De papieren Saar-storm
E
FRANKEN'S
P
I
r
1
Het nieuws van heden
h
ALS KNOX TELEFONEERT
De onrust in de
Saar
Zal Doumergue
winnen?
Balkan-statuut
geteekend
Bestel
Tarvo-Brood
bij Franken!
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1934
Avondblad
ZEVéN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 19027
DAGBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Oekase van Bürckel
Het Weer
De Duitsche schulden
Nieuwe stap van Amerika
Goemboes 4 Nov. naar
Weenen
Adolf Hitler spoort tot
discipline aan
Optimisme in regeeringskringen
Luchtlijn Londen-
Straatsburg?
Actie van industrieelen in
Noord-Frankrijk
De vlootbesprekingen
Japanners bij MacDonald
Typhoon in Achter-Indië
De Fransche kolonie ten deele
ernstig geteisterd
Tuchtscholen in
Frankrijk
Titoelescoe's ontwerp voor een
Balkan-entente in de Turk-
sche hoofdstad goed
gekeurd
Labour leidt in 15 Lon-
densche districten
In de provincie minder winst
Zigeuners mogen niet
meer zwerven
En hun kinderen moeten naar
school
Prijsstijging in Duitsch
land
Goering waarschuwt
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN
Te Melbourne aan
gekomen
Broodfabrieken.
NORTH r STATE]
Acnjo
NIEUWE HAARLEHSCHE COURANT
De papieren Saar-storm woedt voort en
neemt zelfs in hevigheid toe. Reuter heeft
te Parijs van „de meest bevoegde zijde"
Vernomen, dat Fransche motortroepen aan de
grens gereed staan om op het eerste telefoni
sche S.O.S.-sein van den regeeringscommissa-
ris Knox het Saargebied binnen te rukken ter
assistentie van de plaatselijke gendarmerie,
hiaar ook dat Frankrijk het diep zou betreuren,
ind en het zich gedwongen zou zien tot een
dergelijken maatregel over te gaan. In Duitsch
land gaan de bladen te keer, alsof er een oorlog
°P het punt staat uit te breken. De regeerings-
commissaris Knox, die het wegens zijn strijd
tegen de actie van het „Duitsche Front" en
Wegens zijn klachten over de opleiding van
Saarlanders bij den arbeidsdienst in Du tsch-
land reeds zwaar te verantwoorden had in de
duitsche pers, wordt afgeschilderd als een
hian, die van louter zenuwachtigheid en angst
den kop is kwijt geraakt en best in staat moet
geacht worden het he.lloos telefoontje te geven,
Waarop de Fransche troepen staan te wachten.
Zóoals men weet, heeft Knox in het bewustzijn
van zijn groote verantwoordelijkheid voor de
handhaving van de orde en de rust in het Saar
gebied herhaaldelijk en met klem bij den Vol
kenbond aangedrongen op een versterking van
de Saarlandsche politie met troepen uit het bui
tenland. Hij is dus wel degelijk bevreesd, dat
hij het met de e gen mannetjes eventueel niet
zal af kunnen. Waarom vreest hij dat? De ver
antwoordelijke leiders in het Derde Rijk ver
loochenen elk Putschplan.
Zij zijn er diep van doordrongen, dat al
leen een zoo regelmatig en vrij mogelijk ver-
loppende volksstemming in het Saargebied een
Voor Duitschland bevredigende en heel de we
reld overtuigende definitieve oplossing van de
Saarkwestie zal kunnen brengen. Het terug
winnen van de Saar met zijn waardevolle
grondstoffen en belangrijke industrieën met zijn
Uit strategisch oogpunt beteekenisvolle posi
tie beschouwt Duitschland als een levenskwest.e.
Zy is, volgens Hitier, de eenige territoriale aan
gelegenheid, welke de voor den vrede en de har
monie in Europa zoo hoog noodige Fransch-
Du.tsche toenadering nog in den weg staat.
Deze aangelegenheid dient geregeld te worden
op de wijze als in het Verdrag van Versailles
en later gesloten overeenkomsten is voorzien.
Elke andere regeling, berustend op pres.e of
geweld, zou onberekenbare gevolgen kunnen
hebben. Duitschland heeft er dus het allergroot
ste belang bij, dat de volksstemming in volko
men vrijheid en overeenkomstig de voorgeschre
ven procedure geschiedt. Dat Hitier dit ten vol
le beseft, kan blijken uit de oekase, welke Jo
zef Bürckel, de opvolger van Von Papen als
Duitsch gevolmachtigde van den „Führer" voor
het Saargebied heeft uitgevaardigd.
In deze oekase wordt een dringend beroep
gedaan op de S. A. en de S. S. in het Saar
gebied om de strengste discipline in acht
te nemen en het bevel gegeven, dat van 10
Januari 1935 tot 10 Februari daaraanvolgend
(zooals men weet, moet de volksstemming den
13en Januari 1935 worden gehouden) binnen
een zóne van 40 K.M. langs de grens van het
Saargebied het dragen van uniformen en het
houden van demonstraties verboden is. Deze
oekase is afgekondigd om de geruchten als zou
den de S. A. en de S. S. van plan zijn onmid
dellijk na de volksstemming een Putsch te ple
gen om den Volkenbond voor een „fait accom
pli" te stellen, te logenstraffen en vreemden
mogendheden elk voorwendsel te ontnemen voor
een militairen opmarsch. Indien Knox er ver
zekerd van zou kunnen zijn, dat dit bgvel ook
stipt zal worden opgevolgd, zou hij zijn be
duchtheid voor zoover deze de nationaal-socia-
listische agitatie van over de grenzen betreft
kunnen laten varen, maar niet de nazi's van
over de grenzen, doch die van het Saargebied
zelve baren hem de meeste zorg. Een niet on
belangrijk deel van de post, welke hij ontvangt,
bestaat uit nu juist niet zeer geruststellende
dreigbrieven, en de gedragingen van het
„Duitsche Front", dat officieel geen nazi-for
matie is, doch slechts een algemeen Duitsche,
houden zijn argwaan en ongerustheid gaande.
Stel dat het Duitsche Front in het Saargebied
zou „putschen", dan zouden de officieele natio.
naal-socialistische leiders in Duitschland in
onschuld hun handen kunnen wasschen en ter
staving van die onschuld kunnen verwijzen
naar de oekase welke thans door Bürckel uit
gevaardigd is. Elke agitatie in woord en daad,
welke op het oogenblik in het Saargebied ten
gunste van Duitschland wordt gewekt en niet
strookt met de principes van het toelaatbare,
Welke de „ex professo" neutrale regeerings-
commissaris moet huldigen, worden door de
Duitsche bladen en autoriteiten op de rekening
geschreven van „agents provocateurs" en kwaad
willige elementen, welke een aansluiting bij
Duitschland willen trachten te voorkomen door
Frankrijk voorwendsels voor militair ingrijpen
aan de hand te doen. Knox heeft echter ook
met de dagen van zulke zgn. „agents provoca
teurs" te maken, en indien hij dezen met eigen
krachten niet de baas zou kunnen blijven, zou
een beroep op vreemde hulpkrachten overeen
komstig het rapport van de regeeringscommis-
sie, aan den Volkenbondsraad, in 1926 uitge
bracht, volkomen gerechtvaardigd zijn, indien
het uitsluitend ter bescherming van personen
«n eigendommen en van het bedrijf der mijnen
en spoorwegen in het Saargebied zou worden
gedaan. Duitschland heeft steeds moord en brand
gescrresuwd wanneer Knox om buitenlandsche
hulptroepen ter versterking van de Saarpolitie
vroeg, en daardoor den indruk gewekt, dat het
elke niet-Duitsche versterking van de machts
organen der regeeringseommissie nadeelig acht
te voor de Duitsche doelstelling. Tenslotte draagt
op het ooginblik Knox alleen de verantwoorde
lijkheid voor de orde. en rust in het Saargebied
en heeft dus hij alleen het recht te bepalen
welke maatregelen daartoe noodzakelijk zijn. De
pogingen om de Saarlandsche politie met neu
trale krachten uit te breiden hebben ondanks
de goedkeuring van den Volkenbond weinig suc
ces g:had. De dichtstbijzijnde en onmiddellijk
beschikbare vreemde troepen zijn die, welke
Frankrijk thans aan de grens van het Saargebied
heeft geconcentreerd. Maar vóór Knox op deze
hulptroepen van een bij de Saarkwestie direct
belanghebbende mogendheid een beroep zal doen,
zal hij zich wel tweemaal bedenken, ook al acht
zelfs de Engelsche pers de voorzorgsmaatregelen
van Frankrijk volkomen gewettigd en gerecht
vaardigd.
en herhaling in het Saargebied van een
geschiedenis, soortgelijk aan die van de
Roerbezetting, kan risico's meebrengen,
welke in het belang van Europa en den we
reldvrede dienen vermeden te worden. Het
Saargebied is Duitsch en het Hitler-régime zou
ernstig geschokt worden, indien het blijvend van
het moederland zou worden afgescheiden. Daar
om is het uit intemationaal-politiek oogpunt
bezien, het meest wenschelijke, dat het op de
voorgeschreven wijze in volledige vrijheid tot
Duitschland terugkeert en noch van Duitsche
noch van Fransche zijde complicaties worden
veroorzSikt. Geschiedt dit niet dan kan de pa
pieren storm vlam vatten. Buiten Duitschland
acht men de Fransche maatregelen, waarover
Duitschland zich zoo verontwaardigd toont, zeer
nuttig om eventueele onberaden stappen van al
te ijverige nationaal-socialisten te voorkomen, te
meer daar Frankrijk geen beïnvloeding van de
volksstemming beoogt en slechts zijn troepen in
actie zal laten komen, wanneer de regeerings
eommissie er om vraagt en zoo lang als uit
sluitend voor het herstel der orde noodig mocht
blijken. De Duitsche verontwaardiging zal wel
voor een groot deel verklaard moeten worden
uit het feit, dat men het in het Derde Rijk
verleend heeft naar andere stemmen te luisteren
dan naar de eenige, die er alles te zeggen heeft.
WASHINGTON, 2 Nov. (Reuter.) Naar ver
luidt, zal de tusschen Engeland en Du tschland
gesloten betal ngsovereenkemst voor de Ame-
rikaansche regeering aanleiding zijn op opnieuw
bij de Duitsche regeering te protesteeren tegen
de discriminat.e van Amerikaansche houders
van Duitsche leeningen. De regeering is vast
besloten te trachten volle betaling te verkrijger
der Duitsche schulden.
VERWACHTING: Zwakke tot matigen
wind uit Zuidelijke richtingen, later toe-
EE nemende bewolking; aanvankelijk weinig
of geen neerslag, iets zachter.
H Hoogste stand: 770.6 te Budapest.
Laagste stand: 743-5 te Andanes.
j§ Zon op 7.00 - onder .4.27 -. Licht op 4.57
H Maan op v.m. 2.35 onder nam. 2.39
H Nieuwe Maan. 7 November
3:
HÏIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlire
Op de puinen van het fort van
Loncin, waar talrijke Belgen sneu
velden zal een lichttoren worden
gebouwd
BOEDAPEST, 2 Nov. (Reuter.) Goemboes
zal 4 November naar Weenen vertrekken, waar
hij een onderhoud zal hebben met Bondskan
selier Schuschnigg. Na zijn bezoek aan Oos
tenrijk zal hij naar Italië gaan. Het doel van
zijn Rome-reis is de Italiaansch-Hongaarsche
betrekk.ngen te verbeteren.
SAARBRUCKEN, 2 Nov. (D.N.B.) De gevol
machtigde van Hitier voor het Saargebied, Jozef
Bürckel, heeft den volgenden oproep gericht tot
de S.A. en de S.S. in het Saargebied.
„Men tracht u in een gevaarlijk 6pel te lok
ken en met verwijt u, dat ge 'n Putsch in het
Saargebied zoudt willen beginnen. De leider
draagt mij op u te danken voor de discipline
die gij tot nog toe hebt betoond tegenover de
moeilijkheden welke gij ondervindt.
In den geest van den leider, die ter wille
van den Europeeschen vrede tot de grens van
het mogelijke gaat, om uwe discipline nog ster
ker te bewijzen en daardoor aan de geheele
wereld kennis te geven van het onrecht dat ons
geschiedt, beveel ik dat van 10 Januari 1935
tot 10 Februari 1935 binnen een zone van 40
kilometer langs de grens van het Saargebied
het dragen van uniform en het houden van
demonstraties is verboden.
Daarmede is de bewering dat de S.A. en S.S.
na de volksstemming, om den Volkenbond voor
een fait accompli te stellen, een Putsch begin
nen, gelogenstraft. Dit bevel aan de S.A. en de
S.S. is gegeven om vreemde mogendheden elk
voorwendsel te ontnemen van een militairen
opmarsch."
De landsleider van het Duitsche front Pirro
heeft eveneens een oproep tot de Saarbevolking
gericht, waarin hij tot kalmte, orde en disci
pline maant.
BERLIJN, 2 Nov. (Reuter). De Fransche am
bassade spreekt officieel het in het buitenland
gepubliceerde bericht tegen dat von Büiow, de
staatssecretaris van het departement van bui-
tenlandsche zaken, zich naar Francois Poncet
zou hebben begeven om te protesteeren tegen
de Fransche maatregelen.
PARIJS, 2 Nov. (Reuter.) In regeeringskrin
gen schijnt men na den hedenavond gehou
den kabinetsraad optimistisch gestemd te zijn.
Ofschoon men hierover het stilzwijgen be
waart, heeft men toch den indruk, dat de on
derhandelingen over de grondwetsherziening
in den Zaterdag te houden ministerraad een
voor allen aanvaardbare oplossing zullen
brengen.
Herriot zeide na de vergadering tot een
agent van het agentschap Havas: „Wij zoeken
naar een formule, die ons in staat zal stellen
trouw te blijven aan de pr ncipes en nochtans
den godsvrede niet te verstoren."
Doumergue zeide, dat de beslissing nog
niet gevallen was. Men moet wachten tot mor
gen en evenals hij veel geduld hebben.
Te Parijs ging hedenavond het gerucht dat
Doumergue zijn ontslag had aangeboden, daar
hij met de rad.-soc. min sters niet tot over
eenstemming had kunnen komen. Deze geruch
ten loopen echter de feiten vooruit.
Omtrent den bewogen kabinetsraad van
Vrijdagavond meldt Reuter nog, dat Doumergue
een beroep deed op eenheid, welke meer dan
ooit geboden was.
Herriot zette de overwegingen uiteen, welke
de rad.-soc. ministers doen aarzelen, hun hand-
teekeningen te plaatsen onder de voorstellen,
waarbij den Senaat de medezeggenschap bij
Kamerontbinding wordt ontnomen.
De minister van Buitenlandsche Zaken, Laval,
gesteund door den minister van oorlog, maar
schalk Pétain, wees er echter op, dat de ernst
der problemen op het gebied van de buiten
landsche politiek Frankrijk noopt, de thans aan
den gang zijnde onderhandelingen met gezag
en continuïteit te voeren.
Ten slotte hechtte het kabinet met algemeene
stemmen zijn voorloopige goedkeuring aan den
door Doumergue opgestelden tekst, waart)ij Her
riot en zijn rad.-soc. collega's zich echter hun
definitieve aanvaarding voorbehielden. Herriot
gaf uiting aan de hoop, dat hij zijn partijge-
nooten zou kunnen overtuigen, dat het door
den premier opgestelde ontwerp het mogelijk
maakt, trouw te blijven aan de rad.-soc. doc
trine en tevens het bestand der partijen te
handhaven.
Na den kabinetsraad heeft Herriot nog tot
diep in den nacht besprekingen gevoerd met de
rad.-soc. leden der regeering.
Hij verklaarde na afloop hiervan: „Wij heb
ben de voorstellen besproken en hopen, dat
deze in den morgen te houden ministerraad
definitief zullen worden aangenomen."
Hij verklaarde alle reden te hebben om opti
mistisch te zijn.
De opening van het Theater „Cineac" te Amsterdam, waarin uitsluitend journaals
worden vertoond, werd bijgewoond door burgemeester Dr. Wde Vlugt
Vrijdag werd door Z. Exc. den Minister v an Sociale Zaken, Dr. J. R. Slotemaker de
Bruine, de naam van de nieuwe jeugdherberg ,JDe Hunnebroek" te Emmen ont
huld, De Commissaris der Koningin in D renthe, Mr. Dr. R. H. Baron de Vos van
Steenwijk, spreekt den Minister toe
PARIJS, 2 Nov. (Reuter). Bewoners van de
industrie-gebieden in het Noorden van Frank
rijk voeren op het oogenblik een actie voor de
instelling van een luchtlijn tusschen Londen en
Straatsburg.
Er zijn in dit gedeelte van Frankrijk vele in
dustrieën die in nauwe relatie met Engeland
staan, vooral de textiel-industrie. De fabrikan
ten zijn ernstige voorstanders van het plan.
De generale Raad van het Departement Du
Nord heeft besloten zich inzake de mogelijkheid
van de instelling van een dergelijke luchtlijn
tot den Minister voor de Luchtvaart te wenden.
Men is voornemens tusschenstations te vestigen
te Duinkerken, Rüssel en Metz, terwijl de lijn
te Straatsburg aansluit op de Fransche lijn naar
Midden- en Oost-Europa.
LONDEN, 2 Nov. (Reuter). Men kan thans
zeggen, dat het eerste stadium der vlootbespre
kingen is afgeloopen. Het is echter waarschijn
lijk, dat tusschen de leden der verschillende
delegaties nog talrijke particuliere gesprekken
zullen worden gevoerd.
De Japansche gedelegeerden zullen morgen
bij MacDonald op Chequers het noenmaal ge
bruiken.
SAIGON, 3 Nov. (Reuter) Tusschen Vinh
en Bonga heeft een typhoon gewoed, tenge
volge waarvan, naar men meent, 250 personen
zijn omgekomen.
Vijfduizend woningen zijn verwoest en 2000
stuks vee verdronken. Een groot gedeelte van
den oogst is vernield. Het spoorwegverkeer vindt
nog slechts gedeeltelijk voortgang. De schade
aan de spoorwegen wordt op 1 millioen francs
geschat.
Doordat verschillende dijken zijn doorgebro
ken, zijn groote gebieden overstroomd, waar
door het reddingswerk ten zeerste wordt be
lemmerd.
PARIJS 3 Nov. (Reuter) De Fransche mi
nister van Justitie Lémery deelt mede, dat de
jongens van de tuchtschool van Belle Isla, van
wie een aantal eenigen tijd geleden is ontsnapt,
het plan hadden opgevat op 31 October uit te
breken. Het plan kwam echter ter kennis van
de autoriteiten, zoodat de poging mislukte.
ANKARA, 3 Nov. (Reuter) De gedelegeer
den van de staten der Balkan-entent! (Joego
slavië, Roemenië, Griekenland en Turkije) heb
ben gisteravond het Balkan-statuut ondertee
kend, dat door Titoélescoe is ontworpen.
Vervolgens is een communiqué uitgegeven,
waarin o.a. staat dat de vrede op den Balkan
niet bedreigd wordt; wanneer"echter de vrede
elders wordt bedreigd, dan zal de samenwer
king van de leden der Balkan-entente er voor
zorgen, dat deze leden de situtatie op den
Balkan meester blijven.
De raad van de Balkan-entente maakt voorts
gewag van de verbetering in de betrekkingen
met de staten, die geen lid zijn van de entente.
Er wordt een directorium samengesteld uit
de ministers van buitenlandsche zaken der be
trokken staten. Voorts zijn er een permanent
secretariaat en een economische raad.
De volgende raadsvergadering zal plaats heb
ben te Boekarest.
De voorzitter van den raad zal steeds een bui
tengewone vergadering bijeen kunnen roepen.
LONDEN, 2 Nov. (Reuter.) Tengevolge van
de g.steren gehouden gemeenteraadsverkiezin
gen heeft thans in vijftien Londensche d.stric-
ten de Labourparty de meerderheid gekregen,
terwijl de conservatieven deze in dertien üis-
tr.cten behouden. Voor de gisteren gehouden
verkiezingen had Labour de meerderheid in
vier Londensche districten op een totaal van
acht en twintig. In de prov.ncie is de winst
van Labour minder groot.
BOEDAPEST, 2 Nov. (Reuter). Krachtens een
besluit der autoriteiten moeten de kinderen der
zigeuners in het Marczali-district direct na de
geboorte worden getatoeëerd met hun naam en
geboorteplaats.
Het doel hiervan is, later als de kinderen
grooter zijn geworden, gemakkelijker hun iden
titeit te kunnen vaststellen, hetgeen in vele ge
vallen het onderzoek der politie naar gepleegde
misdaden zal kunnen vergemakkelijken.
De zigeuners moeten zich voortaan ook in
dorpen vestigen en hun kinderen moeten ge
regeld naar school gaan.
BERLIJN, 2 Nov. (D.N.B.) In aansluiting
op de Donderdag door den Führer gehouden
bespreking met de Rijksstadhouders heeft de
Pruisische minister-president Goering bevolen,
dat de regeerings- en politiepresiaenten in ge
vallen van prijsverhoogingen die niet van
staatswege zijn goedgekeurd, vooral wanneer de
verhooging van prijs levensmiddelen betreft, on
middellijk en op scherpe wijze moeten ingrij
pen. De prijzen der levensmiddelen moeten
voortdurend in het oog worden gehouden.
Het Balkanstatnul door Joego-Slavië, Roeme
nië, Griekenland en Turkije te Ankara onder
teekend.
De hervormingsplannen van Doumergue. De
rad.-socialisten schijnen bij te draaien.
Nadere mededeelingen van de Ned. Veehouderij
centrale over de overneming van rundvee.
Herdenkingsplechtigheid te Den Haag op 14
November a-s. bü gelegenheid van het vier
eeuwen bestaande missiewerk.
De opening van het geheele Junianakanaal zal
waarschijnlijk begin 1935 geschieden.
MELBOURNE, 3 Nov. (Reuter) De vlie
gers Hewett en Kay zijn alhier om 1.53 uur (Ne
derland schen tijd) aangekomen.
Eel Franken op en bestel eens
Tarvo-brood. Dan krijgt U het
heerlijkste brood dat LI zich denken
kunt, voedzeam en licht verteer
baar 1 In de perkamenten zak met
den Tarvo-Boer. Bestel heden echt
Tarvo-brood bij Franken I 11 cent.
Haarlem - Telefoon 10435
Heemstede - Telefoon 28793
Bloemendaal - Telefoon 22090
faO
goed
Stand op Zaterdag 1 uur non.: 766.1
Vorige stand 758.9