Nieuwe durf van de K.L.M.
Voor het
den oceaan
over
Engeland en het Continent
In een regennacht is Hondong c.s. met
de „Snip" gestart naar
onze West
Dertien dooden bij
auto-ongeluk
Het nieuws van heden
MET KERSTGROETEN UIT
MOEDERLAND EN OOÊT
WAAROM DEELNAME IN
DE SAAR?
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZATERDAG 15 DECEMBER 1934
Ochtendblad
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19098
Duizenden verdringen zich om de
,JSnip" en zijn met moeite in
bedwang te houden
Minister de Wilde bij
den start
Er komt publiek
Op de startplaats
Afscheidswoord directeur
Plesman
't Is alweer de K.L.M. Nu met Hondong en de „Snip De bemanning van het vliegtuig wordt
toegesproken door den directeur, den heer Plesman
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiji
Om 1 uur 10 Gilze Rijen
gepasseerd
1 uur 40 N. W. van Leuven
Sneltrein in volle vaart grijpt nabij
Verden een autobus, die door
de spoorboomen rijdt
Zeven gewonden
in geen geval wenscht Engeland
daadwerkelijke inmenging in
vastelandsche geschillen
Splendid isolation"
onmogelijk
Plesman, de energieke directeur
van de K.L.M
Spanje en het Vaticaan
Onderhandelingen over modus
vivendi worden hervat
NON-STOP-VLUCHT NEW-
YORK—ROME
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de Heine annonces „Omroepers" zie de rubriolt
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingei
mededeelingen 50 cent; idem op pag. één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
Hedennacht is het K.L.M.-toestel
de „Snip", bemand met de piloten
Hondong en v. Balkom, werktuig
kundige Stolk en. den marconist
v. d. Molen, voor de postvlucht
naar de West van Schiphol vertrok
ken. De eerste étappe is Casablanca,
een afstand van 2350 K.M. Een
tusschenlanding wordt gemaakt te
Biarritz (Zuid-Frankrijk) om te
tanken. Zeer velen gaven bij den
start van hun belangstelling blijk.
Winderig, vochtig-kil is de nacht van de
„Snip". Een nauw merkbare neerslag vormt
donkere vochtplekken op het grijze beton
van het platform, dat zich buiten de licht
krans van het stationsgebouw verliest in
onherbergzaam duister. Ver in het rond
pinken de roode en witte terreinlichten.
Koplampen van auto's schuiven over den
weg.
Er blaast een vrij krachtige, Zuid-Oostelijke
Wind, die gromt rond de hangars en de vlaggen
boven de houten afzetting' op het platform
driftig doet uitslaan.
Het stationsgebouw zelf, stralend uit alle
Vensters, baadt in een zee van licht. Uit luid
sprekers klinkt nu en dan gramofoonmuziek.
De „Snip" staat nog veilig in loods C en de
eerste belangstellenden, die tegen half 10 op
Schiphol verschijnen, blijven voorloopig in het
restaurant en in de hal, die daartoe met ta
feltjes en stoelen is bezet. Wij zien er veel
bekende gezichten van vliegers, leden van de
Aeroclub, luchtvaart-enthousiasten, een gezel
schap dat men zoo langzamerhand leert kennen
Van de groote luchtgebeurtenissen van den
jongsten tijd. Verschillende West-Indiërs uit
Den Haag en uit de Hoofdstad zijn naar Schip
hol gekomen, om getuige te zijn van de start
Van het eerste vliegtuig naar hun verren ge
boortegrond.
Op het bord in de hal, waarop vertrek en
aankomst der vliegtuigen wordt aangegeven,
staat de „Snip" de I. S. aangeteekend, met het
Vertrekuur 0.20 en met bestemming West-Indië.
Veel publiek is er intusschen nog niet. De
Wegen naar Schiphol liggen duister en verlaten.
Een enkele auto en fiets bewegen zich in de
lichting van het vliegveld. Straks zullen de
bussen en de boot wellicht meer vertier
brengen.
In loods C staat de „Snip" om de groote reis
te aanvaarden. Als we nog een kijkje nemen
in de cabine, ontdekken wij al spoedig, dat er
van het comfort voor de reizigers, waardoor de
F XVIII-machines zich zulk een goeden naam
hebben verworven, niet veel is overgebleven.
Alles wat comfort kan bieden, is weggesloopt
om plaats te maken voor de vier extra benzine
tanks, terwijl in het bagageruim een extra olie
tank is ingebouwd. De zetel van den marconist
is naar het achterste gedeelte van de cabine
verplaatst en er is, voor de bemanning aan
boord weinig ruimte overgebleven. En daar in
de „Snip" verwarming ontbreekt, zullen Hon
dong c.s. het vannacht ongetwijfeld koud hebben.
Tegen 11 uur komt er geleidelijk meer publiek.
Lichten van auto's op den weg volgen elkaar
in steeds korter tusschenpoozen. Twee politie
auto's brengen een detachement agenten, on
der leiding van commissaris Bakker.
Het weer wordt er niet beter op. Uit den
grauw betrokken hemel, waardoor bij wijlen de
maan vaag zichtbaar wordt, striemt de regen,
opgejaagd door den wind, de menschen in het
gezicht. Afwisseling brengt de aankomst van
een sportvliegtuig onzichtbaar in een driehoek
van rood, groen en wit licht. In den greep van
de plots ontstoken felle landingslichten komt
het toestel vlot neer. De P.H.A.E.T. wordt uit
de loods gerold op het platvorm om de ver
lichting van de startplaats nog aan een laat
ste proef te onderwerpen.
In de hall, waar een opgewekte stemming
heerscht onder het groeiend aantal belangstel
lenden, wordt afgekondigd, dat men nog post
kan afgeven voor de „Snip". Postzegels zijn
daartoe in het station verkrijgbaar.
Tegen half twaalf verschijnen de autoritei
ten Wij merken op minister de Wilde, ir.
Damme, directeur der P.T.T., generaal Snij
ders, directeur Plesman en de leden van den
Raad van Beheer der K. L. M., burgemeester
Slob van Haarlemmermeer en burgemeester
Haspels van Amstelveen. Ook de populaire
Uiver-piloten Parmentier en Moll zijn aan
wezig, alsmede Geysendorfer.
Om half twaalf worden in loods C aan de
„Snip" de laatste voorzieningen getroffen. Er
is dan 106 K.G. post ingeladen. Langzaam
trekt de tractor den vogel uit zijn veilige nest
naar buiten op het platform, waar hij lang
zaam naar de startplaats wordt gereden. In
middels zijn de landingslichten ontstoken en
l;un strakke bundels liggen van alle zijden vlak
over het duistere veld.
De menigte is aangegroeid tot ettelijke dui
zenden en verdringt zich thans achter de af
zetting.
Een twintigtal meters voor de afzetting, waar
het publiek zich rijen dik verdringt, staat de
„Snip", hel verlicht door drie groepen
van vier schijnwerpers en de sterke lam
pen van de filmoperateurs. Om tien mi
nuten voor twaalf wordt begonnen met
het voorverwarmen der motoren, die daartoe
door een soort dikke olifantsslurven worden
verbonden met de gloednieuwe rijdende ver
warmingsinstallatie die Schiphol pas rijk is.
Rondom den blauwen vogel, die in groote
witte letters het opschrift Holland—-West-
Indië draagt, verzamelen zich familie en
vrienden van de bemanning, alsmede de autori
teiten.
Na de voorverwarming worden de hoezen van
de motoren verwijderd, die nu, na de laatste
voorbereidingen, rusteloos beginnen te ronken
en te roffelen.
Het oogenblik van vertrek is dan nog slechts
enkele minuten verwijderd. De bemanning
neemt afscheid van haar verwanten, hand
drukken worden gewisseld, een laatste groet en
dan verdwijnen zij in de machine.
Het blijkt inmiddels, dat de politie-afzetting,
in totaal 25 man sterk, niet berekend is op
den aandrang van het publiek. Een groot aan
tal personen is er in geslaagd op het afgesloten
deel van het platform te komen, waar in deze
oogenblikken een wilde verwarring ontstaat.
De omroepers der radio-vereenigin-
gen geraken met hun microfoon in
het gedrang. Persfotografen wor
stelen door de menschen om in het
eerste gelid hun lenzen te kunnen
richten. Agenten en personeel van
Schiphol trachten door elkander de
hand te geven het opdringend pu
bliek tegen te houden en achteruit
te brengen. Dit gelukt tenslotte met
groote moeite.
Als er eenige ruimte gekomen is bij het toe
stel kan de heer Plesman, directeur van de
K.L.M., een laatste woord tot zijn mannen
richten. Duizenden, aldus de heer Plesman, zijn
hier gekomen om U uitgeleide te doen, de ge
dachten van vele duizenden zijn bij U en zullen
U volgen op de reis. Die gedachten echter heb
ben geen draagvermogen. Alles zal afhangen
van de machine en van U. Daar vertrouwen
wij op. Ik wensch U een goede reis en behouden
overkomst.
Onder luide toejuichingen van het publiek
trekt de bemanning zich terug in de cabine.
Smirnoff is nog de laatste, die hun de hand
komt drukken. Dan gaat de deur dicht, de
trap weg. Startpatronen knallen, de motoren
worden aangezet en beginnen te ronken en te
roffelen. Van de vleugels slaat de regen in dikke
stralen neer, de schroefwind jaagt fijne drop
pels langs den blauwen vliegtuigwand. Boven
het geronk der motoren klinkt herhaaldelijk
het gejuich der duizenden.
Zes minuten vóór half een. Het
motorgeronk zwelt aan en davert in
de ooren. Het toestel zet zich in be
weging. De linkervleugel glijdt over
de hoofden van het publiek. De
„Snip" zwenkt en taxiet naar den
Noord-Westelijken hoek van 't veld.
Paarsche steekvlammen schieten uit
de uitlaat.
Dan keert het toestel en met
Verwachting: Matige tot krachtigen, j=
Zuidelijke tot Zuid-Westelijken wind, be-
trokken tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk
regenbuien, zachter.
5 Verdere vooruitzichten: Nog buiig.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST 1
5 De stormwaarschuwingsdienst heeft
Vrijdag geseind om 19 uur 50 aan alle
posten:
„Wcest op Uw hoede."
het felle licht van de koplamp voor
uit verheft het zich over de juichen
de menigte in den donkeren nacht.
De klok van het Stationsgebouw
wijst half één.
Snel verdwijnt de „Snip" uit het gezicht. De
lichten en drie paarse vlammen van den uitlaat
der motoren geven een fantastisch effect. Zij
zijn het laatste, wat men ziet. Nog één oogen
blik en de nacht, onherbergzaam van wind en
regen, heeft het toestel verzwolgen.
Vlieg wèl „Snip"!
Van de „Snip" is het volgende radiogram
ontvangen: 1 uur 10 Gilze-Rijen gepasseerd.
De ontvangst op 52 M. is zeer goed te
noemen.
Om 1 uur 40 Amsterd. Tijd is een radiogram
ontvangen van boord van de „Snip", meldende
dat het toestel zich op dat tijdstip op 22 Ol.
ten Noord-Westen van Leuven bevond.
VERDEN a.d. ALLER, 14 Dec. Heden
middag tegen 5 uur is tusschen Langwedel
en Kirchlinteln in de nabijheid van
Verden een ernstig autobus-ongeluk ge
beurd, waarbij 13 personen om het leven
zijn gekomen.
Een autobus met aanhangwagen, waarin een
theatergezelschap uit Stade naar Verten trok,
reed tengevolge van den mist door de gesloten
spoorboomen. Op hetzelfde oogenblik werd de
autobus door een sneltrein, die in volle vaart
naderde, gegrepen, en volkomen vernield. Van
de twintig inzittenden werden dertien op slag
gedood, vier werden zwaar gewond, drie be
kwamen lichte kwetsuren. De trein kon tot
staan worden gebracht. Onder de passagiers
van den trein bevond zich ook een arts, die de
eerste hulp verleende. Na korten tijd kwam ver
dere hulp uit de omliggende plaatsjes. Uit ge
tuigenverklaringen is volkomen duidelijk ge
bleken, dat de spoorboomen inderdaad reeds
vijf minuten voor het passeeren van den trein
volgens voorschrift gesloten waren.
Nader seint het D.N.B. dat in den trein toe-
(Van onzen Londenschen correspondent)
Het Woensdag door mr. Anthony Eden
te Genève bekend gemaakte besluit der
Britsehe regeering, troepen ter beschik
king te stellen van den Vólkenbondsraad voor
de handhaving der orde in het Saargebied,
wordt hier zeer verschillend beoordeeld. Wij
willen hiermede niet alleen zeggen dat een deel
der openbare meening het besluit goed- en
dat een ander deel het afkeurt, maar ook dat
men het allerminst eens is over de beteekenls
welke aan de thans door de regeering gevolgde
politiek moet worden toegekend. Op de eerste
plaats vraagt men zich af of uit het feit dat
Britsehe troepen naar het vasteland gezonden
zullen worden, volgt dat de regeering de door
een minderheid verwoed bepleite politiek van
„splendid isolation" definitief den rug toege
keerd heeft. En dit is, wat de openbare meening
in Engeland aangaat, verreweg het belangrijkste
aspect der zaak. In het Saar-probleem stelt men
hier slechts in zeer engen kringen belang. Dit
spreekt vanzelf. Engeland is er niet direct bij
betrokken; alleen als onderteekenaar van het
verdrag van Versailles en als lid van den Vol
kenbondsraad draagt het mede-aansprakelijk
heid voor den goeden en geregelden gang van
de aanstaande volksstemming. Hoe deze uitvalt
laat de overgroote meerderheid der Engelschen
volmaakt koud.
Toen een maand geleden Sir John Simon in
het Lagerhuis verklaarde: „Er is nooit eenige
sprake geweest van het gebruik van Britsehe
troepen (in het Saargebied) en wij zijn ook
niets van dien aard voornemens," voelde men
zich bijna algemeen bevredigd. Wanneer de
verhoudingen in het Saargebied van dien aard
waren dat de politie niet in staat zou zijn
ernstige ordeverstoringen te voorkomen, dan
zou Frankrijk, dat wèl belang heeft bij de ge
beurtenissen in het district, met machtiging
van den Volkenbond een troepenmacht kunnen
zenden om de handhaving der rust te ver
zekeren. Wel werd er op gewezen dat zulk een
optreden van Frankrijk ernstige politieke ge
volgen zou kunnen hebben, maar ook hiervoor
was Engeland in geen enkel opzicht aansprake
lijk, en het was zeer zeker geen reden waarom
een paar duizend Britsehe soldaten politie
dienst zouden gaan verrichten op het vaste
land, in een gebied waarbij Engeland geen be
lang heeft, en waarin het Engelsche volk geen
belang stelt.
De demonstratieve voorstaanders van „splen
did isolation" vormen slechts een kleine min
derheid, maar in zekeren zin zijn alle Engel
sche „isolationisten". Zij keuren het af dat
Engeland, als lid van den Volkenbond, zich
mengt in zaken die het overigens niet aan
gaan.
„Het werd", schreef de „Morning Post", „in
politieke kringen beschouwd als het eerste uit
vloeisel van het besluit, door de regeering ge
nomen ten aanzien eener groote beginselvraag;
er blijkt uit dat Groot Brittannië de „isolatio
nistische" politiek, welke men van zekere zijde
verlangt niet volgen kan".
Die „zekere zijde" is natuurlijk in hooge
mate teleurgesteld. „Splendid isolation"
wordt voornamelijk verdedigd door de
organen van Lord Beaverbrook: de „Daily Ex
press," de „Evening Standard" en de „Sundav
Express." Deze organen zijn tegenstanders van
den Volkenbond, en meenen dat Engelands
actief lidmaatschap daarvan niet vereenigbaar
is met het voeren eener consekwente Rijks
politiek. Voorstanders van isolatie, doch niet
om principieele redenen, zijn ook velen van die
genen die, wat de continentale aangelegen
heden betreft, met hun sympathiëen aan de
zijde van Duitschland staan, en vreezen dat
Britsehe inmenging in de zaken van Europa
onvermijdelijk voeren zou tot een nauwere sa
menwerking tusschen de Engelsche en Fran-
sche democratieën. Ofschoon men niet beweren
mag dat de Nationale regeering een politiek
van isolatie gevoerd heeft, waren er toch tal
van teekenen die er op wezen dat zij steeds
wantrouwender ging staan tegenover het in
den Volkenbond belichaamde stelsel van „col
lectieven vrede". Dit wantrouwen groeide aan
naarmate in den loop van dit jaar de conti
nentale verwikkelingen talrijker en ernstiger
werden.
Engeland had zijn heele politiek er op gericht
kalmeerend, doch volmaakt onbelanghebbend,
op te treden, en vooral niets te doen waardoor
het verplichtingen op zich zou kunnen laden.
Ook met betrekking' tot het Saar-dispuut werd
deze taktiek gevolgd en wij kunnen er niet aan
twijfelen dat de regeering' in dit opzicht de
overgroote meerderheid van het Engelsche pu
bliek op haar hand had.
De „Morning Post" is niet het eenige blad
dat aan het besluit der regeering de gevolg
trekking vastknoopt dat zij zich schrap gezet
heeft tegen de isolationistische beweging
welke zij het laatste jaar, zij het dan ook
schoorvoetend scheen te volgen.
En het is merkwaardig dat, nu besloten is
troepen ter beschikking van den Volkenbond
te stellen om dienst te doen op het vasteland,
slechts een kleine minderheid hierop kritiek
uitbrengt. Over het algemeen is men geneigd
de regeering veel lof toe te zwaaien wegens
haar optreden te Genève, en vooral de gou-
vernementeele bladen, zooals de „Daily Tele
graph", overdrijven hierbij sterk. Zij doen het
voorkomen alsof mr. Eden en Sir John Simon
een onvergelijkelijk meesterwerk geleverd, en
den bedreigden Europeeschen vrede gered
hebben. Zoo wordt het als een buitengewoon
bewijs van staatsmansschap voorgesteld dat de
Britsehe regeering, door troepen te zenden, zoo
wel Frankrijk als Duitschland heeft doen afzien
van elk voornemen om aan de handhaving der
orde deel te nemen. Aangezien Duitschland zich
sinds meer dan een jaar volkomen uit den Vol
kenbond teruggetrokken heeft, had het ook in
geen geval een contingent kunnen leveren voor
een Volkenbonds-legertje dat in het Saargebied
de rust tijdens de volksstemming bewaren
moest. En Frankrijk heeft natuurlijk zeer
gaarne afstand gedaan van een „recht", waar
voor het iets in de plaats kreeg of meende
te krijgen dat veel grooter waarde had:
Engelands actieve medewerking op het Con
tinent.
Wij gelooven dat juist in dit opzicht geen
vérgaande conclusies getrokken mogen
worden. Naar de ware redenen, welke
de Britsehe regeering ertoe hebben doen over
gaan troepen ter beschikking van den Volken
bond te stellen, kunnen wij zelfs na de in het
Parlement afgelegde verklaringen slechts gissen.
Of juister: terwijl het vrij duidelijk is waarom
Engeland thans wèl aan de uitoefening der
militaire politie deelneemt, is het alles behalve
duidelijk waarom het zijn aanbod niet veel
eerder gedaan heeft, inplaats van te wachten
tot de ernstigste moeilijkheden tusschen Frank
rijk en Duitschland uit den weg geruimd waren.
J. L. Garvin schrijft in de „Observer": „En
kele weken geleden verklaarde Sir John Simon
dat de regeering niet voornemens was Britsehe
troepen naar de Saar te zenden," en hij voegt
er aan toe: „Niets was minder mogelijk zoolang
hierdoor (n.l. door het zenden van troepen) de
toestand slechts nog meer gecompliceerd en het
geschil nog verscherpt kon worden."
Dit is wel een zeer vage verklaring van de
tegenspraak tusschen wat Sir John Simon zoo
kort geleden nadrukkelijk in het Lagerhuis
zeide, en wat thans de Britsehe regeering be
sloten heeft.
Men beweert dat mr. Knox, de voorzitter der
Saar-commissie, de Britsehe regeering er van
overtuigd heeft dat het onmogelijk zou zijn met
de politie alleen de orde te handhaven. Maar
dit wist men een maand geleden óók. Men be
weert verder dat kapt. Eden persoonlijk steeds
een voorstander geweest is van Engelsche deel
name aan de handhaving der orde gedurende
de volsstemming, en dat hij ten slotte Sir John
Simon en andere toonaangevende ministers
voor zijn meening heeft weten te winnen. Ook
wordt er op gewezen dat mr. Knox een een
Britsch onderdaan is, dat de Nazi's fel vijan
dig tegenover hem staan, en dat wanneer
hem in de eerstvolgende weken iets overkomen
mocht dit aanleiding zou kunnen geven tot
een crisis in de Engelsch-Duitsche betrekkin
gen. Ook in dit verband kunnen mr. Eden's
woorden „Voorkomen is beter dan genezen"
toegepast worden.
Ofschoon velen hier een andere meening zijn
toegedaan, gelooven wij niet dat het thans door
de regeering genomen besluit wijst op een groo-
tere bereidwilligheid van Engeland om door
middel van Britsehe troepen het stelsel van
„collectieven vrede" op te houden. De tegenzin
tegen het spelen van „politie-agent" is zeker
niet minder groot dan ooit. En wanneer men
in Frankrijk mocht meenen dat er voortaan
meer kans bestaat dat Engeland in Europeesche
geschillen daadwerkelijk optreedt, dan zal het
(gelijk zoo vaak, wanneer het poogt Engeland
te beoordeelen) bedrogen uitkomen.
DE SNIP NAAR WEST-INDIË VERTROKKEN.
Onderhandelingen tusschen Spanje en het
Vaticaan over een modus vivendi zullen hervat
worden.
Japanch-Amerikaansche wrijvingen aan de
ambassade te Tokio.
Wet inzake het socialistisch onderwijs in Mexi
co van kracht geworden.
Twee Belgische vliegtuigen met elkaar in bot
sing; een doode.
Dertien dooden en zeven gewonden bij auto
bus-ongeluk te Verden.
Minister Marchant verdedigt in de Tweede
Kamer zijn beleid.
Crisis-Steunbeschikking 1934 XX (Fruit- en
Warmoezerijgewassen)
Het Crisis-Uitvoerbureau begint heden zijn
werkzaamheden.
Een der daders van den roofoverval te Oos-
tereind aangehouden.
New-Y^rksche Beurs: Bij opening was de stem
ming verdeeld, het slot bood weinig verande
ring.
vallig Adolf Hitler zat, die met eenige leden der
Rjjksregeering van Bremershaven naar Berlijn
terugkeerde.
Van de reizigers werd niemand gewond,
slechts de locomotief werd licht beschadigd.
ROME, 14 Dec. (Reuter). De onderhandelin
gen over een modus vfvendl tusschen Spanje
en het Vaticaan staan thans op het punt her
vat te worden. De Spaansche ambassadeur Pito
Romero is hedenmorgen te Rome gearriveerd.
De onderhandelingen stuitten aanvankelijk op
ernstige moeilijkheden.
Na de revolutionnaire beweging en de onder
drukking hiervan is de invloed der katholieken
echter aanzienlijk toegenomen.
Dit is een der redenen, waarom de onderhan
delingen thans in een betere atmosfeer hervat
worden.
PALERMO, 14 Dec. (V. D.) De bekende
vliegtuigconstructeur Bellanca, die zich sedert
eenige weken met zijn gezin op Sicilië bevindt,
heeft bekend gemaakt, dat In het voorjaar de
Italiaansche piloot Martini in een door Bellanca
gebouwd toestel een nonstopvlucht New-York
Rome zal ondernemen.
"O1 LWWW\\TnTTTTTTTTT7T7777y
gtanil op Zaterdag 1 uur v.m.: 731
Vorige stand: 744
