UIT DEN OMTREK
|Aj
<11
DONDERDAG 25 OCTOBER 1934
De bondswedstrijden
van den D.H.G.B.
Valsch oormerk
Isaac Israëls
R. K. RAADSLEDEN
In den Statenkieskring
„Zaandam"
BEVERWIJK
Gasprijsverlaging
DRIEHUIS
HALFWEG
HEEMSTEDE
SPAARNWOUDE
SANTPOORT
VELSEN
IJMUIDEN
ZANDVOORT
DE LANDBOUW-
BEGROOTING
Opmerkingen van het Kon. Ned.
Landbouwcomité
HILLEGOM
Bij varkens
Tentoonstellingen te Amsterdam,
en Groningen
Voorbereiding in vollen gang
RIJKSVISCHAFSLAG
STAAT VAN BESOMMINGEN
De Vereeniging van R. K. Raadsleden In den
Statenkieskring „Zaandam" hebben Woensdag
te Uitgeest vergaderd.
De voorzitter, de heer C. Venneker, opende de
vergadering, die door een twintigtal leden was
bezocht, memoreerde de vergadering van 30 Mei
j.l. en deed mededeeling van hetgeen inmid
dels door het voorloopig bes.uur is gedaan.
Nadat de notulen waren goedgekeurd, was het
woord aan mr. A. van Haren, leider van het
Adviesbureau voor R. K. Raadsleden te Den
Haag, die in een goed geducomenteerde rede het
nut van organisatie van raadsleden uiteenzette.
Hij deed duidelijk uitkomen, dat vooral in deze
tijden, waarin de raadsleden voor steeds nieuwe
problemen komen te staan, de overheidsbe
moeiingen steeds grooter afmetingen aannemen
en de zaken, die aan de orde komen, dikwijls
niet alleen plaats-belangen, maar ook streek-
belangen zijn, organisatie dringend noodig is.
Bovendien kan het adviesbureau, instelling
van de R.K. Staatspartij, den aangesloten leden
vele diensten bewijzen, terwijl het orgaan van
de Federatie voor de leden een wegwijzer en
raadgever tevens is. Bovendien brengt een or
ganisatie het zoo hoog noodige contact tusschen
leden van verschillende gemeenten. Met een op
wekking aan de aanwezigen om als lid toe te
treden en anderen daartoe te bewegen, besloot
spreker zijn interessante rede, welke met een
dankbaar applaus werd beloond.
Na een korte pauze had een geanimeerde ge-
dachtenwisseling plaats. Tenslotte deelde de
voorzitter mede, dat alle aanwezigen toetraden,
zoodat met de reeds eerder toegetredenen de
vereeniging thans een 30-tal leden telt. De Sta
tenkieskring heeft 63 raadsleden. Nadat nog be
sloten was, in de binnenkort te houden verga
dering een definitief bestuur te kiezen en een
reglement vast te stellen, sloot de voorzitter
onder dank met den Chr. groet de goed ge
slaagde bijeenkomst.
De in de raadsvergadering van 16 Mei j.l.
vas gestelde wijziging van de gastarieven heeft
in verband met de. inmiddels nog verminderde
koopkracht van *de verbruikers in de practijk
niet geheel beantwoord aan de verwachtingen
welke te dien opzichte des tijds redelijkerwijze
mochten worden gesteld.
Speciaal de tarieven voor de verbruikers in
de klassen 1—4 (dus de afnemers van 1—45 M3
per maand) blijken een beletsel te zijn voor een
normale verhooging van den omzet.
In een uitvoerig rapport, heeft de Directeur
der Lichtbedrijven B. en W. geadviseerd de ge
noemde klassen 14 van het bedoelde vast
rechttarief op te heffen en daarvoor in plaats
te stellen een vrij tarief van 8 cent per M3 zoo
wel over den gewonen als over den muntgas
meter. In dezen prijs is dan begrepen meter- en
installatiehuur.
Vervolgens is de wenschelijkheid gebleken om
voor het gebruik van gas, uitsluitend voor ver
warmingsdoeleinden, geen vastrecht te bereke
nen over de maanden MeiSeptember.
De voorgestelde verlaging van den gasprijs
geeft een winstderving van 17600,welk
voordeel geheel komt ten bate van de klein-ver-
bruikers.
Ook B. en W. zijn van meening, dat het be
lang van het bedrijf medebrengt, dat tot gas
prijsverlaging wordt overgegaan, weshalve zij
den Raad voorstellen in den hiervoren aange
geven zin een besluit te nemen.
R. K. Mulo-school. Met ingang van 1 Ja
nuari a.s. is benoemd tot onderwijzer aan de
R. K. Mulo-school alhier de heer S. Redeker,
thans onderwijzer aan de R. K. Mulo te Hille-
gom.
Ziekenfonds-Tandheelkundige practijk.
Eenige weken geleden hebben wij medegedeeld,
dat in de befaamde kwestie Ziekenfonds-Tand
heelkundige practijk binnenkort een beslissing
was te verwachten.
Het bestuur van het Centraal-Ziekenfonds
heeft naar aanleiding van het aangeboden adres,
gesteund door de adhaesiebetuigingen van den
R.K. Volksbond te Halfweg en Plaatselijk Be
lang te Zwanenburg, een omstandig onderzoek
ingesteld. Dit onderzoek heeft tot gevolg ge
had, dat het bestuur tot de conclusie is ge
komen, dat eenige uitbreiding van het aantal
zittingsuren van den aan het fonds verbonden
tandarts wenschelijk werd geacht.
Met dr. H. de la Parra is een overeenkomst
gesloten, welke de bestaande spreekuren op
Dinsdag van 7.30—8.30 n.m. en Donderdag van
4—5 n.m. met 100 pet. uitbreidt met ingang
van deze week op Maandag van 1112 v.m. en
Zaterdag van 11.30—12.30 vm. Als is niet bereikt,
wat velen wenschten, toch is het behaalde
resultaat van belang
Verlaging telefoontarieven. De telefoon
tarieven zijn verlaagd en bedragen voor locale
gesprekken 2 cent (voorheen 214 cent). Inter
local gesprekken, naar gelang van den afstand
voor een gesprek van 3 minuten, voorheen 10
cent, thans 6 cent; voorh. 15 ct. thans 12 ct.;
voorh. 35 ct. thans 30 cent; voorh. 50 ct. thans
40 cent.
Zelfportret van Isaac Israels op de ten
toonstelling in ,fictura" te Groningen.
R.K. Volksbond. In de Vrijdagavond 8 uur
te houden ledenvergadering van den R.K. Volks
bond in het St. Josephgebouw zal o.a. de ver
kiezing van een voorzitter moeten plaats heb
ben. De heer v. Alphen, die deze functie sedert
de oprichting met volle toewijding heeft ver
vuld. zal deze taak om gezondheidsredenen
noodgedwongen in andere handen overgeven.
Aller opkomst is dringend gewenscht.
Burgerlijke Stand Ondertrouwd" H. Th. A.
J. TmoldusJ. Snippe; M. J. ManshandeH.
H. Schoutens.
Getrouwd: A. G. HoenderdosW. Bierrr.an; J.
de WolfJ. de Hoop; H. W. FlasehwinkelH.
van Thiel.
Geboren: H. E. WillemseBoe d, S. Wiersma
van Dalen d; H. J. LaeyendeckerStalling z;
H. Warmerdam—Nowak z; B M. C. van Bake!—
Elligens d.
Overleden: S. Offinga, 54 jaar, ongeh; E. M.
E. Schulte, 58 jaar.
Vergadering tuinlieden. Woensdagavond
hield de onderlinge tuinliedenvereeniging „Aer-
denhout en Omstreken" een goedbezochte
ledenvergadering in Café-Restaurant „Hof van
Heemstede".
Onder de ingekomen stukken waren o. m.
eenige dankbetuigingen van hoofden van scho
len voor de fraaie prijzen, ontvangen voor de
inzendingen potplantjes van de laatstgehouden
tentoonstelling,
Met eenige toepasselijke woorden werden we
derom twee nieuwe leden geïnstalleerd.
Door niet voorziene omstandigheden bleek
dat de groote chrysantententoonstelling, die ge
houden zou worden op 27 en 28 October, op
die datums geen doorgang kan vinden. In over
leg met de inzenders zal het bestuur nu een
anderen datum vaststellen.
Vervolgens had de vertooning op het witte
doek plaats van dendrologische schoonheden,
welke plantjes waren verschaft door de Den
drologische Vereeniging.
Het betroffen hier meer speciaal afbeeldingen
van Coniferen en loofboomen. Zoo verschenen
op het doek prachtexemplaren van ceders uit
China en Japan. Maar men zag ook talrijk vele
andere boom en uit tal van landen.
De heer K. Goudzwaard, die een toelichting
gaf, vertoonde ook eenige plaatjes van verschil
lende exemplaren eiken uit eigen land, ook
hier uit de omgeving, waaruit wel bleek h°t
verschil in grootte en groeiwijze. Tevens gaf hij
een uiteenzetting van de bevruchting der ver
schillende boomsoorten en het zaaien en voort
telen daarvan.
Bijzonder interessant was ook een collectie
kegels van ceders, zoowel groen als geprepa
reerd, benevens een groote verscheidenheid ge
droogde bladeren van verschillende boomsoor
ten.
Nadat nog enkele vragen werden gesteld en
door den heer Goudzwaard waren beantwoord,
was de voorzitter zeker den tolk van alle aan
wezigen toen hij den heer Goudzwaard dank
zegde voor zijn leerzamen avond.
Door den heer B. Nieuwenhuis waren ter
keuring ingezonden een groep Begonia Laroïne
en een groep Cyclamen Giganthemum, waar
mede hij voor elke groep 10 punten behaalde.
Na een leerzame rondvraag sluiting.
Tooneeluitvoering Zondag 4 November a s.
des avonds om acht uur, zal de RK. Toor.eel-
vereeniging „St. Jacobus", alhier, een uitvre-
ring geven in het vereenigingsgebouw te Spaarn-
woude. Bij deze eerste tooneeluitvoering zal
worden opgevoerd het tooneelspel in drie be
drijven „De eeuwige strijd" dat in deze streken
al meerdere bekendheid verwierf en men hoept
dan ook op aller belangstelling.
De driewieler op den autoweg. Woensdag
avond is het zooveelste slachtoffer van de
boompjes langs den Rijksweg gevallen.
Een vrachtauto van ijshandel Epronck uit
Haarlem werd verblind door de lichten van een
tegemoetkomenden auto. Hierdoor bemerkte hij
een driewielige bakfiets, die voor hem uitreed,
pas toen hij nog maar te kiezen had tusschen
wielrijder of boom. Zeer wijselijk koos de chauf
feur het laatste. Auto en boom werden bescha
digd. Het boompje zal er wel het leven bij la
ten: treurig neigt het ter aarde.
De geschrokken berijder van den driewieler
zette zijn reis voort over het rijwielpad, zoodat
vele fietsers zich weer hebben geërgerd.
Arme driewielers!
Belangrijke grondverkoop. B. en W. ctellen
den raad voor aan P. S. Pruys te verkoopen te
gen den prijs van 1.75 per M2., de perceelen
niet bouwrijpen grond, liggende nabij de Voor
plaats, ter gezamenlijke grootte van 12478 M2.
De daarvoor geprojecteerde straten zullen door
den kooper worden aangelegd, die tevens zal
zorgen voor een uitgang van deze gronden naar
de Hoofdstraat.
Verder stellen B. en W, voor aan J. F. Philips
te verkoopen tegen den prijs van 6 per M2.
een perceel grond nabij de Wüstelaan, ter
grootte van ongeveer 40 M2.
Schoolvoeding. Eenige dagen geleden be
richtten wij, dat de werkzaamheden weer wa
ren begonnen voor het Comité, dat zorg zal
dragen, dat zooveel mogelijk de invloed der cri
sis voor de schoolgaande jeugd wordt verzacht,
daar viermaal per week warme maaltijden zul
len worden verstrekt.
Het Comité beschikt thans over ƒ1500, een
mooi bedrag, maar bij lange na niet voldoende
om van Maandag 19 November tot einde Maart
geregeld de benoodigde schoolmaaltijden te fi
nancieren.
Hiervoor is noodig, dat er iedere week op
nieuw geld inkomt.
De nood in vele gezinnen is hoog,
Behalve het schrijnend leed van het moment,
zijn de gevolgen zoo funest. Wat geeft het of
men T.B.C. enz. bestrijdt en daarnaast het
kind vatbaar laat worden door ondervoeding
voor allerlei ziekten.
De gelegenheid om te helpen om den nood
te lenigen en het kind van het noodige goede
voedsel te voorzen, is er.
Laat men dan ook eendrachtig samenwerken
in het belang van het kind, dat hulp noodig
heeft, en bovenal, laat men opofferingsgezind
zijn.
Binnenkort zal men een offer van de ingeze
tenen vragen. Men zal verzoeken, iedere week
een bon van 5 cent middagmaal) of een
bon van 10 cent ('A middagmaal) te koopen.
Koopt dan een bonnetje, en geeft toestem
ming, de volgende week te komen. Men helpt
dan het Comité, dat geen moeite spaart om het
gestelde doel te bereiken.
Het terrein bij het station Velsen. De laad
stelde op 2 October jJ. in handen van B. en W.
om advies, een verzoek van het bestuur der
stichting Nutsspaarbank te IJmuiden om van
de gemeente te mogen koopen, tegen den prijs
van 9 per M2., een perceel bouwterrein op
den hoek van de Briniostraat en het Tiberius-
plein aldaar, uitmakende een gedeelte, ter
grootte van ongeveer 340 M2„ teneinde daarop
een spaarbankgebouw met bijbehoorende wo
ning te kunnen stichten.
Ten aanzien hiervan kunnen B. en W. mede-
deelen, dat zij met de commissie van bijstand
in het beheer der openbare werken van mee
ning zijn, dat het terrein, omsloten door het
Tiberiusplein, de Briniostraat, de Palmenstraat
en den spoorweg te IJmuiden, waarvan het bo
venbedoelde perceel deel uitmaakt, zoolang mo
gelijk dient te worden gereserveerd. Evenals ge
melde commissie zijn zij van oordeel, dat de
toestanden in deze gemeente niet zoodanig
duurzaam zijn gevestigd, dat het gewenscht is
reeds thans een beslissing te nemen over de
vraag of deze grond al of niet voor bebouwing
moet worden bestemd, en dat als eenmaal die
tijd is aangebroken en wordt beslist, dat het
terrein moet of kan wor.den bebouwd, die be
bouwing zal moeten geschieden met een monu
mentaal gebouw, gelijk aan dat der Rijks Hoo-
gere'Burgerschool en dat der Nijverheidsschool.
Op grond hiervan stellen zij voor, op het ver
zoek van het bestuur der stichting Nutsspaar
bank afwijzend te beschikken en te besluiten,
dat het geheele in den aanvang genoemde ter
rein voorloopig zal worden gereserveerd. Aan
gezien het echter niet gewenscht is bedoeld
terrein in den tegenwoordigen, onoogliiken toe
stand te laten liggen, stellen zij tevens voor,
hen te machtigen aan het terrein een behoor
lijk aanzien te geven.
Opheffing Openbare school C. B. en W.
stellen voor de openbare lagere school C. met
ingang van 1 November a.s. op te heffen.
Zij stellen voor de onderwijzeres J. J. v. Thiel
over te plaatsen van school C. naar school J. en
den onderwijzer J. A. van Beelen op wachtgeld
te stellen.
De 71 leerlingen zullen worden overgeplaatst
naar de scholen AI en J.
Burgerlijke Stand. Getrouwd: C. J. Schong
en J. Prins; N. Roos en K. Vrolijk; H. Docter
en D. Bleeker; R. C. Visser en T. Kaan.
Getrouwd: J. Doomhouwer en H. Hendriks;
J. Warmenhoven en M. van Ombergen; F. L. B.
Bogaert en H. Warmenhoven; H. M. Chris-
tiaans en G. C. Dam; F. Berghuis en A. v. d.
Wal.
Geboren: W. G. BoumanKemker z: A. E.
Haak—de Vlugt z; A. P. Sietsesde Feber d;
M. C. J. VrijhoefBlum z; I. J. Deegenaars
Hagewoning z.
Overleden: T. Borsjes, 65 j„ ongeh.; P. van
Verseveld. 60 j„ wed. van J. Los; H. A. Dohring,
67 j„ wedr. van B. F. Mertins; K. Spruit, 63 j„
echtgen. van I. M. de Broekert; C. H. Sixma,
43 j., echtgen. van D. A. Bossen.
Een clubvlag voor D. C. IJ. De voorzitster
van het Damescomité, mevr. Ligthart, die mede
de jubileumfeesten van D. C. IJ. voorbereidt,
heeft namens dit comité aan D. C. IJ. een fraaie
clubvlag aangeboden.
Mevrouw Ligthart verzocht het bestuur den
jeugdigen wereldkampioen Rajchenbach uit te
noodigen a.s. Zaterdag de vlag op het clubge
bouw te hijschen.
Naar concours Het dubbelmannenkwartet
onder leiding van den heer J. Beider, zal deel
nemen aan den op 3 November te houden
kwartettenwedstrijd te Schiedam. Het IJmui-
densch ensemble komt uit in de tweede afdee-
ling, waarvoor in totaal negen kwartetten in
schreven.
Waarschuwing! De commissaris van politie
te Zandvoort brengt ter kennis van het publiek,
dat het den laatsten tijd herhaaldelijk is voor
gekomen, dat aardappelverkoopers, onder den
naam van erkende verkoopers van Zandvoort-
sche duinaardappelen een zeer slechte kwaliteit
zandaardappelen aan den man trachten te
brengen. Meerdere klachten, hoofdzakelijk uit
Amsterdam en Haarlem, kwamen de laatste
dagen binnen, waaruit blijkt, dat die verkoopers
zich uitsluitend van Zandvoor.sche namen be
dienen. Zij leveren een zeer slechte kwaliteit
zandaardappelen (van duinaardappelen is geen
sprake), terwijl bij naweging blijkt, dat er een
20 a 30 pet. minder is geleverd dan gekocht en
betaald werd. De commissaris van politie voor
noemd, waarschuwt het publiek tegen de prak
tijken van deze aardappelverkoopers en zal
gaarne met de juiste namen en adressen van
hen in kennis worden gesteld. In enkele geval
len werd gebruik gemaakt van de namen: Arie
Schuiten; omroeper Zwemmer; Schuitvaar;
Koning en Koper.
,,De Heerrijder"van Isaac Israels.
Eervol. Naar wij vernemen is de heer J.
Verdonck, alhier, die kort geleden slaagde voor
het candidaatsexamen muziekgeschiedenis te
Utrecht, uitgenoodigd door de Deutsche Rund
funk om een causerie te houden voor de radio
over oude instrumenten. De heer Verdonck
heeft deze uitnoodiging aangenomen en zal eind
deze week voor de radio spreken.
Het Koninklijk Nederlandsch Landbouw-Co-
mité heeft eenige opmerkingen gemaakt naar
aanleiding van de Rijksbegrooting 1935, afdee-
ling Landbouw.
Met instemming is kennis genomen van het
voornemen, een belangrijk grooter bedrag be
schikbaar te stellen voor subsidiën en overige
uitgaven voor het Onderwijs in landbouw, tuin
bouw, paarden- en veekennis en hoefbeslag.
Met de Regeering is het K.N.L. het eens, dat
de in het dienstjaar 1934 op dit artikel toege
paste bezuiniging te ingrijpend is geweest, en
dat zoo voortgaande deze populaire vorm van
landbouwonderwijs zou zijn verdwenen.
Het is niet duidelijk, wat de reden is, dat het
tekort op de exploitatie van de proefzuivel-
boerderij te Hoorn en van de Veenkoloniale
proefboerderijen alsmede van selectiemesterijen
en voederproeven zooveel lager is geraamd dan
voor 1934.
Het K.N.L. is van oordeel, dat de subsidiee-
ring der proefboerderijen reeds in die mate is
verminderd, dat het voortbestaan van verschil
lende dezer nuttige instellingen in gevaar wordt
gebracht. Dit zou zeer te betreuren zijn, daar
de proefboerderijen een zeer belangrijk onder
deel van den landbouwvoorlichtingsdienst vor
men en met name het contact met de praktijk
sterk bevorderen. Inzonderheid zij er op ge
wezen, dat aan de proefboerderijen zware
eischen worden gesteld, doordat de gewijzigde
omstandigheden, waaronder het landbouwbe
drijf moet werken, nieuwe proefnemingen nood
zakelijk maken. In dit verband zou er eerder
aanleiding zijn deze posten te verhoogen dan te
verlagen.
Weer een. .Gister is weder een lichtpaaltje
van den vluchtheuvel der tram aan de Leidsche-
straat omver gereden door een auto. De paal
werd geheel versplinterd. De voorraad van dit
materiaal schijnt op te zijn, want de vernielde
palen worden niet zooals voorheen direct
door andere vervangen.
IBfflHwfflïïiT
Echte en valsche oormerken voor varkens
In het Crisis-Varkensbesluit van 1933 staat
te lezen, dat het „in voorraad hebben, ver
voeren, verhandelen, afleveren of slachten"
van varkens, zwaarder dan een door den Mi
nister te bepalen levend gewicht, verboden is,
wanneer deze al te zwaarwichtige huisdieren
niet voorzien zijn van een, wederom door den
Minister te bepalen oormerk.
Zulk een oormerk, bepaalt artikel 7 van het
genoemde besluit, mag alleen worden aange
bracht door eenige daartoe aangewezen Crisis
organisaties. Ook is het aantal varkens, dat
gemerkt mag worden, beperkt tot een door den
Minister te bepalen aantal.
Deze weelde van vernuftige bepalingen en
bepaalbaarheden heeft uiteraard een kwaal in
het leven geroepen, bij de wet bekend als het
valschelijk merken van varkens" en toegepast
met de bedoeling om de zoo juist opgesomde
voorschriften te ontduiken. Dit valschelijk
merken is een strafbaar feit en het is de taak
van de Rijksveldwacht of de politie, dit straf
bare feit te constateeren.
Geen wonder dus, dat het „Tijdschrift voor
Poiitie" waarschuwt tegen de. merkvervalschers
en eenigê mededeelingen doet van den expert
G. J. Koene omtrent de manier, waarop zulke
vervalsching gepleegd wordt. Hieruit blijkt, dat
het menschelijk imitatie-vernuft, hoewei zeer
groot, toch geenszins volmaakt is en dat de
speurder doorgaans de vervalsching kan con
stateeren. In het politievak zijn er ongetwijfeld
sensationeeler branches dan het onderzoeken
van varkensooren, maar juist dit soort bezig
heden, gering voor het oog van de wereld (niet
waar?) hebben soms hun bijzondere verdienste
als uitingen van speurzin en toeleg welke men
bij de bewakers der openbare orde moet waar-
deerea.
Hoe ziet het door den Minister bepaalde oor
merk der varkens er uit? Het is verschillend
naar gelang het levend gewicht der objecten
en wel als volgt:
a. voor varkens van 5 K.G. tot en met 10
K.G.; een metalen oormerk, dragende aan de
eene zijde de woorden „Perfra Delft" en op ae
andere zijde de districtsletters van de betrokken
Landbouw-Crisis-Organisatie en een nummer;
b. voor varkens van meer dan 10 K.G.: een
O-vormig omlijnde N, aangebracht door ta-
toueering aan of in een der oorschelpen van het
varken.
Bijgaande reproductie toont nu het geringe
doch waarneembare verschil tusschen de oor
merken, als voorgeschreven voor varkens van
5 tot en met 10 K.G., en de oormerker., die
met een kunstige nabootsing van het origineel
waren aangebracht op de ooren van een 23-tal
biggen, onlangs door de Rijksveldwacht ui be
slag genomen. De figuren A en B toonen voor-
en achterzijde van het voorgeschreven oormerk,
de figuren C en D toonen de vernuftige na
maak, die echter bij nadere beschouwing nogal
belangrijk afwijkt van het voorgeschrevene.
„De drie en twintig biggen in quaestie, zoo
verhaalt de heer Koene, boetten de wandaad
van hun baas met hun jeugdig leven. Alle zijn
n.l. in beslag genomen, omdat ze niet van de
vereischt.e immers van valsche oormerken
waren voorzien, en op last van den Ambtenaar
van het O. M. en met machtiging van den ont
vanger der Registratie geslacht."
Op zichzelf genomen zijn al deze wetenswaar
digheden misschien niet bijster belangrijk, maar
zij geven een kijk op de werkzaamheden dei
politie en ook wel op den grooten rompslomp,
die daar nog aan verbonden is. Want bet is
lang niet eenvoudig, de delinquenten te be
trappen, aangezien de ambtenaren der Crisis-
wetten, die het eerst de valschheid kunnen
waarnemen als niet zijnde „algemeene opspo
ringsambtenaren", doch slechts „ambtenaren
met beperkte opsporingsbevoegdheid", eerst de
politie moeten waarschuwen, die dan een on
derzoek instelt, om vervolgens over te gaan tot
in-beslag-name, tot aangifte bij den ambte
naar van het O. M., die de slachting gelast,
waartoe de ontvanger der Registratie machtigen
moet. Er schuilt toch ook een onmiskenbare
humor in het trieste geval van het varken,
waarover het doodvonnis valt, omdat het „val-
i sehelijk gemerkt" is.
Nu Isaac Israëls vertrok over de eeuwige
heuvelen, zoo „bescheiden" zou men
bijna zeggen als hij ook leefde, beseft
men pas goed wat men in hem verliest: een
rasschilder, een hartstochtelijk bewogene door
de kleur, dien men met den dooddoener „im
pressionisme" eigenlijk veel te vaak tekort heeft
gedaan. Er waren er altijd een aantal, onder
hen die de vaderlandsche schilderkunst vol
gen en liefhebben, die hem buiten en boven
den strijd der picturale partijen bleven stellen
en zijn werk liefhadden zooals men een fel,
innemend mensch kan liefhebben of een schoon
natuurverschijnsel. Maar achter de opgebla
zenheid van andere artisten, meer „zeitgemasz",
is zijn waarde dikwijls schuil gegaan, stil en
eenvoudig, ondanks de spontaneïteit en de
langdurige levendigheid, die hem nog in zijn
ouderdom gave werken deden scheppen.
Nu komen de herdenkingstentoonstellingen
los. Er is er een te Groningen, in het gebouw
van „Pictura": een fraai oud huis, gemaakt tot
een geriefelijke en goed verlichte expositie-ge
legenheid. Daar is, uit particulier bezit en uit
het atelier van Israëls, een tentoonstelling bij
een gebracht, die eenige goede werken van
hem bevat, maar ook wel 't een en ander dat
den overleden schilder van een zwakkeren kant
doet zien. Zoo zijn er enkele portretten van
professoren, waaruit men te veel de „opdracht"
proeft. De schilder heeft zich niet vrij kun
nen laten gaan, de opdrachtgever en zijn ver
wanten schilderden mee, en de artist moet ten
slotte gevoeld hebben dat het élan hem ont
zonk. Ook een doek als het groote naakt op
den divan, met het vele geel en rood en het
niet al te rake modellé, doet den overleden
kunstenaar weinig eer aan. Maar men wordt
schadeloos gesteld door het nerveuze en rijpe
zelfportret met het sigaretje; door een spon
taan portret als dat van den hoogleeraar met
de witte jas; door een prachtige waterverftee-
kening als die van de twee parijsche vrouwen
achter den blauwen siphon, welke voor 'n Tou
louse Lautrec haast niet onderdoet; door eeni
ge vlugge, zonnige strandtafereelen en het
kleine, slapende naakt, zoo uiterst beschaafd
van kleur.
De tentoonstelling bij Huinck Scherjon,
aan de Heerengracht te Amsterdam, is belang
rijker. Hier hangen geen teekeningen, tenzij
een enkele waterverfteekening, maar er zijn
veel goede, prominente olieverfschilderijen, die
een uitstekend beeld geven van Isaac Israëls'
talent. Ruiterstukken uit het Bois de Bou
logne ontbreken, evenals de interieurs die hij
zoo fijn en atmosferisch schilderen kon in de
ateliers der Parijsche midinettes, doch overi
gens geeft de tentoonstelling weinig minder
dan een kort overzicht van Israëls' verschillen
de perioden, waarbij spoedig opvalt dat de
schilder spoedig zijn eigen vorm vond en dezen
continu behield, tot aan zijn dood.
Apart op een ezel staat een ander fraai zelf
portret van den schilder, gedaan in dezelfde
tinten als dat te Groningen, maar nog voller
en rijper van kleur.
„De Militaire Begrafenis", een aquarel, is
het „vroegste" werk op deze expositie. Men ziet
soldaten bij een graf staan en er de voorge
schreven salvo's in afvuren. Terzijde staan de
figuren van twee doodgravers, deemoedige man
nen in nun blauwe kielen. Israëls maak
te deze aquarel op zestienjarigen leeftijd en
het is wonderlijk, welk een talent hij toen
reeds aan den dag legde. Het is een boeiende,
levendige waterverfteekening, gaaf en harmo
nisch van toon, voortreffelijk van observatie.
Twee jaar later maakte de jonge Israëls zijn
„Vertrek van een transport koloniale troepen
uit Amsterdam", welk werk te Parijs zulk een
groot succes had. Begeleid door familieleden
en vrienden ziet men de Oostgangers over de
Rotterdamsche Leeuwenbrug gaan. Twee muzi
kanten, een met 'n fluit en een met 'n trom
mel, probeeren den pas te markeeren, maar de
gansche groep maakt een ietwat romantischen,
weinig gedisciplineerden indruk. Het afscheid
is nabij, de achterblijvenden mengen zich, zoo
veel ze kunnen, in den troep en de kolonialen
groeten, met de hand of met de oogen. Een
ietwat burgerlijke, gemoedelijke tragiek heeft
het geval en in détails wordt men, door sen
timent en door kleurpartijen, soms vrij sterk
aan Jozef Israëls, den vader van den maker,
herinnerd. Het duidelijkst in het groepje, dat
zich in het centrum van het schilderij bevindt:
de koloniaal, die zijn oude moeder bij zich
heeft. Zij fluistert hem, een kind aan de hand,
nog wat in, dat hem met zorg schijnt te ver
vullen. Zoo is er 'n kleine anecdotische in
slag in dit groote schilderij, maar het is knap
en forsch van peinture, voor een achttienjarig
Hoewel de datum om in te schrijven voorbij
is, is het aantal deelnemende ploegen aan de
bondswedstrijden van den D.H.G.B., die Zondag
11 November a.s. in de Turnhal te Amsterdam
zullen worden gehouden, officieel nog niet
bekend.
Door de buitengewoon moeilijke oefenstof
voor den eersten graad zijn er voor den hoofd
wedstrijd, den strijd om den Bisschopsbeker,
slechts drie deelnemende vereenigingen. Jong
Leven is met man en macht aan het werk,
maar de verschillende commissies zijn voor hun
taak berekend.
Reeds hebben enkele officieele personen hun
langstelling getoond en prijzen beschikbaar ge
steld. We noemen daarvan den Inspecteur voor
de Lichamelijke Opvoeding in Amsterdam; dr.
K. H. van Schagen, die veel belangstelling heeft
voor hetgeen er in de katholieke sportwereld
wordt gepresteerd en kapelaan Olsthoorn, den
geestelijken adviseur van „Jong Leven".
Er is thans ook voor den derden graad een
wisselbeker beschikbaar gesteld, die naar den
geveri „P. Olthoffbeker" zal worden genoemd.
De raambiljetten liggen klaar, zoodat dus
binnenkort in heel Amsterdam en ook in de
omgeving de katholieken zullen worden aange
spoord om op li November a.s. een bezoek te
brengen aan de Turnhal.
artist zeker een geweldig knappe prestatie
Na een blik te hebben geworpen op een werk
uit Israëls' religieuze periode, wanneer we deze
uitdrukking mogen gebruiken, een Processie, die
in Amsterdamsch bezit is, zien we doeken die
den invloed van Breitner verraden. Het lijdt
geen twijfel dat Israëls gefascineerd is ge
weest door de groepeeringen der figuren en het
coloriet van den grooten schilder, die zijn meer
dere was. Een schilderij als „Drie meisjes op
brug" (no. 4) toont dit aan, maar toch heeft de
factuur iets eigens, iets sterk-persoonlijks. En
het duurt dan ook niet lang, of Israëls heeft
zich van iederen invloed losgemaakt, hij
wordt de gretige, de vlugge en virtuoze im
pressionist, maar in het impressionisme meest
al van een ontstellende raakheid, geraffineerd
van kleur, prachtig van dynamiek. Er zijn
menschen, die denken, dat Israëls, de in de
eerste plaats spontane werker, die als artist
gestorven zou zijn wanneer hij gebouwde, ge-
contoureerde, symbolische werken had moeten
maken, veel aan het toeval overliet. De par
tijen lijken zoo nonchalant in elkaar ge
smeerdMaar wie goed toeziet ontwaart,
welk een ongeloofelijk raak en vaardig teeke
naar hij geweest moet zijn, om met het volle
en vette penseel zóó zijn figuren en voorwerpen
als 'n volledige illusie te schenken. Met een
minimum van omhaal bereikte hij een maxi
mum van effect, maar daartoe moest hij eerst
zijn voorstelling hevig en hartstochtelijk in den
geest hebben gezien. De weg van impressie naar
expressie was kort, maar hij werd begaan door
een wandelaar, die prachtig stevig liep en
niet van zijn innerlijk gezicht was af te bren
gen.
Er zijn voortreffelijke portretten: dat van
Mien Duymaer van Twist, dat van prof. Stein-
metz en van prof. Kouwer. Het laatste schijnt
door den begiftigde niet erg op prijs te zijn
gesteld, maar hoe apert juist is het hautaine
van het sujet er in gegeven en hoe sappig en
volkomen is het, in een paar zittingen, geschil
derd. Men vindt bij Huinck en Scherjou ook
den „Heerrijder", de rijke symphonie van de
roode jas, het witte paard, het groen van den
achtergrond, die op de Olympische tentoonstel
ling terecht den eersten prijs behaalde. Men
vindt er een superieur werkje als „Strandbou-
leiiard", een dame met rooden hoed, die over
een balustrade leunt en zeewaarts kijkt, een
ongeloofelijk fijn in zilte en lichte atmosfeer ge
schilderd doekje, schitterend van kleur en van
eenheid in de voordracht dier kleur, ondanks
de felle noot van het hoedje. Men ontmoet een
ander schilderij van groote spontaneïteit, de
„Twee vriendinnen", gedaan in weergalooze
drift, maar met een verbluffende raakheid (zie
eens hoe superieur de schaduw onder den hoed-
rand van de rechtsche figuur is geschilderd!).
Dan het groote portret van Mata Hari, in
haar met bont gezoomden wintermantel, het
portret van Kees van Dongen's echtgenoote,
het aristocratische portret van Mangkoenegoro,
den brillanten „Oppasser in Artis", met zijn
hei-kleurige papegaaien, een sober en met
innigheid geschilderd naakt. En zooveel ander
goeds en moois
Wie een behoorlijken indruk wil krijgen van
Isaac Israëls' groot talent, van een schilder
kunst, die tot het beste behoort wat na het
begin van het impressionisme in Holland ont
stond, hij verzuime niet de tentoonstelling aan
de Heerengracht te bezoekeh.
JAN ENGELMAN
IJMUIDEN, 25 Oct. Rijksvischafslag. Tarbot 58
—75 cent per K.G. Griet 18.0030.00 per 50 K.G.
Tong 0.751.25 per K.G. Groote Schol 5.2018.00,
middel Schol 6.50, Schar 7.008.00 per 50 K.G.
Rog 12.5013.00 per 20 stuks. Vleet 1.80 per stuk.
Pieterman en Poon 1.905.70, groote Schelvisch
15.00—22.00, middel Schelvisch 13.0022.00, kl.
midd. Schelvisch 10.5018.00, kleine Schelvisch
4.8013.50 per 50 K.G. Kabeljauw 29.0056.00 p.
125 K.G. Gullen 3.5015.00 per 50 K.G. Leng 0.50
1.60 per stuk Heilbot 7090 cent per K.G. Wij
ting 0.755.00, Makreel 0.405.30 per 50 K.G.
Versche Haring 0.401.80 per kist.
van de heden aan den Rijksvischafslag aangeko
men
STOOMTRAWLERS
Dirkje 495 manden 2920.Ewald 600 manden
3150.Zwaluw 150 manden 1420.Zwarte Zee
85 manden 1450.Vios II 75 manden 1500.
IJsselmond 300 manden 2240.Dolfijn 80 man
den 1360.
LOGGER
K.W. 35 900.-
Het Vertrek der Kolonialen", een schil derij op de tentoonstelling bij Huinck en
Scherjon, door Isaac Israëls op 18-jarigen leeftijd geschilderd
