Goedkoope fabricage van ijs
Jid u&éaal, van den dag
PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND
J
NEIL
LYNDON
ONTSNAPT
ENERGIE UIT ZEE-
WATER
Henri van mandele.
PAKJESAVOND
WOENSDAG 5 DECEMBER 1934
Gebruik maken van het verschil in
temperatuur tusschen het water
aan de oppervlakte en op den
bodem der zee
Onderzoekingen van
Georges Claude
In 20 uur van New-York
naar Ierland?
Sinterklaas-varia
Promotie
Ze was bijna ze- i Wat naar Hiatl
ker, dat het er i
Nieuwe bruggen over
den Donau
Onbekende eilanden in
de Zuidzee
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
DOOR
VICTOR
BRIDCES
E enige jaren geleden brachten de dagbla
den berichten over een door de beide
Franschen Georges Claude en
Soucheret uitgedachte methode, welke de
hienschheid de beschikking zou geven over een
onbeperkte hoeveelheid energie. Zij wilden ge
bruik maken van het temperatuursverschil, dat
6r steeds bestaat tusschen het zeewater aan de
oppervlakte en dat op den bodem der zee, voor
al in tropische gebieden. Men weet dat water
btj elke temperatuur in damp overgaat en men
behoeft slechts in een afgesloten vat de druk
king van de lucht boven het water te vermin
deren om het te zien koken bij een temperatuur
die beduidend lager is dan 100 gr.
By 27 gr., de gemiddelde temperatuur van het
zeewater in de tropen, zal er in een luchtledige
zuimte een belangrijke dampontwikkeling plaats
pinden. Deze damp zal, in een ontvanger die
door het zeewater uit de diepten tot 4 gr. wordt
gekoeld, condenseeren, hetgeen een strooming
van den damp tengevolge zal hebben. Deze
strooming kan een snelheid bereiken van 500 M.
Per seconde, en als men een turbine op haar
t^eg plaatst, zal deze zoolang draaien als men
Zelf wil. Dit denkbeeld werd, ongeveer een halve
eeuw geleden door d'A r s o n v a 1 ontwikkeld en
Claude en Boucheret wisten het te ver
werkelijken en er practische beteekenis aan Je
Beven.
Hun eerste pogingen dateeren van 1927. Zij
yohden plaats te Ougrée-Marihaye, in België,
"aar het een proefneming gold, werd het water
®tet behulp van steenkool verwarmd en afge
koeld door water uit de Maas. Zij slaagden er
lh een temperatuursverschil van slechts 10 gr.
te benutten en een turbine van 60 kilowatt te
laten loopen.
In Science et Monde verhaalt Henri Fonte-
«elle het verder verloop van de experimenten.
Na deze succesvolle poging, vond op Cuba in
1931 een tweede proefneming plaats, nu onder
*1® natuurlijke omstandigheden. De grootste
JPoeilijkheid hierbij was de constructie van een
buis van eenige honderden meters, die het water
van den bodem der zee moest aanvoeren. De
buddellijn van deze buis zou 2 meter moeten
Zijn, terwijl haar lengte tot aan de fabriek, waar
de installaties waren opgesteld, twee kilometer
bedroeg. Den eersten keer werd, tengevolge van
Semis aan ervaring, de buis vernield. Den twee
den keer had 't ongeval ten andere male plaats
door een vergissing van een der arbeiders.
Claude hield vol en slaagde er in een derde
buis te doen zinken, die het koude water aan
voerde naar zijn fabriek. Zijn turbines werkten
etl hij kon enkele lampen laten branden met
de eerste kilowatts, energie geleverd door de
zee.
Om verschillende redenen was de installatie
Piet voor commercieele doeleinden aan te wen
den, zoodat deze proefnemingen, die intusschen
zeeds veel geld gekost hadden, Claude alleen
maar rijker gemaakt hadden aan ervaring. Op
Srond daarvan was hij intusschen tot de con
clusie gekomen, dat de groote installaties van
de toekomst 500 kilowatt netto per kub. me
ier koud water en per seconde zouden kunnen
leveren. Voor de financiering van zulk een
Sroote installatie waren enorme kapitalen noo-
dig en tot het vinden van deze was de tijd niet
gunstig. Na tevergeeefs bij vele groote zaken-
iuenschen aangeklopt te hebben, besloot Geor
ges Claude om zelf de zaak ter hand te nemen.
Maar inplaats van een fabriek te laten bouwen,
bet hij de installaties aanbrengen in een schip.
Hij kocht een vrachtboot van 10,000 ton en deze
boot, „La Tunisie", werd door de Chantiers de
Hrance te Duinkerken voor haar speciale en on-
Verwachtsche taak ingericht.
De voordeelen van zulk een drijvende fabriek
Zijn zeer groot. Vooral de koudwaterbuis, die
Piet langs de onderzeesche strandhelling ge
legd behoeft te worden, kan veel korter zijn,
daar ze verticaal neergelaten kan worden. In
geval van storm kan de buis van het schip
losgemaakt worden.
Een tweede groot voordeel is bovendien, dat
Pien het anker kan laten vallen in de buurt
van plaatsen waarvan men verwacht dat zij
de voortgebrachte energie zullen afnemen. Daar
de productie hun te gering voorkwam om de
epergie naar den vasten wal te transportee
ren door middel van een electrischen
kabel, besloot Claude om de gewonnen
energie om te zetten in een gewilde koopwaar
in warme landen: ijs. De capaciteit van zijn
Ijsmachines is voldoende voor de productie van
Georges Claude, $e onderzoeker van
energie uit temperatuursverschil
1000 ton ijs per etmaal. Maar het vermogen
van de installaties laat nog toe er nog twee
ijsmachines aan toe te voegen, wat de pro
ductie zou verdubbelen. Men zou zoo in staat
zijn per dag' een hoeveelheid ijs te vervaardi
gen, voor welker vervoer men twee goederen
treinen van elk 100 Wagons zou noodig hebben.
Claude verwacht, dat de drijvende instal
latie met winst zal kunnen werken, zelfs al
verkoopt men het ijs tegen zeer lagen prijs. Men
zal zoodoende over de meest economische on
der de natuurlijke energiebronnen kunnen be
schikken.
De inwijding van de „Tunisie" heeft plaats
gehad te Duinkerken op 30 Juli j.l. in tegen
woordigheid van verschillende vooraanstaande
persoonlijkheden uit de wetenschappelijke en
industrieele wereld, onder welke ook de gees
telijke vader van het denkbeeld, professor
d'Arsonval.
Bij deze gelegenheid werd Georges Claude
gelukgewenscht met deze origineele poging,
welke een belangrijk aandeel zal hebben in
den strijd tegen de warmte in de tropische
landen, waar de sterke zonnestraling een eco
nomische ramp is.
De een en twintigjarige Iersche vliegtuigbou
wer Charles Foley is te Boston uit Sligo in
Ierland aangekomen en wil In Amerika een
vliegtuig bouwen, waarmee hij in minder dan
twintig uur van New-York naar Ierland wil
vliegen.
Hij denkt de vlucht te maken in Mei of Juni
van het volgend jaar. Foley had reeds een toe
stel gebouwd, „The Spirit of Erin", waarmee hij
had gehoopt naar New-York te vliegen.
Dit is echter te pletter geslagen en Foley
moest per schip de reis maken.
21111111111111111
IIIIIIIIIIIIIIIIE
Is er wel een schooner avond
En een prettiger gedacht'
Dan wanneer er telkens pakjes E
i Bij u worden thuis gebracht? e
Als er op de bel gedrukt wordt,
Is dit telkens het begin
Van een vreugdevol verwachten
I Door het heele huisgezin!
Zou er voor mama iets wezen?
Voor papa, voor broer of zus, E
Ach.... haar lipjes trekken nu al
I Zenuwachtig tot een kus!
1 't Pakje komt de kamer binnen,
E Even is het dat men zwijgt
Om met spanning toepte kijken
Wie het wel in handen krijgt.
Dan, natuurlijk, vlug een gissen
E Wiè het pakje heeft gestuurd,
Wiè Sint Nic'laas voor het brengen
Van 't geschenk heeft afgehuurd!
E En vervolgens aan het raden!
E Doch men raadt gewoonlijk mis,
Daar de pakjesavond altijd
Een surprise-avond is!
- Een verrassing... vaak voor and'ren!
I Want die worden dan gewaar,
E Wat al sinds een aantal weken
Geen geheim meer wasvoor haar!
E En dan langzaam gaan de oogen
Want de inhoud van het rijm
E Openbaart heel openhartig
E Het steeds pakkende.... geheim! s
MARTIN BERDEN 1
(Nadruk verboden)
SmimiiiiMiiiiiiiiiHiiiimiiniiiiiuiimiimiiiiiiMiimmiiiiiiiiiiiiiiHiiË
In sommige streken van Limburg kent men
de zoogenaamde „Stevens", speculaas-, of taai
poppen, die nogal vrij plomp gemodelleerd zijn.
Zij zijn ook heel vaak van stoet, d.w.z. zoet
wittebroodsdeeg gebakken en met krenten en
rozijnen gemengd. De traditie wil, dat men
zoo'n Steven bij den kop aansnijdt en tegelijk
zijn vonnis volt:
Steve, wie lang zals te leve?
Honderd jaor en einen daag,
Kip, kap, de kop aaf!
In Zwitserland, in het kanton Bern, en in
het Zuiden van de Duitsche provincie Baden
worden met Sinterklaas de klokken geluid. Dat
klokken en bellen ook in Nederland de viering
van den Heilige niet vreemd waren, blijkt uit
het gedichtje:
Sint Nicolaes Bisschop, goed heylich man,
Wil je wat in m'n schoentje geven, God loont
U dan,
Geefftemen een beurs met bellen,
Soo sal ickje niet meer quellen, (enz.)
De roe van Sinterklaas stamt waarschijnlijk
af van de „Martinsgerte", een gewijde gard,
die de Beiersche herder op 10 November zijn
meester ter hand stelt: achter krib of deur
gestoken, vooral achter den staldeur, schut zij
het vee tegen alle onheil en in den winter drijft
men het vee er mee naar de weide! Over het
algemeen is de roede een symbool van vrucht
baarheid en lang leven. „Soviel als die Rute
Zweige hat, soviel soil auch der Bauer vieh
haben," zegt een oud-Oosten rij ksche spreuk.
„Frisches Griin, langes Leben/Ihr sollt mir 'n
blanken Taler geven!" zingen de kinderen in
de Orlagau en slaan op den derden Kerstdag
hun ouders en peetooms met rozemarijnsten
gels om de ooren! De afstraffing van Sinter
klaas heeft dus blijkbaar zooveel te beteekenen
als „een slag met de levensroede!"
WAGENINGEN. Bevorderd tot doctor in de
landbouwkunde aan de Landbouw Hoogeschool
de heer ir. F. A. van Baren, geboren te Wage-
ningen, op proefschrift: „Het voorkomen en de
beteekenis van kalihoudende mineralen in Ne-
derlandsche gronden".
Ze keek op haar horloge. Het was somber
in 't eenzame huis bij dat treurige meer.
Nog twee uren eenzaamheid; om 6 uur
zou haar man pas thuis komen. Er sloeg ergens
een deur: van de bijkeuken of het schuurtje,
maar ze kon er niet toe komen die te gaan
sluiten. Ze was bang.
Ze las een tijdschrift-aflevering uit en ging
toen naar de keuken, om water op te zetten.
Ze kwam langs de deur van de eetkamer en
zag die juist dichtzwaaien. Met een nijdigen
klap sloeg ze de deur dicht. „Nu krijg ik ten
minste rust, dacht ze.
Ze bleef in de keuken tot ze thee had gezet.
Toen ging ze weer naar de eetkamer. Met den
theepot in de eene hand stond ze voor de deur
en ze sloeg de andere hand aan den deurknop.
Ze draaide dien om, maar de deur ging niet
open. Ze zette den theepot op den vloer en
probeerde met beide handen. De deur was op
slot. De sleutel zat aan den binnenkant; er
moest dus iemand in de eetkamer zijn.
In 't eerst was ze te verslagen, om zich te
bewegen. Ze stond maar naar den deurknop
to staren. Toen dacht ze aan telefoneeren,
maar het toestel was in de eetkamer. Ze ging
terug naar de keuken, sloeg de deur dicht en
zette er de tafel voor. Ze bleef even staan den
ken. Zou ze vluchten? Het kon niet eens. De
achterdeur was gesloten; de dienstbode had
den sleutel meegenomen. Wilde ze de voordeur
uit, dan moest ze langs de eetkamer de hall
door. Dat dorst ze niet.
Toen werd er gebeld. Misschien een patiënt,
ofschoon het geen spree.kuur was. Zou ze open
doen? Dan was ze tenminste niet meer alleen.
Het was pas half vijf. Nog anderhalf uur alleen,
dat hield ze niet uit.
Ze schoof de tafel terug, deed de keukendeur
open en sloop de gang door. Er was niemand
m de hall. De eetkamer was nog dicht. Ze
haalde diep adem, schoot de deur voorbij en
rukte de voordeur open. Op de stoep stond,
druipend, een man, met een tasch in de hand.
Ze voelde zich door z'n tegenwoordigheid direct
kalmer worden. Ze keek snel achter zich en
vroeg den bezoeker wat hij wenschte.
Hij zei, dat hij de piano kwam stemmen; het
was het begin van 't tweede halfjaar. Blij
merkte ze op, dat hij groot was en breed ge
schouderd. Vlug dacht ze na. De man trok z'n
regenjas uit.
„Er is iemand in de eetkamer," fluisterde zij.
„De deur is aan den binnenkant gesloten.. Ik
ben alleen in huis
Er vertoonde zich geen vrees in het gezicht
van den pianostemmer; alleen verwondering en
een licht fronsen.
„Een man binnen? Daar?" Hij wees met z'n
natte hand.
„Ja, hij moet door 't raam binnen zijn ge
komen."
Hij ging naar de deur en probeerde die te
openen. Ze was nog op slot.
„Ik zal naar buiten gaan en probeeren, of
ik ook door het raam kan klimmen."
„Als hij maar niet gevaarlijk is! Als hij maar
niet schiet!"
De man glimlachte. „Ik kan langs den muur
kruipen en eerst naar binnen kijken. Weest u
maar niat bang."
Ze zag hem de stoep afgaan en links keeren.
naar het raam. Er volgde een minuut van
spanning. Opeens ging de eetkamerdeur open
en de Pianostemmer kwam er uit.
„Er is hier niemand."
Zij aarzelde, bang om binnen te gaan.
„Hebt u overal gekeken?"
„Ja."
„Stond het raam open?"
„Neen, maar het was los. Ik kon er heel
makkelijk in komen. Denkt u echt, dat er een
inbreker hier geweest is?"
Hij keek veelbeteekenend naar 't zilver op 't
buffet.
„Dat moet wel, de deur was op slot."
„Die kan wel dichtgewaaid zijn en van zelf
in 't slot gevallen," antwoordde hij; „zooiets
gebeurt meer."
„Maar die modderplekken op 't kleed," riep
ze en wees.
„Dat heb ik gedaan, toen ik binnen kwam.
M'n schoenen waren erg modderig. Ik heb van
de stad hier heen geloopen."
Nu eerst keek ze hem wat oplettend aan.
Was die man wel een pianostemmer? Er kwam
een vreemde argwaan in haar op.
„Ik geloof, dat ik toch de politie maar op
bel," zei ze. „Misschien vinden ze iets en ik zal
me in ieder geval veiliger voelen."
,,'t Lijkt me haast de moeite niet waard. Ik
ga weer naar de stad als ik met m'n piano
klaar ben, dan kan ik wel even vertellen, wat
er gebeurd is. 't Lijkt me nog al hard, een
agent in dat weer voor niets hier heen te laten
komen. Maar u moet natuurlijk doen wat u
wilt
Ze zweeg. Haar blik was toevallig op de tafel
gevallen. Er
stond een schaal
met koekjes op. i TJ7
zes geweest wa- met zag
ren. Nu waren
er vijf. Onwille-
eurig keeij ze naar z'n snor.
„Als u me de piano even wilt wijzenbe
gon hy.
„O ja ."Ze ging de kamer uit en hij volgde
„hf "aar het salon- „Dank u wel," zei ze, „u
hebt me een grooten dienst bewezen."
ie s e danken. Beteekent niets."
kamer Hif hieindischuin in een hoek van de
kamer. Hy hielp haar de portretten er af ne
men die er op stonden.
„Wilt u een kopje thee?" vroeg ze
Neem dank u. Ik gebruik nooit iets, vóór ik
klaar ben. Ik voel anders de toonverschillen
niet zoo scherp, ziet u?"
„Goed, straks dan, als u klaar bent
Ze ging de kamer uit en deed de deur dicht.
Eerst ging ze in de keuken de tafel weer recht
zetten. Ze probeerde zich te herinneren waar
haar man z'n revolver had. Ergens boven,
dacht ze, op z'n kamer. Toen ging ze m6t den
theepot terug naar de eetkamer. De piano
stemmer was nog niet bezig. Ze hoorde niets.
Ze dronk een kop thee, rammelde met het
vaatwerk en sloop toen naar boven. Ze vond de
revolver. Die was geladen. Ofschoon ze er niet
mee overweg kon, nam ze het wapen voorzich
tig mee naar beneden. Het was kwart voor vijf.
Ze luisterde. Waarom begon hij nu niet te
stemmen? Zij ging de deur op slot doen. Daar
na, met de revolver in de eene hand, nam zij
de telefoon van den haak. Er gingen 5 minu
ten voorbij en nog hoorde zij niet?. Er haperde
iets aan het instrument. ZoU de storm dat ge
daan hebben?
Opeens klonk in de aangrenzende kamer de
piano. Snel speelde hij een toonladder. Hij kon
in ieder geval een beetje spelen. Hij sloeg een
paar octaven en accoorden aan, en bepaalde
toen z'n aandacht tot één toon. Hard en zacht
sloeg hij den toets aan, den toon wringend tot
zuiverheid. Ze twijfelde. Was haar argwaan
ongegrond? Een minuut of vijf gingen de ge
luiden voort, toen kwam er een pauze en daar
na klonken de tonen weer. Na een kwartier
ging ze kalm op den stoel bij het raam zitten.
Ze was bijna zeker, dat ze niets behoefde te
vreezen.
Het was al over vijven. Haar man zou nu
gauw komen. Toen het donker begon te wor
den, ging ze de hall in. Die was al heelemaal
donker. De pianostemmer zat koppig een der
hooge toetsen aan te slaan. Ze bleef even staan
luisteren. Toen ging ze kalm het salon binnen.
„Bent u gauw klaar?" vroeg ze. De kamer
lag in de schemering. De toon bleef klinken.
Ze' kwam een stap vooruit.
„Wilt u nu misschien iets gebruiken?"
Er kwam geen antwoord. De ééne hooge toon,
anders niets. Ze stond verbaasd te staren. Was
hij doof of sliep hij? Ze ging naar de piano.
„U zult wel...."
Ze zweeg. Ze gaf een scherpen kreet. Er zat
niemand achter de piano. Er stond aan 't eind
Den volgenden morgen verscheen er eens
klaps voor ons toestel een Indiaan. Het was de
man, die wij met een parachute uit het toestel
hadden geworpen. Hij vertelde, dat hy na zijn
behouden neerdaling weer in eere bij zijn stam
was aangenomen. Na onze ontsnapping echter
was hij weer in ongenade gevallen en men had
hem willen dooden. Daarom kwam hy thans
onze bescherming inroepen.
We zegden hem deze toe en de man was
zichtbaar opgelucht. Hy meende met groote
toovenaars te doen te hebben. Eenige dagen
later echter was hij spoorloos verdwenen. Bij
onderzoek hadden we sporen ontdekt van an
dere Indianen, zoodat het mogelijk was, dat de
man toch gesnapt was en door zyn rasgenooten
was ontvoerd.
Eindelyk kwam Pete terug. Hy had beslag
weten te leggen op een groote hoeveelheid ben
zine en dit op eenige paarden meegevoerd. We
waren dezen man al heel wat verschuldigd ëh
we dankten hem harteiyk voor alles wat hy
reeds had gedaan. De goede kerel weerde de
loftuigingen echter af en wilde van geen dank
Weten. Spoedig was de benzine ingeladen en na
een grondige inspectie van het toestel, waarbij
bleek, dat alles nog in prima conditie verkeer
de, stegen we eindeiyk op, de bewoonde wereld
tegemoet.
We volgden thans de spoorlijn, die zich in
een eindeloos verschiet voor ons uitstrekte en
na vele uren vliegen kwamen we boven een
groote stad. Na eenig oriënteeren ontdekten we
ook een goed verzorgd vliegveld, waarop we
weldra waren geland. Onmiddellijk daarop kwa
men er eenige ambtenaren, die naar onze pa
pieren vroegen. Deze bleken echter niet in orde
te zyn en men verzocht ons thans mede te gaan
naar het hoofdbureau van politie.
Tusschen de regeeringen van Roemenië en
Joego-Slavië zyn onderhandelingen geopend
over een nauwere verkeerstechnische verbinding
tusschen de beide landen, door middel van
bruggen over den Donau. Het betreft hier
twee projecten, De thans gevoerde onderhande
lingen hebben betrekking op den bouw van een
brug, die de Donauoevers ongeveer ter hoogte
van Turn-Geverin aan de Roemeensche zijde
en van Cladova aan de Joego-Slavische zyde
moet overbruggen. De kosten van het werk
worden geschat op vierhonderd millioen Lei,
en de beide landen zullen elk voor de helft
hierin bydragen.
De duur van het werk, waarmede zoo spoedig
mogelijk zal worden begonnen, wordt op drie
jaar geschat.
Een tweede brug zal ongeveer ter hoogte van
het Joego-Slavische plaatsje Panzeve over den
Donau gebouwd worden. De werkzaamheden
hiervoor zullen reeds in Mei 1935 beginnen.
In verband met de bevordering van het ver
keer tusschen de Donaustaten staan ook de
onderhandelingen, die zoo juist te Boekarest
tusschen de Roemeensche en Bulgaarsche re
geeringen geopend zyn, betrekking hebbende
op de instelling van een veerdienst tusschen
Gioergioe (Roemenië) er. Rusciuk (Bulgarye).
van 't klavier een vierkant doosje op de toet
sen. Daaruit kwam het gezoem van een uur
werk. Ze staarde, verstomd, met de handen
tegen de slapen, en de angst van een uur te
voren sloeg weer op haar neer met dubbele
kracht, dreef haar het bloed uit de hersens en
maakte het donker voor haar oogen. Ze keek
verschrikt naar het zonderlinge kistje.
Ping! Ping! ging de noot. Er was iets grie
zeligs in het geluid. De revolver lag in de an
dere kamer. Als hij nog in huis was, kon hy
wel boven zijn aan 't zoeken. Ze wist niet of
ze kracht had om zich te bewegen. Ze kon on
derweg wel flauw vallen. Ze wou maar, dat ze
flauw viel. Maar haar angst bleef onverlicht.
Hij kon ieder oogenblik beneden komen. Zou
hy haar vermoorden?
„Ik moet de revolver halen," fluisterde ze,
en voorzichtig ging ze de donkere kamer door.
Een stap in de hall deed haar stil staan. Ze
zag 'n gestalte in de deuropening en ze was er
zeker van, dat hij ergens mee naar haar wees.
„Niet schieten!" gilde zij; en bewusteloos viel
ze op den vloer.
Toen ze weer bijkwam, lag ze op haar bed.
Haar man stond over haar heen gebogen. Ze
keek naar de lamp, en greep toen z'n arm.
„Is hy weg?"
„Wie?"
„De man, beneden!"
„De piano-stemmer? Ja, die is weg. Hij wou
blyven tot je bijkwam; hij was bang dat hy je
aan 't schrikken had gemaakt en dat trok hy
zich nog al aan. Ben je heusch zoo dwaas ge
weest om te denken dat 't een inbreker was?"
Lijkbleek keek ze op. ,,'t Was een inbreker.
Dat kistje op de piano."
Haar man lachte. „Dat is een instrument dat
hy gebruikt om den toon te kunnen aanslaan
en op een afstand te luisteren. Hij heeft me
geroepen hoe 't werkt. Hy heeft 't zelf uitge
vonden. Toen je in t salon kwam, was hü in
de hall om een tangetje uit zijn jas te halen.
Ik kwam thuis even nadat je flauw was ge
vallen."
Ze ging overeind zitten en wees de kamer
door.
„Waar is m'n juweelenkistje?"
Hij liep naar de toilettafel. Het kistje stond
niet op z'n gewone plaats.
„En jouw gouden reisklokje?" vroeg ze.
Hy stond beteuterd te staren.
Ze liet zich terugvallen op het bed en lachte
zenuwachtig.
„Echte manninwijsheid! Die ziet geen ver
schil tusschen een pianostemmer en een in
breker."
Ofschoon reeds vele Europeanen, zoowel als
Amerikanen en Australiërs zich tot de Zuid-
zee-Eilanden hebben aangetrokken gevoeld en
sommige deelen dezer eilanden, zooals Hawaï,
zich reeds zoodanig hebben beschaafd en met
Europeanen zijn bevolkt, dat men zou denken
te vertoeven in een of andere Europeesche stad,
zyn er toch nog verscheidene eilandjes, behoo-
rende tot de Zuidzee-Eilanden, waar nog nim
mer een blanke voet aan wal heeft durven zet
ten. Deze eilandjes worden bewoond door de
donkere, kroesharige Papoea's, die in iederert
blanke een duivel zien. De Papoea's staan zeer
laag op het gebied der beschaving. Reeds eeu
wen terug waren de Polynesiërs hen ver voor
uit.
Het was de Hollandsche ontdekkingsreiziger
Tasman, die in 1643 naar de Fidsji-Eilanaen
zeilde, terwyi Cook in 1774 Nieuw-Caledonië on-t
dekte. Het is echter aan hun blinkende wapens
te danken geweest, dat de blanken weer heel
huids terug konden keeren.
Maar toch heeft Cook op Hawaï den dood ge
vonden. James Cook was het die een eilanden
groep naby Tahiti den naam van Gezelschaps-
Eilanden gaf, welken naam zij tot heden toe
heeft gehouden.
A 11 O nhnnnó'c °5„dlt j?,acI ziJn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen f Oflflfï bij levenslange geheele ongeschiktheid tot werkendoor f JCfl bij een ongeval met O C/l bij verlies van een hand l Of oij verlies van een f Ff) bij een breuk van Afï bij verlies
rl HU UUUIIHC O ongevallen verzekerd voor een der volgenae uitkeeringen verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen Ol/«~ doodelijken afloop O een voet of een oog T f O O* - duim of wijsvinger T \J» been of arm T Tri/»™ anderen
van 'n
vinger
56.
Toen ik efndeiyk geëindigd had, bleef hy
langen tyd zitten zonder iets te zeggen, toen
stak hij ons, geheel zeker van zyn zaak, zyn
hand toe. Voor het eerst stond ik tegenover
een man, wiens vingers sterker waren dan de
toyne.
„Ik geloof, dat dit u tot myn medeplichtige
maakt," merkte ik op. „Er staat ongeveer
anderhalf jaar op een ontsnapten gevangene
by te staan."
„U kunt een ontsnapte gevangene zyn."
mynheer Lyndon," zei hy met nadruk, „maar
als u wilt, denk ik, dat u meer voor Engeland
kunt deen dan iemand anders".
„Het ïykt my," onderbrak Tommy „dat
Engeland al eenige verplichting aan Neil
heeft"
„Hindert niet," zei ik edelmoedig. „Laat ons
hooren wat u denkt, Latimer. Wie zijn
McMurtrie en Savaroff? En wat is de bedoe
ling van dit alles?"
„De bedoeling is tot op zekere hoogte, duide
lijk genoeg. Ik twyfel er niet aan of zü zyn
van plan, het geheim van uw springstof aan
Rusland te verkoopen, evenals zy hun andere
gegevens hebben verkocht. Als ik zeker wist,
dat dit het eenige was, zou ik handelend op
treden en onmiddellijk."
Hy zweeg.
„Wel?" vroeg ik.
„Maar ik geloof dat er meer achter zit
iets dat we moeten te weten komen voor wij
onzen slag slaan. De laatste twee maanden
heeft Rusland een toon tegen ons aangesla
gen, die diplomatiek maar één beteekenis kan
hebben. Zij zullen hun zin doorzetten of vech
ten en als het tot oorlog komt, zyn zy er zeker
van ons te overwinnen."
„U bent er van overtuigd, dat McMurtrie en
Savaroff voor dat optimisme verantwoordelyk
zyn?" vroeg ik eenigszins ongeloovig.
Latimer knikte.
„Dokter McMurtrie," zei hy met langzame
stem, ,,is de gevaarlijkste man van Europa.
Hij is van geboorte half een Engelschman, half
een Rus. Hij is vroeger hofarts in St. Peters
burg geweest. Savaroff is een Duitsche Pool.
Hij heet eigenlijk Vassiloff. Zij beiden waren
grootendeels verantwoordelyk voor de groote
rampen in het begin van den grooten oorlog."
Een oogenblik zaten wij allen zwygend, toen
leunde Tommy vooruit en zei:
„Zijn dit werkelijk feiten, Latimer?"
„De Russische regeering' weet het nog beter
dan wy."
„Als zy Rusland zooveel nadeel berokkend
hebben, waarom zitten zy dan nu niet ïn
Siberië? Ik heb nooit gehoord, dat de Russen
zoo teerhartig zyn tegenover verraders," wierp
ik tegen.
Latimer vergenoegde zich met zijn drogen
glimlach.
„Als de regeering van tooenmaals hen in
handen had kunnen krijgen, zou hun bestem
ming een beetje warmere plaats zyn geweest.
Maar zy verdwenen juist op tyd. Er bestond
een geheele organisatie, vijf of zes man min
stens, en allen van fnvloed en gewicht. Zij
moeten een enorme som van een der itaten
in de Balkan hebben getrokken. Ten slotte
verried een van hen de anderen, naar bet
schynt. Maar McMurtrie en Savaroff ver
dwenen en met zulk .een haast. Jat zy
het grootste gedeelte van hun geld hebben
moeten achterlaten. 'Ik vermoed, dat zij daarom
hun zaken in Engeland hebben hervat."
„Ben je er zeker van dat zy dezelfden zyn?"
vroeg Tommy.
„Absoluut zeker. Ik heb volledige inlich
tingen. Dïe kloppen geheel zelfs Savaroff's
dochter. Er is immers een meisje by hen?"
„Ja," zei ik, „er is een meisje."
Een oogenblik zweeg ik, toen vervolgde ik:
„Kijk eens, Latimer; wat wil je dat wy
doen? Ik zal je helpen zooveel als ik kan.
Toen ik myn afspraak met McMurtrfe maakte,
wist ik in de verste verte niet, welke beteeke
nis dat hebben zou. Ik denk er niet aan mijn
vryheid te koopen door Engeland aan Rusland
te verraden. Het eenige, wat ik absoluut weiger
te doen, is de rest van myn straf uit te zitten.
Als het uitkomen moet, die ik ben, moet je mij
je woord geven, dat ik van te voren redelyk
zal worden gewaarschuwd. Als ik dood moet, In
vredesnaam dan, naar ik zie werkelijk liever
Engeland van de kaart verdwijnen, dan dat
ik naar Dartmoor terugga."
Latimer maakte een lichte handbeweging.
„Je hebt myn leven gered," zei hij, „een
maal tenminste. Misschien is dat voor iou een
kleinigheid, voor mij is het een zaak van aan
zienlijk gewicht. Ik geloof niet dat je je over
Dartmoor bezorgd behoeft te maken, zoolang er
nog een geheime dienst bestaat."
„Zeg dan maar, wat ik te doen neb," vroeg
ik opnieuw.
Hij zweeg een tijdje als om zyn gedachten
te ordenen.
Toen begon hy heel langzaam en welover
wogen te spreken.
„Je moet doorgaan, alsof er niets voorge
vallen was. Schrijf dadelijk morgenochtend
aan McMurtrie, dat je met de uitvinding
geslaagd bent. Je kunt hem laten zien, dat dit
waar is, maar laat hem in geen geval 'ets
van de stof in handen krygen. Zeg hem, dat
je het geheim slechts tegen een geschreven
overeenkomst wilt overleggen en maak het
hem duïdelyk, dat het je daarmee ernst is.
Houd my intusschen zoo spoedig mogeL'ik van
alles, op de hoogte. Telegrafeer my naar 145
Jermijnstreet. Je kunt de telegrammen naar
Tilbury laten brengen door dien man, die op
de boot past. Gebruik een gemakkelyk en
eenvoudig cijferschrift of b.v. het alphabet om
gekeerd zet de z voor a en zoovoort. Heb je
geld genoeg?"
Ik knikte.
„Graag zou ik eenigszins willen weten, wat
jy zult doen," zei ik „Dat zal my veel meer
inspireeren, dan in het duister te werken."
„Het hangt geheel van de twee volgende
dagen af. Vanavond ga ik naar Londen terug
om te zien, of een van mijn mannen nieuwe
mededeelingen heeft. Dan leg ik de geheele
zaak aan Casement voor. Als hij het met me
eens is, wacht ik tot het laatste oogenblik,
voor ik toetast. Wij hebben bewyzen genoeg
om McMurtrie en Savaroff te arresteeren,
in verband met het Devenport-Dockyard-
geval, maar het zou dwaasheid zyn dat te
doen, zoolang er kans is, het geheele geheim
op te lossen. Je zult nu begrijpen, waarom ik
vanavond alles op het spel heb gezet. Wy
spelen hoog spel, Lyndon, en ik denk"
hy zweeg even „ik denk, dat jij troefboer
in handen hebt."
„Is er geen werkje voor mij?" vroeg Tommy.
„Ik ben tot alles berefd, vooral wanneer er een
beetje geweld by te pas komt."
„Daaraan zal een poosje later wei behoefte
zijn," zei Latimer met zijn bedaarde stem
,,Nu neem ik je mee terug naar Londen; daar
zal genoeg voor je doen zijn, Morrison.
Hoe minder menschen van deze zaak weten,
hoe beter."
Hij wendde zich tot mij en vroeg:
„Kun je de boot alleen naar Tilbury terug
brengen, als wy hier afscheid nemen?"
Ik knikte en hij reikte mij opnieuw de
hand.
„wy zfen elkander spoedig weer," zei hy,
„heel spoedig, denk ik. Heb je Longfellow
gelezen?"
De vraag was zoo verrassend, dat ik een
glimlach niet weerhouden kon.
„Den laatsten tyd niet," antwoordde fk.
,,Ik ben de laatste drie jaar niet in een stem
ming voor poëzie geweest."
Hij drukte mij de hand en zyn blauwe oogen
keken my recht aan.
„Ik ben geen optimist," zei hy, „maar er
is een regel by Longfellow die jou wel treffen
zou, denk ik."
Hij zweeg.
„Het heeft wat te maken met de molens
van God," voegde hy er langzaam aan toe.
HOOFDSTUK XXI
Het bezoek van Sonja
Iemands gevoelens zyn vreemde dingen. Ik
zelf heb er in den regel niet het minste ver
moeden van, hoe de een of andere toestand
op my inwerken zal, eer ik er midden in ben.
Zoo zou fk hebben geloofd, dat Latimers
mededeelingen mij in een staat van groote
opwinding zouden hebben gebracht, maar in
werkelijkheid heb ik mij nooit zoo koel en
luchtig gevoeld. Ik geloof dat iedere andere
aandoening verdween in het gevoel van ver
lichting, dat fk ten slotte eenige zekerheid had
verkregen.
.Wordt vervolgd.
