HET PROBLEEM AAN DE SAAR
■Ip
Christendom en het Derde Rijk
Inbeslagnemingen
in Spanje
Het nieuws van heden
ONGEMOEDELIJK DILEM
MA VOOR HET VOLK
WA T EEN AD VERTENTIE
LEERT
Von Papen en de
Dollfussmoord
DE BAROMETER
NORTH "STATEj
VEREEN IG DL KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
VRIJDAG 14 DECEMBER 1934
Avondblad
DAGBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM TELEFOON 13866
Twee betoogingen
Nieuwe ster ontdekt
Door astronoom in Suffolk
De vloerinstorting te
Liverpool
De lijfwacht van den president der
Spaansche republiek draagt helmen,
sierlijk gesmeed
Brussel - Leopoldville
In drie dagen
Duitsche helden als trouwe
christenen
Christus iiber alles!
Oproep voor leekenapostolaat
Bezittingen der aanvoerders van
de Octoher-revolutie verval
len aan den Staat
Overvallen voor den
krijgsraad
De Comet, welke van Brussel naar Leopoldville zal vliegen
Paul Nenot verongelukt
Ontwerper van het Volken
bondspaleis
Crisis-gebeurtenissen
Poolsche fabriek en Amerikaansch
regeeringsgebouw bezet
Hess' bezoek aan Parijs
uitgesteld
Spanje tot Bolivia en
Paraguay
Aan de ingezetenen van Haarlem
Hij beschuldigt Habicht openlijk
als aanstichter van den
Juli-putsch
Generaal Georges her
steld
Communisten gearres
teerd te Bremen
Een mislukte aanslag
op minister Fey
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii|
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
Terugkeer der uitge
wezen Hongaren?
111111/ //7///////7M?
alTud ov
goed
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARCANC No. 19097
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Ons standpunt in de Saarkwestie is klaar
en duidelijk. Het Saargebied is Duitsch.
Ware het nationaal-socialisme in
Duitschland niet aan het bewind gekomen,
waardoor allerlei volksgenooten en vooral de
godsdienstige richtingen in verdrukking zijn ge
komen, dan zou er geen Saarprobleem bestaan.
Meer dan 90 percent der bevolking zou zonder
meer voor terugkeer naar Duitschland hebben
gestemd. Onder de tegenwoordige omstandig
heden is er in verschillende harten weifeling
ontstaan, vooral in vele katholieke harten, we
gens de anti-christelijke stroomingen in het
Derde Rijk. Zooals men weet is het groote
meerendeel der Saarbewoners katholiek. Wij
blijven er van overtuigd, dat trots alles de
groote meerderheid der Saarbevolking vóór te
rugkeer naar het vaderland zal stemmen.
Een bijzondere correspondent vertoeft op het
oogenblik in het Saargebied. Wij laten hem ge
heel vry in zijn locale schilderingen en in de
weergave van wat hij ziet en hoort, maar blij
ven bij onze bovenstaande meening over het
eindresultaat der Saarcampagne.
Het Saarvolk, zoo schrijft dan onze bij
zondere correspondent, is een gemoede
lijk volk. Het Saarprobleem is een on
gemoedelijk probleem. Wanneer een gemoede
lijk volk met een ongemoedelijk probleem te
doen krijgt, wordt het onrustig. Het Saarvolk
is thans onrustig.
In het Duitsche Rijk pleegt men met pro
blemen geestelijk te „worstelen", zooals het daar
met een groot woord heet. Hier in de Saar
houdt men niet van groote woorden en niet
van geestelijk „geworstel". De katholieke be
volking, zooals alle katholieke bevolkingen, ge
noot immer van de evenwichtige zekerheid,
welke het bezit van de waarheid in de groote
levensvragen tot gevolg pleegt te hebben.
Het Saar-probleem doet de gemoedelijke
Saar-bevolking echter wel verbouwereerd staan.
Want het Saar-probleem is je reinste dilemma.
,,Stem ik voor terugkeer naar Duitschland (in
het kort „Rückgliederung" geheeten), dan breng
ik het katholieke leven van de Saar in ge
vaar. Stem ik er tegen en vóór den status quo.
dan ben ik, naar Rijks-Duitschers zeggen, een
land- en Deutschtumverrader."
Tegenover dit dilemma stelling te nemen
wordt den eenvoudigen mensch allesbehalve
gemakkelijk gemaakt door de velerlei pro
paganda, welke vaak van zeer onzuiver karak
ter is en verre van voorlichtend werkt.
Voor de arbeidende klasse komt daar nog de
overweging bij, of een „Rückgliederung" hun
sociale positie niet beduidend zal verslechteren.
Wij hebben Zondag 1.1. twee meetings
meegemaakt, één van het „Deutsche
Pront" en een van den christelijken,
pas opgerichten „Volksbund". De eerste was een
monstermeeting: ruim veertigduizend lieden in
een enormen zeildoeken tent. Hitier en Haken
kruis waren er troef, de Duitsche deugden en
kracht werden er in Rijksduitsche, groote woor
den verheerlijkt, de tegenstanders werden er
bitter gehoond en beschimpt, er waren spreek
koren en veel geheimzinnige eerbied rond vaan
dels en vlaggen en martiale gestalten para
deerden.
De andere meeting had plaats in een kleine
zaal, die met 2700 menschen overvol was. Hier
spraken de leiders van den „Volksbund": Fritz
Kuhnen, Heinrich Imbusch en Hoffmann,
hoofdredacteur van de „Neue Saarpost", het
orgaan van den bond. In deze openbare bijeen
komst, welke de eerste was, werd propaganda
gemaakt voor den Status quo.
Om eenigszins de beteekenis der beide betoo
gingen te kunnen beoordeelen, moet men naar
iets meer zien dan alleen de cijfers.
Om een betooging van de Deutsche Front te
gaan bijwonen, daartoe behoort geen moed. Er
behoort integendeel al moed toe, om haar niet
te gaan bijwonen. Het „Deutsche Front" be
schikt over tal van pressiemiddelen, hun nieu-
iaONDEN, 14 Dec.(V.D.) Zondagochtend om
vijf uur is door een astronoom in Suffolk een
nieuwe ster ontdekt.Deze ster zal gedurende
eenige dagen in geheel ftngeland, zoomede op
het geheele Noordelijke halfrond, met het bloote
oog zichtbaar zijn.
Het betreft een ster van de derde grootte. De
ontdekking, welke direct ter kennis is gebracht
van alle sterrenwachten ter wereld, heeft in
astronomische kringen groote belangstelling
gewekt.
LIVERPOOL, 14 Dec. (V.D.) Van de 200 ge
wonden tengevolge van het instortingsongeluk
alhier, bevinden zich nog 30 in de ziekenhuizen
Een vrouw is aan haar verwondingen bezweken.
we en meest gevreesde en daarom op alle wij
zen bestreden tegenstanders van den Volks
bund beschikken over geen enkel pressiemiddel,
zij beschikken over verstandelijke argumenten,
al moet men toegeven, dat eenige daarvan nog
al wat ver van de hand liggen. De pressie door
het „Deutsche Front" op de bevolking uitge
oefend, valt niet te loochenen. Er wordt hier
door velen een gezindheid naar buiten getoond,
die zij innerlijk beslist niet gevoelen, precies als
overigens in het Rijk zelf. Nu kan men opwer
pen, dat het Saargebied nog een vrij land is.
Men draagt echter deze gezindheid naar buiten
voor het geval, dat 13 Januari een meerderheid
voor de Rückgliederung oplevert.
Is de uitslag voor de „Rückgliederung", wel
dan vindt men er baat bü, zich gedragen te
hebben als Hitlerist. Dat niet gedaan te heb
ben kan in dat geval slechts onaangenaams
opleveren. Van den anderen kant, mocht sta
tus quo te voorschijn komen, dan behoeven zij
die zich als Hitlerist gedroegen, daarvan toch
niets te duchten. Het is niet noodig, maar dit
gebrek aan burgermoed is een typisch verschijn-,
sel voor alles, wat onder het bereik der Hitier-
dictatuur leeft.
Wij zijn er dan ook van overtuigd, dat tal
van oogendienaars, die zich Zondag
middag in een ongenoeglijke zeildoe
ken tent bevonden, niet voor de Rückgliede
rung stemmen zullen, indien zij slechts de ze
kerheid zullen meenen te bezitten, dat hun
stem geheim blijft en kunnen loochenen tegen
gestemd te hebben, mocht dit noodig blijken.
Onder de veertigduizend bevonden zich tal van
overgeloopen socialisten en communisten, waar
in de sprekers maar geen spontane begeestering
konden ontvlammen. Dit gebrek aan geestdrift
was te opvallender, daar de opgewekte instem
mingen met het gesprokene in de Volksbond
bijeenkomst niet van de lucht waren.
De bijeenkomst in de zeildoekentent maakte
den indruk, van niet geheel waarachtig te zijn,
die in het vergaderlokaal van meer overtui
ging.
Onze Brusselsche correspondent seint d.d.
13 Dec.:
Door toedoen van de Union Anglo-Belge zal
een Britsch vliegtuig eerlang de vlucht Brussel
Leopoldville heen en terug ondernemen en
trachten in drie dagen deze vlucht te volbren
gen. De Koning en Koningin stellen zeer veel
belang in deze vlucht. Het toestel is de vroegere
Cornet 3, die de vlucht LondenMelbourne vol
bracht heeft en nu Koningin Astrid is gehee
ten. Men wil door de vlucht geen nieuw record
maken, doch slechts bewijzen, dat met een
vliegtuig meer dan 350 K.M. per uur kan ont
wikkelen en een regelmatig verkeer kan tot
stand brengen. De Engelsche piloot Waller en
de Belgische piloot reserve-kapitein Fran-
chonni zullen het toestel besturen.
Rijksgraaf von Spee was de heldhaftige com
mandant van het Duitsche eskader, dat op 8
December 1914 tenslotte door een geweldige
Engelsche overmacht bij de Falklandeilanden
in den grond werd geboord. De Rijksgraaf en
zijn beide zonen vonden den heldendood.
In de couranten dier dagen stonden de drie
doodsadvertenties naast elkander. Deze adver
tenties zijn een schokkend document van dien
tijd, maar zij toonen, waar de laatste bronnen
van kracht waren, waaruit vader en zonen nun
doodsverachtenden moed hebben geput. Lich
tend en belijdend staat boven de advertenties
der grafelijke familie: „Jezus, voor U leef ik!
Jezus, voor U sterf ik! Jezus, van U ben ik in
leven en in dood!" Voor ieder der drie namen
prijkt het Kruis des Verlossers. Voor den vader
koos de familie nog het woord van Paulus: „Ik
heb den goeden strijd gestreden, mijn loop vol
bracht, het geloof bewaard. Daarvoor blijft mij
de kroon der gerechtigheid bewaard, die mij de
Heer, de rechtvaardige Rechter, zal schenken."
Deze advertentie, schrijft de „Köln. Volksz.",
zal, zoolang de naam van graaf von Spee zal
blijven voortleven, getuigenis er van doen, dat
deze groote doode en zijn beide zonen even
sterke helden als trouwe Christenen waren. De
Wikinger van den zee-oorlog was tevens een
trouw belijder van Christus. Het eene was on
afscheidelijk van het andere. De doodsadver-
tentie sluit met de woorden: „Jezus, wees mij
genadig! Jezus, wees barmhartig voor mij!
Jezus, vergeef mi) al mijne zondenl" Met deze
woorden werd het laatste gezegd over den Rijks
graaf, wiens deemoed voor God één was met
zijn heldhaftigen moed voor zijn aardsch vader
land.
Er werd dezer dagen in onze courant er van
gesproken, dat priesters, predikanten en pers
veelal gedwongen zijn wegens de censuur
der nazi's in gelijkenissen te spreken.
Voor de Duitsche Rosenbergs moge het com
mentaar der „Köln. Volksz." als een bazuin-
stoot klinken!
De Aartsbisschop van Freiburg (Baden), Mgr.
Gröber, heeft aan zijn diocesanen een herder
lijk schrijven gericht over de beteekenis van
het mannen-apostolaat. Wijzend op de pogin
gen, om het Christendom in Duitschland te
vervangen door een heidensch „Deutschglaube",
wijst Mgr. Gröber er op dat een volk, hetwelk
zich van het Christendom verwijdert, daarmee
de grondslagen van zijn bestaan verliest en
als een wrak afdrijft op de woelige zee van
hartstochten en dwalingen. Daarom is het de
plicht van den Katholiek, zoowel als individu
als in het groote geheel, als Christen zoowel
als patriot voor zijn heilig katholiek geloof op
te komen en zich onder de banier van Christus-
Koning te plaatsen. De beste uitdrukking vindt
een dergelijke opvatting in het mannen-aposto
laat, want wat is er belangrijkers dan het chris
telijk geloof voor het volk te bewaren en de af-
gedwaalden terug te winnen en aan te moe
digen?
Bereid zijn, beteekent ook hier alles. Zich
voorbereiden op nog woeliger omstandigheden.
Wat vooreerst noodig is, is de vorming van lei
ders, van mannen met onschokbaar geloof en
onbuigzamen moed, die het kruis niet alleen
aan de in den zak verborgen rozenkrans, maar
het ook op het voorhoofd dragen als een stem
pel op hun heele godsdienstige en zedelijke
leven, mannen die ook dan onverschrokken
zijn, wanneer zij offers voor Christus en de
Kerk moeten brengen. Nog voor het einde van
het jaar zal de aaneensluiting dezer leeken-
apostelen onder leiding der geestelijkheid geor
ganiseerd worden, want wat het nieuwe jaar
brengt weet God."
BARCELONA, 14 Dec. (Reuter) De Spaan
sche regeering gaat over tot inbeslagname der
bezittingen van de voornaamste aanstokers der
revolutie van October. Dientengevolge is de
confiscatie gelast van de bezittingen van Com-
panys, den oud-president van de Generaliteit
Catalonië, en van diens ministers, alsmede van
den vroegeren burgemeester van Barcelona en
van verscheidene ieger-officieren, die aan den
opstand hebben deelgenomen.
Generaal Batet heeft scherpe sancties aan
gekondigd tegen de arbeiders, die het decreet,
waarbij weer een 48-urige arbeidsweek wordt in
gesteld, zouden weerstaan.
De gouverneur-generaal van Asturië heeft o'e
inbeslagname gelast van alle roerende en on
roerende goederen alsmede geldmiddelen en ef
fecten van de soc-dem. en communistische vak-
vereenigingen, die verantwoordelijk zijn aan den
jongsten opstand.
De Spaansche ministerraad heeft besloten om
met het oog op het toenemend aantal gewapende
overvallen op het eigendom en het leven van
vreedzame burgers, dit soort overtredingen te
laten vonnissen door den krijgsraad en de dood
straf daarop toepasselijk te verklaren.
BOURG EN BRESSE, 14 Dec. (Reuter.) De
Parijschen arcitect Henri Paul Nenot. 81 jaar
oud, is bij een auto-ongeluk gedood. Hü reed
gisteren per auto uit Genève naar Parijs terug
met zijn echtgenoote en een Engelsche verpleeg
ster ,toen de wagen tegen een boom opreed.
Behalve Nenot werd ook de verpleegster ge
dood; zün echtgenoote en de chauffeur werden
ernstig gewond.
In 1927 werkte Nenot te zamen met Flegen-
heimer het plan uit voor het nieuwe Volken
bondspaleis en behaalde hij tijdens het inter
nationale concours den prijs voor zijn ontwerp.
Nenot was ook de bouwer van het Victor
Emmanuel-gedenkteeken te Rome en heeft de
bouwwerkzaamheden geleid van de Parijsche
Sorbonne.
WARSCHAU, 14 Dec. (Reuter). In de tex-
tiel-industrie van Lodz was het plan gekoesterd,
om de bedrijven eenige weken stil te leggen.
Het personeel van een der grootste spinne
rijen in Lodz heeft nu het fabrieksgebouw bezet,
zich aldaar verbarricadeerd en verklaard het
gebouw pas te zullen verlaten, als de directie
verzekerd heeft, dat zij het geheele personeel
na Nieuwjaar weer in dienst neemt.
NEW YORK, 14 Dec. (V. D.) Uit Macalester
in den staat Oklahoma wordt gemeld dat 800
werklooze mijnwerkers het regeeringsgebouw
binnendrongen en zonder overigens gewelddaden
te plegen verklaarden, het gebouw niet te zul
len verlaten dan nadat zij hetzij een betrek
king hetzij een bedrag van vijf dollar elk zouden
hebben ontvangen.
De autoriteiten verklaarden, dat zij niet over
de middelen beschikten, om aan de eischen der
mijnwerkers te kunnen voldoen.
BERLIJN, 13 Dec. (Reuter.) De reis van Ru-
dolf Hess naar Parijs, die eerst op 12 Decem
ber, daarna op 17 December zou plaats hebben,
is thans tot lateren datum uitgesteld. Ander
zijds wordt gemeld, dat een hooge functio
naris van het ministerie van Buitenlandsche
Kaken zich naar Parijs heeft begeven. Met na
druk wordt er op gewezen, dat het bij gevolg
mogelijk zou zijn, dat de kringen in de Wil-
helmstrasse de reis van Rudolf Hess. wetke na
het Saarplebisciet zou kunnen geschieden, wèl
van groot belang achten.
Verder zou volgens zekere Duitsche kringen
Hess' bezoek meer een privé karakter dragen.
MADRID 14 Dec. (Reuter) De Spaansche
minister van buitenlandsche zaken heeft zich
in een radiorede gewend tot Bolivia en Para
guay en hun uit naam van het Spaanscht
moederland verzocht, den bloedigen .strijd re
staken en te trachten langs vreedzamen weg
de geschillen op te lossen.
Met groote dankbaarheid ontving ik van de Nederlandsche
Dagbladpers de opbrengst van de voor ingezetenen-onzer gemeente
bestemde Kerstinzameling.
Aan mij is opgedragen deze opbrengst te verdeelen.
Overeenkomstig de gedachte, welke aan het initiatief ten
grondslag lag, zal ik het bijeengebrachte bedrag bestemmen tot
Kerstgave aan hen, wier omstandigheden daartoe nopen, hoezeer
de nood waarin zij verkeeren aan de daarvoor bestaande instellingen
bleef verzwegen.
Ten einde hen vóór de Kerstdagen te kunnen bereiken, ver
zoek ik ten spoedigste in kennis te worden gesteld met hunne namen
en adressen.
Ieder helpe daartoe mede!
Onderteekende opgaven van naam, beroep en woonplaats,
gelieve men in te zenden uiterlijk op Maandag, 1 7 December a.s.
12 uur 's middags aan den Burgemeester van Haarlem (Persoonlijk)
Raadhuis.
De behandeling zal strikt vertrouwelijk zijn, zoodat niemand
zich behoeft te laten weerhouden zich zelf of een ander op te geven.
Haarlem, 14 December 1934
De Burgemeester,
MAARSCHALK
PARIJS, 14 Dec. (Reuter) In een inter
view, afgenomen door het „Petit Journal", leg
de Von Papen, die nog steeds Duitsch gezant in
Oostenrijk is, de volgende verklaring af over
den aanslag op Dollfuss. Von Papen noemde
den aanslag een dier gebeurtenissen, welke
ontsnappen aan de activiteit der verantwoorde
lijke overheidspersonen. De nat. soc. beweging
heeft heftige stooten gekend, welke niet te con
troleeren waren. De aanstichter tot de putsch in
Oostenrijk is dat individu Habicht geweest,
wiens actie door Hitier gedesavoueerd is kun
nen worden. Hij is het, die aan de Oostenrijksch-
Duitsche grens de befaamde legioenen organi
seerde.
Ten aanzien van de Fransch-Duitsche betrek
kingen verklaarde de geïnterviewde Duitsche
diplomaat, dat hij sterk overtuigd was van de
noodzakelijkheid eener samenwerking, anders
zou Europa en de wereld ten ondergaan. Een
oorlog achtte Von Papen niet mogelijk, zoolang
de generaties leven, die de slachting van 1914
hebben meegemaakt.
PARIJS, 14 Dec. (Reuter). Generaal Georges,
die bij den aanslag op koning Alexander en mi
nister Barthou ernstig gewond werd, is thans
volledig hersteld in Parijs teruggekeerd. Hij
verricht reeds weer zün werkzaamheden in de
„Ecole militaire".
BREMEN, 14 Dec. (V. D.) Te Bremen heeft
de geheime staatspolitie gearresteerd een groot
aantal communistische functionarissen, die er
van beschuldigd worden pogingen te hebben
gedaan de oude communistische organisaties
in nieuwen vorm te willen laten voortbestaan.
In den laatsten tijd is een groote hoeveelheid
materiaal door de politie in beslag genomen.
In totaal zün 53 functionarissen gearresteerd.
SË VERWACHTING: Matige, later wellicht
toenemende Zuidelijke tot Zuid-Oostelij- H
ken wind, toenemende bewolking, later
waarschijnlijk regen, iets zachter.
Hoogste stand: 757.8 te Haparanda.
Laagste stand: 731.0 te Valentia.
Zon op 8.04 - onder 3.45 - Licht op 4.15
H Maan op nam. 0.12 onder v.m. 0.35
20 December V. M.
Von Papen over den moord op Dollfuss. Hij
noemt Habicht openlijk den aanstichter van
den Juli-putsch.
Inbeslagneming van de bezittingen der aan
voerders van de Spaansche October-revolutie.
Strehge maatregel tegen overvallen.
Veere's raadhuis hersteld en officieel heropend
oud-burgemeester Dronkers onderscheiden.
Minister Slotemaker de Bruine heeft zijn beleid
in de Tweede Kamer verdedigd.
Prof. mr. J. Francois, Nederiandsch gedele
geerde bij den Volkenbond heeft te Utrecht een
rede gehouden over het Saarplebisciet.
Beurs: Tamelijk vast.
BOEDAPEST, 13 Dec. (Reuter.) Van wel in
gelichte zijde wordt medegedeeld, dat de terug
keer van de overgroote meerderheid der in de
laatste week uit Joego-Slavië uitgewezen Hon
garen reeds binnen zeer korten tüd te ver
wachten is.
De regeering te Belgrado heeft nog wel geen
definitieve beslissing genomen, doch is prin
cipieel bereid de uitgewezen personen weer In
Joego-Slavië op te nemen. Momenteel worden
nog de noodzakelijk juridische kwesties door
de bevoegde Joego-Slavische instanties bestu
deerd.
LONDEN, 14 Dec. (V. D.) Uit Weenen wordt
gemeld, dat eenigen tüd geleden een aanslag
was beraamd op den minister van binnenland-
sche zaken, majoor Fey, welke op het laatste
oogenblik kon worden voorkomen. Men heeft
daaromtrent het diepste stilzwügen bewaard,
maar naar van welingelichte züde wordt me
degedeeld, slaagde men erin den dader te ar
resteeren, toen hij reeds büna tot den minis
ter was doorgedrongen. In de garderobe van
het ministerie, waar hü zich van jas en hoed
moest ontdoen, merkten de daar opgestelde
lüfwachten iets verdachts en toen zü zijn jas
openmaakten, ontdekten zü een bom en een
revolver. De man is momenteel in de gevange
nis te Weenen opgesloten. Hij stond bekend als
gematigd nat. socialist, die zich later m de
Heimwehr had laten opnemen.
760
Stand op Vrjjdag 1 uur n.m.: 744.0
Vorige stand: 746.7
