Conflict J oego-Slavië-Hongari je
tot oplossing gebracht
Succes voor den Volkenbond
Volkenbondsraad neemt een resolutie aan,
waaraan beide partijen hun
goedkeuring hechten
Een avond vol
spanning
Het
nieuws van
heden
De geheime diplomatie van den moord
en de aanslag te Marseille
r
WIE RICHTTE DE HAND
VAN DEN DADER?
J
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX; NASSAULAAN 51 TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ de SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
DINSDAG 11 DECEMBER 1934
Ochtendblad
zal
Titoelescoe
De begrafenis van Kanunnik Deken H. Th. van Dam. Z. H. Mgr. J. D. J.
Aengenentverlaat het kerkgebouw
Het Weer
in
Rede van den Hongaarschen
vertegenwoordiger
Eden rapporteur
Bij den aanslag van Marseille
denkt men onwillekeurig
aan de gevolgen van
Serajewo
Diepgaand onderzoek
noodzakelijk
De Jouvenel
De Lindbergh-affaire
Nieuw bewijsmateriaal tegen
Hauptmann
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19090
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 cl.; ingez,
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Maandagavond laat is overeenstemming in den Volkenbond bereikt
ten aanzien van de hooding betreffende het conflict tusschen Joego-Slavië
én Hongarije. Met algemeene stemmen nam de Volkenbondsraad de vol
gende resolutie aan:
Daar de Raad van meening is, dat zekere Hongaarsche autoriteiten
door nalatigheid een verantwoordelijkheid ten opzichte van handelingen die
met den aanslag te Marseille in verband staan, op zich hebben kunnen nemen
en de Hongaarsche regeering den plicht heeft, die autoriteiten, wier schuld
Zal worden vastgesteld, te bestraffen en overtuigd is van den goeden wil der
Hongaarsche regeering, verzoekt hij de Hongaarsche regeering den Raad
de maatregelen mede te deelen, die zij tot dit doel genomen heeft.
Daar de Raad van oordeel is, dat de thans geldende regelen van het
internationale recht ten opzichte van de onderdrukking van het terrorisme
voldoende duidelijk zijn, besluit hij een deskundigen-commissie opdracht
te geven deze kwestie te bestudeeren ten einde een ontwerp-verdrag voor
een internationale overeenkomst uit te werken, welke aan dit doel be
antwoordt.
De Raad besluit verder, dat deze commissie uit 10 gedelegeerden zal
bestaan. België, Engeland, Spanje, Frankrijk, Hongarije, Italië, Polen,
Roemenië, Zwitserland en Sovjet-Rusland wordt verzocht ieder ,een lid
te benoemen. Deze commissie zal ook de voorstellen bestudeeren, die de
Fransche regeering aan den Raad heeft doen toekomen, of die hem nog
door andere regeeringen zullen overhandigd worden.
GENEVE, 10 Dec. Hedenmorgen
hebben weer verschillende bespre
kingen plaats gevonden. Eden had
een onderhoud met Aloisi en de
Hongaren en later met Laval. Laval
heeft zich daarop met de ministers
van buitenlandsche zaken der Kleine
Entente in verbinding gesteld, ter
wijl later een bespreking tusschen
Aloisi en Laval volgde. Het ging
daarbij steeds weer om de formule
Waardoor de Raad het Hongaarsch-
Joegoslavisch conflict zou kunnen
hij leggen. Naar verluidt zijn daar
voor van Fransche zijde drie punten
Voorgesteld:
h Het instellen van een internationaal
^rechtshof tegen het terrorisme.
2. Een verwijzing naar artikel 10 van
et Volkenbondsstatuut, dat de on-
?chendbaarheid der grenzen regelt.
3. Een proces, dat Hongarije tegen de
huldig,
voeren.
AanvankelUk gingen de Joego-Slavische
Schen veel verder.
zou Laval zelfs met uittreding van
land uit den Volkenbond hebben gedreigd,
j^füen Joego-Slavië niet de geëischte genoeg-
°®hing kreeg. De Kleine Entente zou gisteren
over verbreking der diplomatieke betrek-
n€eh met Hongarije hebben gesproken.
Fransche minister
'ahdsche zaken, Laval,
^ddag zijn voorstellen
van buiten-
heeft heden-
inzake een
internationale overeenkomst tot bestrij
ding van het internationale terrorisme
den direct belanghebbenden voorgelegd.
Het is een document van zes pagina's. De
kern van het voorstel is de instelling van
een internationaal gerechtshof, waarvoor
misdaden en aanslagen met een politieken
achtergrond op personen, gebouwen, enz.
behandeld kunnen worden. Ook het bezit
van springstoffen voor politieke aanslagen
en elke internationale samenzwering met
hetzelfde doel zullen voor dit gerechtshof
behandeld kunnen worden.
Het gerechtshof zal niet permanent zitting
behoeven te houden, doch evenals de Volken
bondsraad slechts van tijd tot tijd samengeroe
pen worden. Het zou het recht moeten hebben
straffen uit te spreken en tegelijkertijd het land
aan te wijzen dat met de uitvoering der straf
belast is. Bovendien zou de uitwisseling van
documenten en de uitlevering van misdadigers
door dit gerechtshof kunnen worden geregeld.
Het recht van gratieverleening zou by den
Volkenbondsraad berusten.
Het is twijfelachtig of de moord te Marseille
zelf nog voor een dergelijk gerechtshof zal
komen.
Even voor vier uur Maandagmiddag kwam de
Raad na een korte geheime zitting, waarin men
zich slechts had bezig gehouden met de rang
orde der sprekers, bijeen voor een nieuwe zit-
ting inzake het Joego-Slavisch-Hongaarsche
conflict.
Nadat de voorzitter den leden het Fransche
voorstel inzake het sluiten van een overeen
komst ter onderdrukking van het internationale
terrorisme in het kort had uiteengezet, werd
de behandeling hiervan even uitgesteld. Het
woord was daarna aan den Roemeenschen mi
nister van buitenlandsche zaken, Titoelescoe.
Titoelescoe zette uiteen, dat door de aanklacht
van Joego-Slavië de eer van Hongarije geen
oogenblik wordt benadeeld. Wanneer Hongarije
vrijwillig zijn medewerking had aangeboden by
de opheldering van den aanslag, dan zou dank
zij de gematigdheid van Joego-Siavië, deze
kwestie betrekkelyk gemakkelijk hebben kunnen
worden geregeld. In plaats daarvan echter heeft
Hongarije eenvoudig alles geloochend en wel
op de meest prikkelende wijze. Tegelijkertyd
heeft de liongaarsche regeering getracht de
kwestie uit te buiten voor haar nationaal
egoïsme.
Voortgaande behandelde spr. in bijzonder
heden een reeks beschuldigingen en het Hon
gaarsche antwoord daarop, teneinde te bewij
zen, dat de Hongaarsche regeering meestal
niet is ingegaan op de haar gestelde vragen.
Aan het einde van zyn rede gekomen wera
de toon van Titoelescoe milder. Hij stelde geen
concrete eischen, doch verlangde slechts zeer
in het algemeen, dat Joego-Slavië de het land
toekomende genoegdoening zou krijgen. Men
wilde zelfs de woorden van Hongarije vergeten
en, wanneer deze genoegdoening verkregen was,
weer met het land samenwerken.
De Tsjecho-SIowaaksche minister van Bui
tenlandsche Zaken, Benesj, behandelde aller
eerst de verwijten, die van Hongaarsche en
Poolsche zijde tegen Tsjecho-Slowakije gericht
waren. Uitvoerig zette hij uiteen, dat zijn land
zich jegens de Oekrainsche emigranten correct
had gedragen en voor de daden van terreur uit
deze kringen geen verantwoordelijkheid droeg.
Ook Benesj uitte als zijn meening, dat men tus
schen het revisionnisme en het terrorisme geen
scherpe grenzen kon trekken. Op voorzichtige
wijze keerde Benesj zich in dit verband ook
tegen den vertegenwoordiger van Italië baron
Aloisi. Spr. haalde met nadruk het woord van
Laval aan, dat wie een grenspaal verzet een
verstoorder van den vrede is.
In het algemeen echter maakte Benesj' rede
den indruk, dat de Kleine Entente niet meer
by haar aanvankelijk scherpe eischen volhardt.
Hy beschuldigde de Hongaarsche regeering niet
van medeplichtigheid, doch bepaalde zich ertoe
te spreken van „zekere Hongaarsche autoritei
ten. die ter verantwoording geroepen moesten
worden".
GENEVE, 10 Dec. Als derde spreker tijdens
de debatten over de Joego-Slavische aanklacht,
nam de Joego-Slavische minister van buiten-
j| VERWACHTING: Zwakke tot matigen,
veranderlijken wind, later uit Zuidelijke
S richtingen, nevelig tot zwaar bewolkt,
S aanvankelijk nog ecnige regen en iets li
H kouder.
H Verdere vooruitzichten: Toenemende =1
j= wind en vrij zacht. il
landsche zaken, Jeftitsj, het woord. Hij ver
klaarde, dat de verdediging van de Hongaar
sche delegatie alle bewijzen en argumenten
mist. OP de in het Joego-Slavische argument
aangevoerde feiten, namen, data, getuigenver
klaringen etc. heeft de Hongaarsche regeering
niets anders weten te antwoorden dan een een
voudige ontkenning zonder het geringste tegen
bewijs. In plaats daarvan heeft de Hongaarsche
regeering eenige politieke toespelingen gemaakt,
die zeer weinig op haar plaats waren. Zij heeft
tegenover den rouw, die het Zuid-Slavische volk
gevoelt, dit land verweten, dat het den moord
op zijn koning zou willen uitbuiten voor poli
tieke doeleinden. Voorts heeft de Hongaarsche
vertegenwoordiger, hierin ondersteund door den
Italiaanschen gedelegeerde, de poging gedaan
de eischen van Joego-Slavië voor te stellen als
een aanval op de eer van het Hongaarsche
volk. Spr. kan verklaren, dat zijn regeering
nooit de gedachte heeft gehad de handelingen
van zekere Hongaarsche overheidspersonen ge
lijk te stellen met het gevoel voor gerechtigheid
en eer, waarmee het Hongaarsche volk bezield
is.
Jeftitsj besloot zijn redevoering met te
constateeren, dat hij de beschuldigingen
zijner regeering inzake de verantwoordelijk
heid van de Hongaarsche overheid, moest
handhaven, vooral daar het Hongaarsche
memorandum geen enkel der te berde ge
brachte feiten heeft kunnen ontzenuwen.
De Joego-Slavische regeering heeft getracht
alles te vermijden, wat de debatten zou
kunnen uitbreiden en ze op politiek terrein
zou hebben kunnen brengen.
Zij eischt echter desondanks de veroor-
deeling der handelingen, waaraan de Hon
gaarsche overheidspersonen zich hebben
schuldig gemaakt. Zij beschouwt deze ver
oordeeling als onontbeerlijk om de recht
vaardige verontwaardiging te kalmeeren,
die zich heeft meester gemaakt van het
Joego-Slavisch volk op grond van zekere
bijzonder ernstige aspecten van de misdaad
van Marseille.
De Joego-Slavische regeering heeft zélf
haar plicht tot handhaving van den vrede
vervuld en verwacht, dat de raad thans
ook zijn plicht zal doen. Een verloochening
van de gerechtigheid in een kwestie van
dezen ernst zou de Joego-Slavische regee
ring een bedreiging van den vrede lijken.
Nadat na de redevoering van Jeftitsj nog een
kort debat had plaats gevonden tusschen de
vertegenwoordigers van Polen en Tsjecho-
Slowakije, was het woord aan den Hongaar-
schen gedelegeerde, Tibor von Eckhardt.
NA UITVOERIGE DEBATTEN IS DE VOL
KEN BONDSRAAD lx den AFGELOOPEN
NACHT TOT OVEREENSEMMING GEKOMEN
INZAKE HET JOEGO-SLAVISCH—HON-
GAARSCH CONFLICT.
Japan wenscht vlootbesprekingen eenige maan*
den te verdagen
Te Stalingrad z(jn drie personen ter dood ver
oordeeld wegens malversaties.
Clemens Krauss benoemd tot dirigent van do
Berlynsche Staatsopera.
De Intern, troepenmacht voor hel Saargebïed;
ook Zweden zendt troepen; zal Nederland ma
riniers zenden?
Tsjecho-Slowakye sluit zich aan bij het Fransch-
Russisch protocol.
Na den aanslag te Marseille; Belgische politie
had de Fransche Sürcté Nationale gewaarschuwd.
Stand der clearingcn met Dnitschland, Chili en
Turkije.
Ernstig ongeluk op den Haarlemmerweg bij
Sloterdjjk; vier gewonden.
„Tribune"-persen worden niet teruggegeven.
Ncw-Yorkscbe Beurs: Opening ongeanimeerd,
daarna lichte verbetering, slot verdeeld.
Na de rede van den Hongaarschen verte
genwoordiger onderbrak de voorzitter de zitting
van den Volkenbondsraad om daarna den En-
gelschen gedelegeerde Lord Eden voor te dra
gen als rapporteur voor 't Joego-Slavisch-Hon-
gaarsch conflict en hem te verzoeken zyn be
moeiingen daarheen te richten, dat hij zoo
spoedig mogelijk een vergelijk tot stand kan
brengen en den raad een rapport voorleggen.
Tegelijkertyd stelde de voorzitter voor, te half
elf een nachtzitting byeen te roepen.
Nadat alle leden van den raad zich met
korte verklaringen met deze voorstellen
accoord hadden verklaard, zeide Eden, dat
hij bereid was, deze opdracht te aanvaar-
ren.
Laval zeide, dat hij van den rapporteur ver
wachtte, dat deze door zijn voorstellen het Joe
go-Slavische volg genoegdoening zou verschaf
fen.
De zitting
Deze spreker bepaalde zich tot een korte en |t,^vond.
Naar verluidt is het voorstel tot het houden
van een nachtzitting uitgegaan van Laval, die
een snelle beslissing door den raad noodzakelijk
achtte.
duidelijke afwijzing van eenige der essentieele
beschuldigingen, die deels vroeger, deels in de
zitting van heden jegens Hongarije waren geuit.
Overigens zag spr. er van af nogmaals de vele
en netelige problemen op te werpen en uit te
spreken, die het onderwerp vormen van dit
ernstige conflict. Spr. legde er den nadruk op,
dat hij deze beperking van zijn verdediging
slechts in het belang van den vrede op zich
neemt. Voorts gaf hij uiting aan den vredes-
en verzoeningswil van Hongarije. Juist daarom
echter geloofde hy te moeten wijzen op de nog
steeds voortdurende uitwijzingen van Hongaar
sche staatsburgers uit Joego-Slavië.
Onafhankelyk van het ontworpen accoord
is Hongarije bereid met zijn naburen te onder
handelen over de afsluiting van bepaalde politie-
overeenkomsten, die in de toekomst zullen ver
hinderen, dat politieke vluchtelingen zich ves
tigen. Hongarye volgt hier gaarne het voor
beeld, dat in dit opzicht door den vertegen
woordiger van Argentinië gegeven is.
werd daarna geschorst tot den
Toen het vreeselijk nieuws bekend
werd der moorden van Marseille,
waaraan de Koning van Joego-
Slavië en de Fransche Minister van
Buitenlandsche Zaken ten offer
vielen, moest ik plotseling denken
aan dezen titel van een boek, „Er
komt weer oorlog."
In dit boek dat verleden jaar ver
scheen en de indrukken bevat van
zijn auteur, den heer Pozzi, over
Midden-Europa en de Balkan, kan
men op verschillende plaatsen de
voorspelling vinden van den moord
op Koning Alexander. De heer
Pozzi gaat zelfs zoo ver dat hij van
den moordenaar zegt dat deze een
Macedoniër zal zijn wanneer hij
geen Kroaat is.
i En de verklaring van deze profetie?
Henry de Jouvenel, oud-Gezant
van Frankrijk te Rome, is bekend
om de actie welke hij voerde
tegen de politiek van Briand,
welke er steeds op gericht was
fascistisch Italië te isoleeren en,
evenals Duitschland, met Fran
sche bondgenooten te om
singelen.
In nevenstaand artikel zet hij
uiteen hoe beslist noodzakelijk
een toenadering tusschen Italië
en Frankrijk blijft, terwijl hij er
tevens op wijst dat de vrees wel
ke Joego-Slavië voor Italië koes
tert, niet altijd even gegrond is,
en dat een verzoening tusschen
Rome en Belgrado tot de moge
lijkheden van het oogenblik be
hoort.
De binnenlandsche toestand van het konink
rijk Joego-Slavië! De strijd der Kroaten, Mace-
doniërs, Slovenen, Dalmaten en Hongaren van
den Banat tegen wat zij de „Servisatie" noe
men, dat is de ten koste van alles doorgevoerde
centralisatie van heel het regeeringsapparaat
in Belgrado en de onmogelijkheid voor dege
nen die niet uit het oude Servië stammen, om
een hoogen post te krijgen in de openbare
diensten of een hoogen rang te bekleeden in het
leger.
Dat de heer Pozzi partydig is als een
ieder die poogt den verborgen ondergrond
der gebeurtenissen te belichten, lijkt mij
waarschijnlijk, doch wanneer hij te Zagreb
een bezoek brengt aan een vroegeren
Joego-Slavischen Minister van Buiten
landsche Zaken, dr. Troembitsj, en deze
hem de toekomst schildert in den vorm van
„een grooten katholieken staat welke zich
uitstrekt van de Adriatische Zee tot Polen,
een groote federale republiek welke Hon
garije en Kroatië, Dalmatië, Slovenië en
Tirol omvat en steunt op Polen", dan komt
men er onwillekeurig toe om bij den aan
slag van Marseille te denken aan de ge
volgen van dien van Serajewo.
Was dit de misdaad van een individu? Of
moeten wij er het resultaat van een samen
zwering in zien?
Wanneer men bedenkt onder welke omstan
digheden de aanslag gebeurde, juist terwijl
Koning Alexander de twee conflicten pro
beerde by te leggen welke vroeg of laat zijn
land In een oorlog zouden kunnen betrekken
met Italië of Bulgarije, dan kost het werkelijk
moeite om aan te nemen dat de hand van den
moordenaar niet geleid werd.
Wanneer de Vorst van zijn reizen naar Sofia
en Parijs teruggekomen zou zyn, na zoowel in
het Oosten als in het Westen alle moeilijk
heden uit den weg te hebben geruimd en voor
verschillende landen welke diep gebukt gaan
onder de gevolgen der crisis, het perspectief
geopend te hebben eener lange periode van
rust, dan zou dit een vergrooting van zijn pres
tige en een versterking van zijn land beteekend
hebben.
De groeiende vriendschap met Koning
Boris, de recente rede van Mussolini, de
aangekondigde reis van Barthou naar
Rome: het waren allemaal voorteekenen
van een tijdperk van verzoening en toena
dering, en de moordenaar en degenen die
hem uitzonden, hebben dit tydperk willen
sluiten nog voor het geopend was.
Ik weet niet of eenige binnenlandsche beroe
ring het loon zal zyn van deze misdaad. In elk
geval komt er geen enkele buitenlandsche be
dreiging van den kant der Adriatische Zee,
zooals de bevelhebbers van het Joego-Slavische
leger verwachtten.
Het is 'n wel zeer onverwacht gevolg van den
aanslag te Marseille, dat nu plotseling blykt,
hoe Italië heelemaal niet, zooals men in Bel
grado dacht, zit te wachten op een gunstige
gelegenheid om het nabije Joego-Slavië den
oorlog te verklaren, doch dat men te Rome
integendeel niets anders verlangt dan de hand
having van den „status quo" in de Adria, ter
wijl van eenige gebiedsuitbreiding in Europa
geen sprake is. En misschien heeft Koning
Alexander door zijn dood zijn vaderland nog
dezen grooten dienst bewezen, dat de Joego-
Slavische Natie ziet hoe de Naties waardoor zij
zich bedreigd gevoelden, aan haar zijde staan
en deelnemen aan haar rouw.
Joego-Slavië heeft geen andere gevaren meer
te vreezen dan zijn eigen binnenlandschen toe
stand. Daarom is het van zoo veel belang dat
vastgesteld wordt wie naar Marseille den moor
denaar afvaardigde wiens identiteit en afkomst
verborgen liggen achter een valsch paspoort.
Het was een geheim genootschap, de „Narodna
Obzana", dat voor den oorlog een anderen
Koning Alexander en zijn gemalin, Koningin
Draga, liet dooden. Het complot en de moord
zijn op den Balkan bijna een normale uiting
van het politieke leven en de moordenaars
krijgen er soms een standbeeld.
Maar wanneer deze geheime diplomatie
van den moord in 1914 een Wereldoorlog
heeft ontketend, dan is het ontstellend te
weten dat wij nog steeds niet in staat zyn
om er ons tegen te verdedigen.
HENRY DE JOUVENEL.
Even na elf uur is de Volkenbondsraad in
nachtzitting byeengekomen. Daar echter het
antwoord der Hongaarsche regeering nog niet
was ontvangen, benutte men den tijd met de
vertaling van de rede van Eckhardt m het
Engelsch. Ook daarna was het Hongaarsche
antwoord echter nog niet binnengekomen. De
voorzitter las toen namens de Portugeesche re-
geering een verklaring ter eere van de nage
dachtenis van Barthou en koning Alexander
voor. Hij zeide zich daartoe verplicht te gevoe
len, daar alle andere sprekers zich reeds in
dien zin hadden geuit. Hij verklaarde daarna
het debat uitdrukkelyk voor gesloten en ver
daagde de zitting voor een kwartier.
Te half twaalf kwam de Hongaar
sche minister van buitenlandsche
zaken in het Volkenbondsgebouw
aan met het toestemmende ant
woord der Hongaarsche regeering.
De zitting werd daarna onmiddellijk
hervat.
I
Eden bracht rapport uit en herinnerde er
aan, dat de Volkenbondsraad geen gerechtshof
is en dat hij slechts de taak kon hebben de
partijen te helpen haar betrekkingen wederom
te herstellen. Vervolgens las Eden de resolutie
voor, die hy den raad voorstelde aan te ne-
men.
De resolutie begint met de uitdrukking van
deelneming aan het ongeluk, dat Joego-Slavië
en Frankryk heeft getroffen en veroordeelt de
misdaad. Gelijktydig wordt verlangd, dat de
schuldigen rekenschap zullen moeten afleggen.
Verder wordt op den plicht van ieder land ge
wezen om op zijn gebied geen terroristische
activiteit te dulden. Deze plicht hebben vooral
de leden van den Volkenbond te vervullen.
Tenslotte volgt dan het gedeelte der reso
lutie, dat we reeds eerder gemeld hebben.
Nadat ook Hongarije de resolutie had goed
gekeurd, sprak tot slot de Fransche minister
van Buitenlandsche Zaken Laval nog eenige
woorden, waarin hij de Joego-Slavische regee
ring voor haar bereidheid om tot een vergelijk
te komen dankte.
Baron Aloisi dankte tenslotte nog den rap
porteur Eden.
Vervolgens werd de raadszitting gesloten.
FLEMINGTON (New-Jersey), 10 Dec. (Reu
ter) In de woning van Hauptmann is een
sport van een ladder ontdekt, die by de ont
voering van baby Lindbergh Is gebruikt. Men
beschouwt deze ontdekking als een nieuw stuk
bewijsmateriaal in de Lindbergh-affaire.
