i IN EN OM HAARLEM I
Nieuwe Nederlandsche film
GEBIT f 35.-
Waar Haarlemmers zelden komen
MARIA-STICHTING
HET MUSEUM TEYLER
DINSDAG 20 NOVEMBER 1934
De begrootingen der buiten
gemeenten
Het Tandheelkundig Instituut
16 Rijksstraatweg 16
Blokkade
VOETBAL
R. K. HAARLEMSCHE
VOETBALBOND
Uitslagen 11 November
SMOKKELARIJ VAN
ALCOHOL
IJmuider logger in beslag
genomen
Winkelweek te Bloemendaal
Opbrengst collecte
Plaatje met 1 kunsttand f 3.-
iedere tand meer f 1.75
Porcelein- of zilvervulling f 3.-
Goudvulling vanaf f 9.—
Goudkroon vanaf f 15.-
Mondonderzoek kosteloos
VRAGENBUS
elkom
tfiuis
De Palaeomastodon Beadnelli-Andrews
Burgemeester van de Ven t
UIT DEN OMTREK
BLOEMENDAAL
BENNEBROEK
HEEMSTEDE
SANTPOORT
VELSEN
ZANDVOORT
IEDEREN MIDDAG VAN
2-3 UUR POLIKLINIEK
SniniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiHiii!
Bi'iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiS
Thans zijn ook de begrootingen verschenen
Van de gemeenten, welke rond Haarlem zijn
Belegen, en meer dan ooit te voren vertoonen zij
öen stempel van crisis en regeeringsinmenging.
Waren in vroeger jaren de begrootingen van
Bloemendaal en Heemstede heldere stille
boschvijvers, waarin slechts zoo nu en dan klei-
he gebeurtenissen een rimpel brachten in de
gelijkmatigheid, waarmede jaar in en.jaar uit
de uitgaven en inkomsten in- en uitvloeiden,
thans wordt de geldlade heftig heen en weer
geschud en vertoonen met name de belasting
heffingen schokken, waarvan oude Heemstede
haren en Bloemendalers nimmer gedroomd zul
len hebben.
Tengevolge van de ingrijpende regeerings-
hiaatregelen, die ernstig streven naar nivel
leering van den belastingdruk in de verschil
lende gemeenten, kunnen gemeenten als Bloe-
hiendaal en Heemstede geen sluitende begrootin
gen meer aanbieden, zonder daarbij voorstellen
te doen tot belastingverhooging, tenzij, zoo-
als door de gemeente Heemstede, nog geput
kan worden uit een reservepotje.
Het zijn vooral de wetsontwerpen tot instel
ling van een Werkloosheidssubsidiefonds, die de
financiën van Bloemendaal en Heemstede in de
War brengen. Haarlem speelt, wat die uitkee-
ïing betreft, ongeveer quitte, waaruit, zooals wij
reeds vroeger opmerkten, de conclusie mag
Worden getrokken, dat het noch tot de meest
bevoorrechte, noch tot de door de werkloosheid
hieest geslagen gemeenten van ons land be
hoort. Bloemendaal echter, een betrekkelijk
kleine gemeente, lijdt er een schade door van
f 267.000. Voor Heemstede beteekent het een
achteruitgang van, als wij goed gerekend heb
ben, f 158.000. Daarbij komt dan natuurlijk nog
öe lagere raming van de opbrengst van de be
lastingen, een verlaging, die vooral in gemeen
ten als Bloemendaal, waar groote inkomens
gevestigd zijn, zeer gevoelig is.
Zonder, dat de gemeentebesturen zelf daar
Iets aan kunnen doen, geraken de financiën op
die manier in déconfiture. Ook zonder de be
zwarende maatregelen der regeering zou het al
moeilijk genoeg zijn veelal zelfs onmogelijk, om
zonder belastingverhooging een sluitende be
grooting te krijgen.
Haarlem vertrouwt, dat het de moeilijkhe
den van het a.s. jaar zonder verzwaring van
lasten zal kunnen doorkomen. Mocht het aan
tal werkloozen verminderen, dan zouden de ge-
hieentefinanciën er zelfs niet onvoordeelig ko
men voor te staan. Bloemendaal echter moet
zijn belastingen verhoogen. De opcenten op de
gemeentefondsbelasting, welke nu 15 bedragen,
zullen voor het belastingjaar 1935/1936 met 23
Worden verhoogd. In totaal worden dan 38 op
centen geheven.
In Haarlem zal dat aantal 55 be
dragen en in Heemstede zal het 25 blijven, zoo
als in het loopende jaar het geval is geweest.
Het aantal opcenten op de Personeele belas
ting zal in Bloemendaal worden gebracht van
100 op 140; in Heemstede zal het moeten wor
den gebracht van 75 op 150 en in Haarlem
Zal het getal opcenten 160 bedragen. Het zijn
moeilijke tijden, die de gemeentebesturen nu
doormaken.
Uit deze enkele voorbeelden blijkt hoe moei
lijk de toestand is, maar ook dat de nivellee
ring van den belastingdruk gestadig doorwerkt.
Het volgende jaar zullen de belastingen in
Haarlem en omliggende gemeenten niet veel
meer verschillen. En waarschijnlijk zal dat in
de toekomst zoo blijven, want de politiek der
Regeering is er op ingesteld om overal in den
lande de belastingdruk zoo gelijkmatig moge
lijk te verdeelen.
Lukt dat, dan zal hiermede voor velen een
motief vervallen zijn om de groote steden te
ontvluchten en naar de randgemeenten, waar
tot nu toe de belastingen lager waren, te ver
huizen. Dat neemt niet weg, dat goed onder
houden villa-dorpen een groote aantrekkelijk
heid zullen behouden voor hen, die door hun
A HBCOG 10—2; TYBB—Concordia 7—1;
AllianceVogelenzang 80.
B OG—Concordia 9—1; NAS—TYBB 4—2;
DSOv. Nispen 41; HBCDEK 21.
C Santp.—DEK 12, TYBB aHBC 2—1,
BSM—TYBB c 3—1, OIV bGW 2—2.
D Santp.—TYBB b 18—0, OG—OIV c 0—0,
OIV dVVP 13, HBCConcordia 72, Vo
gelenzangTYBB c 31,
Adsp. Uitslagen Zaterdag 10 November
Noord: OG b—DEK 0—4, TYBB b—OG a
0—6, Santp.—TYBB a 2—2.
Zuid: TYBB cv. Nispen 15, BSMCon
cordia 51.
Programma 25 November
A. ConcordiaO.G., B. Nederstigt, 1 uur.
SantpoortVogelenzang, A. J. Webbe, 2.30
B. DEKv. Nis Den, G. C. Paap, 2 uur.
O.G.—N.A.S. J. A. Ligthart, 2 uur.
DSO—TYBB, 12.30 uur.
C. TYBB dSantpoort, C. Hoeben, 12 uur.
AllianceBSM, P. Klaver, 12 uur.
DEKOIV b, L. van Belkum, 12.30 uur.
D. O.I.V. c—OG, 12.30 uur.
O.I.V. d—Vogelenzang, 2 uur.
WF—TYBB f 2 uur.
Santp.Concordia 1 uur.
Adsp. Noord: WFOG b, 3 uur.
Adsp. Programma Zaterdag 24 Nov.
Noord: OG aSantpoort 2.30 uur.
DEK—TYB a, 2.30 uur.
Zuid: TYBB b—BSM, 3 uur.
Concordiav. Nispen, 2.30 uur.
T.YBB c—TYBB a, 2 uur.
F. J. MOOREN,
Comp.-leider.
bezigheden of door schoolgaande kinderen niet
aan een groote stad zijn gebonden.
Zoo leveren de begrootingen der buitenge
meenten, zooals die nu, gedrukt door allerlei
regeeringsvoorschriften en besluiten, bij den
Raad worden ingediend, het perspectief van
wat de toekomst onzer belastingen zal brengen.
De politie te IJmuiden heeft den motorlógger
Ohnstina Kw. 40 in beslag genomen, wegens
het smokkelen van alcohol.
Toen de chauffeur van een autobus een mand
daai'in wilde plaatsen, waarmee hij van den
logger was gekomen, vonden commiezen dit
verdacht. De man werd aangehouden.
In de mand bevonden zich 40 flessdhen alco
hol als cognac, champagne, eau de cologne etc.,
die uit Frankrijk was binnengesmokkeld.
Tegen den schipper is proces verbaal opge
maakt. De logger zal vermoedelijk slechts tegen
een hooge borgstelling worden vrijgegeven.
Liesje Santen en Louis de Vries in de film „Blokkade" van Willem Bon.
Behoudens goedkeuring van den burgemeester
van Bloemendaal zullen op 29 November a.s.
's avonds van 810 uur muzikale wandelingen
gehouden worden door de beide plaatselijke
muziekvereenigingen „Euphonia" en „Sursum",
zulks naar aanleidfng van de winkelweek, welke
gehouden zal worden van 29 November' tot 6
December. Gedurende deze dagen zullen de
winkel tot 's avonds 10 uur geopend zijn.
De collecte, gehouden in de R. K. Kerk te
Nieuw-Vennep, na predikatie door den Wel-
eerw. Pater Evodius van der Snoek O.F.M., ten
bate der St. Marthavereeniging afdeeifng Haar
lem der Ned. Centrale Vereeniging ter Bescher
ming van Meisjes, heeft 117.28 opgebracht.
HAARLEM Uoord TEL. 16726
berekent thans nog voor 'n geh.
met garantie
P ij n 1 o o s trekken inbegrepen
22 karaats goud
Pijnloos trekken van tand of kies 1.50
Spreekuur ALLE werkdagen van 9—12
en van 14 uur. Zaterdags van 9—12 uur.
Avondspreeknur: Dinsdag, Woensdag en
Donderdag 79 uur.
BESLIST pijnlooze behandeling door
Nederlandsch Tandarts
D
ft
Er is vermoedelijk nooit een Nederlandsche
film zoo in stilte voorbereid als deze film
„Blokkade", die vervaardigd werd door
Willem Bon en zijn medewerkers. Men zal den
heeren dan ook allerminst kunnen verwijten,
dat zij alle moeite hebben gedaan om de ver
wachtingen zoo hoog mogelijk te spannen. Eén,
misschien twee berichten hebben den naam
„Blokkade" in de laatste maanden genoemd en
dit is voor een filmreclame zoo verdacht wei
nig, dat er reeds geruchten gingen over een
stopzetting van de film. Van deze stopzetting
is blijkbaar geen sprake geweest, gezien het
feit, dat de film dezer dagen voor een uitge
breid gezelschap genoodigden werd vertoond.
Scenario, camera en montage zijh van Wil
lem Bon, de regie werd verzorgd door Willem
van der Hoog, de geluidstechniek door G. Saan,
de muzikale illustratie door Han Beuker. De
rollen worden gespeeld door Louis de Vries,
Jacques Reule, Liesje Santen en Lou den Har-
togh.
De film speelt in 1950 in Nederland, dat door
den Volkenbond met een blokkade wordt be
dreigd omdat in ons land een centrale van wa
pensmokkelaars is gevestigd. De detective, die
de puzzle heeft op te lossen, ontdekt, dat de
dader de gezant is van een oorlogvoerende
natie. Hij wordt na een achtervolging gegre
pen en het land is gered.
Dit is de eenvoudige en doorzichtige intrige
van de film, een intrige, die in buitenlandsche
films herhaaldelijk en zeker met betere resulta
ten werd verflimd. Om dan te beginnen met de
critiek, moeten we allereerst constateeren, dat
de gedeelten, waarin de handelende personen
optreden waarin dus de routine een woord
mee te spreken heeft het minst geslaagd
zijn. De figuren zijn niet onbevangen genoeg
om aannemelijk te worden en de man met de
camera durft niet genoeg in te grijpen. Waar
hij dit echter wel doet, ontstaat een filmtaal,
die men tot dusver vergeefs zocht in de films,
die door de Nederlandsche industrie werden
vervaardigd, en wel, omdat men er in de films
zelfs niet naar getaald heeft in filmtaal te
spreken.
Men zou Bon verder het verwijt kunnen ma
ken, dat hij nu en dan gemaniereerd te werk
gaat, iets wat hem ook in zijn kleine films her
haaldelijk gebeurd is en waarvoor hij reeds
menigmaal critiek in ontvangst te. nemen had.
Maar hij nam die critiek dan ook en ging kop
pig door met zijn experimenten. En hieruit
spreekt minstens de wil om een persoonlijke
taal te spreken, een wil, die in de film „Blok
kade" meer dan eens tot zijn doel geraakt.
Aanvankelijk krijgt men den indruk, dat Bon
en zijn medewerkers maar Bon toch voor
allen willen trachten door een reeks détails
in close-ups een verhaal op te bouwen. Zoolang
men dien wil constateert, blijft de film vrij zui
ver en moedig, zonder in concessies te verval
len. Daartusschendoor gebruikt de maker oude
oorlogsjournaals, die niet alleen op zichzelf
(buiten de verdiensten van Bon natuurlijk)
voortreffelijk zijn, doch die hier met goeden
smaak werden gebruikt als dienstbaar mate
riaal om een oorlogssfeer te suggereeren. Het
oude en het nieuwe materiaal werd hier op
vernuftige wijze door elkaar gebruikt en dit
kan men een verdienste noemen.
Daar echter waai de regie gaat meespreken,
waar dus Willem van der Hoog aan het werk
gaat, zakt de film telkens af. Hier grijpt ds
maker te weinig in en vervalt daardoor in een
zekere tuchteloosheid ten overstaan van de
spelers, zoodat een acteur als Louis de Vries, die
van een tooneelgebaar niet bang is, vaak tot
een dreigende houding overgaat.
De grootste fout van de film ligt verder in
de cabaretscène. Allereerst zouden we willen
smeeken om verdere cabarets in onze Neder
landsche films achterwege te laten. Ze dienen
nergens toe dan tot een onvergeeflijke con
cessie aan den banalen smaak en zelfs 't groote
publiek heeft er meer dan genoeg van. Maar
als men het dan doet, laat men dan wat leven,
wat camera-leven vooral in de brouwerij bren
gen en niet opereeren met een vast statief,
waarvan de heer Bon steeds afkeerig is ge
weest.
Ziedaar enkele tekortkomingen, die wij meen
den te moeten signaleeren, maar wij kunnen
dit niet doen zonder er op te wijzen, dat de
makers zelfs in deze tekortkomingen verdien
stelijker hebben gewerkt dan de heeren, die óe
Nederlandsche filmindustrie tot dusver hebben
vertegenwoordigd. Bovendien heeft „Blokkade"
de verdienste, dat zij aan het begin en aan
het slot film durft zijn, met andere woorden,
dat zij er van af heeft gezien lukrake tooneel-
tjes te fotografeeren en dat men de makers er
niet op betrappen kan tafereelen in elkaar ge
zet te hebben, die na den kreet van den regis
seur plotseling aan :t acteeren slaan en op zijn
bevel even plotseling ophouden. Als gezegd, het
begin van de film is een niet onverdienstelijke
poging om met détails te componeeren en het
lukt den monteur vaak een suggestieve sfeer te
scheppen. Dan begint de toeschouwer te vragen
naar een verdere evolutie der handeling, die
niet voldoende opschiet en waartoe de aanloop
te lang werd.
In het derde deel van de film, waar de in
trige haar ontknooping beleeft, bereikt men
geen hoogtepunten, maar toch vrij wat méér
dan men van de industriefilms gewend was.
Tenslotte de technische kant, die bij Bon
steeds een bijzondere aandacht krijgt. Ergens
In een blad dat beweert veel gelezen te worden
en dat dus meer dan andere prijs moest stel
len op behoorlijke voorlichting, lazen wij, dat
deze film een „blamage" zou zijn, en wel voor
namelijk om de geluidstechnische fouten. Laten
we ons verbazen over deze lichtzinnige en in
competente uitspraak. We hadden niet anders
verwacht van een blad, dat de werkelijke Ne
derlandsche filmers eer vervolgd dan gesteund
heeft, dat steeds gezworen heeft bij het heil
van de goede klanten en dat misschien wel
daarom thans een uitzondering maakt op den
regel, dat het nooit voorbesprekingen van films
opneemt (terwijl nota bene op dezelfde pagina
zulk een voorbespreking voorkomt). We kunnen
dit soort journalistiek, dat zich zoo verachte
lijk in de kaart laat kijken alleen maar onwel
riekend vinden. Zeker is dat het blad dat hier
bedoeld wordt, bij herhaling wonderen heeft
verteld over de meest funeste prullen, die toe
valligerwijs zwaar in het blad werden geadver
teerd, terwijl thans een beter product, dat
minder voor advertenties van goede klanten ;n
aanmerking zal komen, ongenadig en ondes
kundig wordt afgemaakt.
Men kan vaststellen, dat het geluid der stem
men in het algemeen niet slechter is in „Blok
kade" dan in de bleeke Betten enz. Soms zelfs
beter, maar vooral valt het op, dat men hier
een poging gedaan heeft om het geluid als
zelfstandig element te gebruiken en niet als
per se behoorend bij de geluidmakende dingen.
Zoo kwam Bon, geholpen door zijn blijk
baar onbedwingbaren hartstocht, tot net
experiment, om het geluid niet van het oor
spronkelijke geluid noch van de gramofoon-
plaat op te nemen, maar het geluid te tee
kenen. Dit geschiedde b.v. in de revolverscho
ten aan het einde, tijdens de achtervolging van
den misdadiger. Ook in het begin van de film
komen schoten voor, die „echt" aan doen, ter
wijl de laatste schoten minder „echt" zijn. Dit
beteekent echter, dat Bon niet uit machteloos
heid handelde de eerste schoten zijn immers
echt maar dat hij een nieuw experiment
probeerde, dat niet het gebruikelijke resultaat
bereikte, maar dat minstens een moedige po
ging was tot oorspronkelijk werk. Iedereen, die
zich wel eens verdiept heeft in de techniek
van de film en in de mogelijkheden van het
geteekende geluid, had dit kunnen opmerken.
In de befaamde film „Das Lied vom Leben"
van Granowski hooren we in de kliniek-scène
de etherdruppels vervaarlijk tokkelen, hetgeen
„onecht" is, maar waardoor een ontzaglijke
spanning ontstaat, die prachtig wordt over
genomen door een feitelijk te hard tikkende
klok, die ons alweer den angst suggereert, dat
de patiënt aan zijn laatste seconden toe is. In
„Blokkade" geschiedt precies het tegenoverge
stelde, doch hetzelfde principe wordt toegepast.
Het slaagt niet heelemaal, omdat er geen moti
veering van het geval aanwezig is, maar in
middels heeft Bon het aangedurfd iets te doen,
waarvoor alle routinés vermoedelijk zouden
terugschrikken.
Men kan dus in het algemeen zeggen, dat de
film van Bon, die hier en daar verdienstelijk
door pianomuziek wordt begeleid maar soms
ook minder in de geluidsbegeleiding slaagt,
slechts gedeeltelijk geslaagd is, doch evenzeer,
dat de makers iets hebben aangedurfd, dat zelfs
buiten het beva(;mgsvermogen ligt van hen, die
Nederlandsche films pretendeeren te maken....
Vraag: Ik heb een „Dwerg Pincher van IK
jaar oud. Wat mag hij voor voedsel hebben?
En hoeveel per dag? Hij schijnt zwak van maag
te zijn, daar hij vaak overgeeft.
Antw.: Twee maal per dag voeden. Bruin
brood met verdunde melk of beter thee met
melk. Vooral geen rauw vleesch.
Vraag: Wat is de kortste weg per fiets van
Ter- Aar naar Ermelo?
Antw.: Ter Aar, Vrouwenakker, Uithoorn,
Mijdrecht, Wilnis, Breukelen, Maarssen, Blauw
Kapel, De Bilt, Soesterberg, Amersfoort, Hoe
velaken, Nijkerk, Putten, Ermelo, 85 K.M. on
geveer.
Vraag: Is er in Haarlem ook een afd. of een
vereeniging die een onderafdeeling is van de
R.K. Volkspartij? Zoo ja, kunt u mij dan hier
van het adres opgeven, b.v. van den voorzitter
of van andere bestuursleden?
2. Is er in Haarlem ook een bond van groote
gezinnen? Wat doet deze bond, of wat is zijn
streven voor de groote gezinnen. Wat is hier
van het adres?
Antw. 1Ons niet bekend. Weet een van onze
lezers het soms?
2: Het adres van den secretaris is: Th. Ste-
man, Prinsessekade 14, Haarlem.
Doel van den bond is: De groote gezinnen te
helpen en in het algemeen alle noodige mede
werking te verleenen. De bond organiseert va-
cantie-uitstapjes voor de kinderen, organiseert
speeltuinwerk, strijdt voor de erkenning van het
nut en de noodzakelijkheid van groote gezin
nen, dus om het groote gezin de plaats te geven
die het toekomt, enz. enz. enz.
Uitstappenhet einde van den
rit. Het portier gaat open
voorzichtig 1anders is het
uit met de vreugde. Want het
roekeloos openen van het por
tier kan f 150,— boete kosten!
en au
eur'en voorzie
Werkelijk, er komen betrekkelijk maar heel
weinig Haarlemmers in het Museum
Teyler. Het komt mij voor, dat dit ver
schijnsel gemakkelijk te verklaren is. Zelf heb
ik het slechts aan mijn groote hardnekkigheid
te danken, dat ik op den langen duur, na veel
teleurstellingen in de zalen van Teyler ben
doorgedrongen. En ik betwijfel, of alle Haar
lemmers de intensiviteit van mijn hardnekkig
heid zullen bezitten.
Den eersten keer was het op een zeer regen-
achtigen middag, dat ik aan de groote Museum
deur aanbelde. Het is al lang geleden, maar de
bel Is in het verloop van al dien tijd nog steeds
dezelfde gebleven: een groote, zware bel, als een
bourdon. Misschien had de meester op school
(ik moet er bij vertellen, dat ik nog op school
was) de electriseermachine gedoceerd en gezegd
dat er in het Museum Teyler een zeer groote
stond, die we bij gelegenheid zeker eens moes
ten gaan kijken. Ik kon niet gaan kijken, want
de concierge joeg me smadelijk weg met de
vernederende mededeeling, dat hij geen kleine
jongens gebruiken kon. Het heeft lang geduurd
voor ik mijn afkeer van dien smalenden con
cierge voldoende had overwonnen om het nog
eens te probeeren. Toen droeg ik al een lange
broek. Maar de dag, waarop ik voor de tweede
maal aanbelde was een Maandag en uit een
in het Fransch gestelde mededeeling moest ik
opmaken, dat het Museum des Maandags ge
sloten is. Slechts aan mijn volhouden heb ik
het te danken, dat ik er tenslotte toch ben in
gekomen.
Eindelijk was ik dan binnen en onderging de
sensaties, die alle Engelsche of Amerikaansche
touristen (aangelokt door het sterretje in hun
„Walks in Holland", of hoe hun reisgidsen ook
mogen heeten) in de zalen van Teylers verzame
ling ondervinden. De typische smaak van den
18"-eeuwschen rijk geworden burgerman heeft
in de ruimten van het paleisachtige gebouw aan
het Spaame alle mogelijke rariteiten verzameld,
die hij kon machtig worden en uit zijn nalaten
schap is die verzameling steeds verder aange
vuld. Het pleit voor de degelijkheid van den
Haarlemschen patriciër, dat hij in zijn particu
lier museum geen dwaasheden bijeen sleepte.
Als wij onze geschiedenisboeken mogen geloo-
ven, zijn er in dien tijd wel zonderlinger col
lecties ontstaan.
„Pre-historical skeletous, physics, astronomi
cal instruments, geology, sketches from Leonar
do, Michelangelo and Rafaël, drawings from the
dutch masters of the XVIIth Century, picture
gallery, etcMet veel vette letters en cursi
veeringen zal dit zoo ongeveer de opsomming
van den reisgids zijn. Voor Haarlemmers zijn er
naar ik meen geen reisgidsen en als ze
er waren, zouden ze weinig aftrek hebben. De
Amsterdammers uitgezonderd, zijn de Hollanders
maar moeilijk tot de overtuiging te brengen, dat
er in hun eigen stad iets bijzonders te zien is.
Er zijn Haarlemmers, die dezen zomer naar
Amsterdam gegaan zijn om op de Italiaansche
tentoonstelling de collectie schetsen uit het
Teylermuseum te bewonderen.
De collectie Teyler is een gecompliceerd psy
chologisch vraagstuk. Men tobt zich onwille
keurig af met de vraag, hoe het mogelijk was
om met gelijk enthousiasme zooveel geheel ver
schillende zaken bij elkaar te brengen en hoe er
iemand gevonden kan worden, die met dezelfde
interesse het geheele museum doorloopt vanaf
het eerste fossiel tot en met „de schoone Zi
geunerin" van Izaak Israëis.
De eerste vraag betreft den persoon van Teyler
zelf: een diepgaand historisch onderzoek zal
moeten uitwijzen, of hij een snob of een mae-
cenas is geweest. Maar wat hier ook van zij,
de latere conservatoren van het museum had
den zich hier niet druk om te maken. Met
verschillend succes hebben deze geleerde of
kunstlievende heeren (er zijn veel klinkende na
men onder) getracht de collectie uit te breiden
ilUIUUJUUll
Klein-Trianon aan het Spaame
met het beste, waarop ieder op zijn eigen ge
bied beslag kon leggen.
De andere moeilijkheid blijft. In onzen dood-
gespecialiseerden tijd is er niemand meer die
dezelfde interesse heeft voor de schedelvorming
van de Palaeomastodon, Beadnelli Andrews, de
beste 16e en 17e eeuwsche edities van de kerk
vaders, de verschillende modellen gloeilampen
van Edison, de schetsen van Michelangelo voor
diens „laatste oordeel" en de genoeglijke gen
re-stukjes van onze vaderlandsche kunstenaars
uit het midden der vorige eeuw.
Sommigen zullen zeggen, dat zoo'n verschei
denheid een museum onpopulair moet maken.
Dat zijn de pessimisten, de nurksen, die bij
hoog en laag beweren, dat een museum hen
altijd slaperig maakt. Optimisten meenen, dat
Haarlem een verkleinde editie van het Britsch
Museum rijk is, die het midden houdt tusschen
een rijksverzameling en den gezelligen winkel van
een antiquair. Dat zijn de mensehen, die ge
nieten van het Teylermuseum, die met een on
verflauwd genoe.gen alle zalen en kabinetten
doorwandelen, steeds nieuwsgierig, wat er in
een volgende afdeeling te zien zal zijn.
Dat zullen ook de menschen zijn, die zich
verbazen, hoe mooi het Museum eigenlijk wel
is. Reeds de ronde hal met haar fijne stucwerk
is een openbaring, op een paar passen afstand
van het rommelige Spaame. Het mooist is de
groote ovaalvormige zaal met de bibliotheek-
gaanderij en de halfronde lichtramen in het
gewelfde plafond. Het ziet er niet alles even ste
vig uit, maar sierlijk zijn de klassieke Empire-
ornamenten zonder twijfel.
Men zou zich vergissen, als men meende, dat
het museum alleen maar voor vakmenschen
belangrijk is. Reeds de gemiddelde bezoeker, als
hij tenminste ondergebracht kan worden bij de
gelukkig nog aanzienlijke groep van optimisten,
die we boven noemden, vindt er amusement
van velerlei soort. Al zal hij zich niet ver
meien bij den schedel van Dubois' Pithecanthro
pus erectus (het is maar een afgietsel), zeker
ondergaat hij de sensatie der voorhistorie: de
groote ichtosaurussen, de uitgestorven insecten
soorten, voor altijd geconserveerd in helder
barnsteen en de angstwekkend lompe voetstap
pen van een prae-historisch reuzenmonster
vastgelegd in sindsdien verharden kleigrond. De
gigantische afmetingen van de Leidsche fles-
schen in het physisch kabinet zijn bronnen voor
voortdurende verbazing en de zaalwachter moet
zijn gestadige waakzaamheid richten op de
kleine orgeltjes, waar vroeger hooggeleerde pro
fessoren geluidsproeven mee genomen hebben.
In de groote zaal wordt het sprookjesachtig:
heusche imitaties van de Engelsche kroonjuwee-
len en een verzameling edelsteenen met num
mertjes, die naar een paar lijstjes met Fran-
sche namen verwijzen. In twee tegenoverge
stelde hoeken zijn geluidspiegels opgesteld, met
aan een er van een haakje om een horloge op
te hangen. Als ze goed gesteld zijn, hoort men
in 't brandpunt van den tegenoverstaanden spie
gel het geluid onverzwakt terug.
Dan is er nog het kabinet met Italiaansche
schetsen, waarvoor om het licht te weren
angstvallig gordijntjes moeten hangen. Geluk
kig de menschen, die weten, dat die gordijntjes
weggeschoven kunnen worden.
Er is nog een andere categorie bezoekers: ge
leerden of studenten, die niet verder komen dan
de afdeelingen waarvoor ze zich interesseeren;
die een heelen morgen voor-historische been
derenstelsels reconstrueeren of met een loupe
over allerlei soorten van ertsen gebogen staan.
Al zullen ze de waarde der verzamelingen beter
kunnen beoordeelen dan de optimisten die bin
nen den tijd van één uur tot Izaak Israëis ko
men, één sensatie ontgaat hun toch, de sen
satie van in het pakhuis van een antiquair te
zijn, waar elke hoek haar onverwachte geheimen
heeft en de kleine vreugden van niet vermoede
vondsten.
Het is niet heel en al ongevaarlijk om naar
Teyler te gaan .Een mijnheer, dien ik ken, is
er vegetariër geworden en een tante van een
van mijn kennissen hangt, nadat zij de schetsen
van Rafaël gezlsn heeft, gordijntjes voor haar
familieportretten.
In de kliniek van dr. Peters te Haarlem is,
67 jaren oud, overleden de heer A. C. van de
Ven, burgemeester van Son en Breugel nabij
Eindhoven. De heer Van de Ven heeft ruim
zestien jaar aan het hoofd der genoemde ge
meente gestaan.
Toonecluitvoering door St. Genesius De
R. K. Tooneelvereeniging St. Genesius alhier,
dié bij het te Heemstede gehouden tooneel-
concours zulke schoone successen heeft be
haald, zal op Zondagavond 25 November in
hotel 'vreeburg een opvoering geven van het
blijspel in drie bedrijven „Tropenadel" van
Henri van Wermeskerken. De rol van Emmy,
dochter van het echtpaar Van Vliet, zal ver
vuld worden door Corry Bruël, die op het con
cours den eersten prijs voor de beste speelster
verwierf.
Jaarfeest St. Josephs Gezellen Vereeniging
Na het gevarieerd programma werd Zondag
avond het jaarfeest vervolgd met een feestelijke
bijeenkomst in het R.K. Verenigingsgebouw.
De belangstelling was bijzonder groot, zoowel
van de gezellen als die van zusterverenigingen
uit andere gemeenten, als van de ouders.
De bijeenkomst werd geopend door den voor
zitter, den heer W. van Dam, die in zijn vrien
delijk welkomstwoord zijn voldoening uitsprak
voor de groote belangstelling en o.m. zeide, dat
bij dit gezellig samenzijn het woord „vereeni
ging" beter kon worden vervangen door het
woord gezin. Spr. drukte den gezellen op 't hart
om vooral eensgezind te blijven en aan de ouders
verzocht spr. om hun zonen steeds op te wek
ken de bijeenkomsten van de St. Josephs Ge
zellen bij te wonen.
Vervolgens hield de vice-praeses, kapelaan
Boelrijk, een toespraak, waaruit we vermelden,
dat door spr. o.m. de gezellen werden aange
maand steeds trouw de verplichtingen als gezel
na te komen en nimmer iets te doen dat ver
keerd was, daarbij zich zelf nooit op den voor
grond te stellen, maar het algemeen belang te
dienen. De godsdienstzin moet worden bevor
derd evenals de arbeidzaamheid, dan zal de
eensgezindheid er van zelf komen bij gepaste
vroolijkheid, die hier op haar plaats is. Spr.
eindigde met den wensch, dat alle aanwezigen
zich goed zouden amuseeren bij hetgeen te zien
en te hooren zou zijn. Na het zingen van het
Kolpingslied en feestlied, werd overgegaan tot
de opvoering van „Het Kostbare Leven", blijspel
in 4 bedrijven, door de tooneelclub „Adolph Kol-
ping", waarbij om het uitstekend en vroolijk spel
de zaal soms daverde van het lachen. Tijdens
de pauze werd een groote kienwedstrijd gehou
den, waarvoor mooie prijzen beschikbaar waren
gesteld en waarvan de hoofdprijs, zijnde 30 rol
len behangselpapier met vrij behangen, werd
gewonnen door een broeder van de R.K. school.
Hier werd deze goed geslaagde feestavond door
kapelaan Boelrijk gesloten.
Gevonden voorwerpen Terug te bekomen
bij: IJtsma, Heerenweg 22, borduurlap en eenig
garen; Bureau van politie Raadhuisstraat, ro
zenkrans, ceintuur, kinderhandschoen; Krom
hout, Zandvoortschelaan 151, handschoen; Ge
luk, Lindenlaan 21, gymnastiekschoenen; J. Wel
ters, Kastanjelaan 5, regenjas; H. Dam, Haem-
stedeplein 2, autoband met velg; H. Bierema,
J. v. d. Bergstraat 37, actentasch met inhoud;
Bureau van politie Raadhuisstraat, paar kinder
schoentjes; Bureau van politie Raadhuisstraat,
polsbandhorloge; Nijenhuis, bode aan het Raad-
huis Heemstede, poes; Bureau van politie Raad
huisstraat, eenige postzegels.
R. K. Volksbond Vrijdag, 23 November,
houdt de R. K. Volksbond, kring Santpoort, een
algemeene ledenvergadering in „Zomerlust."
De heer F. Spit, hoofdbestuurslid van den
R. K. Bond van Overheidspersoneel ,,St. Pau-
lus", zal spreken over „gevaren die het gezin be
dreigen."
Van Donderdag 22 tot en met 25 Nov. a.s. zul
len in de parochiekerk van St. Jozef te Velsen-
Noord conferenties worden gehouden over het
huwelijk door den Zeereerw. pater Justinus
Jansen O.F.M. uit Weert.
Donderdag is er conferentie voor gehuwde
vrouwen, over „Levensvreugde," Vrijdag voor
meisjes boven 17 jaar over „Rijke Toekomst",
Zaterdag voor jongemannen boven 17 jaar over
,,De groote Daad" en Zondag voor gehuwde
mannen over „Wij handhaven."
Aanvang der conferenties 's avonds om half 8,
alléén 's Zondags om half 7.
De conferehties zijn ook toegankelijk voor
niet-parochianen en belangstellende niet-ka-
tholieken.
Steunbonnen Radia-distributie. Het Radio
Comité deelde mede, dat de inschrijving voor
het verkrijgen van een steunbon voor de maand
December voor aangeslotenen bij een der radio
centrales in Velsen zal geschieden Donderdag
22 November en uitreiking der bonnen. Don
derdag 29 November van 78 uur op de be
kende plaatsen.
Er wordt aan herinnerd, dat alleen op ver
toon van dagstempelkaarten, bondsstempelkaar-
ten steunbonnen verleend worden.
Burgerlijke Stand Ondertrouwd: P. J. H.
van Ravestijn en F. de Jong; W. H. H. A. van
der Koek en A. van Zanten; J. J. Hekman en
C. Offerman.
Getrouwd: C. Verdonk en A. Taffijn; P. J.
van den Bos en A. Bergman; B. L. de Zwart en
M. Delver; H. J. van Westen en S. C. van 't
Hoff.
Overleden: Cornells G. van Es, 68 j.; Jan
netje van Gelder, echtgen. van K. Bonjoannij,
69 j.; Elsje van der Vegt, wed. H. Bus, 75 j.;
Adriana Garritsen, wed. v. B. van der Kolk, 63
j.; Neeltje de Reus, 66 j.; A. J. Franse, 56 j.,
echtgen. van M. Gerritse; J. G. Ploeg, 74 j.,
wednr. van A. de Vries.
R. K. Volksbond Dinsdag 20 Nov. houdt
de R. K. Volksbond, afd. Zandvoort zijn tweede
propaganda-vergadering des avonds half negen
in het Patronaatsgebouw. Wederom zal de heer
Ant. J. H. Angenent spreken. Zijn tweede rede
heeft ais titel: De taak van de standsorganisa
tie inzake het gezinsleven. Was de opkomst vo
rige maal nog al bevredigend, thans rekent het
bestuur er op, dat nog meer leden en niet-leden
zullen komen.
Rijwielmerken Zandvoort is de laatste da
gen een jachtterrein geworden voor dieven, die
het gemunt hebben op de rijwielplaatjes. Er zijn
eenige aangiften van het vermissen dezer plaat
jes gedaan. De politie stelt een onderzoek in.
Men zij voorzichtig.
