Angelsaksen contra Aziaten
Japan en de vloot-
kwestie
Samuel Insull vrij
gesproken
Het nieuws van heden
JAPAN WAS TE STROEF
mm
Frankrijk en zijn
koloniën
3000 arrestaties
te Oviedo
ANTI-DUITSCHE DEMON
STRATIE TE PRAAG
Baron von Lerener
naar Londen
T egen spionnage in
Italië
DE BAROMETER
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
MAANDAG 26 NOVEMBER 1934
Avondblad
DACBLAD UITCECEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
De vos Araki preekt
Araki
Het Weeri
Prins George en Prinses Marina in de klok
ken der Westminster Abbey, waar het
huwelijk zal worflen ingezegend
Regeering zal geen gebied
aan Italië afstaan
Araki hoopt dat men Japan edel
moedig een gunstig vlootver
drag zal aanbieden
„Het Westen is ego
ïstisch"
Pavelitsj wordt niet
uitgeleverd
V.S. protesteeren bij
Duitschland
Tegen discriminatie van Ameri-
kaansche houders van
Duitsche papieren
LéÉ
Hij gaat thans rust nemen
Onze dank aan Albury
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Burgemeester Waugh benoemd tot.
officier in de orde van
Oranje-Nassau
In verband met den jongsten
opstand
Samuel Insull
Speciale afgezant van Hitier
De graancrisis in
Frankrijk
Talrijke betoogers gearresteerd
Kasteelbranden in
Frankrijk
Brandstichters aan het werk?
Strenge censuur op berichten in
zake de landsverdediging
Groote brand te Luik
Millioen franken schade
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19065
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
De voorbesprekingen te Londen voor de
het volgend jaar te houden vlootcon-
ferentie zijn nog niet als nutteloos op
gegeven. Zij worden voortgezet, ofschoon de
kans op eenig tastbaar succes uiterst gering
moet worden geacht. Men kent het standpunt
van apan, dat opheffing van de in het vloot-
verdrag van Washington vastgelegde vlootver-
houding van 5 5 3 en vlootpariteit met de
Vereenigde Staten en Engeland eischt, dat een
zoo laag mogelijke totaal-tonnage, verdeeld
over vlooteenhéden naar eigen vrije keuze,
wenscht vastgesteld te zien en de voor
Japan bijzonder gevaarlijke groote slagschepen
met uitgebreide actie-radius en vliegtuigmoe
derschepen als offensieve wapenen wil afschaf
fen. De kwestie der vlootpariteit is voor Japan
feitelijk uitsluitend een prestigekwestie, want
de geografische en strategische situatie van het
Japansche eilandenrijk is van dien aard, dat
ook zonder die pariteit Japan zich behoorlijk
kan beveiligen tegen mogelijke agressies. De
andere Japansche eischen hebben vooral ten
doel de aanvalskracht der Vereenigde Staten
en van Groot-Brittannië zooveel mogelijk te
verzwakken zonder zelf iets aan weerbaarheid
in te boeten. Japan neemt dus een zuiver
egoïstisch en egocentrisch standpunt in en zoekt
slechts zijn hegemonie in het Verre Oosten te
bevestigen en uit te breiden en onaantastbaar
te maken. De standpunten van Amerika en En
geland zijn natuurlijk niet minder egoïstisch
ingesteld op hun eigen belangen in het Verre
Oosten. Amerika heeft blijkbaar onoverkome
lijke bezwaren om Japan vlootpariteit toe te
staan, het denkt er niet aan de groote slag
schepen, die over lange afstanden kunnen ope-
reeren, en de drijvende vliegtuigstations, welke
het noodig heeft, gezien het betrekkelijk kleine
aantal en ver uit elkander gelegen marinebases
welke het bezit, op te geven. Groot-Brittannië
met zijn vele vlootsteunpunten zou eventueel
van groote slagschepen wel afstand willen doen,
omdat het met kleine snelle kruisers kan vol
staan, maar heeft sinds den grooten oorlog
zooveel broertjes dood aan onderzeeërs, dat het
niet met Japan kan instemmen, dat onderzeeërs
defensieve wapenen zouden zijn. Toch leek er
gemakkelijker een brug te slaan over de tegen
stellingen tusschen Japan en Engeland dan over
die, welke tusschen de diametraal tegenover
elkander gelegen standpunten van Japan en
Amerika bestaan. De Japansche onderhande
laars te Londen hebben wellicht gehoopt, dat
zij door maar stijf en stroef vast te houden aan
hun standpunt Engeland zouden kunnen over
halen zich van Amerika los te maken en naar
bun zienswijze te gaan overhellen. Is Engeland
niet de vroegere bondgenoot van Japan? En
heeft de Britsche industrieele commissie, welke
een studiereis door Mandsjoekwo en Japan
maakte, niet een rapport uitgebracht, dat een
sterk pleidooi hield voor ontwikkeling en uit
breiding van de handelsbetrekkingen met het
Verre Oosten?
En werkelijk een oogenblik heeft het er op
geleken alsof Engeland, dat graag tusschen de
'partijen in zit om een nobele bemiddelaarsrol te
spelen, het Japansche standpunt tot op zekere
hoogte zou gaan billijken. Het deed een voor
stel om Japans recht op vlootpariteit principieel
te erkennen, doch voegde daaraan een „gentle
man-agreement" toe, waarbij Japan zich moest
verplichten practisch geen gebruk van dit
recht te maken. Engeland meende zoodoende
aan de eischen van het Japansche prestige te
gemoet te kunnen komen en tevens den zoozeer
gevreesden bewapeningswedloop ter zee te kun
nen vermijden. Japan wees echteer ook dit
voorstel van de hand.
Sindsdien heeft Engeland het blijkbaar op
gegeven Japan nog door concessies tot soe
pelheid en meegaandheid te bewegen. Het
heeft zich weer nauwer aangesloten bij Ame-
rika, zoodat Japan zich nu bedreigd ziet door
een gemeenschappelijk Angelsaksisch front.
Amerika voelt eventueel wel iets voor een
bilateraal vlootverdrag met Groot-Brittannië
zonder Japan, wanneer dat van Washington
wordt opgezegd en er geen nieuw gemeenschap
pelijk tot stand komt. Het is niet zoo beducht
voor een nieuwen bewapeningswedloop, want het
zou daardoor de industrie en tal van werkloo-
zen weer werk kunnen verschaffen. Ten bewij
ze hoezeer Engeland aan de zijde van de Ver
eenigde Staten staat, heeft Sir John Simon den
Japanschen gezant duidelijk te kennen gege
ven, dat het fundament van de Britsche politiek
in het Verre Oosten gevormd wordt door de
voorbehoudlooze handhaving van China's inte
griteit. Japan weet maar al te goed, dat Ame
rika en Engeland Japans optreden op het
Aziatische vasteland als een schending dier in
tegriteit beschouwen en dat de onlangs in
Mandsjoekwo en Japan ingestelde oliemonopo
lies door de protesteerende Angelsaksische mo
gendheden in strijd worden geacht met de
opendeur-politiek, welke indertijd van China
geëischt werd in ruil voor de waarborging van
China's integriteit door de in het Verre Oosten
belangen hebbende mogendheden. Bovendien
heeft Amerika te verstaan gegeven, dat, wan
neer het tot een opzegging van het vlootver
drag van Washington komt, Amerika het eiland
Chuam, op ongeveer 3000 mijl van Japan gele
gen, zal versterken tot een degelijke marine
basis. Japan heeft met zijn vasthoudendheid
dus juist het tegenovergestelde bereikt van wat
het beoogde, en het heet, dat het door deze
bedreigingen murwer is geworden dan door de
bereidheid tot concessies en door de goede woor
den van Engeland. Amerika en Engeland koes
teren nog altijd de verwachting, dat de hache
lijke economische toestand Japan zal doen te
rugschrikken voor de consequenties, welke uit 't
niet vervangen van het op te zeggen vlootver
drag van Washington zullen voortvloeien. Bo
vendien wil Engeland de samenwerking en
vriendschap met Amerika niet verbreken, want
daardoor zou het zich zelf zoo groote nadeeien
berokkenen, dat deze onmogelijk door voordee-
len van Japansche zijde zouden kunnen worden
gecompenseerd. Gezien het feit, dat Sovjet-
Rusland met Amerika goede betrekkingen on
derhoudt, is de Japansche situatie een beden
kelijk geïsoleerde geworden. Hoe Japan zich
daarin gevoelt, blijkt uit de mededeelingen, wel
ke de vroegere oorlogsgod Araki in een inter
view heeft gedaan. In dit interview komt hij
op tegen het Westersch egoïsme, dat aan Japan
niet edelmoedig een gunstiger vlootverdrag wil
toestaan. Hij maakt daarbij een vergelijking
tusschen Japan en Duitschland. Zooals Duitsch-
land door het Verdrag van Versailles in een
minderwaardigheidspositie wordt gehouden, zoo
wordt Japan door het vlootverdrag van Was
hington in een onhoudbaren staat van vernede
ring neergedrukt. Het is de vraag of deze klacht
wel den gewenschten indruk zal maken, want in
de oogen van het huidige Europa is Duitsch
land nu juist niet het meest dankbare verge
lijkingsobject en Japan heeft zich reeds zoo
vaak een looze vos betoond, dat men zijn pas-
siepreeken niet „au sérieux" zal nemen, zelfs
al schuilt er een grond van waarheid in.
PARIJS, 26 Nov. (Reuter) Naar de .Matin"
verneemt, heeft het Fransch Koloniale Insti
tuut de koloniale-onderhandelingen met Italië
bestudeerd en eenstemmig den wensch te ken
nen gegeven: dat de regeering op het eerste
gezicht en zonder discussie, elk afstaan van ge
bied, dat tot nu toe onder de Fransche vlag be
hoorde, van de hand zal wijzen.
ROME, 26 Nov. (Reuter) Na zijn bezoek
aan de Italiaansche koloniën en de kusten van
de Roode Zee, is de Koning van Italië weer op
de terugreis.
Geëscorteerd door een Egyptisch oorlogsschip
is hü te Suez aangekomen.
Ei VERWACHTING: Meest matige, later
Ei afnemende Zuid-Westelijke tot Noord-
Westelijken wind, nevelig tot zwaar of
Ej half bewolkt, weinig of geen neerslag,
weinig verandering in het Westen, in 't
Oosten iets zachter.
Hoogste stand: 777.8 te Rennes en Dijon.
H Laagste stand: 738.6 te Isafjord.
Zon op 7.41 - onder 3.53 - Licht op 4.23
j= Maan op nam. 8.46 onder v.m. 11.50
29 November L. K.
TOKIO, 26 Nov. Hedenavond zal generaal
Sadao Araki, de vroegere Japansche minister
van Oorlog, een radiorede houden over de vloot-
kwestie, gezien van het standpunt van het leger.
In een Zaterdag aan een aantal journalisten
toegestaan interview zeide Araki een voorstan
der te zijn van de afschaffing der vlootverhou-
dingsgetallen en van de opzegging van het ver
drag van Londen. Het Japansche volk heeft tot
dusverre de bepalingen van het verdrag in acht
genomen, zelfs in het bewustzijn van de onrede
lijkheden daarvan, doch met het oog op het be
houd van den internationalen vrede.
Araki vergeleek het vlootverdrag met het ver
drag van Versailles, dat door Duitschland als
een te zware last werd beschouwd, doch niette
min geduldig werd gedragen, hetgeen Araki de
oorzaak noemde van de thans in Europa heer-
schende onrust.
Amerika heeft door zijn immigratiebepalingen
de deur voor Japans neus dichtgeworpen en
heeft jegens Japan beleediging op beleediging
gestapeld. Waarom moet, terwijl er toch een
anti-oorlogs-pact bestaat, aan Japan een vloot-
minderwaardigheid worden opgelegd uit vrees
voor de kracht van Japan? Bovendien is het
lachwekkend, dat vlootbesprekingendie den
weereldvrede ten doel hebben, zelf aanleiding
geven tot oneenigheid en gepraat over oorlog.
Het is kenmerkend voor de Westersche
beschaving, aldus Araki, zichzelf te bevoor-
deeien door anderen offers op te dringen,
doch het egogentrische moet worden ver
vangen door een geest van edelmoedigheid
en wederzijdsche bevoordeeling.
Gisteren heeft admiraal Isorokoe Yamamoto
verklaard, dat Japan vasthoudt aan zijn eisch
inzake vlootgelfjkheid en thans op 't punt staat
concrete cijfers te publioeeren betreffende af
meting van schepen en kaliber van geschut.
Uit deze verklaring leidt men af, dat Japan
voornemens is voor te stellen, dat een vloot-
bewapeningswedloop kan worden' vermeden door
een vlootvermindering tot 't niveau van Japan
als gemeenschappelijk hoogste niveau voor al
le vlootmogendheden. Daar staat tegenover, dat
Engeland en Amerika het volkomen eens zyn in
hun besluit vast te houden aan de verhouding
553, ondanks het feit, dat Japan zijn voor
nemen te kennen heeft gegeven het verdrag
van Washington op te zeggen.
TURIJN, 25 Nov. (Reuter). Naar gemeld
wordt, hebben de gerechtelijke autoriteiten, die
belast zijn met de behandeling van het verzoek
van Frankrijk om uitlevering van den leider
der Kroatische terroristen Pavelitsj, een afwij
zend advies uitgebracht.
De minister van buitenlandsche zaken zou dit
besluit binnenkort ter kennis van den Fran-
schen ambassadeur brengen.
WASHINGTON 26 Nov. De regeering der V.S.
heeft Zaterdag formeel een beroep op Duitsch
land gedaan om een einde te maken aan zijn
„onaanvaardbare en gevaarlijke" politiek van
discriminatie van Amerikaansche houders van
Duitsche efecten in de toekenning van rente
betalingen.
De Amerikaansche ambassadeur William
Dodd heeft bij het Duitsche departement van.
buitenlandsche zaken een scherpe nota inge
diend op telegrafische instructies van staats
secretaris Hull. Dit is het vierde protest se
dert Juni jJ. toen de politiek van het betalen
van slechts een gedeelte der vervallende ren
ten ingezet werd. Huil heeft toen het voorstel
van de Duitsche regeerig betreffende betaling
van een gedeelte in contanten en een gedeelte
in scrips afgewezen evenals het voorstel tot het
brengen van den Duitsch-Amerikaanschen han
del op ruilbasis.
H.M. de Koningin is Zaterdag van het Loo weer in de Residentie aangekomen. De
Koninklijke auto op weg naar het Huis ten Bosch
CHICAGO, 26 Nov. In het proces tegen den
financier Samuel Insull is Zaterdag uitspraak
gedaan. Tezamen met zijn zestien medebeklaag-
den werd hij vrijgesproken van het hem ten
laste gelegde.
Men zal zich herinneren, dat Insull beschul
digd was van fraude ten bedrage van vele mil-
lioenen dollars ten nadeele van duizenden oe-
leggers en dat hij zich door de vlucht aan ar
restatie trachtte te onttrekken, totdat hij ten
slotte, na uit Griekenland naar Turkije te zijn
uitgeweken in arrest werd gesteld.
De behandeling van het proces heeft 54 da
gen geduurd en de jury deed uitspraak na twee
uur te hebben beraadslaagd. Toen Samuel insuü
de uitspraak vernam barstte hij in snikken uit,
sprak zijn dank uit aan de jury en verklaarde,
dat hij rust ging nemen, waarna hij weer aan
het werk zou gaan. Hij is thans 75 jaar oud.
Tegen twee in deze zaak verwikkelde personen
is het proces intusschen nog hangende. Het
eene zal in Januari voorkomen, van het tweede
staat het nog niet vast, of het doorgang zal
vinden.
Naar nader wordt medegedeeld is de vrij
spraak van Samuel Insull geschied door het
federale gerechtshof.
De staat Illinois handhaaft echter zijn be
schuldigingen tegen Insull en is van plan hem
te vervolgen.
dit tegen een goedkooperen prijs rechtstreeks
aan de consumenten in de stad verkoopen.
In de omgeving van Rennes zijn reeds drie
van zulke bakkerijen in bedrijf en per dag wordt
1800 kilogram brood afgeleverd. De boeren ver
klaren, dat zij door dezen maatregel weer het
„goede brood" van vroeger willen invoeren.
De regeering heeft intusschen een geruststel
lende verklaring gepubliceerd. Bepaalde specu
lanten, aldus deze verklaring, verspreiden on
juiste berichten over de maatregelen der regee
ring tot opheffing van de graancrisis. De graan-
kwestie kan alleen opgelost worden door het
parlement, waarbij de regeering zoo spoedig mo
gelijk haar voorstellen zal indienen. Zoolang
echter het parlement geen nieuwe bepalingen
heeft gemaakt, moeten de thans geldende voor
schriften van kracht blijven.
Drie en vijftig arbeiders om het leven gekomen
bij mijnramp in Japan.
Anti-Duitsche betoogingen te Praag.
Amerikaansche protesten bij Duitschland tegen
documentatie van Amerikaansche houders van
Duitsche papieren.
Strenge censuur op militaire berichten in Italië.
Samuel Insull vrijgesproken.
Baron Von Lerener gaat als speciale afgezant
van Hitier naar Londen.
Schuschnigg confereert met Goemboes in Stier
marken; Oostenrijksche troepen naar Joego
slavische grens?
De „Uiver"-bemanning te Hilversum gehuldigd.
Rede van pater Henricus te Enschede.
De Vrijz.-Dem. Bond heeft aangenomen een
voorstel van het Hoofdbestuur, waarin de
Kamerfractie verzocht wordt, aan te blijven
dringen op krachtige bezuiniging bij de Defen
sie-uitgaven.
Dr pseudo-broeder, die oplichtingen in Lim
burg pleegde, is thans gearresteerd.
Burgemeester van Albury benoemd tot officier
in de Orde van Oranje Nassau.
Te Goirle is een auto tegen een huis gebotst;
een der inzittenden werd gedood; vier der ande
ren gewond.
O
De burgemeester van Albury,
Waugh, is benoemd tot officier in
de Orde van Oranje-Nassau, als er
kentelijkheid voor de hulp, welke
de burgers van deze stad hebben
verleend aan Parmentier en Moll bij
hun noodlanding aldaar.
De consul-generaal van Sydney heeft de be
noeming aan den burgemeester medegedeeld en
hem de versierselen overhandigd. De onder
scheiding moet beschouwd worden als een er
kenning van de. door den burgemeester ter ge
legenheid van de Uivervlucht, verleende mede
werking en tevens als blijk van waardeering
voor de hulp, door de bevolking van Albury aan
de bemanning van het K.L.M.-vliegtuig «ver
leend.
OVIEDO 25 Nov. (Reuter). De arrestatie van
personen, die verdacht worden van deelname aan
de jongste revolutionnaire beweging, duren
voort.
Te Oviedo zijn meer dan drieduizend perso
nen gearresteerd.
De krijgsraad behandelde de zaak tegen den
kapitein van de guardia civil Torrans, die zich
aan de zijde der opstandelingen had geschaard.
Hij zal vermoedelijk ter dood worden veroor
deeld.
PARIJS, 26 Nov. (ReuterC De „Petit Jour
nal" meldt, dat binnenkort een nieuwe speciale
afgezant van Hitier naar Engeland zal gaan.
Thans zal het niet Von Ribbentrop zijn, doch
Baron von Lerener, die Duitschland ook ver
tegenwoordigde te Versailles in 1919.
Hij heeft evenmin een speciale opdracht, doch
zijn werk is zuiver informatorisch.
PARIJS 25 Nov. (Reuter). In verband met de
graancrisis zijn verscheidene boëren in Bre-
tagne er toe overgegaan zich zelf te helpen.
Daar het hun door de van hoogerhand vastge
stelde graanprijzen niet mogelijk was, hun voor
raden van de hand te doen, hebben zij besloten
het graan zelf te malen.
Van het meel zullen zij zelf brood bakken en
PRAAG, 26 Nov. (Reuter) Op verscheidene
plaatsen moest de politie gisteravond anti-Duit-
sche demonstraties uiteen drijven.
Een aantal vensters werd ingedrukt, eenige
politiemannen werden licht gewond door steen
worpen.
In totaal werden 67 personen gearresteerd.
Met het oog op de gebeurtenissen, welke Za
terdag j.l. hebben plaats gehad, deelt de politie
mede, dat zij in het belang van de handhaving
der openbare orde en rust geen samenscholin
gen op openbare plaatsen zal toestaan en dat
zij tegen iedere poging te dien opzichte krach
tig zal optreden.
Zondagmiddag heeft zich opnieuw een aan
tal Tsjechische studenten verzameld voor het
huis van afgevaardigden. Bij het Nationale
Theater, waar zij zich naar toe hadden begeven,
gingen zij uiteen. Tegen twee uur zijn voor het
stadhuis demonstranten bijeengekomen, die
later door de politie werden verspreid.
Hetzelfde feit herhaalde zich nog eenige
malen. Tot half zeven waren 34 personen door
de politie gearresteerd.
PARIJS, 26 Nov. De „Ami du Peuple" vestigt
de aandacht op de branden, welke den laatsten
tijd plaats hebben gevonden in historische
Fransche kasteelen.
Het blad is van meening, dat het geen twijfel
lijdt, dat een georganiseerde bende hier aan
het werk is, aangezien in de laatste drie weken
zes bekende kasteelen door brand zijn verwoest
of ernstig beschadigd.
De Parijsche politie heeft Zaterdag een
grootsch opgezette razzia gehouden. Meer dan
100 personen zijn gearresteerd.
Van 168 personen, wier papieren niet in orde
waren, zijn 29 in hechtenis gesteld wegens land-
looperij e.d., 20 buitenlanders zijn ter beschik
king van de vreemdelingenpolitie gesteld.
ROME, 25 Nov. De versterking van de verde
diging te land en ter zee van Italië zal in het
diepste duister gehuld worden tengevolge van
de instelling van strenge censuur, die Zaterdag
in een officieel decreet is afgekondigd. Het
decreet, dat ten doel heeft spionnage in Italië
onmogelijk te maken, verbiedt den Italianen za
ken te bespreken, die hetzij direct, hetzij zij
delings, in verband kunnen staan met de natio
nale verdediging. Overtreding van deze bepa
ling kan worden gestraft met zeer zware straf
fen. De dagbladen zullen niets meer mogen pu-
bliceeren over militaire onderwerpen, tenzij de
gegevens ontvangen zijn uit officieele bronnen.
Artikelen betreffende onderkomens, warenhui
zen, hangars, nieuwe wegen, spoorwegen, ka
nalen, reservoirs, electrische stations en draad-
looze of telefoon-stations vallen eveneens onder
dit verbod. Evenmin zullen de Italianen ma
noeuvres mogen bespreken, tenzij de regeering
daarover communiqué's verstrekt. Vooral streng
zal het verbod worden gehandhaafd met betrek
king tot gegevens inzake fortificaties, kunstver
sterkingen, gecamoufleerde vliegvelden, of ver
borgen luchtafweergeschut.
LUIK, 25 Nov. Een zware brand is Zondag
uitgebroken in de afdeeling stoffen en weefsels
van de socialistische coöperatie. Toen voorbij
gangers het vuur bemerkten had dit reeds een
groote uitbreiding genomen.
De geheele brandweer van Luik kwam met
volledig materiaal ter plaatse. Gezien het drei
gend gevaar voor uitbreiding heeft de politie de
belendende woningen doen ontruimen. De schade
bedraagt verscheidene millioenen franken.
Stand op Maandag 1 uur n.m.: 7713!
Vorige stand: 774.5
