I Zoekt gij betrouwbaar p(j I OlVllr*OK.I AGE I Plaats dan een „Omroeper" 8
I Personeel? j I voor 75.000 gezinnen
In het kielzog van kapitein Nemo
DE REIS DER K XVIII
gH m W^rwi "*1 iiiirniiiiminiminnininmnnmniiiniiimnnnmninininHiniininiinminnniminiiniHHiiiiiiimiiiiiiiiiiiii
irannniiraininiiiiinniiiininimiiin.innnniiiimiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiininmi!iiiiii!iinniimuil MAANDAG 12 NOVEMBER 1934 liiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiiuiiiiiiiiiinniuiiiiiiinuuimiiuiiuiiiiuiiuuiiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
Een prestatie waarmee niet alleen
de wetenschap, maar ook de
faam onzer marine
wordt gediend
Een bezoek aan de
duikboot
Een record-vaart
Zware maanden.
Prof. Vening Meinesz op de K. XVIII
Tristan da Cunha
BOEK EN BLAD
'Sb.
Een ernstige brand heeft In de sigaren-
fabriek N. V. v/h G en S. Majoie te
Tilburg gewoed, waarbij bijna een millioen
sigaren verbrand xijn en het fabrieks
gebouw vernield werd
In het Klooster te Berchem herdachten Zondag de Eerw. Zusters den dag, dat zij voor 50 jaar zich
vanuit het Moederhuis van Schijndel te Berchem vestigden. De Pastoor van Berchem spreekt de
jubileerende Zusters toe
Z. H Exc Mgr. A Danis, Bisschop van Celebes bracht Zaterdag een officieel bezoek
aan Budel, alwaar een broer van Mgr Pastoor is Burgemeester van Hout ontvangt
den Missie-Bisschop
Z. H Exc Mgr. Lammens, Bisschop van Roermnnd,
bracht een bezoek aan de poppentemoonstelling
in het Volkshuis te Heerlen
A.s. Woensdag te half twaalf zal Hr. Ms.
Onderzeeboot K XVIII ons land verlaten om
zich naar haar standplaats in Oost-Indië te
begeven. De reis zal echter gaan via de Azoren,
West-Afrika, Zuid-Amerika, Kaapstad, Mau
ritius en Fremante in Australië. Zij zal niet
slechts dienen als vlagvertoon, doch tevens
dienstbaar gemaakt worden aan de wetenschap
pelijke onderzoekingen van de hoogleeraren dr.
F. Vening Meinesz en dr. J. Clay.
In de haven van Nieuwediep ligt thans de
K XVIII en de bemanning is druk. in de weer
om haar voor de lange reis, die acht maanden
zal duren, gereed te maken, zooals het schip
daar ligt steekt het achterschip dieper in het
water dan het voorschip; dat komt omdat men
de achterste watertank met olie voor de mo
toren gevuld heeft; men moet ook meer brand
stof dan gewoonlijk meenemen. De deklanceer-
inrichting, een dubbele lancéerbuis, die onder
het voordek is aangebracht en naar links en
rechts kan draaien, is gevuld met uien en aard
appelen.
Het inwendige van een onderzeeboot is geen
toppunt van comfort. Langs de wanden en langs
de zoldering overal buizen, pijpen, kranen,
knoppen, wijzerplaten en signaalborden. De
ruimte, die over is, daar moet de bemanning
dan maar slapen, eten en leven. Het volkslogies
ligt vóórin het schip. De voorwand wordt ge
vormd door de sluitstukken van vier torpedo-
lanceerbuizen. die minder onschuldig van in
houd zijn: in ieder rust een torpeao van 53
cM. doorsnede. Overal, waar maar even plaats
is, tusschen de spanten, die langs de wanden
loopen, onder en op de kastjes, die daar tegen
aan staan, heeft mén de victualiën gestuwd.
In hoofdzaak levensmiddelen in blik.
„We hebben voor dertig dagen victualiën
meegenomen en bovendien voor een week nood"
rantsoen. Versch vleesch hebben we maar voor
de drie eerste dagen bij ons; dat wordt den
eersten dag direct gekookt en den derden dag
eten we haché met rijst," vertelt de comman
dant, luitenant ter zee le klasse D. C. H. Het-
terschi). In hetzelfde vertrek staat het elec-
trische fornuis, waarop de kok wonderen ver
richt, de wandversiering wordt gevormd door 'n
blinkenden koffieketel. De bedden liggen aan
den kant gestuwd: iedere man heeft zijn bedde-
goed in een zakje. Vóór men kan gaan slapen,
moet men eerst het vooruit in een slaapzaal
ombouwen, de kooien naast en boven elkaar.
Matrassen heeft men maar thuis gelaten, want
daar heeft men geen ruimte voor.
Op denzelfden voet is het ingericht in het
onderofficiers- en het officiersverblijf. Dit laat
ste ligt midden in het schip. Daarachter de in
strumentenkamer, dat zich van de woonverblij
ven onderscheidt doordat niet alleen langs de
wanden, maar ook in het midden ingewikkeld
uitziende apparaten zijn opgesteld. Hier heeft
prof. Vening Meinesz zijn slinger-apparaat op
geslagen, waarmee hij zijn zwaartekracht
metingen wil verrichten. Achter in het schip is
de machinekamer: niets dan een gang tusschen
twee lange, lage 8-cylinder Dieselmotoren, die
ieder 1600 P.K. kunnen ontwikkelen. In de hek-
buiskamer, die achter de machinekamer is ge
legen, heeft prof. Clay eenige instrumenten op
geslagen, waarmee hij wil onderzoeken of de
kosmische straling: een soort zéér korte aether-
golven, die door de sterren wordt uitgezonden,-
ook onder zee doordringt. Prof. Clay gaat zelf
niet mee, maar zijn toestellen registreeren al
les op een papierstrook, waarop hij later de re
sultaten kan aflezen.
„Het wordt in het land maar weinig begre
pen," zoo vertelde ons de commandant, mijn
heer Hetterschy, toen we later in de Marine
club achter een glas sherry zaten, „hoe 'n
prestatie zoo'n lange tocht uit maritiem oog
punt is. De marine heeft nimmer veel publi
citeit aan haar doen en laten gegeven. Zoo
komt het, dat men 't in ons land heel gewoon
vindt, wanneer de onderzeebooten op eigen
kracht naar Indië varen. Maar in werkelijkheid
is het een prestatie, die weinig andere marines
ons kunnen nadoen en Engelsche, Fransche en
Duitsche marine-officieren hebben vaak tegen
over ons hun bewondering geuit voor zulke
tochten. Voor enkele jaren maakten eenige Ita-
liaami he onderzeeërs een tocht van 16000 mijl
rond Afrika. Zij bleven onder de kust en deden
bijna iedere haven aan. De heele wereldpers
stond er vol van. Mussolini zond telegrammen
van hulde en de Italiaansche regeering zorgde
wel voor een passende publiciteit. Onze booten
zijn de helft kleiner dan de Italiaansche, ons
traject is 23.l'"0 mijl, wij doen slechts twaalf
havens aan en steken verschillende oceanen
dwars over. Ik zeg dit niet, om reclame voor mij
zelf te maken, maar omdat het goed is, daPons
volk weet, dat zijn marine tot zoo iets in
staat is.
Een reis van acht maanden op een onderzee
boot is ook voor de bemanning geen pretje.
We zijn met 35 man aan boord en tijdens het
varen moeten die altijd onder in het schip blij
ven, waar het vochtig is en benauwd en warm.
Ook als we aan de oppervlakte varen. Want
op het dek kan men tijdens de vaart niet ver
blijven wegens het water, dat er overheen slaat.
Alleen kan men nu en dan eens op de brug een
luchtje scheppen. Om dat acht maanden vol te
houden, aat eischt wat van de bemanning....
In vreemde havens, die bezocht worden, zal
zooveel mogelijk contact met de bevolking ge-
Zondag werd Z. H. Exc Mgr. A. F. Diepen
feestelijk te Vught ingehaald, waar Z H.
Exc Maandagochtend de nieuwe kerk heeft
geconsacreerd. De aankomst van den
Kerkvorst
Zaterdagmiddag Is door de Nieuwe Bossche Hengelsportvereeniging
•p het vischwater de IJzerenvrouw te den Bosch 300 pond snoek
en 300 pond andere visch uitgezet
De belangrijke voetbalwedstrijd Ajax
Feijenoord werd Zondag door Ajax met
4 0 gewonnen Een spelmoment uit
den strijd
zocht worden, om propaganda te maken voor
Nederland en zijn bevolking. Te Pernambuco.
te Rio de Janeiro, te Buenos-Aires b.v. zal de
commandant de daarvoor in aahmerking ko
mende personen op een thee uitnoooigen. Daar
zal prof. Vening Meinesz spreken over Neder
land als wetenschappelijk centrum en de lt. ter
zee 2e klasse, Wytema, zal spreken over Neder
land meer in het algemeen en daarbij enkele
smalfilmpjes afdraaien. Speciaal voor dat doel
heeft men overal getracht smalfilmpjes, die op
ons land betrekking hebben, machtig te worden.
Maar niet alleen worden films vertoond, er zal
ook een film van de reis gemaakt worden.
Polygoon wilde zich eerst bepalen tot een paar
journaal-filmpjes, maar toen de heer Ockx, di
recteur van de filmonderneming, een tochtje
met de K XVIII had gemaakt, besloot hij ter
stond er een groote film, een hoofdfilm van te
maken. Uit de verschillende havens zullen de
films opgestuurd worden en een nieuwe voor
raad worden ingeladen. En weer zal de heer
Wytema, die een enthousiast amateur-filmer en
ook een goed journalist is hij heeft destijds
over een dergelijke tocht van de K XIII een
boek geschreven als operateur optreden.
Halfweg tusschen Buenos-Aires en Kaapstad
liggen in den Z.-Atlantischen Oceaan vier klei
ne eilandjes: Tristan da Cunha, Nightingale.
Gengh en Inaccessible. De K XVHI zal het
eerstgenoemde eiland aandoen om er voor de
Engelsche Regeering een studie te maken van
de wijze waarop de bevolking 180 man in
zijn levensbehoeften voorziet. Nauwelijks was
dit bekend geworden of de Commandant ont
ving van verschillende zijden brieven waaruit
een interessant geval bleek.
Een inwoner van Katwijk aan Zee schijnt
daar in de vorige eeuw tientallen jaren lang
koning op het eiland geweest te zijn. Het is
Pieter Willem Groen, in 1809 te Katwijk gebo
ren en in 1828 als schepeling op een zeil
schip uitgevaren. Zijn familie hoorde toen ja
renlang niets van hem, tot zij plotseling, tegen
het midden der eeuw, een brief ontving, waar
uit bleek dat hij op Tristan da Cunha woonde,
getrouwd was met een vrouw van St. Helena,
dat 1200 mijl noordelijker ligt, en kinderen en
kleinkinderen had. Uit dien brief willen wij hier
enkele passage's laten volgen:
„Ik kan niet zeggen wanneer deze brief
het eiland verlaten zal, mijn liëve onbekende
zuster, die ik nooit gezien heb. Maar ik
kreeg een brief van onzen neef Beuker, pre
dikant te Leiden....
Mijnheer Nieuwman heeft U bekend ge
maakt hoe ik mijn zonen verloren heb, de
laatste 3 jaren ben ik zeer ongelukkig geweest.
Maar ik zal gauw afscheid moeten nemen van
deze wereld. Ik heb onze goede moeder's ge
beden nog niet vergeten, die zij ons geleerd
heeft, toen wij kleine kinderen waren....
Het getal zielen op mijn eiland is nu 96.
Veel van onze menschen hebben het eiland
verlaten. Ik heb veel kleinzonen en klein
dochters, ook in de Kaap de Goede Hoop.
Wij hebben ossen en schapen genoeg, maar
kunnen ze niet verkoopen, er zijn nu 600
ossen en koeien en 700 schapen.
Ik heb een sterk groot huis en een ge
zonde vrouw, ze is nu 73 jaar oud en zij
heeft weinig grijze haren."
In 1853 stierf de Hollandsche koning van
Tristan da Cunha.
VENI CREATOR SPIRITUS; auc
tore: Jean H. B- Schrijvers.
men; een compositie die kerkelijk goedgekeurd
is.
De schrijver, die blijkbaar voorliefde heeft
voor tertsen- en kwarten-parallen, heeft de
verschillende stemmen goed behandeld. Bijzon
dere perspectieven opent dit „Veni Craetor"
niet, doch wij kunnen het aanbevelen als een
degelijke, goed klinkende compositie.
Katholieke Brochurenreeks.
No. 13 Het nut van inwendig leven,
bewerkt naar het Fransch van J.
Guibert, pr. en No. 14 Zijn
Engelen, Mother St. Paul.
Uitgave Kinheim, Heiloo.
Twee nieuwe exemplaren van de katholieke
brochurenreeks, die beide recht op aanbeveling
hebben. No. 13 bevat een degelijk pleidooi voor
het beschouwend leven. Ik moge echter twijfel
opperen aan de waarheid van de stelling, in
het eerste hoofdstuk geponeerd: omtrent de
toenemende vermindering van roepingen tot het
beschouwend leven. In Frankrijk kan dit best
waar zijn, maar in ons land, waar vooral de
vrouwelijke contemplatieven zich zeer sterk
uitbreiden, trek ik deze stelling zeer sterk in
twijfel. Overigens doet dit niets af aan de
waarde van dit werkje; in katholieke en niet-
katholieke kringen kan men zich vaak ergeren
aan het niet-begrijpen en verkeerd begrijpen
van het beschouwende leven, zoodat dit boekje
met zijn verklaring en verdediging heel veel
goeds kan doen.
No. 14 geeft mooie overwegingen van Mother
St. Paul. De onderwerpen zijn gekozen naar
Bijbelteksten, waarin ons over Engelen wordt
gesproken.
L. B.
Het nut van Bijbellezen, door
Prof. H. Th. Mets G.G.G. No- 451
Uitgave Mariënburg, 's Bosch.
getailleerde, moet natuurlijk zijn geDEtailleerde
plannen.
Voor rijperen een pracht bron ter verdediging
en tot diepere kennis van de katholieke huwe
lijksleer.
L. B.
Uit het land van Patjol en
Karbouw, door J. de Rooy O-S.C.,
Missionaris op Java. Uitgave
Kruisheeren, St. Agatha Cuyk.
Dit boekje geeft interessante gegevens omtrent
gebruiken en Maleische uitdrukkingen der Ja
vanen. Zoo opent het met een uitvoerige uiteen
zetting van het planten, oogsten, dorschen,
koken en eten van rijst. Denk hier aan de
Indische rijsttafel.
Het zijn prettige en gemoedelijke opstellen.
L. B.
„TWAALF GEDACHTEN" en
„ZOO ZULT GE BIDDEN", door
P. Quirinus v. Alphen. Serie
„Kleine boekjes." Uitg. Kruis
vaarders Sint Jan, Rijswijk (Z.H.)
De onuitputtelijke pater Quirinus heeft weer
een nieuwe bron aangeboord; de werkjes, die
aan het verschijnen zijn en nog zullen komen,
noemt hij zijn serie kleine boekjes. Het zijn
weer geestelijke werkjes met waardevolle ge
dachten en toepassingen. Wie kennis gemaakt
heeft met zijn vorig geschrijf, zal ook deze nieu
we brochures weten te waardeeren.
No. 1 zijn, gelijk de titel ook luidt: twaalf los
daar neer geworpen gedachten en No. 2 behan
delt de verschillende teksten van het Onze
Vader.
De uitgave van St. Jan is weer goed en sma
kelijk. In No. 1 pag. 29 regel 12 van boven is
het woordje „niet" weggevallen.
L. B.
De muziekhandel Broekmans en Van Stoppel
te Amsterdam heeft Jean H. B. Schrijvers' opus
5 uitgegeven: Veni Creator Spiritus (Hymnus
de Spiritu Sancto), voor vier ongelijke stem-
Omtrent het bijbellezen wordt in deze zestien
bladzijden aangetoond de niet-noodzakelijkheid,
maar wel het groote nut, om dan enkele goede
gedachten te geven over de wijze van bijbel
lezen.
De schrijver geeft daarna een historisch
apologetisch overzicht van de kerkelijke bepa
lingen omtrent het lezen van den bijbel vroeger
en nu, terwijl hij besluit met Thomas a Kempis
te citeeren, wat deze over het lezen der H.
Schrift zegt in het vijfde hoofdstuk van zijn
Navolging.
L. B.
De zuiverheid van het Huwelijk,
door Raoul Plus S.J., uit het
Fransch vertaald door Dr. H.
Derckx pr. Uitgave Teulings'
uitgeversmaatschappij Den Bosch
Een schematische behandeling van het katho
lieke begrip omtrent het huwelijksleven met
een pracht van gegevens ter illustratie van en
verweer tegen de moderne dwalingen op dit
terrein.
Pater Plus, dien wij zoo goed kennen als een
meesterlijk docent in de genadeleer, toont zich
hier niet minder een doorkneed kenner van het
natuurrecht, gewaarborgd in het kerkelijk
huwelijksrecht en in de katholieke huwelijks
moraal.
Op bladzijde 55 wordt in zake het z.g. „Pau
linisch voorrecht" de Corinthe-tekst verkeerd
geciteerd; deze vindt men niet in het tiende
hoofdstuk van den eersten Corinthebrief, maar
in het zevende hoofdstuk en dan van vers 12
tot 15.
In het „Woord vooraf" wordt gesproken van
„CONSUMMATA" door Raoul Plus
S-J., uit het Fransch door J.
Meussen pr. Uitgave Teulings"
Uitg. Maatschappij, s-Hertogen-
bosch.
De boeken van pater Plus zijn diep en verhe
ven en toch zoo warm en duidelijk. Hij heeft
dit doceerende schrijverstalent getoond in zijn
vele theologische werken, maar in dit boek
vindt hij zijn fort, omdat hij hier zijn theore
tische beschouwingen belichaamd ziet.
Het leven van Marie-Antoinette de Geuser,
die zich noemde Maria van de Drievuldigheid
en later vooral Consummata. In 89 geboren
stierf zij in 118 op een leeftijd dus van negen
en twintig jaar. Haar gezondheid belette haar
intrede in het klooster, maar zij wist in huise-
lijken kring een diep beschouwend leven te ver
eenigen met een vruchtbaar apostolaat onder
huisgenooten en bekenden. Haar heiligheid na
dert en overschrijdt misschien wel de grens
van de mystiek, maar altijd in diepen eenvoud
en zooveel mogelijk verborgen.
De levensbeschrijving is geheel opgebouwd uit
haar brieven en aanteekeningen, door Pater
Plus gerangschikt en onderling verbonden. Wat
toont dit meisje een ervaring in hét geestelijk
leven, een kennis van de H. Schrift en welk een
duidelijke uitdrukking ook van de meest verhe
ven waarheden, en tevens een stijl, die het le
zen van dit hoogstaande werk tot een vreugde
maakt. Hier vindt men waarachtig de hoogste
heiligheid in een zeer aantrekkelijken vorm.
Ik zou allen in het klooster en in de wereld
dringend de lezing en overweging van dit boek
willen aanraden. a
