Vlootbesprekingen te Londen
f M
096EII OKI
V
Nieuwe partij in
Catalonië
Trouw aan koning
Peter II
De intern, wapen
handel
Het nieuws van heden
FRANKEN'S
JAPAN STEL T EISCHEN
Poolsch-Duitsche
vriendschap
DE PETROLEUM-KWESTIE
IN MANDSJOEKWO
DE BAROMETER
BROODFABRIEKEN
3?
Si
VEREEN G DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
VRIJDAG 26 OCTOBER 1934
Avondblad
Een proefballonnetje
Gandhi's invloed op het
Hindoe-Congres
In socialistische richting
De kerkvervolging in
Mexico
Alle kerken in den staat
Chihuahua gesloten
Gezantschappen te Berlijn en
Warschau tot ambassades
verheven
Lloyd George's oorlogs
herinneringen
Opzienbarende onthullingen over
de rol van Lord Haig
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiij!
Katholiek en autonomistisch, doch
tegenstandster van het
separatisme
Spaansche grenzen
streng bawaakt
De spoelgarenkamer der Tilburgsche Band- en Veter fabriek, na den feilen brand,
welke er Woensdagavond woedde
Parijs-Hanoi vice versa
De Fransche luchtrace in 1935
grootendeels langs Londen
Melbourne-route
Proclamatie van den Regent-
schapsraad aan het volk
van Joego-Slavië
Alexanders werk wordt
voortgezet
Prins-regent Paul
Koning Peter II
Zal Engeland de regeeringen uit-
noodigen controle uit te
oefenen op den
wapenuitvoer?
Reeds scherpe controle
in Engeland
Ketteler-ver eenigingen
De toekomst der R.K. Duitsche
werkliedenvereenigingen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Japan beweert niets met Mand-
sjoekwo's olie-politiek te
maken te hebben
Geen monopolie van de
olie-productie
SIORTH
McM
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19014
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. eén 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De in Juli opgeschorte voorbesprekingen
ter voorbereiding van de in 1935 te hou
den vlootconferentie zijn te Londen on
der voorzitterschap van den Engelschen minis
ter-president Ramsay MacDonald hervat. Of
schoon de grootste geheimhouding in acht
wordt genomen omtrent het verloop dier be
sprekingen, is het toch bekend geworden, dat
dit verloop, zooals trouwens verwacht werd, al
lerminst vlot genoemd mag worden. De Japan
ners schijnen een aantal eischen gesteld te heb
ben, welke nog verder gaan dan de Japansche
desiderata, ontsluierd door admiraal Jamamoto,
gedelegeerde van Japan. De groote kwestie, waar
het op het oogenblik om gaat is, of Japan het
vlootverdrag van Washington zal opzeggen,
Het heet, dat Japan niet officieel het ver
drag voor het einde des jaars zal opzeggen,
zooals eigenlijk noodig is om het te laten ex-
pireeren, maar het eenvoudig zoo noodig aan
zijn laars zal lappen. Indien dit waar zou blij
ken, zou dit geheel in de Japansche lijn liggen,
immers wanneer men oorlog voert zonder hem
officieel te verklaren, kan men ook een verdrag
schenden zonder het officieel op te zeggen. In
ieder geval is Japan niet bereid het verdrag
van Washington, waarin de vlootverhoudingen
tusschen Amerika, Engeland en Japan zijn vast
gesteld op 5, 5, 3. ongewijzigd wederom te aan
vaarden. Het wenscht vlootpariteit, gezien de
rol, welke het zichzelf in het Verre Oosten als
„organisator en handhaver van den vrede"
heeft toegedicht. Japan voelt echter, gezien zijn
financieele en economische moeilijkheden, niet
veel voor een wilden en uiterst kostbaren bewa-'
peningswedloop ter zee. Daarom stuurt het aan
op het vaststellen van gelijke vloottonnages op
een zoo laag mogelijk niveau, binnen welke elke
mogendheid die scheepsverdeeling kan kiezen,
welke haar overeenkomstig haar speciale be
hoeften en omstandigheden het meest conve
nieert. Kleine slagschepen met beperkten actie
radius zijn voor de verdediging van Japan vol
doende, vandaar dat het opkomt tegen den bouw
van drijvende stalen vestingen, welke over groo
te afstanden oneyg^j-ep kunnen Onderzeeërs zijn
Voor Japan onmisbaar, vandaar dat het deze
verraderlijke mechanische haaien tot typisch
defensieve wapenen verklaart. Vliegtuigmoeder
schepen. verplaatsbare kunstmatige vliegvelden
vormend, van waaruit de dood en verderf
zaaiende stalen vogels kunnen opstijgen, acht
het daarentegen zuivere aanvalswapenen, welke
totaal verboden dienen te worden.
Lijnrecht tegenover deze wenschen of lie
ver eischen van Japan staan die van de
Vereenigde Staten. Amerika is vast be
sloten de vlootverhöuding, vastgelegd in het
verdrag van Washington te handhaven. De mi
litaire behoeften ter zee der Vereenigde Staten
zijn volkomen tegengesteld aan die van Japan.
Amerika heeft ter bescherming van zijn belan
gen in het Verre Oosten groote slagschepen
noodig, welke groote afstanden moeten kunnen
afleggen zonder gedwongen te zijn havens aan
te doen om brandstof voor de machines en leef
tocht voor de bemanning in te nemen. Vooral
nu de Philippijnen na verloop van tijd onaf
hankelijk zullen worden en Manilla als Ame-
rikaansche vlootbasis zal worden opgeheven,
doet die behoefte ach in nog sterkere mate ge
voelen. Wel heeten de Vereenigde Staten het
plan opgevat te hebben deze vlootbasis over te
brengen naar de Aleoeten, maar dit verandert
wéinig of niets aan den door de omstandigheden
en zijn ligging voorgeschreven eisch van Ame
rika groote slagschepen te bouwen. Vliegtuig
moederschepen zijn voor Amerika ook hoogst
noodzakelijk, want deze bases voor de luchtvloot
kunnen zeer wel de vaste steunpunten in den
Stillen Oceaan vervangen. Het is Japans bedoe
ling de aanvalskracht van zijn tegenstanders
zooveel mogelijk te verzwakken en daardoor zijn
hegemonistische positie in het Verre Oosten zoo
onaantastbaar mogelijk te maken, doch zijn te
genstanders zullen daar wel niet goedschiks in
willen berusten. Japan schijnt de hoop te heb
ben gehad in zijn vroegeren bondgenoot Enge
land een steun te zullen vinden voor zijn vloot-
politiek, maar te Londen zou nu reeds gebleken
zijn, dat Engeland, ofschoon het geheel anders
dan Amerika staat tegenover de kwesties in
het Verre Oosten, zich eerder solidair met Ame
rika dan met Japan zal verklaren. Het vermin
deren van de totale tonnage der vloten, het
welk door Japan wordt voorgesteld als een bij
drage tot de door Engeland indertijd zoo harts
tochtelijk verdedigde ontwapeningsidee, heeft in
feite een gansch andere bedoeling. Engeland
schijnt daar dan ook niet in te zullen loopen.
Bovendien is de ontwapeningslust na het mis
lukken der ontwapeningsconferentie en de her
vatting van den bewapeningswedloop ook in
Engeland danig bekoeld. Het is bezig met het
versterken van de vlootbasis te Singapore en
Japan vindt dat natuurlijk hoogst onaange
naam. Het verdrag van Washington schijnt bij
de tegenwoordige tegenstelling der belangen in
het Verre Oosten niet te redden, tenzij dat de
daarin gestabiliseerde ongelijkheid langs anderen
weg zou worden geneutraliseerd. Japan heeft
daarover al een proefballonnetje opgelaten, toen
het het denkbeeld lanceerde van non-agressie
pacten met Amerika en Engeiand. Maar dit
ballonnetje neemt nog geen hooge vlucht. Hoe
kan Japan verwachten, dat Amerika en de an
deren vertrouwen zouden hebben in dergelijke
verdragen met een tegenspeler, die aanhoudend
verdragen heeft verkracht en het Volkenbonds
pact heeft geschonden? De vooruitzichten der
vlootbesprekingen zijn somber, en het is nog
zeer de vraag, of het in 1935 wel tot een vloot
conferentie komen zal.
MEXICO CITY, 26 Oct. Uit Juarez wordt
gemeld, dat de gouverneur van den staat Chi
huahua, Rodrigo Quevedo, de sluiting van alle
kerken gelast heeft. De kerken zullen worden
overgedragen aan gemeenschapscommissies, die
ieder tien kerken zullen beheeren, terwijl het
toezicht door den staatssecretaris van Chihua
hua zal worden uitgeoefend.
BOMBAY, 2C October (Reuter) Het natio
nale Hindoe-congres richt zich onder invloed
van Gandhi' steeds meer naar het socialisme.
Het heeft o.a. twee moties aangenomen, inge
diend door den Mahatma, waarbij de leden van
het Congres verplicht worden om handenarbeid
te verrichten en kleeren van grove stoffen te
dragen.
Gandhi verwacht, dat de Congresleden hier
door spoediger rechtstreeks in contact zullen
treden met de arbeiders.
WARSCHAU, 26 October. (Reuter.) De re
geeringen van Polen en Duitschland hebben na
gemeenschappelijk overleg besloten, om haar
legaties te Warschau en te Berlijn vanaf I No
vember te verheffen tot ambassades.
De huidige gezanten zullen dientengevolge
benoemd worden tot ambassadeur.
LONDEN, 26 Oct. (Reuter). De publicatie
van het vierde deel van het werk, waarin
Lloyd George zijn oorlogsherinneringen heeft
vastgelegd, heeft in de geheele pers groot op
zien gebaard, en wel voornamelijk wegens de
buitengewoon scherpe veroordeeling van den
voormaligen opperbevelhebber van de Engel-
sche troepen, Lord Haig, die door den oud
premier persoonlijk voor de doellooze afslach
ting der Engelsche divisies in den zomer 1917
bij Paschendaele verantwoordelijk wordt ge
steld.
Het argument, waarmede Lloyd George het
feit rechtvaardigt, dat hij destijds niet heeft
gezorgd, dat Sir Douglas Haig door een an
der vervangen werd, luidt, dat er niemand ge
weest zou zijn, dien hij in zijn plaats had kun
nen stellen.
Churchill zegt in een bespreking van het
boek van Lloyd George: „Haig was overtuigd
van zichzelf en zijn stafchef Robertson was
eigenzinnig. Zij beheerschten het geheele mi
litaire apparaat.
Deze beiden hebben destijds vijf maanden
lang de troepen door de modder van Paschen
daele gedreven, waarbij zij 400.000 man verlo
ren en bijna het hart van het Britsche leger
braken."
S VERWACHTINGMeest matige, aanvan-
kelijk tijdelijk nog krachtige Z.-W. tot.
Westelijken, later afnemende en weer
krimpende wind, zwaar bewolkt met.
opklaringen, waarschijnlijk enkele regen-
tuien, aanvankelijk kouder.
H Hoogste barometerstand: 770.3 te Boeda- S
pest.
H Laagste barometerstand: 727.9 te Seydis- jË
Fjord.
Zon op 6-45, onder 4.42. Licht op 5.12
H Maan op n.m. 6.31, onder v.m. 11.36 5
Nieuwe Maan 7 November
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiif-
BARCELONA 26 Oct. (Reuter). De nieuwe
partij in Catalonië, genaamd ..Accion Popular"
onder leiding van den huidigen minister van
Arbeid in de regeering te Madrid Desojo heeft
een manifest gepubliceerd, waarin zij zich Ka
tholiek noemt en autonomistisch maar een te-
gestander van het separatisme. Op economisch
terrein wil de partij den onrechtvaardigen toe
stand doen verdwijnen, die een voortvloeisel is
van de oude privileges.
Het is interessant op te merken, dat de lei
der van de Spaansche Accion Popular". Gil
Robles, op het oogenblik een reis onderneemt
door Catalonië.
De ministers van Oorlog, Justitie en Openbare
Werken laten een onderzoek instellen naar de
gebeurtenissen tijtdens den opstand. Besloten is
de wapenfabriek van Trubia onder militair be
heer te plaatsen.
Een schip dat in de haven van Avilies tot
zinken was gebracht om het verkeer af te slui
ten, is met dynamiet verwijderd.
Het Ministerie van Oorlog deelt mede, dat de
grenzen zorgvuldig worden bewaakt.
Op ar jportrageesche grens bij HueiVa zijn zes
extremisten gearresteerd, die poogden te vluch
ten o.a. Amaro del Rosal, de organisator van
het oproer in verschillende stadswijken te
Madrid.
PARIJS, 26 Oct. (Reuter). In verband met
het protest, dat de Spaansche gezant te Parijs
voor eenige dagen bij den Franschen minister
van Buitenlandsche Zaken heeft ingediend,
naar aanleiding van de demonstraties van Ca-
talaansche vluchtelingen te Toulouse, verneemt
de „Matin" van de zijde van het ministerie van
Binnenlandsche Zaken, dat de betoogers op het
raadhuis te Toulouse een Catalaansche vlag
hebben geheschen, de muren met voor de
Spaansche regeering beleedigende pamfletten
hebben beplakt, en optochten door de stad heb
ben georganiseerd.
Na deze voorvallen heeft het ministerie van
Binnenlandsche Zaken thans besloten, aan
geen enkelen Spaanschen vluchteling meer ver
gunning te verleenen voor verblijf in het ten
Zuiden van de Loire gelegen deel van Frank
rijk.
Bovendien hebben alle departementen in
structies ontvangen, streng op de Spaansche
vluchtelingen te letten.
- III I i IIUM'l» «MMWOW1»*lp
Omtrent het plan van het Fransche ministe
rie voor Luchtvaart om in 1935 een internatio
nale luchtrace op het traject Parijs-Hanoi en
terug uit te schrijven, wordt verklaard, dat dit
plan reeds weken geleden is tot stand gekomen.
Het traject is voor het gootste gedeele het
zelfde als dat van de luchtrace LondenMel
bourne, namelijk Parijs, Rome, Beiroeth, Bag
dad, Boeshir, Karachi, Allahabad, Calcutta
Rangoon, Bangkok, Saigon, Hanoi.
Men verwacht een groote internationale
deelneming.
BELGRADO, 26 Oct. (Reuter) De Regent-
schapsraad heeft een proclamatie tot het Joe-
go-Slavische volk gericht, waaraan wij het vol
gende ontleenen:
Krachtens den wil van den overleden koning
Alexander I, den hersteller van de eenheid des
rijks, zijn wij tot regenten voor zijn zoon en
troonopvolger benoemd.
Wij nemen dezen zwaren plicht op ons, na
eerst den grondwettelijken eed voor de volks
vertegenwoordiging te hebben afgelegd en ons
daarmede te hebben verplicht, Zijne Majesteit
Koning Peter II trouw te dienen, de eenheid
van het volk en de onafhankelijkheid van den
staat en de integriteit van het staatsgebied
overal te waarborgen.
Bij de uitoefening van de koninklijke macht
zullen wij steeds enkel en alleen het belang van
de Kroon en het welzijn van Joego-Slavië voor
oogen hebben.
Bij onze grootsche taak voor den vooruitgang
van Joego-Slavië te zorgen, zijn wij steeds er
van overtuigd, dat het geheele volk achter ons
staat, daar wij in deze zware en emotievolle
dagen gelegenheid hadden te zien, hoe groot
de liefde en toewijding was van de heele be
volking voor den gestorven koning en hoe groot
de achting is voor het werk. dat hij met op
offering van zichzelf tot stand heeft gebracht.
Eén leed en smart om onzen grooten dooden
koning, tezamengebracht door de liefde en toe
wijding tegenover ons land en het huis Kara-
georgewitsj, zullen de Joego-Slaven nogmaals
aan de wereld laten zien, dat geen slag hen
vermag te vellen, en dat zij in staat zijn hun
land naar een betere toekomst te leiden.
Innerlyjk vast verbonden, beveiligd en ge
acht naar buiten, militair goed uitgerust, zijn
wij in staat rustig de toekomst tegemoet te zien.
Op deze wijze wordt ook het groote werk
van den ridderlijken Alexander I, den Vereeni-
ger, in het belang van een sterk en vooruitstre
vend Joego-Slavië, het best bevorderd, en tot
algemeen heil van het volk verder ontwikkeld.
De proclamatie is door de drie leden van den
regentenraad en door alle ministers ondertee
kend.
LONT5EÏ7," 26'Oct (Reuter). De diplomatieke
correspondent van de „Daily Telegraph" meldt:
De Britsche ministers onderzoeken de vraag,
of het niet wenschelijk zou zijn, alle landen,
die wapenen uitvoeren, uit te noodigen tot het
afleggen van een verklaring, ten aanzien van de
rationaliseering en controle van den wapenuit-
voer door de regeeringen.
De Britsche regeering oefent een strenge con
trole over haar eigen wapenuitvoer uit. Parti
culiere Britsche firma's mogen slechts oorlogs
materiaal uitvoeren na verkregen vergunning
van het ministerie van Handel, dat van te vo
ren overleg pleegt met het Departement van
Buitenlandsche Zaken en dat van Buitenland-
schen Handel.
De vergunning wordt slechts dan verleend,
wanneer de Britsche regeering ervan overtuigd
is, dat de bestelling de goedkeuring heeft van
de betreffende buitenlandsche regeering. en de
wapenen niet bestemd zijn voor doeleinden,
waarmede de Britsche regeering zich niet kan
vereenigen.
Volgens het blad oefent geen enkele regee
ring zulk een nauwgezet toezicht op de bewa-
peningsindustrie uit als de Britsche regeering.
Zou de Britsche regeering definitief besluiten,
andere mogendheden tot onderteekening van
een nieuw document uit te noodigen, dan zou
dit een belangrijke bijdrage beteekenen voor de
organisatie van den vrede.
Op een conferentie der Katholieke arbeiders-
en arbeidstersvereenigingen in het bisdom Eich-
stadt, dat in Neurenberg werd gehouden, deed
de diocesane voorzitter dier vereenigingen,
Schwarz, interessante uitlatingen over de toe
komst der Katholieke werkliedenvereenigingen
in Duitschland in het algemeen. Hij verzekerde,
dat Z.E. Kardinaal Bertram, Prins-Bisschop
van Breslau, met alle kracht, die in hem is,
blijft aandringen op het voortzetten der reli-
gieus-cultureele werkzaamheid der werklieden
vereenigingen.
Volgens berichten uit Rome zal de H. Vader
bij de verdere onderhandelingen over het con
cordaat aandringen op de erkenning der Ka
tholieke werkliedenvereenigingen in de omlijs
ting der niet-politieke Katholieke Actie.
Teneinde het religieus-Katholieke karakter
der Katholieke werkliedenvereenigingen nog
scherper en beter op den voorgrond te doen
treden, is het plan opgevat, om dezen den naam
te geven van „Ketteler-vereenigingen", waar
door tegelijk het voordeel wordt verkregen, dat
de concurreerende naam met alle arbeidsorga
nisaties van den staat wordt uitgeschakeld.
Het lid worden van het Duitsche arbeiders
front en van de Hitier-jeugd is aan den leden
der Katholieke organisaties toegestaan. Het
dubbele lidmaatschap zal vergemakkelijkt wor
den door de verandering der Katholieke werk
liedenvereenigingen in Ketteler-vereenigingen.
Voorzitter Schwarz verklaarde nog, dat hij
uit allerbeste bron wist, dat de stand der onder
handelingen over het uitvoeren van het con
cordaat als gunstig mag worden beschouwd,
zoodat er spoedig een verklaring te verwachten
is over de toekomst der Katholieke werklieden
vereenigingen.
Het petroleum-monopolie in Wands joekwo; Ja
pans antwoord op de Engelsche en Amerikaan-
sche nota's.
Is Engeland voornemens de regeeringen uit te
noodigen controle op den wapenuitvoer uit te
oefenen?
De Duitsche legatie te Warschau en de Poolsche
legatie te Berlijn zjjn tot ambassades verheven.
Proclamatie van den Regentschapsraad aan het
Joego-SIavische volk.
Gouverneur van den Mexicaanschen staat Chi
huahua heeft de sluiting van alle kerken gelast.
Een wetsontwerp, strekkende om aan hen, die
het artsdiploma van de geneeskundige hooge-
school te Batavia bezitten, de bevoegdheid te
geven hier te lande de genesekunst uit te oefe
nen.
De Zusters van O. L. Vrouw naar NetL-Indië.
Dreigend ontslag in de Twentsche textiel
industrie.
Nadere bijzonderheden over den grooten brand
te Landsmeer.
TOKIO, 26 October (V.D.) Naar aanlei
ding van persberichten over Engelsche en Ame-
rikaansche stappen bij Japan, waarbij ook
Nederland zich zou hebben aangesloten, in ver
band met het voorgenomen olie-monopolie in
Mandsjoekwo, verklaart de zegsman van het
Japansche ministerie van buitenlandsche zaken,
dat de Engelsche en Amerikaansche ambassa
des informeele nota's hebben gezonden, resp.
reeds op 2 en op 7 Juli aan 't departement van
buitenlandsche zaken, waarin zij om inlichtin
gen verzoeken over de plannen van de Mands-
joerijsche Petroleum Company en de bedoelin
gen van het monopolie, teneinde hun regeerin
gen hiervan op de hoogte te kunnen stellen.
Het Japansche ministerie van buitenlandsche
zaken herinnerde in zijn antwoord van 3 Aug-
j.L eraan, dat de Japansche regeering niets te
maken had met de olie-politiek van 'Mands-
sjokwo, Terwille van Engeland en de V. S. be
vatte het Japansche antwoord echter inlicht' --
gen, die Japan had verkregen en waarin verklaard
wordt, dat de Mandsjoekwo-Petroleum Comp.
Inc. geen monopolie-rechten heeft. Mandsjoe
kwo overweegt een vorm van controle on de
petroleum-industrie en de nieuwe olie-wetten
hebben de strekking dezer controle te oefenen
door het monopoliseeren van den binnenland-
schen olieverkoop, doch het is niet de bedoeling
de olie-productie en den olie-import en -export
eveneens te monopoliseeren.
BIJ DE KEUZE VAN UW
BAKKER FRANKEN'S
MELKBROOD maakt
DE KEUS EENVOUDIG
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
i»<C»I\*\\vavuu\i inniinn//;/////122
Ok
1
ALTlFD
Stand op Vrijdag 2 uur n.m.: 76L1
Vorige stand: 760.1
