M
Zeesoldaten aan de Saar
H181
'L
Britsche gezant bij
Von Neurath
De voorzitters vein de stembureaux
te Saarbrücken aangekomen
ZIJ LEVEN ER ALS
UN BOORD
HET PROCES-FROGE
Trein botst tegen
tram
I
I
VAN WERKL00ZEN TOT
KLEINE BOEREN
HEDENMORGEN WORDEN
ZIJ BEEEDIGD
m .hhhk
Het nieuws van heden
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
VRIJDAG 11 JANUARI 1935
Ochtendblad
Dienst is zeer zwaar
Het accoord van Rome
Het Weeri
Rijksregeering weigert
Een kans voor 18000
menschen
Opgewekte stemming
8UREAUX: NASSAULAAN 51 - TEL. 13866
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen per week 25 cent;
per kwartaal f 3.25; per post, per
kwartaal f 3.58 bij vooruitbetaling
ZEVEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 19139
DACBLAD UITGEGEVEN DOOR DE N.V. DRUKKERIJ DE SPAARNESTAD, HAARLEM - TELEFOON 13866
Advertentieprijzen: Per lossen regel 30 et.; ingez.
mededeelingen 50 cent; idem op pag éen 65 cent
per regel. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor
de kleine annonces „Omroepers" zie de rubriek
Merkwaardig brok Nederlandsche
sfeer in de stille Bleich-
strasse
Marcheeren in de bergen
Troep is populair
Opzienbarende wending
Dertien reizigers gewond
Oostenrijksche minister van Buiten-
landsche Zaken zeer tevreden
Duitschland uitgenoodigd om aan
de a.s. Raadszitting deel
te nemen
m
'mWrn
mm
IN BESLAG GENOMEN
Met het plan der Engelsche regee
ring wordt dit jaar een begin
gemaakt
Donderdagavond te 8.10 arriveer
den ruim 360 Nederlanders
'V V;i
Een overzicht van de gebouwen der were. Idtentoonstellingwelke dit jaar te Brussel wordt gehouden. De opening is op 23 April
>o
SPECIAAL VOOR U DAMES is de rubriek
WAT DE TONG STREELT (Pa9. 4)
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
mt
Vóór enkele dagen kwamen met de „Deu tschland" te Cuxhaven 358 Saarduitschers
uit alle deelen der Vereenigde Staten van Amerika aan. Van hier uit zetten zij
hunne reis naar het Saargebied voort, waar zij Zondag, 13 Januari, aan de volks
stemming zullen deelnemen. Bij hun aankomst te Cuxhaven werden zij door de
bevolking luid toegejuicht
(Van onzen specialen verslaggever)
SAARBRÜCKEN, Donderdag.
„Wij klagen niet en wij kankeren
ook niet, maar men moet in Holland
nou niet denken, dat de mariniers
hier in Saarbrücken voor de gein
zijn. De meesten van ons zijn geen
zes dagen de wal op geweest, ter
wijl men thuis blijkbaar gelooft, dat
we den halven dag genoeglijk door
de stad zwieren. Het is wel even
anders."
Het moest den jongens van het hart. Toen
we hen hedenmiddag in de kazerne aan de
Bleichstrasse opzochten, hebben zij hun gemoed
gelucht. Dat de dienst, hier in Saarbrücken
zwaar zou zijn, wisten ze vooruit. Dat had de
commandant hun bij het vertrek duidelijk ge
noeg gezegd. Zij wilden echter protesteeren te
gen de voorstelling van zaken, in sommige Ne
derlandsche bladen, alsof zij louter voor hun
genoegen door Saarbrücken marcheerden.
Een merkwaardig brok Nederlandsche sfeer,
daar in de Bleichstrasse. Het leven gaat er
zijn gang als zat men in Nieuwediep aan boord
en blies de zeewind vol en breed door de
poorten. Alle scheepstermen zijn meegenomen.
Het officiersverblijf heet „longroom", de keuken
„kombuis" en de kok draagt ook hier zijn eere
naam van „kanenbraaier". Men spreekt niet van
borden, lepels en vorken, maar van „komali-
want". In de „mandikamer" wascht men zich
en het ziekenverblljf heet vanzelfsprekend de
„ziekenboeg".
Heeft de Saar-marinier vrij-af, dan gaat hij
niet de stad in, maar: „de wal op" om volgens
de regelen der kunst te „passagieren".
Wij treffen de jongens aan den maaltijd.
HoUandsche kost schept de pot, gelukkig, want
Saarbrücker kug met den typischen zuren smaak
van het Duitsche brood, bevalt hun maar
matig. Versch uit de oven gaat het no§ wel-
maar als het een dag oud is, krijgen ze het
nauwelijks hun HoUandsche keelgat door. Als
de porties verorberd zijn, geeft de hoornblazer
het signaal voor het gebed en allen in het man
schappenverblijf staan stil en bewaren het stil
zwijgen tot een tweede signaal het teeken geeft
tot „aftrappen". Het komaliwant wordt opge
ruimd en ieder gaat aan zijn taak.
Zij hebben het niet gemakkelijk, onze zee
soldaten aan de Saar. De krijgstucht als in
oorlogstijd geeft den troep niet veel bewegings
vrijheid. De excercities zijn zwaar. Overdag,
maar ook 's nachts, moeten zij er op uit, het
zij marcheerend met volle oorlogsuitrusting
door een terrein, dat zij allerminst gewend
zijn, berg op en berg af, of in open trucks, wat
bij de bittere kou, die op het oogenblik aan de
Saar heerscht, ook geen pretje is. Na de ver
moeiende oefeningen hebben de meesten dan
ook geen lust tot passagieren, waartoe trouwens
niet al te veel gelegenheid is, want de troep
moet, steeds paraat zijn voor eventueele ge
beurtenissen. Men leeft dan ook, als de brand
weer in de kazerne, gereed om bij het eerste
alarm uit te rukken.
ïn de straten van Saarbrücken ziet men ze
ook weinig, de blauwe zeesoldaten. Maar als zij
eens buiten komen volgens de krijgstucht
ir. tijd van oorlog altijd gedrieën steken zij
wèl gunstig af bij de Engelschen en Italianen,
die in hun grove khaki-uniformen niet kunnen
tippen aan zoo'n Hollandsehen jongen, die zich
voor een avond passagieren eens extra heeft
opgepoetst. v
Bij de Saarbevolking zijn de Nederlanders
trouwens zeer in tel, méér dan andere buiten
landers. Vooral op het land, in de dorpen, valt
dit op. Eerst argwanende blikken, terughou
dendheid, maar zoodra men weet: „Es sind die
Hollander," klaren de gezichten op, is men een
en al bereidwilligheid. De gemoedelijke Saar-
lander voelt zich aangetrokken tot die jonge
kerels in hun blauwe uniformen, die nooit tot
Duitschlands vijanden behoorden. En heeten
ook niet de eigen Duitsche Jantjes: „die blauen
Jungen".
Het heeft, na een paar dagen verblijf, een
bijzondere bekoring in die stille Bleichstrasse
de kazerne van den Holl. troep op te zoeken:
de oude fabriek, die op het oogenblik zonder
den minsten twijfel het meest zindelijke plekje
is van heel de stad. Men haalt er eens dieper
adem, wanneer het sappige Hollandsch van
den waterkant weer in de ooren klinkt. En al
zegt de marinier nu eens graag de waarheid
over het zware corvée hier aan de Saar, toch
merkt men aan alles, dat aan den geest van
den troëp niets hapert.
Dat konden wij ook getuigen korten tijd
later, toen wij den troep zagen marcheeren in
een afgelegen straat, waar de oude huizen
norsch en gesloten toezagen. Geen menschen
waren er te bekennen, alleen een paar kinderen
kwamen een deur uit, riepen „Die Hollander" en
holden mee. Maar de zeesoldaten marcheerden
als vóór het front, in een volmaakte orde.
Dreunend klonk hun pas over hobbelig pla
veisel. Kaarsrecht stram liepen zij met
regelmatig beweeg der rood gebiesde mouwen.
En ons hart popelde een oogenblik bij dit
schouwspel in die stille straat van een Duit
sche stad, ver van het vaderland.
Dit is zeker: de zending aan de Saar is bij
ons keurcorps in veilige handen!
PARIJS, 10 Jan. Het proces tegen den inten
dant Frogé heeft heden een opzienbarende wen
ding genomen, nadat alle door de verdediging
gedaagde getuigen ten gunste van den be
klaagde verklaringen hadden afgelegd en de
procureur-generaal juist een aanvang wilde ma
ken met het uitspreken van zijn rede. Op dat
moment sprong de verdediger van Frogé plot
seling op en verklaarde, dat het hof van appél
niet bevoegd was. Frogé kon n.l. eventueel wel
landverrader zijn, maar geen spion. Wanneer
hij echter landverrader was, was de opgelegde
straf van het gerecht te Belfort veel te laag,
want dan verdiende hij de doodstraf en zou
moeten verschijnen of voor de jury of voor een
militair gerecht.
Bij zijn uiteenzetting beriep de verdediger
zich op het beruchte Dreyfuss-proces.
Het hof trok zich hierop in raadkamer terug,
waar ongeveer 3 uur lang werd beraadslaagd.
De conclusie van den verdediger werd echter
verworpen en de behandeling van de zaak werd
voortgezet.
Nu echter stond beklaagde Frogé zelf op en
protesteerde tegen dit besluit. Aangezien dit
protest behandeld moet worden door het hof
van cassatie, zag het gerechtshof zich gedwon
gen de behandeling te sluiten.
Men verwacht thans niet, dat Frogé vooi
April weer voor het gerecht zal verschijnen.
De verdediger van den beklaagde toonde zich
bij het verlaten van het rechtsgebouw zeer te
vreden en verklaarde, dat hij gelijk heeft ge
kregen, toen hij na beëindiging van het proces
te Belfort voorspeld had,'dat het proces tegen
Frogé nu eerst eigenlijk begon.
BRUSSEL, 10 Jan. (V.D.). Een reeks ledige
wagens, die van de tentoonstellingsterreinen al
hier kwamen en naar Schaerbeek gebracht
werden, is door een electrische tram van de lijn
BrusselGrintbergen in de flank aangereden.
Bij deze botsing werden dertien reizigers ge
wond. Verscheidene hunner hadden zoo ern
stige verwondingen bekomen, dat zij naar het
ziekenhuis moesten worden overgebracht.
Onze Brusselsche correspondent seint ons in
aansluiting op het bovenstaande nog het vol
gende
De electrische tram werd te Strombeek aan
gereden door den trein, die van de werken van
de Wereldtentoonstelling kwam en met leege
wagens naar het station te Haren-Noord reed
om te rangeeren. De botsing was geweldig. De
tram werd gegrepen tusschen den motorwagen
en de aanhangwagens die van elkaar werden
gescheiden. De motorwagen werd door de lo
comotief, die eerst een tiental meters verder
stopte op het voetpad geworpen en kantelde.
Twee conducteurs werden zwaar gewond, de
bestuurder bleef ongedeerd, terwijl acht rei
zigers lichte verwondingen opliepen.
De oorzaak van het ongeval is nog niet vast
gesteld. Vroeger stond ter plaatse een wachter
met een roode vlag, die echter sinds de laatste
drie weken daar niet meer was.
PARIJS, 10 Jan. De Oostenrijksche minis
ter van buitenlandsche zaken, Baron von Ber-
ger-Waldenegg heeft den Weenschen vertegen
woordiger van Havas een interview toegestaan,
waarin hij zich zeer bevredigd toonde over de
overeenkomsten van Rome en deze een werk
van het hoogste belang noemde, waarvan Oos
tenrijk veel verwachtte. Oek Oostenrijk zal
actief deelnemen aan het noninterventiepact,
teneinde aldus de versterking en beveiliging
van de Fransch-Italiaansche vriendschap te
ondersteunen.
Aan het toetreden tot het noninterventiepact,
aldus verklaarde de minister voorts, daarbij
doelende op Duitschland, kan zich geen mo
gendheid die van goeden wille is, onttrekken.
Spr. noemde daarbij Oostenrijk de benadeelde
partij, die derhalve ook geen concessies be
hoefde te doen, noch voorwaarden heeft ha te
komen om het toetreden van Duitschland te
verkrijgen. Ten slotte gaf de minister uiting
aan den wensch zoo spoedig mogelijk, mis
schien zelfs reeds in de eerste helft van Fe
bruari te zamen met den bondskanselier naar
Parijs en naar Londen te kunnen komen.
1 VERWACHTING: Zwakke tot matigen
H Zuidwestelijke tot Zuid-Oostelijken wind,
nevelig tot zwaar bewolkt, weinig of geen
neerslag, temperatuur om het vriespunt in
l| het Westen; in het Oosten lichte vorst tot
S temperatuur om het vriespunt.
Verdere vooruitzichten: onzeker.
BERLIJN, 10 Jan. (DNB) De Brit
sche ambassadeur, Sir Eric Phippo,
heeft heden aan den Rijksminister
van Buitenlandsche Zaken, Baron
von Neurath een bezoek gebracht
en hem verzocht of Duitschland ge
neigd was aan de a.s. buitengewone
zitting van den Volkenbondsraad
deel te nemen, daar deze over het
resultaat van het plebisciet zal be
raadslagen.
De Rijksminister heeft den ambas
sadeur doen weten, dat het de Rijks
regeering, na haar uittreden uit den
Volkenbond, principieel niet moge
lijk is, aan het verzoek gevolg te
geven.
Tevens heeft men den gezant medegedeeld,
dat hier berichten waren ontvangen, volgens
welke de definitieve beslissing over het lot van
het Saargebied pas in een latere zitting van den
Raad zou genomen worden. Bij de Rijksregee
ring bestaat echter ernstig bezwaar om de be
slissing over het lot van het Saargebied uit te
stellen, daar het in het bijzonder voor het
Saarlandsche bedrijfsleven groot nadeel zou
meebrengen, wanneer de ongezonde tusschen-
toestand met al zijn factoren van onzekerheid
langer dan noodig is, zou duren.
'X -
De ontvangst van den Franschen minister van Buitenlandsche Zaken, Laval, ten
Vaticane
De „Daily Telegraph" van Dinsdag, die
Woensdag te Berlijn arriveerde, is in beslag
genomen aangezien het blad berichten bevatte
over lucht- en bombardementsoefeningen, die
kortgeleden bij Berlijn zijn gehouden.
LONDEN, 10 Jan. In zijn Nieuwjaarsradio
boodschap verklaarde de Engelsche minister
president MacDonald, dat hij groote verwach
tingen koesterde van het plan voor de vestiging
van werkloozen op het platteland. Met dit plan,
dat uiteindelijk ten doel heeft duizenden gezin
nen van kleine boeren te vormen en dat in En
geland veel belangstelling heeft gewekt zal,
naar de„Daily Telegraph" verklaart, dit jaar
een aanvang worden gemaakt in verband met
de, zij het matige, styging van de prijzen der
landbouwproducten in het afgeloopen jaar en
het feit, dat het geld goedkooper is geworden.
Het plan voorziet in de vestiging van onge
veer 18.000 werkloozen met hun gezinnen op het
Iar.d. De bedoeling is, deze werkloozen ieder een
stukje grond te verschaffen van 3 tot 5 acres
(een acre 4047 M2.) en hen te vereenigen tot
groepen of gemeenschappen van 150 tot 200 ge
zinnen, terwijl aan ieder dezer groepen een in
structeur zal worden toegevoegd. Deze instruc
teur moet de nieuwe boeren onderrichten in het
kweeken van tuinbouwproducten en het houden
van varkens en pluimvee.
De kolonisten zullen het eerste jaar moeten
beginnen met zelf hun huis te bouwen, gedu-
Van onzen specialen verslaggever.
Donderdagavond om 10 minuten
over acht is de extra-trein met ruim
360 Nederlanders, die zijn aange
wezen om bij de volksstemming in
het Saargebied op Zondag a.s. als
voorzitter, resp. reserve-voorzitter
van de stembureaux te fungeeren,
in het station Saarbrücken aange
komen. Van hier begaven zich de
groepen per trein naar haar bestem
ming in de verschillende plaatsen
van het Saargebied.
Hedenmorgen om 1 1 uur zullen alle
Nederlanders samenkomen te Saar
brücken om in den Wartburg den
eed af te leggen in handen van den
heer D. de Jongh, het Nederlandsch
lid van de plebisciet-commissie.
De extra-trein bestond uit twee deelen, die
resp. om 9.05 uit Amsterdam C.S. en om 8.54
uit Zwolle waren vertrokken. Te Roermond wer
den beide treingedeelten aan elkaar gekoppeld,
waarna te 11.50 de reis naar de Saar een aan
vang nam.
Reeds om half 8 verzameldt zich op het
Hauptbahnhof te Saarbrücken een kleine groep
Nederlanders, die reeds in verschillende func
ties in de stad aanwezig zijn, waaronder de
heer D. de Jongh, Nederlandsch lid van de
plebisciet-commissie. Ook de mariniers zijn pre
sent. Twee gewapende secties en een werksectie
zijn met een speciale „opdracht" in vier open
trucks gerequireerd. Een gewapende sectie stelt
zich op bij den uitgang buiten, de andere sec
tie marcheert naar het eerste perron, waar de
trein wordt verwacht. Hier verschijnt ook de
commandant van het corps mariniers in het
Saargebied, kapitein de Bruyne met zijn staf,
vergezeld o.m. van den vlootaalmoezenier, ma
joor Bangert en den veldprediker.
Om 7.38 wordt de trein verwacht, maar de
liüii
stationsklokken wijzen reeds tien minuten over
8 als de lange trein van D-rijtuigen, getrokken
door twee zware locomotieven, langs het perron
davert.
Remmen knarsen, portieren springen open en
enkele oogenblikken later gonsen Nederland
sche stemmen dooreen, staat het puik onzer
onkreukbaarheid op den heeten grond van de
Saar. Allen zien er opgewekt en monter uit na
de lange reis, die, zooals wij spoedig vernamen,
vlot is verloopen. Een drie kwartier vertraging
op Franschen grond heeft er niets aan afge
daan. En evenmin het feit dat velen pas om
half 4 een plaats in het restauratierijtuig kon
den krijgen, waar een zoo groote toeloop het
personeel over het hoofd was gegroeid.
Er heerschte, wat men noemt een opgewekte,
ongedwongen stemming, die zelfs een oogenblik
uitgelaten was te noemen, ware dit met de
waardigheid van het gezelschap te rijmen ge
weest. Tusschen de donkere zwarte jassen
schemert het bruin en geel der handkoffers,
glimt een zilveren knop van een wandelstok.
De lenzen der fotograven richten zich, telkens
verlicht het blitzlicht schitterende brillenglazen
en worden fel belicht de gezichten, die alle
vriendelijk kijken. Men hoort joviale stemmen
in het zuiverste Hoog Nederlandsch, men ruikt
het aroma van een goede vaderlandsche sigaar.
Borden op het perron met de namen der ver
schillende plaatsen, waarover het gezelschap
zich te verdeelen heeft, wijzen spoedig aan ieder
zijn bestemming. Daar scheiden de groepen
Saarlouis, Merzig, St. Ingbert enz. zich van de
overigen. Hun treinen rijden straks voor, zij
reizen onmiddellijk door.
De groep Saarbrücken-stad verzamelt zich
in een der wachtkamers,.waar de namen worden
afgeroepen, namen, zonder uitzondering met
een uitmuntenden klank in de lage landen bij
de zee, maar die hier met Duitschen of Fran
schen tongval allerwonderlijkst worden vertolkt.
Allen hebben in den trein het adres ontvan
gen van hun hotel, waar zij zijn „ingekwar
tierd", zooals met een gullen lach werd opge
merkt. Buiten zorgt een taxi voor de rest en
onder de lichtende guirlandes der illuminatie
rijden onze landgenooten naar hun aangewezen
verblijfplaatsen.
Weinige uren later is het Nederlandsche ele
ment in het Babel aan de Saar allerwege ver
sterkt. En tusschen het harde Engelsch en het
vloeiende Italiaansch hooren wij, ook in ons
hotel, de vertrouwde klanken van onze moeder
taal. Als wij de namen der aangekomenen na
lezen, namen zonder uitzondering met een
waardigen, vertrouwden, oerdegelijken klank,
weten wij, dat de Saar gerust kan zijn. Haar
kiesgeheim is bij deze voorzitters in veilige
handen!
rende welk jaar zij nog, voor zichzelf en hun
gezinnen, werkloozensteun zullen ontvangen.
Het benoodigde land, alsmede het materiaal
voor de huizen en de verdere noodzakelijke uit
rusting zal door de regeering worden verschaft.
De Marktbureaux zullen de „nieuwe boertjes"
in staat stellen, om him producten langs coöpe
ratieven weg op de markt te brengen.
De kosten van het plan worden berekend op
ongeveer 750 pond sterling per kolonist. Het be
drag, dat door de schatkist voor het plan ter
beschikking zal worden gesteld, is nog niet vast
gesteld. Het voorstel is echter gedaan om voor
Engeland en Wales 10 millioen pond uit te
trekken en voor Schotland 4 millioen.
Nederlandsche voorzitters der stembureaux in
het Saargebied te Saarbrücken aangekomen.
Laval heeft Donderdag in den ministerraad
rapport uitgebracht over zijn onderhandelingen
te Rome.
Britsche gezant heeft een bezoek gebracht bij
Von Neurath en Duitschland uitgenoodigd zich
bij de a-s. zitting van den Volkenbondsraad te
doen vertegenwoordigen. Rijksregeering heeft
op deze uitnoodiging afwijzend beschikt.
Het proces-Frogé, dat te Parijs gevoerd wordt,
heeft een opzienbarende wending genomen.
Nabij Strombeek (België) is een trein tegen
een tram gebotst. 13 reizigers werden gewond.
Radiotelefoonverkeer met Indië, 's Zaterdags
goedkoopere familiegesprekken.
Stand van de clearing met Duitschland. t.
Nieuwjaarsrede van den burgemeester van Rot
terdam, mr. Droogleever Fortuyn.
De verhouding van de K.N.A.C. tot den handel.
De Ioonkwestie bij de spoorwegen. Meening der
directie over de jongste onderhandelingen.
Tragisch verkeersongeval te Beek.
Ernstig auto-ongeluk te Abcoude; meisje le
vensgevaarlijk gewond.
Botsing tusschen auto en tram bij Huis ter
Heide; twee dooden en twee gewonden.
New-Yorksche Beurs: Handel stil, voor enkdie
fondsen lichte verbetering, slot verdeeld.
Als de winter komt.
Er zijn heele artikelen geschreven
over de vraag of de winter ons vergat,
of de winter ons voorbij zou gaan.
Het onderwerp van veler gesprekken
gold de klacht, dat het geen winter
wilde worden.
Nu de koude dreigt, nu de vorst
inzet met 'n aantal graden onder nul
des nachts, nu rijst de groote klacht
over de kou en den winternood. Pre
cies als in heel ons leven. Wanneer
we klein zijn wenschen we groot te
worden. Als we jong zijn jachten we
ons naar latere jaren en vergeten vaak
de vreugd van het leven om iets te
bereiken dat slechts in gevorderde
jaren te bemachtigen is. We wenschen
oud te worden, maar hoe weinigen
weten den ouderdom te dragen met
een blijmoedig hart.
Als de winter moet komen doch
schijnt weg te blijven, mopperen we
dat hij „kwakkelt", dat hij talmt.
Maar wanneer de barre heer het ein
delijk ernstig gaat meenen, tuimelt
onze schrik: brrr wat 'n ellende!
Laat ons óók den winter intusschen
aanzien met een jongen blik die let
~ip ijsgeneugten en sneeuw schoonheid
maar tevens het warme hart aanzet
tot veel goeddoen.
