12 uur keerde de pauselijke gezant terug in het Cattetopaleis, waar een intiem déjeuner plaats vond, waaaan enkel mi- histers en leden van de pauselijke missie aanzaten. In het paleis is een historische kapel voor deze gelegenheid schitterend hersteld. De Pauselijke legaat moest verschillende malen op het balkon komen om de juichende me nigte te begroeten. Om 2 uur 's middags begaf kardinaal Pa celli zich naar het paleis van de Volksver tegenwoordiging, waar hij plaats nam in de loge van den president, die met bloemen Was versierd. Hier werd de kardinaal toe gesproken door den voorzitter der meer derheidspartij, den heer Fernandez, wiens rede door kardinaal Pacelli in de Portugee- sche taal wed beantwoord; de kardinaal hitte zijn vreugde over de plaats, die God in de nieuwe Grondwet van Brazilië in neemt. Om 3 uur begaf de kardinaal-legaat zich haar het Hoog Gerechtshof, waar verschil lende ministers aanwezig waren. De presi dent van het gerechtshof, de heer Lins, hield een rede, aan het slot waarvan hij 2eide: „Hij, die bijna dagelijks zich met het brood der Engelen voedt, verheugt zich het Welkom te mogen bieden aan Hem, die komt in den naam des Heeren." In het antwoord, dat hij wederom in het ^ortugeesch uitsprak, gewaagde de kardi naal-legaat van de vreugde, die hem ver hit, nu hij aan den Paus zou kunnen me- dedeelen met welk een sterk geloovende en hooge magistratuur in het groote Brazili- aansche rijk wordt vastgehouden aan de Katholieke erfenis. In den namiddag om half vijf begaf de kardinaal-legaat zich met de pauselijke ttrissie, verschillende ministers en vijftig Krazilaansche bisschoppen op weg om den Corcovadoberg te bestijgen. Kij het beeld van den Verlosser, dat 38 M. ko:g is en den top van den berg bekroont, bewonderde kardinaal Pacelli het prachtige uitzicht. Precies om vijf uur sprak hij den volgenden zegen uit, die door alle Brazili aansche stations werd uitgezonden. Van de hoogte van dezen berg, die bekroond is met het beeld van Christus' Koningschap en een symbool is van het geloof in de katholieke zielen van Bra zilië en zijn hoofdstad, zend ik in naam van den Vader der Christenheid, die mij heeft willen kiezen tot Zijn gezant, aan zijn trouwe zonen mijn hartelijken groet over dit gansche onmetelijke land. Ik groet de bergen en de valeien, de rivieren, de velden, de steden, en de dor pen, de paleizen en de hutten. Deze zegen, die is de zegen van den Algemeenen Vader en van aen Flaats- bekleeder van Christus, moge neerdalen over de hoofden van de regeerders en de geregeerden, over grooten en nederigen, armen en rijken, over gelukkigen en be droefden, gezonden en lijdenden, over ouden en jongen, over hen, voor wie het leven zich pas ontsluit en over hen, die er van gaan scheiden, over allen, die dezen zegen verlangen en behoeven als onderpand der Goeddlijke genade in dezen moeilijken tijd vol tegenspoed en onzekerheid. Mijn wenschen en mijn gebed voor het Braziliaansche volk moge ik uitspreken met dezelfde woorden, die de vereerde Kardinaal-Aartsbisschop sprak bij de inwijding van dit monu ment: Voor ooge hebbend het visioen van de obelisk van St. Pieter en met mijn gedachten gericht op den Paus van Rome, hooge Heraut van Christus' Koningschap, roep ik van ganscher har te Christus vincit, Christus regna Christus imperat. Christus zal zijn Bra zilianen tegen alle kwaad beschermen. Amen. Daarna gaf de kardinaal-legaat met de gebruikelijke formule de zegen en zongen alle aanwezigen het Oremus pro pontifice en baden het gebed tot intentie van den Paus. Des avonds o mzeven uur was er een groote receptie, waarna om half negen een door den president aangeboden galamaal- tijd werd gehouden. In den loop van den avond deelde de kardinaal mede, dat de president het grootkruis der Piusorde en den minister van Buitenlandsche Zaken het grootkruis der Gregoriusorde is toegekend. Zondagochtend droeg de kardinaal in het St. Annapark in de open lucht een H. Mis op, welke door 50.000 menschen werd bij gewoond. Tijdens deze H. Mis hield de kar dinaal-Aartsbisschop Leme een bezielende toespraak. Na het H. Misoffer qvoer het volk met machtige stem trouw aan Christus Koning. Tenslotte gaf de kardinaal zijn zegen. Na een eenvoudig ontbijt begaf de kar dinaal zich naar de haven, waar zich weer een enorme menschenmenigte had verza meld. Kort nadat de Pauselijke missie zich aan boord had begeven, voer de „Conté Grande", begeleid door een eere-escorte de haven uit om koers te zetten naar Italië. WARSCHAU, 22 Oct. Zondagmiddag is in het ministerie van Buitenlandsche Zaken een Poolsch-Hongaarsch verdrag onderteekend over de uitbreiding der cul tureele samenwerking tusschen de beide staten. Des middags heeft Goemboes de Pool- sche en andere te Warschau gevestigde journalisten ontvangen, waarbij hü wees op de historische relatie van Polen en Hongarije. Omtrent Goemboes' bezoek aan Warschau werd gisteren het volgende officieele communi qué verstrekt: In de beide laatste dagen bij het bezoek van den Hongaarschen minister-president Julius Goemboes aan Warschau hebben minister president Goemboes, de Poolsche minister-pre sident Leion Koslowski en de Poolsche minis ter van Buitenlandsche Zaken, Joseph Beck, in een atmosfeer van vertrouwen de kwesties der wederzijdsche Poolsch-Hongaarsche be trekkingen onderzocht, welke gebaseerd zijn op traditioneele vrienschap. Evenzoo werden de internationale kwesties en in het bijzonder de economische problemen van Midden Europa, welke beide landen inte resseeren behandeld. Deze gedachtenwisseling bewees den oprechten wil de wederzijdsche be- De Spaansche Gerardia Civil arresteert nog dagelijks vele personen, die hun hoop door revolutie iets te bereiken nog niet hebben opgegeven trekkingen weer aan te knoopen en te ontwik kelen. Deze voornemens vonden hun uitdrukking in de op 21 October door president Goemboes eenerzijds en minister Beek en den minister voor openbaar onderwijs anderzijds ondertee- kende Poolsch-Hongaarsche overeenkomst over intelleetueele samenwerking. Bovendien werd besloten binnenkort in beide landen com missies te vormen voor de bestudeering van economische kwesties, zoomede een Poolsch Hongaarsche gemengde commissie tot uitbrei ding van het wederzijdsche handelsverkeer en voorts nog in den loop van dit jaar onderhan delingen in te leiden, welke het doel moeten hebben het sluiten van een juristenovereen komst en een consulaire overeenkomst. De correspondent van het Hongaarsche Cor respondentiebureau meldt uit Warschau: Minister-president Goemboes kan met het resultaat van zijn reis naar Warschau tevreden zijn. Het is gelukt de politiek, welke hij zich ten doel heeft gesteld, n.l. zooveel mogelijk vrienden te verwerven voor Hongarije en met allen een vriendschappelijk relatie te onder houden, voor zoover dat van Hongarije afhangt, een stap verder te brengen. De minister-president heeft te Warschau een nieuwen schakel in de keten der vriendschap pelijke betrekkingen van Hongarije gevoegd, een vasten schakel, die in het vuur van het enthou siasme van het Poolsche volk is gesmeed. TOKIO, 21 Oct. (V.D.) Naar verluidt zijn 48 mijnwerkers omgekomen bij een gasont ploffing in de steenkolenmijn Taiyo Kogyo m het district Keeloeng. Twee en dertig arbeiders wisten te ontsnappen. Van de ingesloten mijn werkers konden er 41 bevrijd worden. Helaas waren 27 hunner reeds bezweken, terwijl men de redding van de 21 mijnwerkers, die nog in gesloten zijn, niet mogelijk acht. PARIJS, 21 October. De Minister van Arbeid in het Kabinet Doumergue, de afgevaardigde der Neo-socialistische Partij is Zaterdagavond uit deze party getreden, nadat de party hem voor het alternatief had gesteld: lid te blü'ven van het ministerie of van de party. De op initiatief van België te Brussel sa mengekomen conferentie van landen, die de gouden standaard hebben gehand haafd en wenschen te blijven handhaven, is niet ongunstig verloopen. Zij heeft zelfs het maximum-resultaat bereikt, dat er op dit oogenblik en in dit stadium te bereiken viel, d.w.z. zij heeft haar plan om te trachten de onderlinge handelsbelemmeringen te verminde ren niet als een niet te verwezeniyken utopie opgegeven. Integendeel. De afgevaardigden van de vijf deelnemende goudlanden n.l. Nederland, België, Frankrijk, Italië en Zwitserland (Polen had op eigen verzoek vertegenwoordigers ge zonden, die alleen maar met belangstelling de besprekingen volgden) hebben een protocol on derteekend, waarin de overtuiging wordt uitge sproken, dat de stabiliteit der munteenheden een der essentieele voorwaarden vormt voor het zoo noodzakelijke herstel der normale economi sche betrekkingen. Op grond van deze overtui ging is er een algemeene commissie gevormd, welke binnen drie maanden weer te Brussel zal byeenkomen om kennis te nemen van den stand der werkzaamheden, welke zich zullen bewegen op het gebied van den goederenruil, van een uit tweezijdige overeenkomsten op te bouwen meerzijdige internationale conventie, welke voor iedere gegadigde buiten het goud- blok zal blijven openstaan, en van toerisme en transporteeren. Deze verschillende werkzaam heden zün over verschillende subcomité's ver deeld. Er is dus feitelyk slechts een voor den tydsduur van één jaar geldende afspraak ge- maakt om te trachten het hacheiyk stroef ge worden onderlinge economische verkeer wat vlotter en gesmeerder te doen werken, in de hoop dat dit, indien het mocht slagen, andere landen er toe zal brengen hun munteenheden te stabiliseeren en zich aan te sluiten bij de te treffen regelingen van het goudblok. Of deze hoop in vervulling zal gaan, dient te worden afgewacht. De practische mis lukkingen van de overeenkomsten van Ouchy en Oslo stemmen niet bijzonder opti mistisch. Maar men heeft thans het vraagstuk van het weer op gang brengen van de door contingenteeringen verhoogde douane-tarieven, deviezenregelingen en andere maatregelen vrü- wel vastgeloopen internationale handelsverkeer van een andere zijde aangepakt. Eerst willen de goudlanden trachten tw'ee-aan-twee het met elkander eens te worden om dan de tweezijdige overeenkomsten te co-ordineeren in een ge meenschappelijke conventie. De grootste moei- ïykheid, een moeilijkheid, welke indertijd de overeenkomsten van Ouchy en Oslo deed falen, is en blijft de zgn. meestbegunstigingsclausule, welke in de handelsverdragen met buiten het goudblok staande mogendheden vaak voorkomt. Wanneer de goudlanden elkander voordeelen en voorrechten toekennen dan moeten zij deze ook toestaan aan de landen met gedevalueerde valuta, waarmee zij door een handelsverdrag met meestbegunstigingsclausule verbonden zyn. Verdragen kunnen echter opgezegd worden, maar ten eerste vordert dat tüd en ten tweede heeft dat vaak ongewenschte economische en politieke gevolgen. Economie en politiek zitten meer dan ooit aan elkander vast. De in Frank rijk en België opgegane stemmen om een soort van „Latynsch imperium" op economisch ge bied te vormen, getuigden dan ook van een verlangen, dat zoowel economisch als politiek geen aanbeveling verdiende. Immers indien de goudlanden hun onderlinge handelsbetrekkin gen zouden verbeteren ten koste van die welke zy met de buiten het goudblok staande mogend heden onderhouden dan zouden zü wel eens meer kunnen verliezen dan zy winnen. Te Brus sel sclujnt men dat ook te hebben ingezien. Vandaar dat er uitdrukkelijk gestipuleerd werd. dat het door de goudlanden te volgen program rekening dient te houden met de belangen van derden. Het gaat niet om het smeden van een onbeweeglijk goudblok, dat als een harde rots geïsoleerd 2al staan te midden der wisselvallige deining der vloeibare valuta's, maar om het formeeren van een stabiel steunpunt in de troe bele en onrustige economische zee, waarop zich steeds meer slibsel zal kunnen vastzetten, zoo dat het groeiend tenslotte een zoo uitgebreid mogeiyk terrein gaat vormen, waar men wteer economischen vasten grond onder de voeten heeft. Gemakkeiyk zal dat niet gaan. Maar het is te probeeren en men wil het probeeren. Dat is nu te Brussel komen vast te staan. MEXICO-CITY, 22 Oct. (Reuter). Zooals reeds gemeld, heeft het Huis van Afgevaar digden met algemeene stemmen besloten alle Aartsbisschoppen en Bisschoppen uit Mexico te verbannen. De Nationale Arbeidskamer heeft Zaterdag avond een bijeenkomst gehouden, waarin maatregelen zijn genomen voor de invoering van socialistisch onderwijs op de scholen. Er zal een commissie worden benoemd, wel ke tot taak zal hebben alle R.K. ambtenaren uit hun functies te ontheffen. De door de Kamer benoemde Crisiscommis sie is Zaterdagavond voor de eerste maal by- eengeroepen. Te Yautepec in den staat Morelos, ten zuiden van Mexico-City, werden verscheidene Kamer' leden, die voordrachten hielden over het socia listisch onderwijs, door de bevolking met stee- nen bekogeld. Zy moesten een toevlucht zoeken in het stad huis, waar zy een uur lang belegerd werden. Te Saltillo in den staat Coahuila in Noord- Mexico, werd de krant „Diario del Norte" we gens oppositie tegen de regeering verboden; de persen werden in beslag genomen. Volgens „La Prensa" overweegt men in poli tieke kringen om de woning van den Aartsbis schop, Pascual Dias te nationaliseeren, aange zien hy den laatsten tijd herhaaldelijk van woonplaats is veranderd. Kamer en Senaat hebben de wijziging van artikel ni van den grondwet, inzake het socia listische onderwijs, goedgekeurd. Thans is de wijziging ter ratificatie voorge legd aan de parlementen van de bondsstaten. LONDEN, 22 Oct. (Reuter). De „Daily He rald" bericht dat tusschen Japan en Duitsch land een geheim handelsverdrag is afgesloten. Het verdrag is geheim gehouden, doch het blad weet te melden, dat Duitschland de invoer van een millioen ton soya garandeert, waar tegen het munitie- en chemische producten zal leveren. 500 vliegeniers en ingenieurs zullen het vol gend jaar naar Japan gaan. PARIJS, 22 October. (Reuter.) Te Luik is Woensdag een man gearresteerd, die ten slotte pas Zaterdag zou hebben bekend, de directe medewerker te zijn geweest van dr. Pavelitsj, en Persjets te heeten. Volgens de Petit Parisien zou de gearresteerde niet Persjets zijn, doch een advocaat, die be trekkingen heeft onderhouden met Pavelitsj. De Parijsche ochtendbladen berichten, dat te Dieppe een Joego-Slaaf, Andress Artukowitsj geheeten, werd gearresteerd. Hij is uit Engeland uitgewezen. Het bleek dat hy een pas op boven- genoemden naam bezat, doch de pas was Hon- gaarsch en als woonplaats werd Boedapest op gegeven. De man staat bekend als een gevaarlijk ter rorist van de vereeniging van dr. Pavelitsj. In Oostenrijk heeft hy, samen met Kvaternik en Novak aanslagen op treinen gepleegd. De man is naar Parijs overgebracht. BELGRADO, 21 October. (V. D.) De konink- lyke regentschapsraad heeft den afgetreden minister-president Oezoenowitsj opnieuw met de vorming van een kabinet belat. BERLIJN, 22 Oct. (V.D.) Naar verluidt is Adolf Hitler voornemens Dinsdag a.s. een belangrijke rede naar aanleiding van den kerkstrijd te houden. Er zijn dan ook geen politieke stappen gedaan tegen Bisschop Koch en zijn aanhangers, die openlijk mededeeling hebben gedaan, dat zy Rijksbisschop Müller niet wenschen te erkennen en een nieuwe groepeering in de Duitsch-Evan- gelïsche kerk tot stand wenschen te brengen. In aanwezigheid van ongeveer tweeduizend belang stellenden wijdde Bisschop Koch vyf nieuwe op- positioneele predikanten in. Te München hebben gisteren wederom duizen den menschen geprotesteerd tegen de beslissin gen van den Rijksbisschop. Ondanks de politie- afzetting wist de menigte de binnenplaats binnen te dringen van het paleis van bisschop Meiser, die nog steeds huisarrest heeeft. Men heeeft hem een enthousiaste ovatie gebracht. Sedert de plechtige installatie op 23 September jX van dr. Ludwig Müller tot Rijksbisschop der Duitsche Evangelische Kerk en de daar onmiddel lijk op volgende verbanning van den Rijksbis schop en de zynen uit de Evangelische Belijde- niskerk door dr. Meiser, landsbisschop van Beie ren, hebben de feiten in Duitschland zich zeer snel ontwikkeld tot een hoogtepunt van strijd, vrywel met kerkvervolging gelijkstaande. De aanvankelijk dubbelzinnige houding van dr. Kin- der, leider der Duitsche Christenen, die de par tij van den Rijksbisschop had gekozen, maar blijkbaar de Belijdeniskerken te vriend wilde houden, verhelderde zich in den loop van de laatste weken tot een duidelijke oppositie tegen het streven naar een Duitsche nationale kerk, waarin katholieken, calvinisten en Lutheranen gelijkgeschakeld zouden worden. Thans heeft dr. Meiser, bisschop van de Evan gelische landskerk van Beieren, een scherpen, open brief gericht tot den Rijksbisschop, wiens installatie hü onwettig verklaart en de geloo- vige christenen verbiedt, te gehoorzamen aan de leiding van den Rijksbisschop. Met prachtigen moed verdedigt dr. Meiser de vrijheid der Evan gelische kerk tegen de machtsusurpatie van den Rijksbisschop, die met een beroep op den Führer streeft naar een geiykschakeling van de christelyke belijdenissen, zooals zijn Rechtswal- ter dr. Jager by verschillende gelegenheden te kennen gaf. Ten scherpste wordt dit streven veroordeeld door de afkondiging van het Noodrecht op 20 October door de Synode der Evangelische kerk, waarin gezegd wordt, dat de Duitsche Evange- lische kerk, de z.g. Rijkskerk, niet langer be schouwd kan worden als te berusten op christe lyke grondslagen. „Wij roepen zoo verklaart de Synode de Christelijke gemeenten, predikanten en ouderlingen op om van de huidige ryks- kerkregeering en haar instanties voortaan geen instructies meer te aanvaarden en zich te onttrekken aan samenwerking met hen. die ook in de toekomst gehoorzamen aan dit kerkelijke regiem. Wy wekken hen op zich te houden aan de aanwijzingen van de belijdenis-synode der Duitsche Evangelische Kerk en haar or ganen." Nu de crisis in de Evangelische kerk dit hoogetepunt bereikt heeft zal Adolf Hitler he den een rede uitspreken, waarin hy het stand punt der rijksregeering in zake den kerkstrijd zal uiteenzetten. Deze rede, verwacht men, zal van het grootste belang zyn voor het Christen dom in Duitschland. ui sb SEATTLE, 22 Oct. (Reuter) Een hevige storm heeft de Noord westkust van Amerika geteisterd. In de haven van Seattle werd het Oceaan-schip „President Madison" van zijn ankers geslagen. Hierby zijn negen personen om het leven gekomen. Acht kilometer ten noorden van de monding van de Columbia-rivier is het Amerikaansche vrachtschip „Floridian" op de klippen geloopen. Aan boord bevinden zich 30 tot 40 man. Ir. vele steden aan de Amerikaansche West kust heeft de storm groote materieele schade aan de huizen veroorzaakt. Nader seint Reuter, dat aan de kust een groot aantal visschersschepen zijn vergaan. Een stoomboot, welke het verkeer tusschen Seattle en Tacoma onderhoudt, is vergaan. 50 Passagiers konden gered worden, doch 10 verdronken. SINGAPORE, 22 October. (VB.). Een Britsch bombardementsvliegtuig, dat Zondagochtend naar de Straits Settlements was vertrokken, wordt vermist. Men gelooft, dat het op ongeveer 500 KM. van Singapore in de junglo een noodlanding heeft gemaakt. Een vliegboot en een aantal bombardements vliegtuigen, die naar het toestel hebben gezocht, hebben bij het intreden van de duisternis hun bemoeiingen opgegeven. Hedenochtend zullen de nasporingen worden hervat.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1934 | | pagina 5