y Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan 'n„Omroeper
1 voor 75.000gezinnen
Debat over het onderwijs
7
Schietpartij te
Amsterdam
GEEN VERHOOGING DER
SUBSIDIE H.O.V.
utimmn
HHinimnffliiiimnnnmmmimiinmiiiimnfliniHllHRS
ry m
DONDERDAG 10 JANUARI 1935
GEMEENTERAAD VAN HAARLEM
Het woningvraagstuk en de huur-
verlaging nauwkeurig bekeken
Woningen voor ouden
van dagen
Subsidie V.V.V.
Subsidies
Onderwijs
Pariteit van behandeling
Andere onderwijs-stemmen
Wethouder Boes antwoordt
V olkshuisvesting
GELOOF EN WETENSCHAP
De wethouder verdedigt
Praeformatie of epigenese
ALGEM. R. K. AMBTENAREN-
VEREENIGING
Ontstemming over de salaris
verlaging
BRANDJE OP WILSONSPLEIN
Relletje tot slot
MET Z'N MARMOTJE
Voorwaarts Apollo!
Personalia
Na een heftigen twist loste een
man in het wilde weg twee
schoten uit een dubbel-
loops jachtgeweer
Vier vrouwen licht
gewond
DE VECHTBRUG
Gooische tram in kosten
aangesproken
MINISTER COLIJN TERUG
HET MAASWATER VALT
De spelling-Marchant
D. M. Kw. „Aurora"
auimtimiiHfliiHtifiiiiimiiiiiHHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiii
sniniiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiniiiiiiiiiiHiiiuiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiinii
iiiiiiiniiiiiir-
In de gistermiddag en -avond gehouden ver
gadering van den gemeenteraad, onder voor
zitterschap van burgemeester Maarschalk werd
de behandeling der begrooting voortgezet met
het hoofdstuk Volksgezondheid.
De heer CASTRICTTM fR.K.) vroeg den voor
zitter vergunningen voor het houden van col
lecten (bloemen-verkoop) niet achter elkaar,
maar verdeeld te verleenen.
Mevr. MAARSCHALL (S.D.) meende dat de
commissie van bijstand voor volksgezondheid
meer vergaderen moet.
De heer WESTER VELD (S.D.) wilde die
commissie inschakelen bij het afkeuren van
woningen.
De VOORZITTER zeide dat dit onnoodig is.
Nadat verschillende technische opmerkingen
gemaakt waren werd het hoofdstuk z. h. s. vast
gesteld.
Bij het voorstel tot vaststellen van subsidies
brak de heer v. TETERING (R.K.) een lans
voor de Vereeniging voor Vreemdelingenver
keer. Men wil wel halen maar aan een derge
lijke belangrijke vereeniging een tegemoetko
ming geven wordt niet gedacht. De Internatio
nale Bloemententoonstelling zal genoeg werk
voor haar in den winkel brengen. Spr. stelde
voor over 1935 een subsidie van 250 te ver
leenen.
De heer GROENENDAAL (S.D.) pleitte voor
verhooging van het subsidie aan de Haarlem-
sche Orkest Vereeniging en diende een voorstel
in om 20.000 in plaats van 15.000 te geven.
Krijgt de H.O.V. geen verhooging, dan zal ze
moeten verdwijnen. Het zeven-maanden-plan
is niet te handhaven, de musici kunnen dan
niet meer in hun onderhoud behoorlijk voor
zien. De kunst-prestaties zijn echter boven ver
wachting geweest. De raad moet er prijs op
stellen het cultureele bezit der H.O.V. te be
houden. Er zijn vele plannen. De jeugdconcerten
zullen weer worden ingevoerd, er zal geconcer
teerd worden te Leiden. Laren etc. Leven is er
dus voldoende. Het Rijkssubsidie zal automa
tisch verhoogd worden ais de gemeente meer
geeft.
De heer WEUSTINK (R.K.) merkte op dat
de Speeltuin Oosterkwartier zeer bevoorrecht
is. De Speeltuin Flora heeft slechts 400 sub
sidie. terwijl zij toch 694 klantjes heeft. Waar
om niet een betere verdeeling? Spr. diende een
voorstel in om één subsidie te geven aan de
4 speeltuinvereenigingen en de verdeeling in
overleg te doen geschieden.
De heer PEPER (C.P.) meende dat de H.O.V.
nog niet met 20.000 gered is. Er is maar één
kunstinstelling in Haarlem, laat men die hoog
houden.
Spr. stelde voor het subsidie op 25.000 te
Stellen.
De heer v. d. WAL (C.H.) noemde het ge
vaarlijk de subsidie-verhooging aan de H.O.V.
toe te staan. De wet op de financieele ver
houding tusschen rijk en gemeenten zal nog
veel van Haarlem eischen.
Wethouder ROODENBURG (C.H.) voelde veel
voor het voorstel-Weustink, maar de commissie
voor subsidies meet de zaak feitelijk uitmaken.
Als de H.O.V. geholpen moet worden, is 5000
niet voldoende. Spr. betoogde dat particulieren
zich zullen terugtrekken als de gemeente weer
méér gaat geven. Het zou toruwens van ver
keerd financieel beleid getuigen, thans een sub
sidie te verhoogen. De zwaarste tijd komt nog
voor de gemeente. En wat zou het geven als
het volgend jaar een gevoelige verlaging nood
zakelijk is? Dan zou het orkest de slag nog er
ger voelen als het nu méér subsidie kreeg. Het
gemeentebestuur geeft veel voordeelen aan V.V.
V., maar geld geven door middel van subsidie
kan niet.
Het voorstel-Weustink zal dus in de betrok
ken commissie behandeld worden.
Vreemdelingenverkeer kreeg op voorste! van
den heer van T etering 250 subsidie 1914
stemmen)
Het subsidie voor de H.O.V. werd op 15.000
gehandhaafd, het voorstel- Groenendaal dus
verworpen met 2112 stemmen.
Dan kwam aan de orde het hoofdstuk Onder-
wijs.
De heer WEUSTINK (R.K.) herinnerde er
aan, dat hij reeds bij de begrooting van 1931
gepleit heeft voor bezuinigingen bij alle takken
van onderwijs, maar behoudens enkele voor
stellen werd er toen weinig aan bezuiniging
gedaan. Toch meende hij overtuigend te heb
ben aangetoond, dat we hier op onderwijsge
bied op te grooten voet leefden.
Voor het voorbereidend onderwijs werd veel
te duur gebouwd; de salarieering was in verge
lijking met andere groote steden veel te hoog;
het buitengewoon onderwijs had marges en
toelagen als nergens in het land; het lager
onderwijs had veel te kleine klassen en gaf te
veel uit voor eerste inrichting en vakonderwijs,
welke uitgaven dubbel drukten, daar natuurlijk
ook t bijzonder onderwijs van al dien overvloed
vaak profiteerde; hoewel terWille van de eer
lijkheid dient gezegd, dat veel bijzondere scho
len in den loop der jaren door een zuinig be
heer groote sommen in de gemeeentekas terug
deden vloeien of voor haar bespaard werden.
Deze besparingen zijn ettelijke honderdduizenden
Spr. gaf hiervan een berekening voor 6 bijzon
dere scholen, die na de 3-jaarlijksche afrekening
(tot 1930) voor de gemeente bespaard hadden:
aan exploitatiekosten, vakonderwijs en op over-
tallige leerkrachten ongeveer f 120.000. Deze
cijfers zijn, volgens spreker, wel in strijd met
de zoo vaak gehoorde uitspraak, dat het bij
zonder onderwijs zoo duur is. Waren alle bij
zondere scholen eens openbare scholen, of beter,
opgenomen in de door sommigen zoo begeerde
ééne overheidsschool, hoe zouden Haarlems
financien er dan hebben uitgezien! Kennend
deze besparingen, deed het spr. vreemd aan
dat in de afdeelingen vele leden van den raad
aandrongen bij B. en W. om bij de bijzondere
«schoolbesturen te beproeven, wat ook geschied
is, dat deze zouden genoegen nemen met ver
laging van de vergoeding van 6.21 pCt. en de
rente van ongeveer 4 3/4 pCt. tot den normalen
rentevoet van 4 pCt. Wei vreest spr. dat hier
voor weinig lust zal bestaan.
Men dient n.l. te onderscheiden: le. de ver
goeding voor de scholen gebouwd voor 1921;
2e. de rente der waarborgsom voor scholen, ge
bouwd na 1921. Wat de eerste categorie betreft
met een vergoeding van 6.21 pCt., moet men
onderscheid maken tusschen ingebouwde en
niet ingebouwde scholen. De eerste soort krijgt
een vergoeding van 6.21 pCt. over de volle ge
schatte waarde; de eerste 6.21 pCt. van 80 pCt.
der geschatte waarde dus 4.96 pCt.
Maar daarbij vergete men niet, dat deze
scholen en terreinen niet geschat zijn, naar
de waarde op 1 Juli 1921 maar naar die op 1
Juli 1914. De reden van het stellen naar de
waarde op 1 Juli 1914 was dus niet deze, dat
schatting naar de waarde ten tijde der schat
ting in 1921 onbillijk zou zijn. Integendeel, de
minister verklaarde bij de behandeling van
art. 205 eenvoudig: het kost te veel. De minister
zeide niet: De wijze, waarop ik de gebruiksver-
goeding aanvankelijk wilde bepalen was in zich
met juist en zegt óok niet dat op die wijze aan
de gemeenten onredelijke verplichtingen zouden
worden opgelegd. De minister zeide eenvoudig:
..ik durf de financieele gevolgen aan een rede
lijk vergoedingsbedrag verbonden, niet te aan
vaarden. En zoo gebeurde het ook. De gebruiks-
vergoeding werd over het algemeen welbewust
lager, gesteld dan de waarde, welke het voor
het gehruik beschikbaar stellen der schoolge
bouwen voor de gemeente had.
En de Kamer nam dit artikel 205, dat abso
luut en welbewust in het voordeel der gemeente
was, aan. En de schoolbesturen hadden dat te
aanvaarden. De regeering heeft dus de vergoe
ding lager gesteld dan de rente der geschatte
gebouwen en terreinen in 1921 bedragen zou
hebben. Men vergete ook niet dat op veel ge
bouwen zware hypotheken waren.
De scholen, gebouwd na 1921, welke een waar
borgsom gestort hebben, genieten voor deze
een rente van 3 ten 100 rentegevende Nationale
schuld op den eersten beursdag van het jaar,
waarin de waarborgsom gestort is, vermeerderd
met Ys ten honderd.
Deze rente kan dus voor verschillende scho
len anders zijn. Er zijn er die 4 ook die 4 3/4
pCt. genieten, mogelijk zelfs meer. Toch zal het
moeilijk zijn van dit procent iets te laten val
len. Die een hoog procent genieten, stortten hun
waarborgsom ook in een duren tijd en moesten
voor dat opgenomen geld ook hooger rente be
talen.
Er zijn er die hypotheken hebben van 5 en
5 'A pCt.
Ook gebeurde het vaak, dat de geschatte
waarde van den grond beduidend lager was dan
het schoolbestuur er voor betaald heeft. Al deze
schoolbesturen zijn z.i. verplicht, als het maar
even kan, eenig kapitaal te reserveeren. Want
zij kunnen gevaar loopen de waarborgsom te
verliezen geheel of gedeeltelijk. Want indien
de school gedurende drie achtereenvolgende
jaren bezocht wordt door minder dan het twee
derde gedeelte, waarvoor zij volgens de aan
vrage bestemd was. dan vervalt een deel van
de waarborgsom. In den breede zette spr. nader
uiteen, waarom het voor schoolbesturen onmo
gelijk kan zijn aan het verlangen van het ge
meentebestuur te voldoen.
De heer WEUSTINK zette uiteen, dat er van
pariteit van bijzonder en openbaar onderwijs
nog niet kan worden gesproken. Zoo moeten
b.v. bijzondere schoolbesturen om een school te
mogen bouwen lijsten met 100 handteekeningen
overleggen; maar een openbare school mag
worden gebouwd op een plaats waar zelfs geen
kind of kraai te bekennen is; gemeenteschool
bewaarders krijgen bij het opheffen van de be
trekking wachtgeld; die van de bijzondere niet;
bij het openbaar kunnen de vakonderwijzers
wachtgeld krijgen, bij het bijzondere niet; de
besturen van de bijzondere scholen betaalden
tot 1928 voor gas, water en electriciteit veel
meer dan de gemeente voor haar scholen. Het
heeft lang geduurd voordat bezuinigingen bij
bet lager, middelbaar en voortgezet hooger on
derwijs ingevoerd zijn, maar nu is dat toch
voor een groot deel het geval. Dat mag geen
afbraak heeten. maar is versobering. Het on
derwijs kan ook onder de gegeven omstandig
heden meer dan voldoend resultaat blijven ge
ven. De vitale belangen van het onderwijs zijn
niet geschaad, volgens spreker. Hij keerde zich
tegen vakorganen, die suggereeren, dat er zoo
veel mankeert aan het onderwijs en prijst de
toewijding van de leerkrachten. Hij drong aan
op meer schoolruimte in Haarlem-Noord zoo
wel voor het bijzonder als voor het openbaar
onderwijs. Over de Centrale school toonde spr.
zich tevreden. Hij vroeg inlichtingen over een
Duitsche school, die in het Kleverpark moet
bestaan en van de gemeente banken in leen
heeft gekregen en beval aan den wethouder ter
bestudeering aan de cijfers van de leerlingen,
die slagen of liever niet slagen op de MULO.
Voorts vroeg hij doorvoering van de rijksre
geling bij M. O. en voortgezet H. O. voor wat
betreft de klassebezetting. Men dient niet al te
spoedig tot splitsing over te gaan. Spr. lichtte
zijn betoog met cijfers toe. Hij becritiseerde de
verbouwing van de school aan de Tempeliers
straat tot middelbare school voor meisjes en
betwijfelde of er gelegenheid voor uitbreiding
is. Er zijn ook verschillende veranderingen aan
gebracht in strijd met het raadsbesluit: het is
een zeer oneconomische verbouwing geweest.
Men .schijnt het er op aan te sturen er een
HBS voor meisjes van te maken.
Tegenover het voorstel om voor het voorbe
reidend onderwijs weer den toestand van voor
1933 te herstellen, staat spr. afwijzend. Hope
lijk is over een paar jaar herstel mogelijk en
opheffing zou uit sociaal oogpunt een ramp zijn.
Ook zal de besparing niet zóó groot zijn. De
dure schoolgebouwen blijven; de uitkeeringen
aan de besturen voor de gebouwen zal men
moeilijk kunnen intrekken en het personeel zal
wachtgeld of steun moeten hebben.
De heer BRANTS (A.R.) bracht hulde aan
de oud-wethouders van onderwijs Bruch en
Roodenburg en meende, dat het bijzonder en
derwijs onder het bestuur van den heer Boes
niet te klagen heeft. Er wordt echter te lang
gewacht met het opheffen van eenige openbare
scholen, er moet meer concentratie van leer
lingen over scholen in de buurt plaats vinden.
Is de openbare Montessori-school wel „ortho
dox" in paedagogischen zin? Heeft ze wel vol
doende recht van bestaan?
De opheffing van voorbereidende scholen zou
spr. een ramp vinden.
Spr. hoopte, dat waar het mogelijk is, de po
gingen, die B. en W. aanwenden om de rente te
verlagen van de Bijzondere Scholen, dis voor
den oorlog gebouwd zijn, mogen slagen.
De Middelbare School voor Meisjes is niet te
vervangen, wel is over het programma te rede
twisten. De Haarlemsche school zal zich meer
moeten toeleggen op maatschappelijken arbeia
en op huishoudelijk terrein moeten begeven.
De heer WESTERVELD (S.D.) schetste de
beteekenis van de Middelbare Meisjesscholen,
die onmisbaar zouden zijn. Spr. verheugde zich
er over, dat de leerlingenschaal, die het Rijk
invoert, niet in Haarlem wordt toegepast, want
ze is funest. Het is niet erg, dat de onderwijzers
en leeraren harder moeten werken, maar het
kind mag er de dupe niet van worden. Spr. be
greep niet, dat het Brongersma-fonds juist in
dezen tijd is verrijkt met 500. Waren er dan
geen ouders te helpen?
De heer PEPER (C.P.) zeide, dat de toestand
van het L. O. in Haarlem sterk achteruit gaat.
Men onderzocht niet of hier ondervoeding bij
de kinderen is, wat niet weet, deert niet!
De heer SCHOLL (S.D.) zou gaarne van den
wethouder vernemen, welke plannen hij ten
aanzien van het onderwijs heeft. Moge hij de
schade, die aan het onderwijs is toegebracht,
weer herstellen. Wat denkt hij voor het steeds
groeiende Noordelijk deel der stad te doen? Wat
zal hij doen met het georganiseerd overleg? Hoe
staat het met de reorganisatie van het U.L.O.-
onderwijs?
In schoolvoeding en -kleeding dient men zoo
royaal mogelijk te zijn
De heer BIJL (C.P.) diende een voorstel in,
waarbij B. en W. werden uitgenoodigd te onder
zoeken of op de lagere scholen esperanto kan
worden onderwezen.
Wethouder BOES (V.D.) dankte voor de waar-
deerende woorden over zijn beleid gesproken.
Spr. achtte het niet wenschelijk, op de uitvoerige
rede van den heer Weustink in te gaan, hoe
interessant zijn beschouwingen ook waren.
Eenige puntjes bracht spr. op het tapijt. Het
bijzondere onderwijs leed veelal aan een gebrek
aan lokalen, daarom werden geen overtallige
leerkrachten aangesteld.
B. en W. meenen, dat er niet veel hoop is op
een tegemoetkomende houding van de school
besturen ten aanzien van de rente-verlaging.
Spr. sloot zich aan bij de hulde, gebracht aan
het personeel van de scholen.
Op dit oogenblik kan niet worden aangedron
gen op den bouw van openbare en bijzondere
scholen in Haarlem-Noord, hoewel spr moet
erkennen, dat de toestand daar steeds moei-
Gemeenteraad Haarlem IX
lijker wordt. Lokalen zullen er wel te vinden
zijn.
Spr. zou de klassen der M. O.-scholen niet op
36 willen brengen, zooals het Rijk wenscht. De
verbouwing van de Middelbare Meisjesschool is
geheel uitgevoerd krachtens het raadsbesluit, ze
voldoet aan alle eischen en er zijn voldoende
lokalen. Voor een lange rij van jaren is er ge
legenheid tot uitbreiding.
Het voorbereidend L. O. zit nog steeds op de
wip. als er verder bezuinigd moet worden, is
het niet onmogelijk, dat een voorstel tot op
heffing van dezen tak het beste is.
Aan het eind van den cursus zal overwogen
worden welke scholen zullen moeten verdwijnen.
Persoonlijk voelt spr. niet veel voor een Mon
tessori-school. De raad heeft indertijd echter
tot oprichting besloten, maareen hoofd be
noemd, die slechts matig met de orthodoxe
methode op de hoogte was. Spr. heeft de zaak
in studie, de raad zal er spoedig van hooren.
Het Brongersma-fonds wordt niet door de ge
meente beheerd. Spr. is er van overtuigd, dat
het L.O. niet verslechterd is.
Den heer Scholl kon spr. nog weinig antwoor
den, de cursus moet eerst afgewacht werden.
Over het Georganiseerd Overleg zal binnenkort
door de betrokken instanties vergaderd worden.
De post kindervoeding en -kleeding is dezen
winter alweer met 1/3 gestegen, steeds wordt
aan bonafide aanvragen voldaan.
Het voorstel-Bjjl (esperanto) werd verwor
pen met 278 stemmen. Het hoofdstuk werd
z. h. s. aangenomen.
derkwartier, dat een prachtige aanwinst ge
noemd mag worden.
Tenslotte wees spr. op een tegenstrijdigheid:
men wil voorzichtig bouwen en men wil geen
werkloosheid in de bouwvakken. Entweder....
oder! Proefnemingen als door den heer Visser
bedoeld, achtte spr. zeer gevaarlijk.
Het hoofdstuk werd z. h. s. vastgesteld.
De vergadering is tot Vrijdagmiddag verdaagd.
De heer DE BRAAL (A.R.) vroeg of B. en W.
juridisch het recht hebben om van de woning-
bouwvereenigingen te eischen, dat zij een be
paald bedrag bezuinigen, op straffe van niet-
goedkeuring der begrooting.
De heer WESTERVELD (S.D.) betwijfelde of
alle woningen in het centrum voldoen aan de
eischen der woningwet. Een onderzoek is ge-
wenscht.
De heer KLEIN SCHIPHORST (R.K.) con
stateerde, dat men hem gelijk gaat geven inzake
de matiging van nieuw-woningbouw. Maar is
het nu niet te laat? Er staan zeer veie woningen
leeg en men moet het percentage zeker op tien
stellen. Alleen woningen voor ouden van dagen
mogen er komen, maar overigens is verdere
bouw niet verantwoord. Men werpt op, dat de
huren omlaag moeten en daj; dit door verder
bouwen gedwongen wordt. Spr. toonde aan, dat
deze argumentatie niet op gaat. Er zijn vele
oorzaken, die het bouwen duur maken en dus
hooge huren veroorzaken. Meer comfort, sociale
wetten, eischen van bouw- en woningtoezicht
etc. Voor de toekomst zijn geen goedkoopere
woningen te bouwen, want wordt de tiji beter
dan gaan de materialen absoluut omhoog, om
dat de prijzen onmogelijk zijn.
Het onderhoud van de gemeente-woningen is
veel te duur, op een huuropbrengst van 75.000
mag men geen 15.000 voor onderhoud uitgeven.
De gemeente moet de huurders maar voorzich
tigheid leeren en op tijd durven weigeren.
Mevr. SCHELTEMA—CONRADI (V.B.) meen
de, dat er bestaande huizen voor ouden van
dagen ingericht kuftnen worden.
De heer MEIJERS (SD) bleef er bij, dat voor
den minder gesitueerden arbeider nog steeds
te weinig woningen zijn.
De heer VISSER (C.H drong aan op ver
dere huurverlaging. Beter kan eenige schade
genomen worden dan met bouwen door te
gaan. En dan kunnen de werkloozen hun eigen
woning bouwen.
De heer KLEIN (R.K.) merkte op, dat de
erfpacht herzien moet worden, waardoor de
huren verlaagd kunnen worden.
Wethouder GERRITSZ (S.D.) merkte op, dat
de exploitatiekosten van Patrimonium veel te
ongunstig zijn en dat een bezuiniging van
f 1200 vereischt was, omdat andere woning -
bouwvereenigingen daartoe ook in staat waren.
Getracht moet worden de huren te verlagen;
er zijn verschillende factoren. De grondprijzen
kunnen niet minder, de prijs der materialen is
afhankelijk van verschillende oorzaken, het
straatgeld is van weinig invloed, verlaging van
de rente der hypotheekgelden is wellicht moge
lijk. Er zijn de laatste jaren inderdaad teveel
huizen gebouwd, dit jaar is een groote werk
loosheid onder de bouwvakarbeiders dan ook
onafwendbaar. Maar in Haarlem dient eerst een
telling gehouden te worden, de onbewoonbaar
verklaring dient voortgezet- te worden. Op de
binnenstad wordt toezicht gehouden en de be
volkingstoename zet zich voort. Met voorzich
tigheid moet doorgebouwd worden.
Huurverlaging brengt vermindering van
waarde der huizen, maar deze strop moeten de
individuen nemen. Het is een aanpassing die
de industrie (aandeelen) al lang heeft onder
gaan.
Er is dringende behoefte aan woningen voor
arme ouden van dagen.
Spr. schetste de ontwikkeling van het Noor-
Op de zevende bijeenkomst van de Haarlem
sche afdeeling der Vereeniging „Geloof en
Wetenschap" hield gisteravond de Leidsche
Hoogleeraar prof. dr. J. A. Barge een voor
dracht over „Oude problemen in de moderne
biologie".
Welke plaats de-ze voordracht innam in de
serie voordrachten, die gedurende dit seizoen
voor de leden van G. en W. gehouden worden
over „het Ras", werd ons niet geheel duidelijk.
Zooals de voorzitter, mr. F. Vorstman, in zijn
openingswoord feitelijk reeds toegaf, was de
lezing niet meer dan een college. Een avond
college noemde hij het.
Waarmede we weer niet willen zeggen, dat het
geen interessant college zou geweest zijn. Pro
fessor Barge verstaat de kunst om zonder iets
van zijn onderwerp op te offeren populair te
blijven. Bovendien is hij meestentijds zeer onder
houdend, zonder nu bepaald brilliant te zijn.
Hetgeen overigens aan de behandeling van zijn
stof kwalijk ten goede zou komen.
In het eerste deel van zijn voordracht be
handelde spreker de historische formuleeringen
van het vraagstuk der voortplanting. De leer
der abiogenesis (de Aristoteliaansche paling
wordt klassiek) en de 18e eeuwsche richtingen
van praeformatie en epigenese, die in fijnere
nuances in den natijd van 't Darwinisme weder
om tegenover elkaar zijn komen te staan als
determinisme en neo-epigenetische richting.
Aan de hand van de interessante waarnemin
gen en proeven der moderne biologie bewees
prof. Barge in het tweede deel van zijn voor
dracht de onbetrouwbaarheid van de stellingen
der deterministen. De prospectieve potentie der
blastromeren is grooter dan hun prospectieve
beteekenis.
Aan elk onderzoek komt echter een eind. Al
hebben de moderne biologen bewezen, dat het
standpunt der epigenese juist is, er blijft een
element van praeformatie, een specifieke be
stemming, waaraan geen experiment ooit iets
zal kunnen afdoen.
Men zou kunnen betwijfelen of het onder
werp van dezen avond geschikt was voor een
lezing. Ook zakelijk blijft er een onderscheid
tusschen een lezing en een college; hetzelfde
onderscheid, dat er tusschen een tijdschrift
artikel en een hoofdstuk uit een handboek be
hoort te bestaan. Maar gelukkig hebben de
talrijke aanwezigen zich door deze louter ver
standelijke distinctie niets van het genoegen
van den avond late-n ontnemen en volgde na
de met aandacht gevolgde voordracht een har
telijk applaus.
In zijn openingswoord herdacht de voorzitter
met enkele woorden den overleden journalist
Willem Nieuwenhuis, die enkele maanden ge
leden nog voor de leden van G. en W. een
voordracht over Chesterton hield.
De eerstvolgende bijeenkomst heeft plaats
op Maandag 21 Januari in den Stads-Schouw-
burg. Als première voor Haarlem zal het Hof
stad Tooneel het blijspel „Het eeuwige kind"
opvoeren.
Cap.
Dezer dagen vergaderde de groep Gemeente
ambtenaren der A.R.K.A. in Hotel „De Leeuwe
rik", onder voorzitterschap van den heer
J. W. A. Stalpers.
Na opening der vergadering met gebed
werd onmiddellijk aangevangen met de be
sprekingen over de voorstellen van Burge
meester en Wethouders tot herziening van de
salarisregeling voor het gemeentepersoneel, in
verband met de daarin door den Minister van
Binnenlandsche Zaken gewenschte wijzigingen.
Na uitvoerige besprekingen, waarbij ont
stemming over deze hernieuwde verlaging tot
uiting kwam, werd besloten aan den afgevaar
digde naar de Commissie van Overleg vrij man
daat te geven. Van de besprekingen in het
Overleg zal de eventueele medewerking der
A.R.K.A. afhangen.
Dan werd de agenda voor de Jaarvergadering
afgehandeld.
Achtereenvolgens werden de notulen en het
jaarverslag goedgekeurd. De heeren J. P. van
den Bosch en A. J. M. van Emmerik, die perio
diek aftraden, werden bfj acclamatie herkozen,
evenals de afgevaardigden naar de Commissie
van Overleg en de vertegenwoordigers in de
verschillende Dienstcommissies.
Tegen 10 uur sloot de voorzitter de verga
dering, waarna de heer van Emmerik een
lezing hield over de Inquisitie.
Gistermiddag om half 3 werd brand gemeld
op den zolder van perceel Wilsonsplein 21,
waarin het Technisch Bureau van de firma
W. B. Brauckmann gevestigd is. Een kind, dat
op den zolder wilde gaan spelen, ontdekte den
brand. De brandweer was spoedig ter plaatse
en met een slang op de waterleiding bluschte
zij het vuur. De geringe brand- en waterschade
wordt niet door de verzekering gedekt.
De brand mocht zich in een zeer groote be
langstelling van het publiek verheugen. De
politie zorgde echter, dat allen op een veiligen
afstand bleven. Een man weigerde echter zich
op het bevel van de politie te verwijderen,
zoodat dit met den sterken arm moest ge
beuren. Hij werd gevankelijk naar het politie
bureau gebracht, waar tegen hem proces-verbaal
werd opgemaakt. Het relletje verwekte veel
„deining".
Nader vernemen wij dat de oorzaak van den
brand gezocht moet worden in de omstandig
heid dat kinderen op den uitgebranden zolder
met lucifers gespeeld hebben.
Bij het ontruimen van de staat vóór het per
ceel, waarin de brand woedde, is nog een man
met de sterke arm verwijderd moeten worden,
omdat hij de bevelen van de politie niet wilde
opvolgen. Het relletje had wel veel bekijks, doch
was niet van ernstigen aard.
JAMMER!
„Aha, een pakje tabak! Als ik nu een lucifer
had, zou ik een pijpje kunnen opsteken!
(Tribune de Genève)
Ik zag hem gaan, het kleine schooiertje, arm
jongetje, klapotte kleertjes, kapotte kousen en
een paar gelapte schoenen. Het was koud, mis
tig weer. Iedereen liep diep in den kraag gedo
ken, iedereen had haast. Het jochie had zijn
jasje dichtgeknoopt, verborg daaronder een
marmotje, dat met zijn glundere oogjes zoo
eens door de opening kwam kijken, maar dan
weer spoedig wegdook in het jasje van zijn
klein baasje, om zich te warmen.
Samen waren ze opgegroeid en waren nu óp
weg om den kost te verdienen. lederen keer als
iemand voorbij kwam, liet de jongen zijn mar
motje zien en vroeg dan om een paar centjes.
Een snauw en een grauw was meestal het ant
woord. Bedroefd slenterde hij dan weer verder.
Arm jochie, 't bezat niets op de wereld
alleen zijn marmotje. Den heelen dag waren
zij samen: aten en dronken samen, sliepen sa
men, speelden samen-Zoo waren zij dan
ook vriendjes geworden
De mist was opgetrokken en had plaats ge
maakt voor stroomenden regen. Kletsnat was
het jochie geworden en nog maar enkele cen
ten waren de buit van den dag.
Even tellen dacht hij: een twee drie
to( tien centen bracht hij het. Nog eens tellen,
misschien had hij zich vergist Maar neen, hij
bracht het niet verder dan 10 centen. Naar huis
durfde hij niet gaan, want dan wachtte
hem ook een snauw en een grauw, misschien
ook wel een pak slaag.
Intusschen was het donker geworden, en
overal waren de lantaarns al aan ook de
lichten in de winkels waren aangestoken. Hij
keek naar de mooie étalages. Wat is dat alle
maal mooi! dacht hij, maar niet voor mij. Al
leen maar voor rijke kinderen.
Hij slenterde maar verder: het werd al duis
ter op straat: iederen keer probeerde hij zijn
marmotje te laten zien, snaar de menschen wa
ren in druk gesprek met elkaar en hadden geer.
tijd voor hem hij was ook maar een arm
jongetje, dat geen kleertjes had
Hij wilde huilen, zijn marmotje keek hem
glunderend aan: hij streelde het beest over
zijn kopje, vergeten was hij zijn traantjes....
Durfde nog met naar huis. wilde wel graag. Hij
was zoo moe. Maar even op een stoep zitten
dacht hij. Strakjes dan maar weer verder.
Zijn marmotje verborg hij onder zijn jasje,
knoopte zijn jasje goed dicht en viel in een
diepen slaap.
De regen kletterde tegen hem aan. maar hij
voelde nietsrustig sliep hij hij was ook
zoo moe
Hij droomde, zag allemaal mooie verlichte
straten, mooie winkels met mooie lichtjes. Hij
hoorde muziek en kindertjes zingen; hij mocht
ook meezingen en kreeg allerlei lekkerswat
is dat alles mooi
Toen werd hij wakker. Hij keek rond: wat
was dat alles vreemd. Een groote zaal met alle
maal bedjes, met mooie witte gordijnen
Lieve menschen hadden hem slapende ge
vonden, verkleumd van kou, met zijn marmotje,
dat van koude al gestorven was, hadden hem
opgenomen en naar het ziekenhuis gebracht,
en nu lag hij daar in zoo'n mooi bedje, met
nog andere kindertjes.
De zusters hadden schik in den zwarten
kruliebol en hadden hem warm toegedekt.
„Mijn marmotje!" riep hij, „mijn lief mar
motje...." Luid lag hij te snikken in zijn
bedje.
Hij voelde een zachte hand over zijn wangen
glijden. „Warm onder de dekens blijven, ventje,
je bent ziek en dan vat je nog meer kou. Warm
onder de dekens blijven, dan word je gauw
weer beter, en dan komt ook weer je marmotje."
Het was de zuster, die zoo met hem sprak
Hij keek haar met een glimlach aan. Nog
nooit was iemand zoo lief voor hem geweest.
Hij had nooit anders dan hard-leelijke woor
den gehoord en veel slaag gehad.
De zuster dekte hem nog' eens extra warm
toe. „Nu onder de dekens blijven, hoor, dan
word je gauw beter."
Toen vertrok de zuster weer.
Het jochie viel weer in slaap. 's Nachts
kwam de zuster nog eens kijken. Zij had zoo n
plezier in hem. Zij streek de hand nog eens
over zijn zwarte krullen Wat ligt hij daar
als een koningskind, zoo rustig in zijn bedje,
dacht zij.
Maar wat was hij koud. Zij schrok ervan.
Even warm toedekken, dacht ze, en nauw sloot
ze de dekens om hem heen.
Nauwelijks was zij van de zaal, of zij hoort
een gil. Het jochie zat rechtop m zijn bedje
Met een paar eroote oogen kijkt hij verschrikt
rond en luid roept hij: „mijn marmotje, mijn
marmotje, mijn lieve marmotje...." en valt
weer in zijn kussens. Nog eenmaal kijkt nvj
rond, een glimlach speelde om zijn mond. Toen
werd het stilheel stilhet jochie had
de oogen gesloten, maar nu voor goed.
En de zuster een traan kwam in haar oog
zij vond het zoo'n aardig ventje, streek nog
eenmaal de hand door zijn zwarte krullen...
s.
Berichten opgenomen in een deel van ons
vorig nummer
De Haarlemsche Muziekvereeniging „Voor
waarts", dirigent Henry Schulpzand, heeft op
haar laatstgehouden jaarvergadering besloten,
den naam van de vereeniging te veranderen
in „Apollo".
Voor het Mercurius-Diploma Duitsche
handelscorrespondentie zijn geslaagd de dames
A. Rozelaar te Overveen en F. Segaar, alhier.
Voor het examen heilgymnastiek en mas
sage, theoretisch gedeelte, zijn alhier ge
slaagd; de heeren K. Boersma en J. Roosen,
alhier.
Twee bewoners van de St. Jansstraat te Am
sterdam kregen gistermiddag' een twist over een
zakenaangelegenheid.
Na een zeer opwindende woordenwis
seling, waarbij het echter nog niet tot hand
tastelijkheden kwam, snelde éen der mannen
zijn woning binnen om een oogenblik later
terug te komen met een dubbelloops jachtge
weer.
Zonder zich een oogenblik te bedenken, zette
hij direct het geweer aan den schouder en loste
in het wilde weg' twee schoten. De hagelkorrels
vlogen naar alle richtingen, waarop de me
nigte die zich naar aanleiding van den twist
verzameld had, naar alle richtingen uit elkaar
stoof.
Het bleek, dat vier vrouwen door de hagel
korrels in het gezicht en in de beenen waren
getroffen.
Men slaagde erin den man het geweer te ont
wringen, waarna hij aan de politie, die in
middels gewaarschuwd was, werd overgeleverd.
De man werd in verzekerde bewaring gesteld
en het geweer in beslag genomen.
De gewonde vrouwen werden naar een der
gasthuizen vervoerd, waar bleek, dat de ver
wondingen niet van ernstigen aard waren. Z!j
konden na verbonden te zijn, huiswaarts kee-
ren.
Zooals te begrijpen verwekte het incident
groote opwinding in de omgeving.
De afdeeling voor de geschillen van bestuuï
vaii den Raad van State behandelde een be
roep van de N.V. Gooische Stoomtram Mij.
tegen een besluit van Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland, waarbij aan die maatschappij
onder voorwaarde vergunning is verleend tot
het instandhouden van de trambaan Amster
damLaren en HuizenHilversum. Het be
zwaar van de Gooische Stoomtram Mij. gaat
o.a. tegen de bepaling, dat voor haar kosten
verbonden zijn aan de instandhouding van de
Vechtbrug.
De heer F. M. Augustijn, directeur der Gooi
sche Stoomtram Maatschappij, lichtte het be
roep toe. Hij fnerkte o.a. op, dat Gedeputeerde
Staten hun bevoegdheid te buiten zijn gegaan,
ook met het voorschrijven van groefrails onder
Hilversum. Met de Vechtbrug is hetzelfde het
geval. De toestand van die brug vereischt geen
onmiddellijke voorziening. Het Rijkstoezicht is
echter alleen bevoegd te oordeelen over de vei
ligheid van het verkeer. Gedeputeerde Staten
kunnen die bevoegdheid niet aan ach trekken.
Dit neemt niet weg, dat de brug verwaarloosd
is, maar deze zaak gaat hier buitenom. Het
hoogheemraadschap zal hier de noodige maat
regelen moeten nemen.
Mr. J. H. Worst uit Amsterdam, optredende
namens het hoogheemraadschap, betoogde, dat
het in orde maken van de brug onder Muiden
f. 20.000 zal kosten. Geen enkele bepaling in
eenige wet echter verplicht den eigenaar der
brug, deze geschikt te maken voor het tram
verkeer. De tramwegmaatschappij zou trouwens
niet eens de kosten kunnen terugbetalen en is
zelf de oorzaak, dat de brug in een dergelijken
toestand is geraakt. Het hoogheemraadschap is
bereid, een deel van het bedrag te betalen.
De Kroon zal later een beslissing nemen.
Minister Colijn is uit Frankrijk in ons land
teruggekeerd en heeft Woensdag zijn werkzaam
heden op het Departement hervat.
Woensdagmorgen was de stand van de Maas
bij Venlo 13.73 +N.A.P., wat een val beteekent
van 46 cM. Ook de losplaats te Blerick, die van
overstrooming last had, is thans voor het
grootste gedeelte droog.
Ten Provinciehuize te Assen en bij den Pro
vincialen Waterstaat van Drente is met ingang
van 1 Jan. 1935 de spelling-Marchant inge
voerd.
Het dubbel mannenkwartet „Aurora", dirigent
K. Zeilmaker, hield zijn 22ste jaarvergadering.
Jaarverslag en rekening en verantwoording
werden goedgekeurd.
Ondanks de slechte tijdsomstandigheden,
waardoor een geringe teruggang plaats had in
het aantal donateurs, sloot 1934 met een flink
batig saldo.
In het afgeloopen jaar nadden in het kwartet
eenige mutatie's plaats, de samenstelling is nu
als volgt:
le tenoren: H. J. Sabelis, A. A. Zantvoort; 2e
tenoren: J. Prinsen, J. Veen; le bassen: G.
Zantvoort, C. Hoogreef; 2e bassen: J. Glas, P.
J. Louwkamp.
Tot voorzitter werd gekozen de heer C.
Hoogreef.
Met algemeene stemmen werd besloten deel
te nemen aan het door Enka's mannenkoor te
Ede te houden zangconcours.
