Pacificatie en opbouw in
Oostenrijk
-
■Br
WÊ
t?
W
Koning van Siam wil aftreden
IETS FSfHS
b
De Kerkvervolging
in Mexico
m
FRANKEN'S
VERZOENINGSMAAL OP
KOMST?
Fitzmaurice heden
gestart
k'f t
m
STRIJD OM VOORRECHTER
VAN DE KROON
Het nieuws van heden
allerbeste.
DE BAROMETER
Si
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij v/ooruitbetaling
MAANDAG 29 OCTOBER 1934
Avondblad
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Heimwehr strooit roet
Na de teleurstellende diskwalifi
catie thans een zelfstandige
poging tot recordvlucht
ST"~'
Te Lympne teruggekeerd
Het Weer
In socialistische optochten is de
invoering van het socialisme
geëischt
Persverklaringen van
Mgr. Diaz
Kingsf ord Smith's vlucht
Aanslag op president
van Cuba?
I
HET INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES TE BUENOS AIRES
T
De eindelooze rijen der ivit-gekleede meisjes bij de cdgem. H. Communie op den Dag der Kinderen
Wordt Siam thans een
republiek?
Herdenking marsch
op Rome
Nieuwe kruiser op stapel
Ludendorff op zijn
nummer gezet
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
^Zoo'n lekkere boter
ham van Franken! En
niet duur, voor het
BROODFABRIEKEN
De beste Renners van de Wereld
de sterkste Koppels van Nederland
3e A'DAMSCHE ZESDAAGSCHE
k0^r<VXWV^XT(TrrrTTTT7777777777777l^
NORTH STATE
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19018
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
(Van onzen Weenschen correspondent)
De binnenlandsche politieke toestand van
Oostenrijk schijnt in een stadium te ver-
keeren, waarin een gezonde ontwikkeling
mogelijk moet worden geacht. De dubbele revo
lutie, waaraan het arme Oostenrijk ten prooi
is geweest, heeft zware offers geëischt, maar
den vasthoudenden wUl der regeering om een
nieuwen, zuiver Oostenrijkschen en geheel zelf
standigen staat op te bouwen niet kunnen bre
ken. En zoo zou het wel eens kunnen gebeuren,
dat in de maand November de overgangsgrond
wet, welke op het oogenblik nog van kracht is,
zal moeten plaats maken voor de definitieve
nieuwe, welke den eersten Mei werd afgekon
digd, maar toen nog niet in werking kon tre
den. Zooals men weet, ontleent de regeering het
recht om wetten te maken, totdat de nieuwe
grondwet in werking treedt, aan een oorlogs-
machtigingswetje. In November nu zullen de in
de nieuwe grondwet voorziene centrale corpo
raties uit de „beroepsstanden" wtorden gevormd,
zoodat het hoofdstuk der nieuwe grondwet be
treffende de raad- en wetgevende organen: den
staatsraad, den cultuurraad, den economischen
raad, en den raad der landen, in practijk zal
worden gebracht. De nieuwe grondwet is een
novum. Of zij voor het Oostenrijksche volks
karakter, de economische en sociale behoeften
van het land een ideale grondwet is, zal de toe
komst moeten leeren. Geboren in onrustige, ja
eigenlijk revolutionnaire tijden en op een wijze,
waarbij elke onmiddellijke democratische in
vloed werd uitgesloten, zal zij haar bruikbaar
heid in meer normale omstandigheden hebben
te bewijzen. Zoodra de raden of kamers zullen
zijn gevormd, zullen deze instanties zoo niet di
rect, dan toch indirect mede kunnen werken
aan de economische en politieke vorming van
Oostenrijk en de autoritaire leiding door hun
adviezen kunnen beïnvloeden. Van democratie
in den ouden zin des woords zal ook dan nau
welijks sprake kunnen zijn. Steunend op para
graaf 21 benoemt de bondspresident de raads-
heeren op voordracht van den bondskanselier,
maar practisch heeft men, ofschoon onver
plicht, overleg gepleegd met zekére persoonlijk
heden, en groepen, cultureele organisaties, het
„Vaderlandschë Front" enz. De beslissing echter
ligt en blijft liggen in de hand van den bonds
president en den bondskanselier. Hoe weinig
directe volksinvloed er ook zal kunnen worden
uitgeoefend, toch heerscht er op het oogenblik
in Oostenrijk, zoowel in kringen, wfelke niet, als
in die, welke wel in aanmerking komen om
vertegenwoordigers voor de raadgevende licha
men te leveren, een stemming als voor een
„groote verkiezing".
I
Intusschen staat de regeering nog voor ge
vaarlijke onopgeloste raadsels, ook in „eigen
kring". Wanneer wij schrijven „in eigen
kring", bedoelen wij de kringen van alle op
rechte Oostenrijkers, die zonder voorbehoud in
Oostenrijk, zijn levensvatbaarheid en toekomst
„gelooven", n.l. de leden der verschillende for
maties zooals de „Heimwehr", de „Ostmarkische
Sturmscharen", de ,,Freiheitsbund", de
„Christlich Deutsche Turner" en ook de aan
hangers der thans opgeheven christelijk-sociale
partij. Zooals wij reeds bij herhaling schreven, is
de kwestie der formaties nog steeds niet opge
lost. Waren de formaties gebleven, wat zij aan
vankelijk waren nJ. hulptroepen der executieve
met een zekeren cultureelen inslag om de rust
en de veiligheid in het land te handhaven, dan
zouden zij, ondanks de mensehelijk begrijpelijke
onderlinge rivaliteit, niet zoo licht politieke
moeilijkheden hebben veroorzaakt. De formaties
binnen en rondom de christelijk-sociale partij,
de „Sturmscharen", „Freiheitsbund" en „Turner"
hebben zich aan hun oorspronkelijk doel ge
houden, doch de sterkste formatie, de „Heim
wehr", welke met de wapenen in de hand naar
verhouding de grootste offers heeft gebracht
voor het handhaven van Oostenrijks zelfstandig
heid, heeft naast het oorspronkelijke doel een
zuiver politiek doel tot het mikpunt van haar
strevingen gemaakt. Zij is min of meer een po
litieke partij geworden, welke politieke vertegen
woordiging verlangt in ministerie en corporatie
en wel met uitsluiting van alle anderen, vooral
van de „afgeakelde systeempolitici uit den tijd
der verrotte parlementaire democratie".
En daarmee bedoelt zij niet alleen en niet
hoofdzakelijk de groot-Duitsche en socialistische
vertegenwoordigers, want die komen toch nau
welijks in aanmerking, maar de bekende chris
telijk-sociale politici.
Natuurlijk blijven de christelijk-socialen het
antwoord daarop niet schuldig. Kan de „Heim
wehr" ondanks de grondwettelijke afschaffing
van het partijwezen een politieke partij vormen
in het „Vaderlandsche Front", en wel met dic
tatoriale allures, dan kunnen wij dit ook, zeg
gen de oude christelijk-socialen. en wel met
minstens zooveel recht, daar wij de eersten zijn
die den christelijk-Duitschen staat op corpora-
tievén grondslag voorbereid en nagestreefd heb
ben.
En wanneer men weet, dat niet alleen de
overleden bondskanselier dr. Dollfuss, doch ook
de bondspresident Miklas, de tegenwoordige
bondskanselier Schuschnigg, de Minister van
Handel Stockinger, de Minister van Financiën
dr. Buresch, de Minister van Landbouw Reither,
de burgemeester van Weenen Richard Schmitz,
bijna alle gouverneurs der „landen" uit de
christelijk-sociale partij, en vele hooggeplaatste
staatsambtenaren uit katholieke studentenveree-
nigingen zijn voortgekomen, dan valt er niet
aan te twijfelen, dat niet weinige „systeem
politici uit den tijd der verrotte parlementaire
democratie" voor de „raden" benoemd zullen
worden. Men hoort dan ook, dat de christelijk-
sociale ex-ministers Vaugoin, Ramek, Heinl en
een reeks van mannen uit die kringen reeds
op de nominatie staan.
Deze divergeerende tendenz in éigen kring
maakt de overbrugging naar de groote
groepen landgenooten, die buiten dezen
kring stonden en toch eens gewonnen moeten
worden, wil pacificeering en organische opbouw
in Oostenrijk mogelijk zijn, dubbel moeilijk.
Het totaliteitsstreven der Heimwehr staat na
tuurlijk den onderhandelingen met de zooge
naamde nationale groepen in den weg en bonds
kanselier Schuschnigg, die voor samenwerking
met deze op eenigszins aanneembare basis te
vinden i.s, heeft daarom zoo'n moeilijke positie.
Dit totaliteitsstreven wordt door Italië met raad
en daad gesteund; zelfs meer dan bondskanse-
ler Schuschnigg wel lief is. De Italiaansche poli
tiek van Schuschnigg dekt niet voor 100 pet. die
van zijn voorganger. Indien Schuschnigg het kan
verhinderen, zal het nooit zoover komen, als het
onder Dollfuss te Riccione gekomen zou zijn.
Dit weten de „nationale" kringen ook en daar
om stellen ze wel eenigszins vertrouwen in
Schnuschnigg.
Schuschnigg weet onderscheid te maken tus-
schen loyale en illoyale nationalisten. Officieel
wordt thans toegegeven, dat er een bespreking
heeft plaats gevonden tusschen de Oostenrijk
sche regeering en het z.g. „Nationale Front",
waarmee ingenieur Rheinthaler contact houdt.
Rheinthaler bedoelt het goed, maar is politiek
ietwat naïef. Hij heeft thans een medewerker
gevonden, die het volle vertrouwen van Schusch
nigg en bondspresident Miklas geniet. De Heim
wehr blijft echter telkens roet in het verzoe-
ningsmaal strooien, dat tusschen de Oostenrijk
sche regeering en de loyale nationalen wordt
voorbereid, en het is geenszins ondenkbaar dat
dit nog eens aanleiding zal kunnen geven tot een
ministercrisis. Mocht dit ooit het geval worden
dan zal of wel een nieuw ministerie-Schuschnigg
met het volle vertrouwen van Miklas optreden of
wel het streven der „Heimwehr'' de bovenhand
houden.
Van deze laatste mogelijkheid zou echter ge
vreesd moeten worden, dat het den latenten bur
geroorlog tot een chronische ziekte van Oosten
rijk zou maken. Dat er dan van een nieuwe
maatschappij met een gemengd autoritair-demo-
cratisch karakter niet veel zou terechtkomen, be
hoeft geen betoog.
De Iersche vlieger Fitzmaurice, die, zooals
men zich herinnert, te elfder ure vóór den start
van de Londen-Melbourne-race werd gediskwa
lificeerd, is hedenochtend 1.34 Ned. Tijd van
het vliegveld Lympne gestart voor zijn poging
om het record van Scott en Black in de Lon
den-Melbourne-race te verbeteren.
Reeds Zondag wilde hij bij het aanbreken
van den dag vertrekken. Op het laatste oogen
blik constateerde hij echter dat de remmen van
zijn vliegtuig defect waren. Het herstel nam
den heelen dag in beslag.
Over de geheele route hoopt hij slechts 55
uur te vliegen, zonder tusschenlanding te
Charville.
Fitzmaurice is te Lympne terug
gekeerd om 10.05 GMT.
Een deel van het scherm van zijn
landingsgestel is omlaag gevallen,
toen hij zich in de nabijheid van
Brussel bevond.
Vermoedelijk zal het toestel naar
Croydon worden vervoerd voor re
paratie.
H VERWACHTING: Meest matige VVcste- 1
§j lijke tot Noordelijken wind, gedeeltelijk =j
bewolkt, nog kans op enkele regenbuien,
koude nacht, overdag iets kouder.
H Hoogste stand: 772.4 te Isafjord.
Laagste stand: 743.9 te Haparanda.
Zon op 6.51 - onder 4.36 - Licht op 5.08
H Maan op nam. 9.50 onder na.m 1.28
Laatste kwartier 30 October
MEXICO CITY, 28 Oct. (V.D.) Van het
middenbalkon van het nationale paleis heeft
president Rodriguez in tegenwoordigheid der
leden van het kabinet Zondagochtend den voor-
bijmarsch gadegeslagen van meer dan 100.000
arbeiders, ambtenaren, onderwijzers en onder
wijzeressen, zoomede van tal van afgevaardig
den. De verschillende groepen voerden tal van
transparanten mede, waarop niet alleen propa
ganda werd gemaakt voor de invoering van de
socialistische school, doch ook de invoering
van het socialisme wordt geëischt.
In tal van opschriften wordt geëischt te pro
testeeren tegen de houding der Katholieke
Geestelijkheid en tegen de reactie.
De betooging werd per radio verspreid.
Aartsbisschop Diaz heeft de pers een verkla
ring toegezonden, welke gericht is tegen de Za
terdag door het regeeringsblad Nacional gepubli
ceerde mededeelingen. De Aartsbisschop her
haalt zijn verklaring over de legale houding van
den clerus en voegt daaraan toe, dat de Pause
lijke Nuntius Riuz y Florez handelt in over
eenstemming met de instructies van het Vati-
caan. Zijn eigen houding is den Katholieken,
zoowel als den niet-Katholieken bekend. Hij
zoekt en heeft steeds gezocht den vrede van het
vaderland en hij streeft er naar iedere versto
ring- van de orde te verhinderen. Daartoe is hij
tot ieder offer bereid.
Te Mazatlan zijn alle kerken gesloten. De
geestelijken werden in vliegtuigen weggebracht.
In de nabijheid van de hoofdstad is een
bedevaart georganiseerd naar de Guadeloupe-
kerk. De autoriteiten hadden daartoe vergun
ning gegeven. De geloovigen mochten evenwel
niet in groote groepen bijeen op straat zijn.
SUVA (Fidzji-eilanden), 28 Oct. (Reuter.)
Kingsford Smith is heden om 18.10 uur gestart
naar Honoloeloe, op zijn vlucht naar Amerika.
Hij had de geheele week op goed weer gewacht.
SAN FRANCISCO, 29 Oct. (Reuter.) Kings
ford Smith zond te 21.30 G. M. zijn laatste be
richt uit.
Hij deelde mede, dat hij op het oogenblik van
het afzenden van het bericht in het gezicht van
de Phoenix-eilanden had moeten zijn, doch hij
vermoedde door een storm uit den koers te
zijn geslagen.
SAN FRANCISCO, 29 Oct. (Reuter).
Kingsford Smith heeft te 1 uur GMT een radio-
telegram uitgezonden, waarin hjj verklaard, dat
alles wel is aan boord.
HAVANA, 29 Oct. (Reuter.) Men gelooft, dat
een poging gedaan is om een aanslag te plegen
op president Mendieta van Cuba, want eenige
minuten nadat de president met zijn auto op
straat ergens was gepasseerd, ontplofte daar
een groote bom.
t*. v>f
De Hongaarsche minister van Bnitenlan dsche Zaken Kanya arriveerde te Weenen,
waar hij met Bondskanselier dr. von Schuschnigg internationale politieke bespre
kingen had. Links: Kanya; rechts: dr. p. Schuschnigg
BANGKOK, 27 Oct. (Reuter). De koning vat
Siam heeft aan de Siameesche regeering zijn
voornemen te kennen gegeven, om afstand te
doen van den troon. De vermoedelijke reden
is het conflict over de kwestie van het ko
ninklijk prerogatief tusschen koning en parle
ment.
LONDEN, 27 Oct. (Reuter) De secretaris
van koning Prajadhipok van Siam heeft heden
avond bevestigd, dat de koning de regeering te
Bangkok in kennis heeft gesteld van zijn voor
nemen af te treden.
Dit besluit zou, naar men meent, zijn geno
men na een conflict tusschen den koning en
het parlement over de prerogatieven van de
kroon.
SINGAPORE, 28 Oct. (Reuter) Tengevolge
van de scherpe censuur In Siam is het moeilijk
een juist beeld te krijgen van den toestand. Het
leger is verdeeld in twee kampen, waarvan het
eene vóór den koning, het ander tégen den
koning is.
Men gelooft dat er een poging zal worden ge
daan om koning Prajadhipok te bewegen zijn
afdankingsbesluit in te trekken, doch het is
niet waarschijnlijk dat deze zal slagen.
Waarschijnlijk zal een regentschapsraad wor
den benoemd, met een jong lid der koninklijke
familie op den troon, doch nog waarschijn
lijker is, dat de republiek zal worden uitge
roepen.
LONDEN, 28 Oct. (Reuter) Volgens hier
uit officieele en particuliere bron ontvangen be
richten worden de geruchten over een revolutie
in Bangkok niet gevestigd.
Het huidige geschil in Siam betreft de on
langs door de Nationale Vergadering aangeno
men wet, waarbij het artikel van het Wetboek
van Strafrecht gewijzigd wordt, dat bepaalt, dat
de koninklijke goedkeuring noodig is om een ge
vangene ter dood of tot levenslange gevangenis
straf te veroordeelen.
De koning weigerde een dergelijke wet goed
te keuren, zonder dat het volk zich hierover
eerst had uitgesproken.
BANGKOK, 28 Oct. (Reuter) In regeerings-
kringen wordt verklaard, dat de koning feitelijk
nog niet is afgetreden.
Tusschen den koning en de regeering heb
ben slechts gedachtenwisselingen plaats gehad,
ten aanzien van de constitutioneele betrekkin
gen tusschen de kroon, de regeering en de volks
vertegenwoordiging.
Talrijke personen in Bangkok hopen, dat de
koning spoedig naar zijn land zal terugkeeren
en dat de moeilijkheden, die ontstaan zijn door
's konings langdurige afwezigheid in Europa,
uit den weg zullen worden geruimd.
LONDEN, 28 Oct. (Reuter) In het hotel,
waar de koning van Siam op het oogenblik
verblijf houdt, heeft Reuter officieel vernomen,
dat de afdanking door den koning nog geens
zins een feit is.
Reuter verneemt, dat de koning wel het voor
nemen daartoe heeft te kennen gegeven, doch
als de regeering bereid zou zijn toe te geven
en te zwichten voor den wil des volks, zooals
deze uitgesproken is door de gekozen leden van
de volksvertegenwoordiging, die gestemd hebben
tegen den maatregel tot beperking van de pre
rogatieven des konings ten aanzien van dood
vonnissen, is de koning bereid op den troon te
blijven.
BANGKOK, 29 Oct. (Reuter) Het bericht,
dat de koning van Siam af zou willen treden,
heeft in het geheele land, ook in regeerings-
kringen, droefheid gewekt-
Tot nu toe is de toestand nog geheel nor
maal.
SINGAPORE, 29 Oct. (Reuter) Een voor
aanstaand handelsman, welke hier vanuit Bang
kok arriveerde, verklaarde, dat de abdicatie van
den koning de regeering in een moeilijke positie
stelde; het kabinet houdt iederen dag weer be
sprekingen.
Er is gesproken over een reis van een van de
ministers per vliegtuig naar Europa, teneinde
te trachten den koning over te halen zijn be
slissing om af te treden, weer te herroepen,
doch men vermoedt dat dit toch niet zal luk
ken en waarschijnlijk zal dan een jonger lid
van de koninklijke familie den troon bestijgen.
ROME, 28 Oct. (Reuter) In Italië is heden
de herdenking van den opmarsch naar Rome
gevierd, waarmede het twaalfde jaar van het
fascistische regiem werd afgesloten.
Mussolini heeft, aan het hoofd van 1500 ath-
leten, den nieuwen verkeersweg naar het Circus
Maximus geopend.
In een rede heeft Mussolini hulde gebracht
aan den sportieven geest van Italië.
In tegenwoordigheid van talrijke autoriteiten
is heden de nieuwe kruiser „Littorio", die
35.000 ton groot zal worden, op stapel gezet.
MUENCHEN, 29 Oct. (Reuter.) Het Hoogge
rechtshof van Leipzig heeft den door generaal
Ludendorff gestelden eisch tot schadevergoe
ding van 2000 mark wegens het feit, dat in
1932 zijn boek „Bevrijding van Jezus Christus"
in beslag is genomen, van de hand gewezen.
Het gerechtshof was van meening, dat dit
boek minachtend was voor den Christelijken
godsdienst en de verontwaardiging kon opwek
ken van milüoenen getrouwe kerkgangers.
De koning van Siam is voornemens af te tre
den. De mogelijkheid bestaat, dat de republiek
wordt uitgeroepen.
De Kerkvervolging in Duitschland. Protesten
van den Bisschop van Berlijn.
Clearing met Duitschland. Geen resultaten bij
de onderhandelingen.
De opstand in Spanje; de gruwelen in AsturML
Gil Robles eischt strenge bestraffing.
De Kerkvervolging in Mexico. Anti-religieuse
optochten in tegenwoordigheid van den Staats
president.
Rede van Koning Leopold van België over de
versterking der weermacht in de grensprovin
cies.
Fitzmaurice hedenmorgen voor recordvlucht
naar Melbourne gestart.
De toestand van den Aartsbisschop bluft voor
uitgaan.
Ingestelde commissie in zake het plaatsen van
vreemde arbeidskrachten geïnstalleerd.
Nabij Bedum is een vrachtauto in het water ge
reden; de twee inzittenden verdronken.
Benoemingenin het bisdom Haarlem.
Bij een auto-ongeluk te Elburg zijn twee per
sonen ernstig gewond.
Massa-demonstratie van den R. K. Volksbond
te Amsterdam ter ondersteuning van de be
kende adressen van het R. K. Werkliedenver
bond aan de regeering.
Aan boord van het s.s. „Flandria" is het feest
van Christus Koning luisterrijk gevierd.
Brand in de katholieke kerk te Vierlingbeek, *t
hoogaltaar vernield.
.Boerderij in den Haarlemmermeerpolder afge
brand.
Haarlem - Heemstede - Bloemendaal
I
tegen
Bespreekt tijdig Uw plaatsen voor de
(Tel. 93217, 93317, 93417. 90322 90323
3iro 228466 t. n. v. Internat. Sportondernem.
Alle plaatsen zijn genummerd, - De nachtkaar-
ten zijn geldig van 20 uur5.30 's morgens. De
middagkaarten van 1316 u. Zondag 1317 u.
C2
O
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 755.9
Vorige stand: 760
