Saarbrücken, de sphinx
Interview met Hitler's gevolmachtigde
voor het Saargebied Buerckel
Handelsaccoord
met België?
Kanya plotseling
naar Genève
Het nieuws van heden
ELK HUIS BERGT EEN
GEHEIM
Perzië en Irak
Vrijdag Stokvisch
Mands j oekwo's
oliemonopolie
HITLER WIL GEEN VER
DEELING
DE BAROMETER
VEREENIG DE KATHOLIEKE PERS
BUREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN- voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
DONDERDAG ÏO JANUARI 1935
Ochtendblad
öogenschijnlijk een rustige stad,
in werkelijkheid een oord van
opgekropte spanning
Men berekent en gist
Perzische minister overhandigt te
Genève memorandum inzake
grensincident
De Plebiscietcommissie, thans hoogste au toriteit in het Saargebied. Van links naar
rechts Henry (Zwitserland), Wambaugh (Amerika), Rodte (Ziceden) en /ie Jongh
lNederland
Het Weer
VEERKAMP (geen filialen)
Nieuwe verklaring van Japan
Mandsjoekwo is te duur
Bij het incident in het gebouw van
het Duitsche Front zijn zeven
personen gearresteerd
Aanklacht tegen Otto
Wels
Pirro, (links) de leider van het Deutsche Front" in het Saargebied
Subcommissies zullen de onopge
loste kwesties onderzoeken
Een verklaring van de
delegaties
Italiaansche regeering wenscht, dat
Hongarije zoo spoedig moge
lijk tot het pact van
Rome toetreedt
Joego-Slavisch conflict
op den achtergrond
Amokmaker doodt
zeven menschen
Oostenrijksche troepen
naar Beiersche grens
Vrees voor Nazi-invallen in ver
band met Saarplebisciet
Engelsche kabinet
bijeen
NIEUWE HAAfiLEMSCHE COURANT
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19137
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 ct.; ingez,
mededeelingen 50 cent; idem op pag één 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866 de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
(Van onzen specialen verslaggever)
SAARBRÜCKEN, Dinsdagavond
Geklemd tusschen de steile, don-
ker-beboschte wanden der heuvels
rondom ligt aan de smalle, bochtige
Saar de meest besproken stad van
dit oogenblik: Saarbrücken. Een
mooie, welvarende stad voor het
oog, met drukke winkelstraten, le
vendig verkeer. Een plaats met
grootstad-allures, maar nog juist
provinciaal genoeg, om er rustig te
kunnen leven zonder al te hevige
emoties.
Het oude montere Saarbrücken is
echter zich zelf niet meer. De stad
draagt een masker. Zij verbergt een
geheim, voor zich en voor anderen,
voor de geheele wereld. Zij draagt
dit geheim in angstvallige besloten
heid en achter onbewogen uiterlijk
voert zij een zwaren zelfstrijd. Straks
zal zij zich uitspreken op dag en da
tum,. die over haar lot gaan beslis
sen: Zondag den 1 3en Januari.
En een wereld in spanning blikt
op naar de Saar-Sphinx, speurt en
gist het geheim.
Reeds in het 3e klas-compartiment van den
trein, die ons door den wit-besneeuwden Eifel
over den Moezel in het Saardal voerde, begint
de onzekerheid. Wij reizen met Saarlandsche
mannen, vrouwen en kinderen. Twee vrouwen
spreken: een arbeidersvrouw uit Völklingen, de
vrouw van een ontslagen Landjager. Zij spre
ken over den 13en, zij spreken van haar plicht:
zij zullen stemmen vóór Duitschland. Eén man
valt haar bij, de ander echter kijkt met don
keren blik uit het venster en zwijgt. Een bruin-
oogig meisje wijst naar buiten, naar de rivier,
die bruisend en kolkend haar weg trekt langs
de heuvels: „Deutsch ist die Saar" lacht ze,
„Als ik groot ben wordt ik soldaat, soldaat van
Hitier," zegt een kleine blonde jongen en zijn
moeder lacht trots.
Wij loopen door Saarbrücken. Groote hel
dere winkelzaken, magazijnen en warenhuizen
in de Bahnhofstrasse. Op de drukke verkeers
punten voetgangershekjes, precies als op het
Koningsplein te Amsterdam. Dwars over de
straten zijn draden gespannen met duizenden
lampjes, die 'savonds branden: feestilluminatie.
In smalle, soms stijl oploopende zijstraten
oude huizen met diepe vensternissen en af
bladderende muren, door den tijd gekleurd met
een wonder coloriet. Niets wijst er, oppervlak
kig beschouwd, op de groote gebeurtenis, die
met het uur nadert. Men ziet de menschen aan,
men luistert. Maar zij praten weinig en gaan
snel huns weegs.
Dan, langzamerhand, onderscheidt men dé
tails, teekenen van een strijd, die van de straat
is gebannen, maar vocrtwoedt achter de muren
en vensters der huizen. Hitler-foto's, Hitler-
lectuur in de boekwinkels, lectuur ook over het
Saarland, de Saarkwestie, in ongedachte ver
scheidenheid. Vlaggedoek wordt aangeboden:
zwart-wit-rood en hakenkruizen, illuminatie en
versierselen voor vergaderzalen.
Op een aanplakzuil helkleurige biljetten. Van
t Duitsche Front; een Saarlander, die met for-
schen stoot zwaar beslagen deuren opent, waar
achter lichtend een hakenkruis straalt. Het
bijschrift luidt: Zu Deutschland! Een man, die
een oude vrouw in de armen valt, terwijl aan
hun voeten de Fransche grenspaal gebroken
ligt; een sentimenteele prent, die 't onderschrift
draagt „Deutsche Mutter, heim zu dir." Daar
naast plakt het Status-quo-front één biljet,
drie mannen hand in hand, staande in het
Saargebied met den rug naar Duitschland.
Op de hoeken der straten leunen kranten-
verkoopers. De meesten met bladen van het
Duitsche Front, enkele met „die Freiheit", met
de „Volksstimme," de „Saarpost." Zij staan er
zwijgend te wachten en staren somber voor zich
uit. Veertig kranten verschijnen er in het Saar
gebied en in bijna al die bladen komt om de
zooveel alinea's het woord „Lüge" voor.
Het orgaan der Kath. Status Quo-groep, de
Saarpost, heeft in de Victoriastrasse een anti-
Hitler-étalage ingericht, waarin alles is ver
gaard aan brochures, boeken, foto-materiaal, dat
tegen Hitier dienstig kan zijn. Voorbijgangers
blijven er staan en zien naar binnen. Dan gaan
zij verder, zwijgend, zonder een woord, een ge
baar van instemming of afkeuring.
In een zijstraat, de stille Bleickstrasse, groept
men samen, meest kinderen, op een afstand en
kele volwassenen. Hollandsche commando's
weerklinken er. Helmen blinken, blauwe uni
formen richten zich in 't gelid. Geweren en hak
ken klikken. De wacht voor de kazerne der Ma
riniers is afgelost; in de leege straat staat weer
de eenzame post, geweer aan den voet. De toe
schouwers zijn verdwenen.
Aan den linkeroever der Saar in het moderne
regeeringsgebouw zetelt de Volkenbondscom
missie. Hier hangt üe eenige vlag, die nog in
gansch Saarbrücken is toegelaten: de Volken-
bondsvlag. Maar zij heeft zich tientallen malen
om den stok geslagen en is dan ook nog slechts
een zwarte vlek. Rechts tegenover het groote
gebouw in de wijdsche „Anlage" langs de Saar
verheft zich het gedenkteeken voor de 20.000
Saarlanders, die in den wereldoorlog sneuvel
den. Als men uit de regeeringsbureaux naar
buiten ziet vangt de blik onwillekeurig het
blinken van het ijzeren kruis met de vergulde
cijfers 1914—1918.
Dit is Saarbrücken van gisteren
en heden en van de luttele dagen,
die nog van den 1 3 en scheiden en
die aan den kop der bladen trouw
worden afgeteld nog zes, nog vijf,
nog vier dagen. Öogenschijnlijk
een rustige stad met rustige men
schen, een mooie gemoedelijke stad,
waar men het goed heeft. In werke
lijkheid een oord van opgekropte
spanning en verbeten zwijgen, waar
elk huis en ieder mensch zijn ge
heim verbergt.
En de wereld staart op deze
Sphinx aan de Saar, zij gist en be
rekent, zij wenscht en zij denkt,
maar zij zal pas weten na den 1 3en.
GENEVE, 9 Jan. (Reuter). De te Genève
aangekomen Perzische minister van buiten
landsche zaken heeft hej Volkenbondssecreta
riaat een memorandum overhandigd betreffen
de het grensconflict met Irak, waarin het Per
zische standpunt wordt uiteengezet.
i
Perzië erkent hierin de grenzen, waar Irak
aanspraak op maakt niet. Deze grens is in 1914
onder druk van den kant van Rusland en En
geland vastgelegd en door Perzië nooit gerati
ficeerd. Perzië beroept er zich op, dat het met
Turkije over een onder gelijke omstandigheden
vastgelegde grens in 1932 tot een overeenkomst
is gekomen, waarin een nieuwe regeling wordt
vastgelegd. Hierom wenscht Perzië, dat ook de
grens met Irak opnieuw vastgelegd zal worden.
Aangezien het koninkrijk Irak daarop niet wil
ingaan heeft Perzië, gelijk ook van Perzische
zijde bevestigd wordt, bepaalde maatregelen
in het grensgebied genomen, die een nieuwe
regeling moeten voorbereiden. Irak heeft daar
op reeds voor eenige weken een beroep gedaan
op den Volkenbond.
De op 11 Januari bijeenkomende volkenbonds
raad zal zich met deze aangelegenheid bezig
houden.
Verwachting: zwakke wind uit Oostelijke
richtingen, betrokken tot half bewolkt,
H weinig of geen sneeuw, lichte tot matige
vorst.
Verdere vooruitzichten: weinig verande-
nns-
Nog steeds Rozenboomsteeg 10, Tel. 45608, A'dam
FIJNE LENG EN RONDV1SCH
Prima blanke geweekte Stokvisch.
In rollen c.a. 1 pond.
Levering door 't geh tand. Te A'dam bezorg, a. hols
TOKIO, 9 Jan. Het Japansche departement
van buitenlandsche zaken verklaart in verband
met den aanval van den Amerikaanschen se
nator King betreffende verdragschending door
Japan, dat Mandsjoekwo een zelfstandigen staat
vormt en zich dientengevolge niet gebonden
acht aan het negenmogendhedenpact. Betref
fende de instelling van een olifemoiiopolie heeft
een uitwisseling van nota's plaats gevonden en
de laatste Japansche antwoorden worden bin
nenkort verzonden.
Inzake de versterking van de Zuidzee-eilanden,
die Japan bestuurt als mandataris van den
Volkenbond, verklaart het departement van
buitenlandsche zaken, dat over deze aangele
genheid de mandaats-commissie moet beslissen.
Japan verwacht echter van den kant van den
Volkenbond geen berispingen in dit opzicht.
De Japansche minister van Financiën, Taka-
hasji, heetf tijdens een kabinetszitting o.m. uit
eengezet, dat de financieele lasten van Japan in
Mandsjoekwo de uiterste grens bereikt hebben.
Zij bedroegen voor de regeering alleen 80 mil-
lioen yen en bereikten inclusief de particuliere
kapitaalbeleggingen 140 millioen yen.
Takahasji eischte een grondige verlaging van
de Japansche beleggingen in Mandsjoekwo en
verklaarde, dat alle verdere particuliere beleg
gingen onder toezicht gesteld worden van het
ministerie van financiën.
WARSCHAU, 9 Jan. De „Kurjer Czerwony"
publiceert een interview met den gevolmachtig
de van Hitier voor het Saargebied. Buerckel
verklaarde den vertegenwoordiger van het blad,
dat Hitler in geen geval zou toestemmen in een
verdeeling van het Saargebied. Wanneer
aldus Buerckel de voorstanders van den
status quo meer dan 50 pCt. van het aantal
uitgebrachte stemmen verwerven, zullen wij ons
niet verzetten tegen de onafhankelijkheid van
het Saarhekken, maar met dezelfde kracht
eischen wij een aansluiting van het Saargebied
bij Duitschland, wanneer een meerderheid zich
daarvoor uitspreekt. Voorts verklaarde Buerckel
dat Hitier geen redevoering zal uitspreken, be
stemd voor de bewoners van het Saargebied,
daar hij geen pressie wil uitoefenen op de kie
zers. Buerckel beëindigde zijn verklaringen met
uiting te geven aan de absolute zekerheid, dte
men gevoelt betreffende de overwinning van de
voorstanders van inlijving van het Saargebied
bij Duitschland,
Buerckel heeft vanaag te Kaiserslautarn voor
de vertegenwoordigers der binnen- en buiten
landsche pers een rede gehouden, waarin hij
betoogde, dat de Saarkwestie een zuiver Duit
sche aangelegenheid is, die niet op het gebied
der buitenlandsche politiek thuis behoort, daar
zij uitsluitend Duitschers betreft. De rede be
vatte scherpe aanvallen op de tegenstanders
van den terugkeer van het Saargebied naar
Duitschland.
Onze Brusselsche correspondent seint ons d.d.
9 dezer:
Na de laatste vergadering van de delegaties
van Nederland en van de Belgisch-Luxemburg-
sche Unie op het departement van Buiten
landsche Zaken te Brussel, heeft dr. E. F. Pos-
thurna ons over de indrukken van de Neder-
landsche delegatie het volgende verklaard:
Het is weer te vroeg om van resultaten
te spreken. Wij hebben van weerskanten de
wenschen uiteengezet, welke wij graag zou
den zien ingewilligd. Subcommissies zullen
deze wenschen bestudeeren. Er werden drie
subcommissies ingesteld, een voor de steen
kool, een voor de nijverheid en een voor den
landbouw.
De subcommissie voor de landbouwkwes-
ties zal Woensdag en Donderdag van de
volgende week in Den Haag bijeen komen.
De subcommissie voor de nijverheid ver
gadert te Brussel op Vrijdag 18 en Zater
dag 19 Januari. Ook de subcommissie voox
de steenkool zal te Brussel vergaderen.
De onderhandelingen zullen dan op 25
Januari as. te Den Haag worden voortgezet.
Ook de heer Hespel van de Belgische dele
gatie legde er ons den nadruk op, dat er nog
niet van resultaten kan worden gesproken. De
gedane voorstellen moeten eerst van weerszij
den rustig worden bestudeerd in het licht van
de statistieken en van de meegedeelde ervarin
gen.
Op de bijeenkomst voor de landbouwregeling
te Den Haag zal België vertegenwoordigd wor
den door den heer van Orshoven, kabinetchef
van den minister van Landbouw, die nog deze
week voor onderhandelingen in Denemarken
verbleef, en den heer Hespel.
Om 8 uur hedenavond is namens de leiders
der delegaties, de heeren Suetens en Lamping
een verklaring afgelegd, welke luidt als volgt:
Zooals de regeeringen voor het openen der
onderhandelingen overeengekomen waren, heeft
men heden de besprekingen gestaakt, die op 7
Januari met Nederland aangeknoopt werden om
het accoord betreffende de con tingen teeringen,
dat op 1 Februari vervalt, te hernieuwen. Be
doelde handelsbesprekingen zullen worden
voortgezet te Den Haag op 25 dezer.
Tijdens de vergaderingen, die gehouden zijn,
hebben de gedelegeerden na een algemeene wis
seling van gedachten de respectievelijke possibi
lity's hunner landen doen kennen en de kwes
ties aangeduid, die nog zullen moeten worden
opgelost om het onderteekenen van een nieuw
verdrag mogelijk te maken.
Er is besloten, dat men subcommissies zal
vormen, die er mee zullen worden belast de
onopgeloste kwesties te onderzoeken en er de
oplossing van voor te bereiden, die zullen wor
den onderzocht tijdens de plenaire zittingen
die op 25 Januari as. zullen worden gehouden
Al schijnen de te regelen kwesties van moei
lijken aard toch koesteren beide delegaties de
beste hoop tot een accoord te geraken, waardoor
de belangen van elke partij gevrijwaard zullen
worden.
Omtrent den inval in het gebouw van het
Duitsche Front wordt nog gemeld, dat onmid
dellijk na het incident de chef der Saar-politie,
Hennessy, en de commandant der gemeentelijke
politie zich naar de plaats van het gebeurde
begeven hebben om het onderzoek te leiden en
zich door ooggetuigen te laten inlichten. Zeven
personen zijn gearresteerd.
Volgens D.N.B. hebben communisten in den
nacht op Woensdag nabij Türstenhausen over
meer dan 100 M. de telefoonleidingen doorge
sneden.
Volgens mededeelingen van Fransche zijde
zijn alle berichten over z.g. Fransche militaire
maatregelen aan de Lotharingsch-Saarland-
sche grens onjuist. Er hebben geen troepencon
centraties of andere militaire maatregelen
plaats gevonden, veeleer is slechts de Fransche
grenspolitie versterkt, teneinde het verkeer over
de grens tusschen Lotharingen en het Saarge
bied aan een nauwkeuriger controle te onder
werpen.
Dr. Heinrich Schneider, advocaat te Saar
brücken, heeft een aanklacht ingediend wegens
oneerlijk beheer tegen het voormalige Rijksdag
lid der Duitsche soc. dem. partij, Otto Wels, den
gewezen afgevaardigde Franz Vogel en tegen
een aantal ingezetenen van Saarbrücken. Vogel
en Wels waren trustees van de Konzentration
A.G. te Berlijn, in welke maatschappij de voor
malige soc. dem. bladen waren ingebracht. De
maatschappij bezat oa. aandeelen in de „Volks
stimme", die door Wels en Vogel bij notarieele
acte aan Schafer, Schmidt en Osterroth zijn
verkocht, die op hun beurt weer voor 2000 frank
aan aandeelen hebben verkocht aan Max Braun.
Het kapitaal van de Konzentration A.G. was
toen echter reeds door de nationaal-socialistische
regeering in beslag genomen en de advocaat
meent, dat Wels en Vogel, die naar het buiten
land waren gevlucht, niet het recht hadden
bezittingen van de maatschappij te verkoopen.
WASHINGTON. 9 Jan. De democratische
afgevaardigde Samuel Dickstein, voorzitter der
immigratiecommissie, zal een wetsontwerp in
dienen, dat tot strekking heeft onverwijld de
Amerikaansche nationaliteit te ontnemen aan
de ongeveer 5000 Amerikaansche staatsburgers,
die zich thans in Duitschland bevinden, om
hun stem uit brengen bij het Saarplebisciet.
BOEDAPEST, 9 Jan. De minister van
buitenlandsche zaken, Kanya, is heden, begeleid
door den perschef van het ministerie van Bui
tenlandsche Zaken en den staatssecretaris Tahy,
naar Genève vertrokken.
Voor zijn vertrek verklaarde Kanya, dat de
Hongaarsche regeering thans den Volkenbond
de resultaten van het in Hongarije ingestelde
onderzoek inzake de positie en de behandeling
der Kroatische emigranten zal voorleggen. De
Hongaarsche regeering is bereid tot onderhan
delingen in deze kwestie.
Het plotselinge vertrek van den minister van
Buitenlandsche Zaken heeft na het afvaardigen
van Tibor von Eckhardt naar Genève groot op
zien gebaard. In welingelichte kringen neemt
men aan, dat dit plotselinge vertrek in verband
moet worden gebracht met een desbetreffend
verlangen van de Italiaansche regeering. Van
Italiaansche zijde zou, naar verluidt, het drin
gende verlangen bestaan naar een zoo spoedig
mogelijk aanvangen van de onderhandelingen
over het toetreden van Hongarije tot de in Rome
gesloten noninterventieovereenkomst.
Men neemt derhalve aan, dat het oponthoud
in Genève van den Hongaarschen minister van
Buitenlandsche Zaken uitsluitend zal gewijd zijn
aan de onderhandelingen met de vertegenwoor
digers der Fransche en Italiaansche regeeringen
over de verdere regeling van de Donauproblemen
op de basis van de nieuwe overeenkomsten van
Rome.
Na de in Rome bereikte Italiaansch-Franscho
overeenkomst acht men hier een weer te berde
brengen van het Hongaarsch-Joego-Slavische
conflict voor den Volkenbondsraad niet moge
lijk, 8och verwacht veeleer, dat de raad zich zal
beperken tot het aanvaarden van het rapport
van de Hongaarsche regeering inzake het door
haar op verlangen ingestelde onderzoek.
NEW-YORK, 9 Jan. (V.D.). In Mount Ver
non in Kentucky is een man tijdens familie-
oneenigheden in een zoodanige razernij ont
stoken, dat hij zijn vrouw, zijn schoonouders,
een zwager en een schoonzuster doodde en
voorts een tweeden zwager en schoonzuster ver
wondde. Daarop sloeg hij op de vlucht en ver
moordde op ongeveer 5 K.M. afstand een al
daar wonend echtpaar. Gendarmerie en een
afdeeling nationale garde, die door den gouver
neur ter beschikking was gesteld, achtervolg
den den razende en omsingelden hem, waarop
de man de hand aan zichzelf sloeg.
Gostenrijksche troepen naar Beiersche grens ®dt
vrees voor Nazi-invallen in verband met het
Saarplebisciet.
Hongaarsche minister Von Kanya onverwacht
naar Genève vertrokken.
In Kentucky heeft een amokmaker zeven men
schen gedood.
Laval terug te Parijs; onderhond met den En-
gelscben zaakgelastigde Campbell en den pre
mier Flandin.
Nieuwe verklaring van Japan inzake het olie
monopolie van Mandsjoekwo.
Perzische minister van Buitenlandsche Zaken
heeft te Genève een memorandum overhandigd
betreffende het grensconflict met Irak.
Interview met Hitler's gevolmachtigde voor het
Saargebied, BürckeL
Ernstige autobotsing nabij Yperen. Vier zwaar
gewonden.
De onderhandelingen met België worden 25 Ja
nuari in Den Haag voortgezet.
Luchtschipverbinding met onze Oost; onder
zoek naar de mogelijkheden van een luchtree-
derij.
Contingenteering van ongesmolten dierlijk
vet.
Overval te Brunssum gefingeerd.
Subsidievoorwaarden ten behoeve van de kin
deruitzending gewijzigd.
Arbeidsconflict b|j „De Sphinx" te Maastricht.
Sleepschip na aanvaring op de Waal gezonken.
Algemeen indexcijfer der groothandelsprjjzen
in December gestegen.
In- en uitvoer over December.
New Yorksche Beurs: Stemming luier.
O
Met de eer strijken
Het is de gewone gang in het dage-
lijksch leven: de een doet het werk
en de ander gaat met de eer strij
ken. De een getroost zich groote
moeite en zorgen om een werk tot
stand te brengen en later springt
een ander op z'n plaats om den lof
van het welslagen in ontvangst te
nemen. In moeilijke oogenblikken
heeft men een daadkrachtige per
soonlijkheid noodig wien het niet
om menschelijke erkenning doch om
het werk zelf te doen is. Men laat
hem ploeteren en het vuile werk doen
om hem gemoedereerd op zij te
schuiven wanneer het werk gedaan
is en een ander een oog op den titel
heeft. Zoo gaat het gemeenlijk in het
dagelijksche leven en toch moet dit
niemand ontmoedigen. Want we wer
ken immers niet voor een mensche
lijke erkenning of voor een voldoe
ning doch voor iets goeds tot stand
te brengen ehéén weet alles.
Laat dan een ander met de eer
strijken!
WEENEN, 9 Jan. (Reuter) Vijftig vracht
auto's met troepen hebben zich naar de
Beiersche grens begeven uit vrees voor in
vallen van Nazi's in verband met het ple
bisciet in het Saargebied.
LONDEN, 9 Jan. Het Engelsche kabinet kwam
hedenmorgen voor de eerste maal sedert het
Kerstreces weer bijeen, voornamelijk ter be
spreking van de buitenlandsche politiek. Het
resultaat der besprekingen tusschen Mussolini
en Laval te pome werd ter kennis van het
kabinet gebracht en ook de ontwapeningskwes
tie kwam aan de orde.
Stand o pDonderdag 1 uur v.m.: 771.5
Vorige stand: 772.6
