Op het scherp van het mes
Uiver" heeft handicap-race
gewonnen
NA DEN OPSTAND IN ASTURIE
Zal Doumergue
overwinnen
een bloedige oogst
Goemboes bezoekt
Schuschnigg
HET OFFICIEELE SLOT
Het nieuws van heden
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
MAANDAG 5 NOVEMBER 1934
Avondblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 19029
VOLK EN POLITIEK
Eenproefstemmingvoor
grondwetsherziening
Na uitvoerige besprekingen reisde
hij Zondagavond door naar Rome
Noodweer op Formosa
Honderd-twintig menschen om
het leven gekomen
Het Weer
Nit Petersen, de Deensche schrijver, op de lunch in Kasteel Oud-Wassenaar, te zijner
eere op Zaterdag aangericht
Reeds Woensdag zouden de groote
debatten in de Kamer een
aanvang nemen
Een oorlogsverklaring
van Blum
„Er zal bloed vloeien"
99
Van de twintig deelnemers hebben
binnen den gestelden termijn
er negen Melbourne
bereikt
Parmentier en Moll op
den terugweg
Nieuwe bijzonderheden omtrent de
moordpartijen op priesters
en burgers
Een ontroerend verhaal
Kangoeroe als souvenir
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Latere aankomst te
Amsterdam
Chineezen vervoerd in
aardappelzakken
Half verhongerd in een kelder
aangetroffen. Twaalf hun
ner over boord gezet
HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cf.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. eén 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Het vernieuwde kabinet-Doumergue staat
op het scherp van het mes en met angst
en vreeze vragen velen in Frankrijk zich
af, of het in twee stukken zal uiteenvallen of
hiet. Een begin van splitsing is reeds voor ie
dereen zichtbaar, want in den kabinetsraad zijn
slechts drie van de vier punten van het wets
ontwerp inzake de door Doumergue onontbeerlijk
geachte staatshervorming met algemeene stem
men aangenomen. Het punt. waarover meenings-
Verschil bleef bestaan, is dat, waardoor de pre
sident van de republiek gemachtigd zou worden
de Kamer vóór afloop van den wettelijken ter
mijn te ontbinden, met dien verstande, dat die
ontbinding gedurende het eerste zittingsjaar
slechts mag plaats hebben op advies van den
senaat. Gedurende het eerste zittingsjaar van
de Kamer zou dus de senaat zijn rechten on
verkort behouden, daarna echter zou hij zich
biet meer kunnen verzetten tegen een ontbin-
dingsbesluit, genomen door den president der
republiek op voordracht van den minister-pre
sident. Het is duidelijk, dat Doumergue door
de bepaling, dat een nieuw gekozen parlement
althans één jaar rustig kan blijven zitten, in
dien tenminste de senaat dit noodig acht, tege
moet is willen komen aan de parlementariërs,
die vreesden of zeiden te vreezen, dat het uit
schakelen van den senaat bij kamerontbinding
practisch zou kunnen leiden tot naar dictatuur
zweemende persoonlij kheidspolitiek. Zoo lang
Doumergue, de onkreukbare en onbaatzuchtige,
aan het bewind is, mag die vrees ongegrond
worden geacht, maar Doumergue is oud en al
lerminst onsterfelijk en zijn opvolger zou wel
eens minder hoog kunnen staan dan hij. Daar
om beweren de tegenstanders van Doumergue's
hervormingsplan, dat zij, ofschoon volkomen ver
trouwen hebbend in de superioriteit van den
rentenier van Toumefeuille, die in de ure des
gevaars aan de roepstem der natie gehoor gaf
en den regeeringslast weer op zijn rust verdie
nende schouders nam, uit bezorgdheid voor de
democratische vrijheden der republiek niet met
diens voorstel mee kunnen gaan. Dit klinkt be
ter, dan dat zij zouden verklaren het heerschen-
de systeem, waarbij de député's hun zachte ze
telplaatsen practisch ongestoord vier jaren lang
kunnen bezitten om van daaruit elk ministerie
te wippen, dat hun of hun kiezers om de een
of andere reden onwelgevallig geworden is, te
willen handhaven omdat zij misbruik wenschen
te blijven maken van de democratische vrij
heden", waaraan tengevolge van het ontstellen
de gebrek aan nationaal verantwoordelijkheids
gevoel van vele heeren afgevaardigden de re
publiek en haar aanzien bijna ten gronde zijn
gegaan. Maar of het beter klinkende ook beter
met de waarheid overeenkomt, mag betwijfeld
worden.
In de radiorede, welke Doumergue Zaterdag
j.l. heeft gehouden, heeft hij duidelijk te
kennen gegeven, dat het Fransche volk voor
een groot deel achter hem en zijn plannen
staat, maar dat de oppositie komt van de zijde
van „politicasters", die bij het huidige systeem
zijde meenen te kunnen spinnen voor de gar-
neering van hun ij delheid en baatzucht beklee-
denden statierok. Er is in Frankrijk een scherpe
controverse ontstaan tusschen het volk en de
beroepspolitiek. Van gezonden democratischen
volksinvloed op de regeeringszaken was nog
nauwelijks sprake, maar van corruptie, intriges
persoonlijke en partij-ambities des te meer.
Daarin verandering te brengen is het doel van
Doumergue's grondwetsherziening. Deze veran
dering wül hij langs zuiver constitutioneelen weg
bewerkstelligen. Lukt hem dit niet, dan keert
hij terug naar de O.-Indische kers en de sla-
kroppen in zijn tuintje te Toumefeuille, aan
anderen de zorg overlatend voor den staat, dien
hij naar beste weten en kunnen heeft gediend.
Zal het hem lukken? Het is niet te zeggen. De
radicaal-socialistische ministers, die van het
partij-congres te Nantes „plein pouvoir" had
den gekregen om met Doumergue tot overeen
stemming te komen, zij het ook door een motie,
welke allerlei vage en meerdere uitleggingen
toelatende reserves behelsde, hebben het niet
aangedurfd hun stem te geven aan de voor
gestelde grondwetsherziening, voor zoover deze
het instituut der Kamerontbinding betreft. Dit
voorstel werd in den kabinetsraad met meerder
heid van stemmen aangenomen en de tegen
stemmende radicaal-socialistische regeerings-
leden hebben zich vrijheid van handelen voor
behouden. Deze figuur doet eenigszins denken
aan die, welke in Engeland ontstond, toen de
liberale ministers in de zgn. „nationale regee
ring' zich het recht voorbehielden persoonlijk
de regeeringsvoorstellen van protectionistischen
aard te bestrijden. De vraag is echter niet
enkel, wat de radicaal-socialistische ministers,
maar ook wat hhn partijgenooten in Kamer en
Senaat straks zullen doen, wanneer de voorstel
len van Doumergue in het parlement worden
gebracht. Van rechts wordt er op Doumergue
sterke aandrang uitgeoefend niet naar een
compromis-formule met de radicaal-socialisten
te zoeken, en Doumergue, die reeds aan de
grens van zijn tegemoetkomendheid heet ge
komen te zijn, heeft daar ook niet veel zin in.
Vóór de grondwetsherziening echter in behan
deling zal komen, zal Doumergue eerst de ver
trouwenskwestie stellen door de Kamer te vra
gen drie voorloopige twaalfden van de begroo
ting goed te keuren. Doumergue wil een stem
ming uitlokken om van te voren te weten, hoe
de kansen voor zijn grondwetsherziening staan
Hij is van meening, dat men eventueel de vol
gende maand onmogelijk een beroep op het volk
zou kunnen doen, indien de regeering niet de
volmacht heeft belastingen te innen en de uit
gaven voor het eerste kwartaal van 1935 te ver
richten. Krijgt hij deze twaalfden er door, dan
za. de grondwetsherziening worden aangepakt
Zoo niet, dan komt de binnenlandsche politiek
van Frankrijk weer op bedenkelijk losse schroe
ven te staan.
WEENEN, 5 Nov. De Hongaarsche minister
president Goemboes is Zondagmiddag om kwart
over twaalf te Weenen aangekomen voor een be
zoek aan bondskanselier Schuschnigg. De Ween-
sche politie had, volgens D.N.B., buitengewone
veiligheidsmaatregelen getroffen.
De binnenstad was geheel door de politie af
gezet. Patrouilles trokken door de straten.
In een officieel communiqué wordt verklaard,
dat Goemboes verschillende ontmoetingen heeft
gehad met de leiders der Oostenrijksehe regee
ring en om 10 uur 's avonds is doorgereisd naar
Rome.
Het officieele Oostenrijksehe nieuwsbureau
meldt, dat de algemeene politieke toestand en de
economische kwesties breedvoerig zijn bespro
ken, zoomede de mogelijkheid een verdrag tot
regeling der cultureele betrekkingen tusschen
Oostenrijk en Hongarije tot stand te brengen.
Goemboes reist met zijn echtgenoote en twee
hooge ambtenaren.
TOKIO, 4 Nov. (V.D.) Semi-officieel wordt
medegedeeld, dat het noodweer, dat boven
Japan heeft gewoed, ook Formosa heeft geteis
terd. In de haven Tansoei is schade aangericht.
Volgens de tot dusverre ontvangen berichten
zijn daar en in een naburige stad 120 personen
om het leven gekomen. Een aantal hunner zijn
bij het visschen op zee omgekomen.
y; S 't
VERWACHTING: Meest matige, Oos- §j
telijke tot Zuidelijken wind, nevelig tot
zwaar bewolkt, later kans op regen; aan-
vankelijk kouder, later zelfde temperatuur jË
Hoogste stand: 769.8 te Vestmanoer. |i
Laagste stand: 746-1 te Vardó.
E Zon op 7.04, onder 4.23. Licht op 4.53.
Maan op v.m. 5.05, onder n.m. 3.05 M
Nieuwe Maan 7 November js
STORMWAARSCHUWINGSDIENST 1
Geseind te De Bildt 5 November te 8.45
uur aan alle posten: „Attentiesein neer".
PARIJS, 5 Nov. (Reuter) Op de sluitings
vergadering van het congres der democratische
alliantie te Atrecht verklaarde Flandin, de
minister van openbare werken, dat hij geheel
accoord gaat met Doumergue in diens plannen
tot hervorming der grondwet.
Flandin legde er verder den nadruk op, dat
de betrekkingen tusschen de alliantie en de
groote partij van Herriot steeds vriendschap-
pelijker worden en dat men bij wederzijdschen
goeden wil kan hopen, dat bij de volgende ver
kiezingen een volledige overeenstemming zal zijn
tot stand gekomen.
Minister-president Doumergue heeft Zondag
ochtend den voorzitter van de financieele ka
mercommissie, Malvy, ontvangen. Doumergue
sprak den wensch uit, dat de Kamer reeds den
dag na de openingszitting zal aanvangen met
de beraadslagingen over de voorstellen inzake
de voorloopige begrootingstwaalfden. Doumer
gue zou Dinsdag het desbetreffend wetsont
werp indienen. Op deze wijze zouden de groote
debatten reeds Woensdag aanvangen.
PARIJS, 5 Nov. (Reuter). De leider van de
Fransche socialisten, Leon Blum, verklaarde
gisteren den oorlog aan Doumergue; diens her
vormingsplannen noemde hij een overtreding
van de republikeinsche staatsinrichting en een
wegbereiding voor het fascisme.
Op een districts-vergadering van de nieuw-
socialistische partij te Toulon heeft Renaudel
een rede gehouden tegen het Marxistische een
heidsfront. Hij verklaarde verder te vreezen,
dat Doumergue, niettegenstaande den tegen
stand van de Kamer, zijn hervormingsplannen
zal doorzetten en dan zal men binnenkort met
buitengewoon ernstige gebeurtenissen rekening
moeten houden. Er zal dan bloed vloeien en
het oproer zal door de straten laaien.
Bü de gemeenteraadsverkiezingen te Toulon
hebben de communisten 10 zetels gewonnen.
Hun tegenstanders verklaren dit door de ver
splintering van de nationale partijen.
PARIJS, 5 Nov. (V.D.) Volgens oncontro
leerbare berichten waarvoor de verantwoorde
lijkheid gelaten moet worden voor rekening
van „La Presse" zouden met het oog op mo
gelijke onlusten door de regeering uitgebreide
militaire en politieke veilighedsmaatregelen ge
nomen zijn. Voorloopig zou het garnizoen van
Parijs gereed gehouden worden voor alarm. Bo
vendien zouden belangrijke afdeelingen van de
Mobile Garde en van de gendarmerie gealar
meerd zijn.
Een vroom gebruik, dat ook in 's Hertogen bosch in eere wordt gehouden, n.l. het
gebruik van St. Hubersbrood op St. Hubertsdag, 3 November
Hedenmorgen te 6.50 uur Amst.
Tijd, is de periode waarbinnen
dé deelnemers aan de Londen
Melbourne-race den afstand Enge
landMelbourne moesten afleggen,
geëindigd.
Van de twintig vliegtuigen, die 16
dagen geleden van Mildenhall zijn
opgestegen, hebben er negen het
doel Melbourne bereikt.
Een Engelsch Fairey-toestel veron
gelukte in Italië, waarbij de piloot
Gilman en zijn metgezel werden ge
dood. De drie andere nog onderweg
zijnde Engelsche vliegtuigen, waar
van het eerste Zondag te Calcutta
is aangekomen, komen voor verdere
Met man en macht wordt thans gewerkt, om
de overblijfselen van Heiligen of van andere
kostbare reliquieën uit de ruïnes van de Kathe
draal in Oviedo op ts graven.
De Camera Santa, bet gedeelte van de kathe
draal, waarin deze reliquieën werden bewaard,
werd'tijdens de roode revolutie geheel vernield.
De puinhoopen worden nauwkeurig onderzocht.
Nu de groote storm is bedaard worden op de
kerkhoven alle lichamen, die hier voorloopig be
graven werden, weer opgedolven, om de lijken te
identificeeren.
De secretaris van den Bisschop, de eerw. heer
Aurelio Gago, die eveneens werd vermist, is
herkend aan het vest, waarop het roode St.
Jacobskruis was geborduurd. Men heeft ook nog
vijf vermoorde Seminaristen kunnen identifi
ceeren.
In geheel Asturië werden door roode rebellen
een 40-tal priesters en studenten wreedaardig
vermoord.
De plaatselijke garnizoenen van de Guardia
Civil werden door de woestelingen overmeesterd
en op beestachtige wijze afgeslacht.
Oviedo, de hoofdstad van Asturië, is een stad
van ruïnes en rookende puinhoopen.
Omtrent de moordpartijen op priesters en
burgers worden steeds meer bijzonderheden be
kend. De burgerij werd eenvoudig vermoord om
dat ze goed katholiek was.
Een diepontroerend verhaal vernamen wü van
een ooggetuige van den martelaar Eufraci del
Mino Jesus, prior van de Paters Carmelieten in
Oviedo.
Deze overste, die in hoog aanzien stond van
wege zijn groote liefdadigheid, had met 25 me
debroeders het klooster verlaten. Zij gingen een
onderdak zoeken. Vijftien van hen werden door
de Rooden gevangen genomen en in een voor
malig instituut van de Paters Jesuïeten opgeslo
ten.
Pater Eufracio die den rebellen had kunnen
ontvluchten, kwam te vallen en werd daarbij
ernstig aan de borst gewond. Enkele vrienden
namen hem in hun woning op. Toen de priester
echter bemerkte, dat zijn kennissen hun leven
waagden door een priester huisvesting te verlee-
nen, besloot hij zich aan te melden in een ste
delijk hospitaal. Pater Eufracio meldde zich hier
aan als een gewoon burger, maar hij werd
spoedig door twee socialisten herkend, die rap
port uitbrachten aan het revolutionnair comité.
Hij werd in het hospitaal gevonnist en met vier
tegen 1 stem ter dood veroordeeld. Nauwelijks in
staat om te loopen werd Pater Eufracio in een
auto naar de benedenstad San Lazano vervoerd.
Hij werd daar tegen een muur geplaatst en
terwijl een groote menigte vrouwen en kinderen
toezagen schoten vijf onverlaten hun revolver
af. Even voor het vonnis werd uitgevoerd had
Pater Eufracio de armen uitgestrekt en luide
geroepen „Hermanos mios, os perdono a todos"
Mjjn broeders ik vergeef U alles. Schoten weer
klonken en de kerk telde een martelaar meer.
deelneming aan den wedstrijd niet
meer in aanmerking.
Omtrent den uitslag van de race
wordt officieel medegedeeld, dat,
aangezien Scott en Black den eer
sten prijs in de snelheidsrace hebben
geaccepteerd en het reglement be
paalt, dat eiken deelnemer slechts
één prijs kan worden toegekend,
Parmentier en Moll, de Nederland-
sche piloten van de „Uiver", den
eersten prijs in de handicap-race
krijgen. Deze bedraagt twee duizend
pond sterling. De tweede prijs in de
handicap-race is gewonnen door
den jongen Australiër Mellrose en
bedraagt duizend pond sterling.
Zaterdagmiddag te drie uur streek ge
heel onverwachts de „Uiver" neer op
het vliegveld te Port Darwin. De ma
chine was op haar thuisreis naar Ne
derland.
Aan boord bevonden zich behalve de beman
ning, drie passagiers, namelijk wederom de
heeren Gillissen en Dominie, benevens een
dame, lady Moulden, wier einddoel Londen is.
De „Uiver" was hedenochtend te Brisbane
opgestegen en heeft den afstand van 2900 K.M
in 9 K uur afgelegd, met inbegrip van een kort
oponthoud te Charlesville. Gevlogen werd bij
lichten wind op een hoogte van 420 meter. De
temperatuur was zóó laag, dat tijdens de ge-
heele vlucht de verwarming moest worden aan
gehouden.
Tot groote voldoening der bevolking van
Port Darwin bracht de Uiver-bemanning de
ochtendbladen uit Brisbane mee. Verder had
den de vliegers een groot aantal souvenirs
van hun Australië-vlucht bij zich, waaronder
een kleine kangoeroe.
Naar zij mededeelden, hebben zij te Mel
bourne 1500 gelukwensch-telegrammen ontvan
gen en zóóveel brieven, dat zü een secretaris
hebben moeten engageeren, om ze te beant
woorden.
Zeer tot hun spijt konden zij uit Australië
geen mail mee terugnemen, daar zij, zooals
bekend, slechts poststukken uit Nederlandsch-
Indië kunnen vervoeren. Desondanks ontvingen
zij van tal van menschen brieven toegezonden,
met er bij bankbiljetten van 10 shilling of een
pond sterling voor porto. De vliegers zagen
zich echter genoodzaakt, deze mail bij de post
kantoren te deponeeren, opdat deze van daar
uit met de gewone vervoergelegenheid kon
worden geëxpedieerd. Het bijgevoegde geld heb
ben de vliegers aan de ziekenhuizen geschon
ken.
De vlucht over het Australische vasteland
van Brisbane naar Port Darwïn, is, naar Par
mentier en Moll nog mededeelden, zonder
groote gebeurtenissen, doch op zeer aangename
wijze verloopen. De vliegers verklaarden te
hopen, dat zij spoedig weer een bezoek aan
Australië kunnen brengen, waar zij op zulk
een buitengewoon hartelijke wijze zijn ont
vangen.
Volgens de bevolking van Port Darwin is de
„Uiver" de meest volmaakte machine, die men
ooit gezien heeft.
Te kwart vóór negen 's avonds is de „Uiver"
van Port-Darwin naar Koepang op Timor ver
trokken.
Aneta seint ons later uit Koepang: De „Uiver"
kwam hier Maandagmorgen te 7.20 plaatselijken
Goemboes op bezoek te Weenen. Na besprekin
gen met de Oostenrijksehe regeering reisde hij
door naar Rome.
De toestand in Spanje. De socialisten en links
burgerlijken verschijnen niet in de Cortes.
Zal Doumergue overwinnen? De socialisten
leider Blum verklaart hem den oorlog.
Het Duitsche protestantisme. Onderhandelingen
van de oppositie-bisschoppen met dr. Kinder.
Noodweer op Formosa; 120 dooden.
Kingsford Smith heeft als eerste de oceaan-
vlucht AustraliëCalifornië volbracht.
Officieel slot der Melbourne-race. Negen van de
twintig deelnemers aangekomen. Uiver wint eer
sten prijs handicap-wedstrijd.
De „Uiver wordt Woensdag 21 November op
Schiphol verwacht.
Ernstige autobotsing onder De Punt; vijf ge
wonden.
Felle brand te Wageningen.
Beide daders van den roofoverval op den Rijs-
wijkschenweg te Den Haag in hooger beroep
eveneens tot tien jaar veroordeeld.
Nederlandsch elftal wint in Bern met 42 van
Zwitserland.
De derde Zesdaagscht te Amsterdam Drie
koppels uit den strijd.
tjjd aan. De vliegers en inzittenden werden har
telijk ontvangen door de geheele Europeesche
bevolking en door duizenden Inlanders, die reeds
voor zonsopgang zich op het vliegveld hadden
verzameld. Het vliegveld was met vlaggen en
eerepoorten versierd. Bij het uitstappen uit de
machine speelde de muziek het „Wilhelmus".
Verschillende redevoeringen werden gehouden.
Aan alle leden van de bemanning werden met
de hand vervaardigde selimoets (dekens) ge
schonken. Tenslotte had een receptie plaats,
welke de drukst bezochte was, welke ooit in
Koepang werd gehouden.
De „Uiver" vertrok om 8.35 door naar Bali.
De terugkeer/ van de „Uiver" in Neder
land was aanvankelijk voorzien op 17 No
vember a.s. Door verschillende omstandig
heden, welke met commercieele en tech
nische oorzaken verband houden, is het niet
mogeljjk dezen datum aan te houden.
Thans wordt voorzien, dat de „Uiver"
Woensdag 21 November, des middags te
2 uur op Schiphol zal aankomen.
NEW-YORK, 5 Nov. (Reuter.) De bonds-
politie heeft, toen zij op zoek was naar opium
smokkelaars, in den kelder van een afgelegen
huis nabij de stad Atlantic aan de kust van
New-Jersey 17 Chineezen, meerendeels studen
ten, aangetroffen, die half verhongerd waren.
Eenige der studenten beheerschten de Engel
sche taal. Zij verklaarden, dat zij drie maanden
geleden van Kanton over Trinidad tusschen de
lading van een tramp-boot Amerika binnenge
smokkeld waren.
By den aanvang der zeereis was hun aantal
50. Onderweg waren echter 12 van hen ziek
geworden. Dezen had men eenvoudig over
boord gezet.
De overblijvende 38 had men bij Virginia
Beach aan land gebracht en in aardappelzak
ken genaaid. Op vrachtauto's geladen werden
zij naar New-Jersey gebracht.
Hier werden 21 Chineezen op vrije voeten
gesteld, daar hun verwanten het reisgeld had
den betaald. De overige 17. die men thans ge
vonden heeft, had men in een donkeren kelder
gevangen gehouden, onder bewaking van een
neger. Zij zouden pas vrijgelaten worden wan
neer hun reisgeld eveneens was betaald. Dit
zou ongeveer 1500 dollar hebben bedragen. An
ders zouden zij zich moeten hebben verplichten,
in wasscherijen tegen een dagloon van 20 cents
de reiskosten te verdienen.
iv v\vvMmiiiiniiiNi»///</y/'yy try.
Stand op Maandag 2 uur n.m.: 752.4
Vorige stand: 752.9
