IN EN OM HAARLEM
Men toMijft ons:
MARIA-STICHTING
DINSDAG 11 DECEMBER 1934
De Haarlemsche Gemeente-
begrooting
5hpo'
Zeldzame gassen
koperen priesterfeest
Goud, geld en crisis
R.K. STUDIECLUB
„GRAFICUS"
au,
^edrijfsraad in de Typografie
EEN ONDERWIJSKWESTIE
Moet leeraar M. O. onderwijs
geven aan U. L. O.-school?,
GEMEENTEZAKEN
Verkoop grond
Overname grond
VAN EEN POLDER EN EEN
BOERDERIJ
IEDEREN MIDDAG VAN
2-3 UUR POLIKLINIEK
DE BREDEROODSCHEWEG
TE SANTPOORT
Verbetering bijna voltooid
CENTRAAL COMITÉ VOOR
WERKLOOZEN
Lezing over de Zuiderzeewerken
Rijkspostspaarbank
In de atmosfeer
PROF. C. J. HENNING
Holl. Mij. van Landbouw
Het scheuren van grasland
DAMMEN
Clubkampioenschappen
Haarlemsche Damclub
Competitie tweede klasse
Hoofdklasse-competitie
Ned. Dambond
Devaluatie is afbraak
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiuiiiiiiii,!.
Verschenen is het verslag van de afdeelingen
fan den gemeenteraad omtrent de ontwerp
begroting van inkomsten en uitgaven der ge
beente Haarlem voor het jaar 1935 met daarbij
gevoegd antwoord van B. en W.
Het is, zooals elk jaar, een lijvig boekdeeltje
v<an 70 dicht bedrukte bladzijden, maar schok
kende opmerkingen zijn er niet in te lezen. Te
cordeelen naar den inhoud van dit gemeente
stuk zal de behandeling van de gemeentebe-
grooting voor het overgroote deel in beslag
Worden genomen door politieke beschouwingen,
terwijl over het bestuur der gemeente zelf wei-
big nieuws zal worden gezegd. Jammer! Omdat
onze tijd een doortastend bestuurscollege zoo
Eoed kan gebruiken! Men oordeele over de
Waarde van de gemaakte politieke opmerkingen
bit de volgende passage:
„Een meerderheid van den Raad," aldus en
kele leden, „acceepteert, dat Burgemeester en
Wethouders zich geduldig schikken naar en
gehoorzaam voldoen aan datgene, wat vanuit
£*en Haag wordt gedecreteerd door middel van
Voorschriften en aanschrijvingen op allerlei ge
bied. De begrooting wordt klaar gemaakt aan
<ie hand van wetsontwerpen en circulaires, in-
®tede van opgebouwd op wetten en bestaande
toestanden. Het Gemeentebestuur dient zich
ban te sluiten bij hen, die verzet doen hooren
tegen deze gedragslijn der Regeering. Feitelijk
Wordt ook hier, evenals in enkele andere lan-
öen, politiek het volk uitgeschakeld. Daarmede
2Ün wij, volgens de hier aan het woord zijnde
teden, op den verkeerden weg. Door een schijn-
Öernocratie te handhaven, maakt men de demo-
Cfatie kapot."
Het is wel duidelijk, dat dergelijke taal ge-
Sproken wordt ten behoeve van de publieke tri
bune, waarop „de geachte afgevaardigden hier
ban het woord" de kiezers aanwezig wanen, die
th het a.s. voorjaar over de raadsmandaten te
°°rdeelen zullen hebben. Ware dat niet het ge-
*al, dan zouden deze volksvertegenwoordigers
toegeven, dat zij beter deden deze discussies
Cver te laten aan hun partijgenooten in de Sta
ten Generaal.
Onder de weinige goede zakelijke opmerkin
gen, die in 't verslag voorkomen is ongetwijfeld
die welke het vraagstuk raakt: verlaging van
gas- en electriciteitstarieven, met daarmede
Gepaard gaande verzwaring van de directe be
lastingen, öf handhaving van het huidige ni
veau der belastingen, wel het voornaamste. De
kwestie is zeker niet nieuw te noemen, want in
de laatste tien of vijftien jaar is er wel géén
bsgrootingsbehandeling voorbij gegaan zonder,
bat er door raadsleden over gesproken is, maar
wint dit jaar aan belangrijkheid en aan ac
tualiteit, omdat er een verschil met voorgaande
Ibren is. In de afgeloopen jaren toch was het
zWaarste argument tegen tarievenverlaging dit,
eat door belastingverzwaring, de groote inko-
^ns Haarlem zouden worden uitgejaagd. Dat
Was
geen schermen met een onwezenlijk spook,
blaar rauwe werkelijkheid. Tal van groote inko
mens hebben Haarlem in den loop der jaren
erlaten, omdat de belastingen hun te zwaar
Werden. Haarlem heeft daarvan ontzaglijk veel
Schade geleden. Thans is de toestand zoo ge
worden, dat de belastingen in het aangrenzen-
de Heemstede en Bloemendaal niet veel lager
'beer zijn dan in Haarlem. De kwestie kan dus
bb vrijer worden bekeken; zij kan en zij moet
elk jaar en dus ook nu bezien worden in het
l°ht van het waarachtig belang van de Haar-
otnsche burgerij en den bloei van onze stad.
t is te hopen, dat B. en W. er in zullen sla
gen voldoende studiemateriaal bijeen te garen
etl aan den raad voor te leggen om een zuivere
juiste beoordeeling mogelijk te maken. Het
®sluit hangt ten nauwste samen met de toe-
Obist van Haarlem.
Hen tegenvaller voor de begrooting bij al de
bbdere is de post van 198000.als eerste ter-
:-in tot dekking van het tekort in het ge-
beentelijk pensioenfonds. B. en W. zeggen, dat
tekort uit den aard der zaak sterk den te
5'ben maatregel tot verhooging der opcenten
de personeele belasting beïnvloedt. Dit tekort
een „wetenschappelijk tekort". Het zou van
Veel belang zijn als een middel kon worden
®evonden, dat dit tekort niet met zulke groote
arlijksche bedragen behoefde te worden aan-
Sezuiverd als B. en W. nu voorstellen. Wat B.
W. hieromtrent zeggen schijnt op de moge-
jpheid daarvan te wijzen. Wanneer, aldus
en w., bij de vaststelling van de vorige we-
®dschappelijke balans, nu 5 jaar geleden, reeds
aatregelen waren genomen, dan zou het be-
raS. dat jaarlijks op de begrooting had moeten
eoracht worden, niet veel kleiner zijn geweest
11 hu het geval is. Waarom dan niet, met het
e® verzoekt ons opname van het volgende;
lin*1 Verband met de hedendaagsche ontwikke-
- k van het bedrijfsradenstelsel, waarvan de
'grafie met haar uitmuntende collectieve
oog op de zeer ongunstige tijden, het aanzuive
ren nog maar niet vijf jaar uitgesteld?
Over het algemeen bleek men in de afdeelin
gen den financieelen toestand van de gemeente
Haarlem niet ongunstig te vinden, vooral indien
daarbij gelet werd op andere gemeenten van
ons land. Het blijkt, dat de aangebrachte bezui
nigingen zuiverend hebben gewerkt. Die bezui
nigingen waren ongetwijfeld pijnlijk, maar ook
andere steden hebben daartoe moeten overgaan
en waar het niet uit eigen beweging gebeurde,
hebben hoogere instanties daartoe gedwongen.
In Haarlem is de toestand zoo, dat B. en W.
thans aan den raad konden mededeelen, dat
Ged. Staten van Noordholland hebben bericht,
dat een summier onderzoek der ontwerp-be-
grooting hun geen aanleiding heeft gegeven de
ze aan den Minister van Binenlandsche Zaken
in te zenden, wat op zich zelf een pluimpje be-
teekent voor het beheer, dat hier wordt gevoerd.
De behandeling van de begrooting zal pas in
de eerste dagen van het nieuwe jaar plaats
hebben. Later dan in jaren het geval is ge
weest. De oorzaak schijnt te liggen in de om
standigheid, dat een der rapporteurs van de af
deelingen zoo laat is geweest met het inzenden
van zijn verslag.
t,eueid.so vereen komst, door de regeering het
rst werd gekozen om genoemd stelsel in hare
'ederen toe te passen, heeft het bestuur van
H.K. studieclub „Graficus" gemeend goed
j. doen, dit belangrijke onderwerp te laten be-
fcitt'de'en door den heer B- Leyn> bondsvoor-
lich' die als ofHcieele vertegenwoordiger in dit
'aam voor den bond zitting heeft,
ïii dzakelijk is, dat alle leden op de hoogte
Vat Van de voornaamste bepalingen die op het
kin en alles wat daarmede samenhangt betrek-
S hebben. Daarom roept de Studieclub dan
aUe leden van de afdeeling op, iedereen,
- der bitzondering, hedenavond om acht uur
fientVeZig te zÜn in bet gebouw van de St. Jo-
Pbgezellenvereeniging, Jansstraat.
mooie gelegenheid voor alle leden der
bo ng Haarlem om kennis te maken met den
^hdsvoorzitter, waarbij tevens verschillende
a8en kunnen worden gesteld,
in nt nu allen eens uw belangstelling en komt
drommen op.
le verder de advertente in dit blad.
B. en W. schrijven aan den Raad:
Aan den op wachtgeld gestelden leeraar aan
het voormalig gemeentelijk lyceum J. J. Bauer
hebben wij opgedragen het geven van 22 weke-
lijksche lesuren in het teekenen aan de school
voor U.L.O. letter A en 6 lesuren in dit vak
aan de school voor U.L.O. letter C.
Genoemde wachtgelder heeft ons daarop te
kennen gegeven, dat het hem voorkomt, dat hij
de opgedragen functie niet behoeft te aan
vaarden, omdat, naar zijn meening, een op
wachtgeld gestelde leeraar bij het middelbaar
onderwijs niet kan worden herplaatst als vak
onderwijzer bij het lager onderwijs.
Als gevolg van deze weigering hebben wij op
27 November 1934 bepaald, dat, indien hij de
hem gegeven dpdracht niet aanvaardt, van het
hem als gewezen leeraar aan het gemeentelijk
lyceum toegekende wachtgeld vervallen is het
bedrag, waarmede het wachtgeld, vermeerderd
met de aldus verzuimde inkomsten, de laatste
lijk door hem genoten wedde als leeraar aan
het gemeentelijk lyceum zou hebben overschre
den.
Van dit besluit is de heer Bauer bij verzoek
schrift in beroep gekomen. Daarin betoogt hij,
dat de positie van leeraar bij het middelbaar
onderwijs en die van vakonderwijzer bij het
lager onderwijs niet gelijkwaardig zijn.
Het vervallen verklaren van een deel van het
wachtgeld is gegrond op het bepaalde bij art. 7
van het Kon. Besluit van 3 Augustus 1933, op
den voet van welk Kon. Besluit aan het per
soneel van de dagscholen voor middelbaar on
derwijs alhier wachtgeld wordt toegekend. In
dit artikel wordt gesproken van een ambt of
betrekking, welke den op wachtgeld gestelde
in verband met zijn persoonlijkheid en omstan
digheden redelijkerwijze kan worden opgedra
gen. Van gelijkwaardigheid wordt daarin niet
gerept. B. en W. meenen, dat onder persoon
lijkheid en omstandigheden hier o.m. moet wor
den verstaan de maatschappelijke positie, wel
ke de wachtgelder inneemt. De heer Bauer is
directeur en leeraar geweest aan de avond
school voor nijverheidsonderwijs en directeur
en leeraar aan de opgeheven burgeravondschool.
Een deel van zijn inkomsten heeft de heer
Bauer dus steeds gezocht bij een tak van on
derwijs van lager orde dan het onderwijs aan
het lyceum. Op dezen grond zijn B. en W. van
oordeel, dat hem in verband met zijn per
soonlijkheid en omstandigheden redelijkerwijze
kan worden opgedragen het geven van lessen
bij het uitgebreid lager onderwijs, een tak van
onderwijs van zeker niet lagere orde dan het
onderwijs aan de burgeravondschool of nijver
heidsavondschool.
B. en W. stellen daarom voor, op het ver
zoekschrift van den heer Bauer afwijzend te
beschikken.
Omtrent het verzoekschrift van den heer
Bauer hebben B. en W. advies ingewonnen van
de commissiën van bijstand voor arbeids- en
pensioenzaken en voor onderwijszaken. Eerst
genoemde commissie kan zich met het door
B. en W. ingenomen standpunt vereenigen;
laatstgenoemde is van een tegenovergestelde
itieening.
Een minderheid in het college alsmede de
meerderheid van de commissie voor onderwijs
zaken meent, dat de betrekking van onderwij
zer in teekenen in verband met zijn persoonlijk
heid en omstandigheden redelijkerwijze niet
aan den heer Bauer kan worden opgedragen.
B. en W. stellen voor aan C. p. Laan, alhier,
tegen den prijs van ƒ9000 in koop af te staan
grond, gelegen aan de noordzijde van de Tette
rodestraat, groot pl.m. 856 M2, zulks met de
bestemming om op dien grond te bouwen zes
woonhuizen, elk bestemd ter bewoning door
niet meer dan één gezin.
B. en W. stellen voor van de N.V. Nederl.
Scheeps en Grondexploitatie Mij., te Amster
dam, voor de gemeente kosteloos en om niet in
eigendom te aanvaarden, met de bestemming
van openbaren weg, gronden (projectiestraten
ten zuiden van de Roerdompstraat en ten
noord-oosten van de Jan Gijzenvaart), totaal
groot pl.m. 31565 M2, onder eenige voorwaar
den.
Zigzaggen - Slinge
ren: de gang van
een dronkaard! Als
het spoor van uw
autowielen er zoo
uitziet, danja, dan
is uw handelwijze
misdadig. Voor
automobilisten geldt
het wachtwoord:
Geen drank op
den weg!
-éi-
Een nieuw model Fokkervliegtuigdat
van Hoorn een noodlanding maken,
ingevlogen moest worden, raakte Zaterdag den koers kwijt en moest in de omgeving
waarbij het toestel over den kop sloeg. De beide inzittenden bleven ongedeerd
Donderdagavond 7 uur is in het Notarishuis
alhier publiek verkocht: o.a. allergunstigst in
de onmiddellijke nabijheid van industrieën ge
legen perceelen weiland in Waarderpolder te
Haarlem aan het Noorderbuitenspaarne en de
Mooie Hel, met boerderij genaamd „Schoter
Oog" stallen en schuren, samen groot 12 hec
taren 85 aren 60 centiaren. Iedereen, die wel-
eens langs het Noorderbuitenspaarne zeilde
of met een motorboot voer, kent natuurlijk die
oude boerderij, die er nu niet zoo lang meer
zal staan. Er zijn daar meer van die prachtig
gelegen boerderijen, 't Meest loopen daarbij in
het oog „Ons Genoegen" tegenover de werf
Conrad en „Schooteroog" en „Spaarnoogte
genover de Jan Gijzenvaart bij Schoten.
Hoe daar te komen? welnu, volg ^en Onden
weg buiten de Amsterdamsche Poort, langs de
gasfabriek, waar ge op een grenspaal ter eene
zijde Haarlem en ter andere zijde H. Liede
ziet staan.
Even voorbij „het visschertje ziet ge
aan den grintweg het voormalige tolhuis. Nog
een tiental passen en ge ziet links voor u een
houten brug over het Vuilrak en daarvóór 'n
langen zwarten weg. Die weg gaat nu midden
door den Waarderpolder. Zóó kent rneh het
Vuilrak niet maar des te beter het gedeelte bij
de werf „Hubertina". Die zwarte weg biengt u
naar de boerderij, volgens sommigen in vroe
gen tijd een buiten Schooteroog genaamd. In
de nabijheid van die boerderij komen Liede en
Spaarne samen.
Spaarne en Liede sluiten den Waarderpolder
ter Wester en ter Oosterzijde in. Het Vuilrak
ligt aan de Zuidzijde van dezen polder en
vormt meteen „het scheid" met den Veerpolder,
aan welks westhoek de Haarlemsche gasfa
briek ligt.
De Oude Weg was in lang vervlogen jaren
met den Lage weg (Spaarndam-Liedebrug) de
Spaarnedijk. De driehoekige landstreek, nu de
Waarderpolder, liep bij eiken hoogen water
stand onder en vormde dus een groote strook
buitendijksche grond. In 't laatst der 16e eeuw
is deze buitendijksche grond of uiterwaard in
gepolderd. Toen kwam er het dijkje om, waar
we nu tegenaan kijken. De nieuwe polder, 194
H.A. groot, kreeg den naam van Waarderpol
der, maar houdt nog lang den naam van „de
Waert.
Bijzonders is er niet te zien. Maar wie gaar
ne in 't voorjaar den leeuwerik hoort zingen,
kan daar in de stille landelijke omgeving van
genieten. Wie houdt van riviergezichten, volge
een der linksche zijwegen, die hen naar de
smalle Spaarnekade voeren. Een verkeersweg is
deze juist niet, al ligt er al menige fabriek met
fabrieksterrein langs. Evenwel nog andere ge
dachten rijzen op wanneer men daar zachtkens
voortpeddelt of rustig wandelt.
Als eenmaal Amsterdam al de havenuitbrei
ding heeft gehad naar het westen, als mis
schien IJmuiden nog wijder sluizen heeft, als
de crisisnachtmerrie over is, zal dan niet het
oogenbük gekomen zijn, dat Zaandam zich nog
meer ontwikkeld enHaarlem weer zeestad
wordt als in lang vervlogen eeuwen? Dan zal
een uitgediept rechterzijkanaal van Spaarndam
naar het Noordzeekanaal voeren en de Schou-
wesluis er een zijn voor groot scheepvaartver
keer. Dan zal ook het Noorderbuitenspaarne
zijn ongelijken bodem met heuvels en dalen
moeten missen, maar daarvoor in de plaats een
minstens 50 M. breede vaarstrook met 8 10
Meter diepte moeten hebben.
Er is in lang vervlogen jaren al gepraat om
den Waarderpolder dan maar weer aan het
water prijs te geven, maar dan met een bo
dem eenige meters beneden de tegenwoordige
weidehoogte. Dus zeehaven Haarlem.
De werkzaamheden tot verbetering van den
Brederoodscheweg hebben een dermate vlot en
gunstig verloop gehad, dat de voltooiing reeds
zeer nabij is.
De entourage van dezen veel besproken weg
heeft een grondige verandering ondergaan, en
het mag gezegd: geheel ten goede.
Waarschijnlijk komt reeds heden de bestra
ting van den rijweg klaar, zoodat dan het ver
keer van Bloemendaal naar Driehuis en ver
der, zich de omreis over Santpoort-dorp kan
besparen. De verbetering van de aansluiting
met den Duinweg zal nog wel eenige dagen
vergen.
Wanneer ook de voltooiing van de trottoirs
even vlot verloopt, zullen binnen eenige weken
voor de omwonenden alle oude ergernissen tot
het verleden behooren!
Het Centraal Comité voor Werkloozen alhier,
laat op Donderdagavond 13 December a.s8 uur,
in de bovenzaal van het Gemeentelijk Concert
gebouw een lezing met lichtbeelden houden over
het onderwerp: ,,De Zuiderzeewerken".
De spreker, de heer W. Verkerk, thans
wonende te Bergen (N.-H.), maakte in Rijks
dienst dit machtig werk mede. Ettelijke hon
derden foto's nam hij er in die jaren van en
beschikt hij thans over een uitgebreide col
lectie prachtige lantaarnplaatjes. In verschil
lende plaatsen van ons land gaf hij deze lezing
reeds en steeds was men er ten zeerste over
voldaan. Hij maakt er geen zwaar technisch
betoog van. Na een korte inleiding aan de hand
van een geprojecteerde kaart, vertoond hy 200
lantaarnplaatjes (welke stuk voor stuk ragscherp
en krachtig zijn) hoe dit wereldberoemde water
bouwkundige werk tot stand werd gebracht.
Aan het postkantoor Haarlem en zijn bij
kantoren werd in den loop der maand Novem
ber 1934 op spaarbankboekjes ingelegd
397.715.95 en terugbetaald 357.024.12.
Derhalve meer ingelegd dan terugbetaald
40691.83.
Het aantal nieuw uitgegeven spaarbankboek
jes bedroeg 203.
Door tusschenkomst dezer kantoren werd ter
Directie op staatsschuldboekjes ingeschreven
nominaal 1000 en afgeschreven 2000. Der
halve minder in- dan afgeschreven 1000.
Het aantal nieuw uitgegeven staatsschuld
boekjes bedroeg 1.
Tot aankoop van Nationale Schuld ten be
hoeve van inleggers werden uitgevoerd 1 order,
tot een nominaal bedrag van 2000.
In de laatste twintig jaar hebben wij de ont
wikkeling meegemaakt van het zoogenaamde
„koud licht". De vervolmaking van de licht-
buis, nu zoo karakteristiek voor het hedendaag
sche stadsbeeld, heeft reeds een diepgaande ver
andering te weeg gebracht in de verlichtings
techniek. In steeds wijderen kring vindt deze
lichtbron toepassing. Toch vond het systeem
aanvankelijk slechts een zeer beperkte aanwen
ding. De oorzaak hiervan was gelegen in de
hooge spanningen (12.000 volt), welke noodig
waren. Eerst sinds men er in slaagde ze ook
onder veel lagere spanningen (in de buurt van
500 volt) te doen functionneeren, is haar gebruik
in ruimen kring verspreid.
De naam koud licht zegt ons reeds, dat hier
licht voortgebracht wordt, zonder dat er warm
te aan de omgeving wordt afgestaan. We heb
ben hier geen merkbaar warmteverlies, er gaat
dus geen energie verloren.
Dit is te danken aan den aard van de gassen
die in de ontladingsbuizen gebruikt worden.
Deze gassen waarvan de moleculen elk slechts
uit één atoom zijn samengesteld —hebbeneen
groote dichtheid. Tengevolge van hun dichtheid
en de grootte van hun moleculen zijn ze zeer
traag, ze geraken slechts zeer langzaam in
trilling onder invloed van de warmte: ze zijn
dus slechts in zeer geringe mate warmte gelei
dend. De hier bedoelde gassen zijn b.v. kwik
damp, natriumdamp, neon, argon, helium.
Op het gebied van deze verlichtingstechniek
heeft men onlangs een zeer belangrijke vorde
ring gemaakt, waarover Jean Labadié het een
en ander vertelt in het Fransche tijdschrift „La
Nature".
De genoemde gassen neon, argon en helium
behooren met nog twee andere, krypton en
xenon, tot de z.g. edelgassen, welke in uiterst
geringe hoeveelheden in onze dampkringslucht
voorkomen.
In 1918 maakte de Fransche natuurkundige
Georges Claude een eerste opmerking in de
richting van het nieuwe procédé. Als argon
zijn bruikbaarheid dankt aan zijn dichtheid,
zoo zeide hij, hoeveel beter zullen dan nog die
andere raadselachtige gassen uit de lucht blijken
In aansluiting op het verslag van het koperen
priesterfeest van den Zeereerw. zeergel. heer
C. J. Henning, leeraar aan het Klein Seminarie
„Hageveld" te Heemstede, in ons blad van gis
teren, kunnen wij nog mededeelen, dat des
middags zeer vele personen den jubilaris per
soonlijk kwamen feli'citeeren, onder wie Z. H.
Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, bisschop van
Haarlem.
De feestdag werd besloten met een plechtig
Lof.
In zijn jongste vergadering onder leiding van
den voorzitter, den heer P. stapel Czn., te
's-Gravenhage gehouden, besprak het Hoofdbe
stuur zeer uitvoerig den algemeenen toestand
van Akkerbouw, Veehouderij en Tuinbouw, ten
einde zijn standpunt ten aanzien van de ge
troffen en nog te nemen Regeeringscrisismaat-
regelen voor onzen Landbouw in zijn geheelen
omvang vast te kunnen stellen.
O.m. werd in de besprekingen betrokken het
standpunt, ingenomen door de vereeniging
„Landbouw en Maatschappij", zooals dit uit de
verschillende redevoeringen van den F.N.Z.,
Bond van Kaasproducenten en V.V.Z.M., neer
gelegd in het door laastgenoemde organisatie
aan den Minister van Economische Zaken ver
zonden adres. Kon deels een zekere parallel
getrokken met één dezer standpunten, ander
deels bleken markante verschillen te bestaan.
Daarom werd besloten aan de hand van de in
deze vergadering gehouden besprekingen, een
schema op te stellen, aan de hand waarvan het
Hoofdbestuur in zijn vergadering, welke op 13
December a.s. gehouden zal worden, definitief
zijn standpunt ten aanzien van den bestaanden
toestand en de te treffen maatregelen zal vast
stellen.
Wat de te nemen beperkingsmaatregelen be
treft, zal daarbij vooral den nadruk er op ge
legd worden, dat bij al deze maatregelen reke
ning moet worden gehouden met den aard der
bedrijven.
Het ligt in de bedoeling om daarna de afdee
lingen groepsgewijze bijeen te roepen, teneinde
in de afdeelingsvergaderingen de meening van
de leden te vernemen.
In verband met de mededeeling ter vergade
ring, dat op het oogenblik velen op de gemeng
de bedrijven tot scheuren willen overgaan, doch
in de uitvoering daarvan weerhouden worden
door de onzekerheid, welke er thans bestaat ten
aanzien van de besluiten der Regeering, met
betrekking tot het verleenen van steun aan de
gewassen, welke eventueel op het gescheurde
grasland zullen worden verbouwd, werd beslo
ten er bij de K.N.L.C. met klem op aan te drin
gen zich, in samenwerking met de beide andere
centrale landbouworganisaties telegrafisch tot
den Minister van Economische Zaken te rich
ten, met het verzoek, ten spoedigste aan de
bestaande onzekerheid in deze een einde te wil
len maken, door tot bekendmaking van de voor
nemens der Regeering over te gaan.
Herbenoemd werd tot Directeur der Onder
linge Brandverzekering voor leden der H. M. v.
L. de heer J. Kamphuis Suermondt te Rijswijk,
terwijl de heer H. W. Kühn te Naarden opnieuw
werd aangewezen als Commissaris dezer instel
ling.
Na bespreking van nog enkele huishoudelijke
aangelegenheden werd de vergadering door den
voorzitter gesloten.
te zijn, dat krypton, dat tweemaal zoo zwaar
is als argon, en dat wonderlijke xenon, dat nog
weer anderhalf maal zoo zwaar is als krypton?
Inderdaad, als we maar in staat waren deze
gassen in voldoende hoeveelheid uit de lucht
af te zonderen. En daartoe was men nog niet
in staat. De dampkringslucht bestaat slechts
voor het één millioenste deel uit krypton en
voor één tienmillioenste uit xenon, zoodat men
voor deze gassen fantastisch hooge prijzen
moest betalen.
De geleerde had intusschen zijn denkbeeld
niet losgelaten en zich door deze onaangename
omstandigheid niet laten ontmoedigen. „Merk
op zei hij in 1921 dat het zeldzaam zijn
van een stof op een bepaald oogenblik, geen
voldoende reden is om een rationeele conceptie,
door die stof toegelaten, op te geven. Een stof
is meestal zeldzaam, zoolang zij tot niets dient.
Is eenmaal de noodzakelijkheid aangetoond,
dan volgt ook het orgaan. Thorium en cerium
waren eens zeer zeldzame stoffen: een paar der
meest verbazingwekkende anomalieën van de
materie. De wonderbaarlijke geschiktheid tot
gloeiing van een mengsel van thorine met 1
pCt. cerine wordt ontdekt door Auer (gloei
kousje) en spoedig levert het monazietzand ze
in overvloed. Evenzoo met het vanadium en
het molybdenium, toen de metallurgie ze eischte.
Evenzoo het argon en neon, aan vloeibare lucht
onttrokken, het helium uit de natuurlijke aard
gassen in de Vereenigde Staten, toen de lucht
vaart er belang voor toonde."
En werkelijk is Georges Claude, dank zij een
recente perfectioneering van de extractie-tech
niek door een zijner medewerkers, den heer Go-
monet er in geslaagd, ook de twee uiterst zeld
zame gassen krypton en xenon, uit vloeib
lucht af te zonderen in hoeveelheden, die voo;
de industrie beteekenis kunnen hebben.
Het nieuwe procédé, dat berust op verdich
ting van de concentratie der gassen in de vloei
bare lucht maakt het vervaardigen mogelijk
van apparaten, die in staat zijn 200.000 kubieke
meters lucht per uur te verwerken.
Terwijl xenon tot voor korten tijd bijvoor
beeld nog 1000 per liter kostte, zullen deze
gassen nu geleverd kunnen worden voor een
prijs, die een concurrentie met argon en neon
mogelijk zal maken, daar bij gebruik van deze
nieuwe gassen het rendement en de kracht met
33 pCt. zullen zijn toegenomen.
Zijn moedige voorspelling van 1921 is dus ten
volle bewaarheid.
We hebben hier te doen met een feit van
zeer groot belang, dat ons een ware omwente
ling in de verlichtingstechniek binnen korten
tijd doet vermoeden.
HENRI VAN MANDELE
In „Royal" werden Maandagavond jl. de
wedstrijden om de clubkampioenschappen 1934
1935 der Haarlemsche Damclub voortgezet.
De uitslagen luiden als volgt:
Hoofdklasse: J. W. van Dartelen remise met
Joh. Fabel; J. B. Sluiter Jr. wint van J. van
Looij; H. G. TeunisseP. G. van Engelen afge
broken.
Twee klasse: Chr. Gerritsen wint van K. Olij;
A. SmitI. Ravensbergen afgebroken; P. H.
MeureG. Bakker, afgebroken.
Maandagavond j.l. speelden in „Royal" te
Haarlem voor de tweede klas competitie district
Noord-Holland de Haarlemsche Damclub II te
gen de Beverwijksche Damclub I.
De uitslag is 128 voor de Haarl. Damclub.
De eindstand van de hoofdklasse competitie
van den Nederlandschen Dambond afdeeling
noord groep A luidt als volgt:
„Gezellig Samenzijn" I, A'dam, 6 6 0 0 12
„Van Embden" I, A'dam, 6 3 12 7
„Zaandam" I, Zaandam, 6 2 2 2 6
„Wormer" I, Wormer, 6 3 0 3 6
„D. O. S.'' I, A'dam 6 2 0 4 4
Chr. Damver. „Amsterdam" I, 6 1 1 4 3
R. K. Damclub „Amsterdam" I, 6 114 3
Het afdeelings clubkampioenschap werd dus
behaald door de damvereeniging „Gezellig Sa
menzijn" I uit Amsterdam.
„G. S." zal nu tegen de afdeelings clubkam
pioene van groep B. de damvereeniging „Jozef
Blankenaar" I uit Amsterdam een tweetal wed
strijden spelen voor het clubkampioenschap der
geheele noordelijke hoofdklasse. De winnaar
komt dan uit in de finale om het Nederlandsche
hoofdklasse clubkampioenschap.
De R. K. Damclub „Amsterdam" I zal, even
als verleden jaar, wederom degradatie-wedstrij
den moeten spelen, aangezien haar bordpunten-
gemiddelde slechter is als dat van de Chr. dam
vereeniging „Amsterdam" I.
Prof. dr. H. Frijda, hoogleeraar aan de Uni
versiteit van Amsterdam, heeft Maandag voor
het departement Groningen van de Nederland
sche Maatschappij voor Nijverheid en Handel
een rede gehouden over het onderwerp: „Goud,
geld en crisis".
De theorie, dat er goudschaarschte zou zijn
geweest en dat deze de daling der prijzen ten
gevolge zou hebben gehad, heeft geen stand
kunnen houden.
Vooral hier te lande, wordt in den laatsten
tijd propaganda gemaakt voor de stabilisatie
van den algemeenen prijsstand. Zelfs bestaat er
sedert kort een „Vereeniging voor waardevast
Geld" tot welks oprichting ook een paar hoog
leeraren het initiatief hebben genomen. Dit zou
den indruk kunnen vestigen alsof met het stre
ven naar waardevast geld een standpunt wordt
ingenomen, waarop de economische wetenschap
onzer dagen met betrekking tot de leer van
het geld staat. Met nadruk meende spr. te moe
ten vaststellen, dat dit in geenen deele het ge
val is. Dat alleen van „goed geld" sprake kan
zijn als het niveau der prijzen onder alle om
standigheden stabiel wordt gehouden en dat
van de geldpolitiek derhalve zou moeten worden
verlangd dat elke daling of stijging van den
algemeenen prijsstand zou worden tegengegaan
is een meening, die door een steeds grooter
aantal vakeconomen nadrukkelijk wordt ver
worpen.
Er zijn economen, die tenslotte ook toegeven
dat de stabiliteit van den algemeenen prijsstand
niet als criterium van een juiste geldpolitiek
dienen kan maar die toch, waar zij slechts
kunnen, het bestaande geldsysteem aanvallen
en de trom roeren voor z.g. waardevast geld.
Het ware echter, niet het minst voor het
prestige van de economische wetenschap, te
wenschen dat men niet met bepaalde denkbeel
den voor het forum der publieke opinie ver
schijnt, zoolang de theoretische juistheid en de
practische uitvoerbaarheid daarvan in den
engeren vakkring nog zoo weinig aannemelijk
is gemaakt.
Prijsdaling kan een symptoom van gezonde
economische ontwikkeling, maar zij kan ook
een verschijnsel van storing zijn. Dit is het ge
val met den sterken en plotselingen prijsval, die
gewoonlijk een ernstige crisis vergezelt en met
dien, welke zich in den loop van een depressie
ontwikkelt. Maar ook deze prijsdaling wordt ten
onrechte als een oorzaak van de economische
inzinking beschouwd. Zij is 't noodzakelijke ge
volg van de stagnatie van den afzet, die de be
drijvigheid vermindert en daardoor de vraag
naar productiemiddelen doet afnemen.
Dat de toestand der volkshuishouding zal ver
beteren door het enkele besluit van de centrale
bank van het land om den prijs te verhoogen,
waarvoor door haar voortaan goud wordt ge
kocht en verkocht, is een veronderstelling, die
op zich zelf reeds sceptisch rechtvaardigt.
Gedetailleerde onderzoekingen hebben aange
toond, dat ook de expert niet als gevolg van de
devaluatie is toegenomen. Hier hebben de han
delsbelemmeringen van de andere landen de ex
portpremie, die de devaluatie biedt, van haar
werking beroofd. Wel daarentegen, is door de
devaluatie de importprijs van de buitenlandsche
goederen verhoogd. Maar de feiten wijzen erop,
dat dit volstrekt niet een onverdeeld gelukkig
verschijnsel voor het land der devaluatie is.
Aanpassing van de kosten aan de gedaalde
prijzen is moeilijk, maar de moeilijkheden liggen
open terwijl de devaluatie van het geld reac
ties heeft, die niemand zelfs bij benadering pei
len kan. O
Wie devaluatie verwerpt, doet dit dan ook
geenszins omdat hij vol bewondering is voor het
stelsel van den gouden standaard en vooral
voor de credietpolitiek, die op den grondslag van
dit stelsel tot dusverre is gevoerd en niet, in
tegendeel. overtuigd zou zijn van de noodzake
lijkheid om de monetaire politiek op den duur
te herzien. Maar de devaluatie breekt slechts
af wat bestaat. Voor zulk een afbraak is het
thans, minder dan ooit, de tijd.
OverProvoceerende Dominees
Naar aanleiding van uw stuk in de N. H. C.
van Donderdag 6 December, getiteld „Provocee-
rende Dominees", verklaren ondergeteekenden,
die het bewuste verzoekschrift betreffende den
Graaloptooht op 31 October aan den burgemeester
hebben gericht, dat zij dit gedaan hebben als
vertegenwoordigers der Protestantsche Kerkge
nootschappen in Haarlem, buiten eenig verband
met de Evangelische Maatschappij, terwijl nie
mand van ons eenige relatie heeft gehad met
den heer ds. Lingbeek en diens optreden in de
Tweede Kamer.
Met dank voor de plaatsing, waardoor uwe
voorstelling der zaken eenigszins worde rechtge
zet,
H. E. BEKER
A. M. BOEIJINGA
J. W. SIETSEMA
D. DRIJVER
G. J. DUIJVENDAK
A. H. HAENTJENS
W. BIJLEVELD
P. A. E. SILLEVIS SMITT
J. WEENER
Haarlem, 8 December 1934.
NASCHRIFT DER REDACTIE WU hebben na
deze verklaring van de Haarlemsche 'predikanten
onzerzijds geen moeite te erkennen, dat wU te ver
zijn gegaan in onze veronderstelling, dat de actie
tege/i den Allerheiligenoptocht in Haarlem uit
ging van de Evangelische Maatschappij en ook in
die, dat de heer ds. Lingbeek tot het stellen van
zijn vragen in de Tweede Kamer opgestookt zou
zijn door Haarlemsche confraters.
In een begeleidenden brief verzekert de weleer
waarde heer ds. J. Weener volkomen onze mee
ning te deelen, dat in den nood van dezen tijd
verdraagzaamheid tusschen groepen van de be
volking, die sterk op elkander zijn aangewezen,
noodig is. Wil willen van harte daartoe ook nu
medewerken en ons daarom in dit naschrift be
palen tot een eenvoudige betuiging van spijt over
het feit, dat onderteekenaars van het verzoek
schrift betreffende den Allerheiligentocht zich,
alvorens tot verzending daarvan over te gaan.
niet even bij bevoegde katholieke medeburgers op
de hoogte hebben gesteld van de beteekenis van
den Graaltocht.
Een vraag
Reeds eenige malen is het mij gebeurd, dat bij
het passeeren van het Kringhuis der z.g. Kruyt-
groep aan het Spaarne mijn aandacht getrokken
werd door affiches en teekeningen, die daar voor
de ramen waren tentoongesteld. Ook de beruchte
„Schund"-brochure „Nat. Soc. en de joden in
Holland" was daar, opengeslagen op een van de
meest schunnige passages, geëxposeerd. Naar ik
vernam is door omwonenden reeds herhaaldelijk
over dezen stand van zaken geklaagd. Tot nog
toe echter zonder resultaat.
Is het niet de taak van de Haarl. autoriteiten
dezen „volksgenooten" eens aan het verstand te
brengen, dat het ideaal, dat deze heeren zich ge
steld hebben, n.l. Holland tot een provincie van
het Hemelsche Derde Rijk te maken, nog niet
in vervulling is gegaan, of moet het eerst door
dit provoceerend optreden dezer Kruytianen tot
gebeurtenissen komen, waarvoor dan den „commu
nisten" weer de schuld kan worden gegeven? Het
dragen van een roode tulp op 1 Mei wordt des
noods met eenige dagen gevangenis gestraft, ter
wijl het dagelijks hoonen en beschimpen van
onze joodsche „volksgenooten" (in den goeden
zin des woords) straffeloos schijnt te kunnen
plaats vinden.
EEN NIET-JOOD
