Ons Prijsraadsel
Men tchiffi ont:
r
Verkeersverbetering in Den Haag
StildcMJi wJroderi!
ZONDAG 13 JANUARI 1935
Idee voor een wereldten
toonstelling
J anuari-nummer
I Mevr. DE BOER-VAN RIJK I
f/ y
I R ealiteit, zonder schijn van
BRABANTSCHE BRIEVEN
Het postkantoorhe mot in 'n hooger e klas geplotst!"
EIEREN NAAR DUITSCHLAND
Verdeeling der consenten
RADIO EN MUZIEK
Een adres der Federatie van Ned.
T oonkunstenaarsvereenigingen
HANDEL IN GEPELDE
GARNALEN
Oplossing vorig raadsel
DE GEVOLGEN VAN EEN
OPHEFFING
Het bioscoopconflict te Venray
Belangrijke gunningen
Indische weefsels
TH»
Vanwege meer
tractement
aiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiniiiii
Hoe Driek nu
zaken doet!
Van 14 Januari af tot en met 23 Januari
a.s. worden in de zalen van het Genoot
schap Pulchri Studio, Lange Voorhout,
Den Haag, een serie schetsplannen tentoonge
steld, waarin de ontwerpers, prof. Herman
Rosse en architect Jan Wils hun gedachten
hebben neergelegd in verband met een nieu
wen verkeersweg in de stad Den Haag en eenige
stads-verbetering, die zich daarbij aansluiten.
De ideeën, die in deze plannen zijn uitge
drukt zijn te splitsen in vier aan elkaar ver
wante, doch tevens onafhankelijke elementen.
Ie. een verkeersweg vanaf den Rotterdam-
sche weg via het terrein van de Staatsspoor
naar Sci.cTsningen, met loodrecht daarop een
verkeersw-g in 't verlengde van de Sportlaan.
Dit plan biedt gelegenheid tot het stichten van
enkele voorname gebouwen, waaronder b.v. een
nieuw Centraal Station en biedt een oplossing
van het verkeersvraagstuk in verband met het
interlocale verkeer van Amsterdam. Rotterdam
en Utrecht eenerzijds en de Zuid-Westelijke
gedeelten van de stad en de Hoek van Holland
anderzijds.
De Rotterdamsche weg is in dit ontwerp ver
bonden met den Amsterdamsche en Utrecht-
sche weg met een kurkentrekkerconstructie bij
de Vliet om vervolgens over een viaduct dit
water te kruisen. De hoogte van dit viaduct is
ongeveer zes meter. De weg volgt nu ongeveer
de richting van de Binckhorstlaan en is als
viaduct gedacht tot aan de Rijnstraat, waar hij
tot de normale straathoogte afdaalt. Op de
kruising van den weg met den spoorweg Rot
terdam-Den Haag-Amsterdam is een gecom
bineerd bus- en treinstation ontworpen. Het
tegenwoordige Staatsspoor emplacement zou
hierdoor open komen als bouwterrein en tevens
ruimte bieden voor een verkeersplein waarop
ook de nieuwe Marktstraat zou uitmonden. De
weg blijft nu op niveau tot aan den Waalsdor-
perweg waar hij klimt tot een hoogte van on
geveer 12 Meter. Op dit hooge punt is een groot
monumentaal gebouw gedacht, b.v. een nieuw
parlementsgebouw. Van dit punt gaat de weg
vervolgens in rechte lijn tot 't Gevers Deynoot-
plein, dat met een hoefijzervormige ombouwing
als vijver met fonteinen is ontworpen.
Onder dezen weg is een sneltram gedacht die
Scheveningen en Centraal Station met elkan
der verbindt. Een dergelilke overkluisde tram
is gedacht over de Sportlaan te loopen, die
doorgetrokken in dezelfde liin op de plaats van
petit St. Hubert den hoofdweg kruist.
2e. Enkele doorbraken door de binnenstad in
verbinding met de bovengenoemde hoofdaders
van intercommunaal verkeer.
Door deze zeer weinige doorbraken is een
wegenstelsel tot stand gekomen dat verdere
veranderingen in de historischestad onnoodig
maakt. Zoo is de Benoordenhoutsche weg langs
den gedempten Nieuwe Uitleg en de Kazer-
nestra0»- in rechte lijn doorgedacht om eindelijk
in t Westlandsche wegenstelsel zich op te los
sen.
3e. Een bebouwing van het stadsgedeelte tus-
schen Spui, emplacement Slratsspoor-Bertii-
denhoutscheweg en Heerengracht als stadscen
trum. met overdekte markt, parkeerterrein,
concertgebouw, schouwburg etc.
De overdekte markt is ongeveer vier meter
boven den beganen grond gelegen om zoodoen
de parkeerterrein te winnen, dat onder de
markt is gelegen. Een omringende bebouwing
van uniforme hoogte maakt de glasoverdekking
mogelijk. Zeven dubbele traopen zorgen voor
in- en uitgangen. Tevens zijn toegangen voor
automobielen op deze plaatsen gedacht. Liften
verbinden het straatniveau met het niveau,
waarop de markt is gedacht.
4e. Een idee voor een wereldtentoonstelling
waaruit de onder 3e genoemde gebouwen blij
vend zouden kunnen worden overgehouden.
Het aantal groote gebouwen, dat in het stads
centrum is ontworpen zou volgens inzicht van
de ontwerpers kunnen worden verwezenlijkt
door het houden van een wereldtentoonstelling
Naar wij vernemen, is in de vergadering van
den Industrie- en Handelsraad te 's-Gravenha-
ge met algemeene stemmen aangenomen, dat de
consenten voor den uitvoer van eieren naar
Duitschland zullen worden verdeeld onder de
exporteurs, die in 1932 de rekening en de risico
van den export naar Duitschland hebben ge
dragen.
De export bedraagt 60 pet. van dien van 1932.
Deze consenten zullen aan de rechtmatige
bezitters der consenten van 1932 worden uitge
reikt.
De exporteurs en coöperatieve veilingen zul
ten dus het kwantum, dat ze in het afgeioopen
jaar op consent van anderen konden exportee
ren moeten overdoen aan de werkelijke expor
teurs van 1934.
Van de voorgenomen onteigening van een
deel der Duitsche consenten ten gunste van de
exporteurs, die in 1932 alleen met Engeland
zaken deden, zal wel niets komen.
met dien verstande, dat de kunstafdeeling en
die der kunstnijverheid zich zouden bevinden
rond de vijver en de as van de Nieuwe Kerk
in directe aansluiting bij een concertzaal en
nieuw stadstheater.
De Markt zou de amusementsafdeeling zijn
van de tentoonstelling met Natatorium, Velo
drome. overdekte kermis, Cinema, Casino en
restaurants, terwijl de weg van station tot Be-
zuidenhout aan weerszijden ruimte zou bieden
voor de afdeelingen van verschillende landen.
Het gedeelte van Prinses Mariannelaan tot
station zou voor de tijdelijke tentoonstellings
paleizen bestemd zijn. Het geheele terrein zou
iets grooter zijn dan dat waarop de wereldten
toonstelling in San Francisco in 1925 werd ge
houden.
In een adres aan den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen constateert de Fe
deratie van Nederlandsche Toonkunstenaars-
vereenigingen, dat de radio-muziekuitzendmg in
Nederland lijdt aan een aandacht-verstompend
teveel niet alleen, maar dat ook het gehalte
der uitgezonden muziek in het algemeen ver
blijft beneden de daaraan uit een oogpunt van
cultureel belang te stellen eischen.
De muzikale adviseur van den K. R O., de
heer W(illy) d'A (blaing), komt in den „Katho
lieken Radiogids" tegen dit adres op: hij
schrijft o. m.:
Afgezien van de omstandigheid, of het als
bepaald noodzakelijk of zelfs wenschelijk moet
worden beschouwd, dat van 's morgens vroeg
tot aan het middernachtelijk uur de zencters in
gebruik zijn, al is dit vrijwel overaj ter wereld
het geval, dan nög kan het nadeel van aan
dacht-afstompend „teveel" nooit worden ver
holpen door eenzijdige beperking.
Een radio-ontvangapparaat werkt nu eenmaal
als een waterkraan. Draait men het „open",
dan stroomt er, zoo niet door de Nederlandsche
„kraantjes", dan toch door tientallen buiten-
landsche „muziek" uit.
Alleen een internationale afspraak tusschen
de omroepvereenigingen, om slechts een be
paald gedeelte van het etmaal muziek uit te
zenden, zou hier effect kunnen sorteeren. Maar
dan zouden de adressanten zich bij de „Union
internationale de Radiodiffusion" moeten ver
voegen, hun actie althans internationaal moeten
trachten op te zetten!
Wij voor ons zijn echter van oordeel, dat een
normaal radioluisteraar zelf 't best voor dit
„teveel" kan waken. De tijdstippen, waarop
men gelegenheid heeft zijn radio te benutten,
zijn overigens zeer verschillend en uiteenloo
pend.
Van meer belang, meent W. d'A., zou inder
daad het geopperde bezwaar kunnen zijn, dat
het gehalte der muziekuitzendingen hier te
lande beneden peil is gebleken.
Maar de maatstaf, welken de adressanten
bezigen, n.l. het muzikaal-cultureel belang,
deugt voor de radio slechts daar, waar het in
derdaad uitzendingen van muzikaal-artistieken
aard geldt.
Ware de radio een zuiver kunst-instituut, zoo
zou dièzelfde maatstaf inderdaad voor alle
radio-muziekuitzendingen van pas zijn. Voor
zoover het werkelijke muzikale kunst geldt,
wordt die maatstaf door de omroepen ten on
zent ijverig gehanteerd. De beste Nederlandsche
dirigenten, orkesten, solisten, kamermuziek-
ensembles, koren, komen regelmatig voor de
microfoon der groote Nederlandsche omroep
vereenigingen. Talrijke buitenlanders van we
reldreputatie hoort men even geregeld ten on
zent in de radio soliëeren. En het peil dezer
programma's wordt dan o. i. ook niet aange
vochten.
De radio is echter een „gemengd bearijf", dat
naast de onderscheiden cultuurvormen, waar
van de muziek slechts een, zij het dan zéér
belangrijk onderdeel uitmaakt, ook het amuse
ment dient.
Van de radio te verlangen, dat deze een cul
tuur-niveau ook in zake muzikale verstrooiing
hooger zou moeten opvoeren dan dit elders (in
cabaret, bioscoop, dancing en andere oorden
des vermaaks) pleegt te zijn als een decadent
muziekverschljnsel van onzen tijd, dat gerust
internationaal mag heeten, is tijdelijk veel ge
vergd.
Voorloopig eischt de handhaving van een
behoorlijk quantum en werkelijk artistiek peil
der serieuze uitzendingen waarlijk al moeite
genoeg
Men wete, aldus W. d'A., dat de ernstige wil,
om zooveel mogelijk muzikale cultuur door de
radio te verspreiden, terdege bestaat en zelfs
een voortdurend worstelen beteeker.d tegen
stormen van protesten, dreigementen met opzeg
ging van lidmaatschap (maar al te vaak in
daden omgezet!) en stroomen van brieven,
waaruit de smaak van het groote pubnek ons
helaas zwart op wit wordt kenbaar gemaakt.
Schetsontwerp van Herman Rosse en Jan Wils voor een nieuwen verkeersweg te
's Gravenhage, met Centraalstation, gezien van de stadszijde
Met de grootste sympathie worden dan die
enkele ontvangen adhaesie-betuigingen met ons
geen kamp gevend streven begroet, om des
ondanks muzikale cultuur te blijven bevorderen.
En de schrijver besluit:
„De in het adres verlangde gecommitteerden
der Federatie zouden zeker de haren te berge
rijzen, zou zij eens de stroomversnellingen ge
waar werden, waartegen wordt opgeroeid, om
het gehalte der radiomuziek-uitzendingen op
het peil te houden, waarop dit alom ter wereld
niet alleen ten onzent slechts met den
grootsten strijd kan worden gehandhaafd."
In de Nederlandsche Staatscourant is ver
schenen het Koninklijk Besluit van 19 Decem
ber 1934 no. 27, tot het verleenen van onthef
fing van het bepaalde in artikel 3, lid 2, van
het consumptiegarnalenbesluit 19341.
Dit ontheffings-Besluit houdt in, dat groot-
Horizontaal:
I eenhoevig dier, 6 tweehoevig dier, 11 ovatie,
12 jong schaap, 14 geur, 16 deel van een wo
ning, 17 planeet, 19 bende, 21 Duitsche bad
plaats, 22 eetgerei, 24 telwoord, 26 bezit van
den boer, 27 klip, 29 uitroep, 31 oogenblikje,
32 indeuking, 33 wetensch. titel, 34 voorzetsel,
36 het uitspansel, 38 lidwoord, 39 persoon!,
voomaaamw. 40 betaalmiddel, 42 ernstig, 43
driestemmig gezang, 44 klerk, 45 hemellichaam,
46 pret, 47 gewricht, 49 rivier in Rusland, 51
niet door 2 deelbaar, 52 Universiteits-bedien-
de, 54 „ten name", 55 uitroep, 56 wand, 58
voorzetsel, 59 houten kom, 61 kleur, 63 molm,
64 hooge berg, 66 gebruikt de hengelaar, 68 ver
laagde toon, 69 dierentuin, 71 broeder van
Mozes, 74 lekkernij, 76 looze streek, 78 nood
sein, 79 borstharnas, 80 kommer, ontbering, 81
muziekinstrument.
Vertikaal:
1 zweer, 2 zangstem, 3 levenslucht, 4 noten
naam, 5 planeet, 7 notennaam, 8 medicus, 9
gevangenis, 10 hardhoorende, 11 luim, 12 berg
plaats, 13 op visitekaartjes, 15 vogel, 16 reeks,
rij, 17 verbrandingsproduct. 18 eenhoevig dier,
20 zout water, 23 „en omstreken", 25 lengte
maat, 28 forsche stem, 30 plaats in Limburg,
31 om aalmoezen vragen, 32 zachte golving, 35
dorp in Gelderland, 37 bevel, 38 inwoner van
Nederl. provincie, 40 verwarmingsmiddel, 41
kaal, onvruchtbaar, 43 lichte klap, 48 plaats in
België, 50 nabijheid, 52 familielid, 53 dreef,
55 plaats in Brabant, 57 overdreven, 58 bij
woord, 60 familielid, 62 gelijk, 64 levenslucht,
65 bloeiwijze, 67 stijf, onvriendelijk. 70 Euro
peaan, 72 spil, 73 tweehoevig dier, 75 vlakte
maat, 77 afk. jongensnaam, 79 vreemde munt.
B. M. Breedezin geeft, met de Z als 3e letter,
den Bezembinder.
M. A. Meebulker, met de U als 3e letter, den
Meubelmaker.
C. I. Centelier, met de I als 7e letter, den
Electricien.
B. K. Badrooker, met de D als 5e letter, den
Broodbakker.
St. N. Ouweheer, met de H als 6e letter, den
Steenhouwer.
O. N. Scheerkam, met de O als 4e letter,
den Schoenmaker.
A. R. Perskogel, met de L als 7e letter, den
Koperslager.
M. E. Torenslak, met de L als 2e tetter den
Slotenmaker.
L. E. Appeltrek, met de A als 7e letter, den
Ketellapper.
T. Boerenwerk, met de N als 5e tetter, den
Betonwerker.
E. E. Handmoker, met de D als 4e tetter, den
Hoedenmaker.
Men noemde dit niet zoo'n gemakkelijk karwei.
Er waren verscheidene inzenders bij,
Die gewaagden van uren lang vossen,
Om sommige nummers op te lossen.
Maar men gaf het niet op, want zoo werd
ons gezegd
Zoo'n anagram-puzzle, dat is nog eens echt
En waarlijk iets, om zich te amuseeren!
We mochten nog vaak op zoo'n nummertje
trakteeren.
Bewijs, dat men algemeen zoo wel dacht?
't Is het aantal oplossingen: reuzenvracht
Ver over de zeshonderd exemplaren
Van jongeren zoowel als van puzzelaars op
jaren.
En vrouwe Fortuna kreeg zooveel te doen,
Dat haar dutje er bij inschoot na den
noen....
Prijswinnaars zijn:
Mej. L. van Aarsen, Goijenstraat 19, Heemstede.
J. Baaiman, Vespuccistraat 46 I, Amsterdam
(West).
H. A. Berndsen, Lod. Napoleonlaan 32, Eind
hoven.
W. H. Booms, Justus van Effenstraat 50 b,
Utrecht.
Mej. M. Dongelmans, Walstraat 14, Arnhem.
Mej. Marie van Dijl, Bloesemstraat 49, Utrecht.
R. J. Frijhoff, Kuiperstraat 41, Zutphen.
J. P. Henst. Oude Kerkstraat 2, Oerle (N.-Br.).
B. van Hest, Wolput D 152 a, Vlijmen.
J. W. Liebregts, Bloemstraat 74, Arnhem.
J. A. M. Merlijn, Jan Haringstraat 28 I, Am
sterdam (W.)
Mejuffr. E. W. Mooijman, Hobbemakade 76,
Amsterdam (Z.)
Mej. Cis Oldenkotte, Lombokstraat 26, Heem
stede.
J. C. van Osta, Voorbroodstraat 11, Arnhem.
Mej. J. Otté, Zutphensche Weg 7, Velp (G.)
Mevr. G. Rensenv. d. Erve, Sluisstraat 49 hs,
Amsterdam (Z.).
A. J. Rikhof, Nordhornschestraat 1, Denekamp.
H. van Schoonhoven, Da Costakade 27 hs., Am
sterdam (W.)
P. J. Severin, Pieter de Hooghstraat 11,
Utrecht.
Th. J. van Soest, Lijsterstraat 6, Utrecht.
Mej. Clasien Spil, Belgischestraat 61, Zaandam.
Mej. Miep Verbeek, Rijksstraatweg 150, Haar
lem (N.)
J. M. Wetselaar, Maretakstraat 28, Den Haag,
H. Wijfjes, Papentorenvest 24, Haarlem.
Mej. Rika van Zadelhoff, Hommelsche Weg 177,
Arnhem.
Onder de goede oplossers worden elke week
25 prijsboeken verloot, welke door de Admi
nistratie worden toegezonden.
Inzendingen met vermelding van ADRES
en LEEFTIJD onder de oplossing tot Don
derdag 12 uur aan den heer G. M. A. Jansen,
Ruijsdaelstraat 60, Utrecht.
handelaren in gepelde consumptiegarnalen,
welke geen bedrijf als garnalenpeller uitoefe
nen, garnalen, ten aanzien waarvan zij ten
genoege de Nederlandsche Visscherijcentrale
kunnen aantoonen, dat zij deze reeds op den dag
dat het Consumptie-Garnalenbesluit in wer
king is getreden, zijnde 24 November j.l„ in
gepelden toestand in voorraad hadden, mogen
afleveren.
Als voorwaarde hierbij is echter gesteld, dat
zij tegenover genoemde Centrale de verplich
ting op zich genomen hebben deze garnalen
niet te verkoopen dan voor of boven den door
den Minister vastgestelden minimumprijs, wel
ke prijs f 0.92 54 per K.G., af pakhuis bedraagt.
Grossiers, die gebruik willen maken van de
verleende ontheffing, kunnen zich daartoe bij
de Nederlandsche Visscherijcentrale, Bezuiden-
boutscheweg 109, 's Gravenhage, opgeven.
Eten uit de inwoners van Schiermonnikoog
gevormde commissie heeft aan den Minister
van Onderwijs, aan Ged. Staten van Friesland
en aan het gemeentebestuur van Schiermon
nikoog een adres gezonden, waarin erop wordt
gewezen, dat de bevolking als gevolg van de
opheffing der Zeevaartschool van ongeveer 11
pCt. is teruggeloopen en dat bijna geen der
inwoners financieel bij machte is, zijn kinde
ren op een der scholen aan den vasten wal
onderwijs te laten geven.
De commissie doet een beroep op de ge
noemde instanties, het mogelijk te maken, dat
zoo spoedig mogelijk wederom algemeen voor
bereidend en Zeevaartkundig onderwijs te
Schiermonnikoog wordt gegeven, voor welk doel
de benoodigde lokaliteiten nog steeds aanwezig
zijn.
In een Vrijdagmiddag gehouden spoed-
eischende gemeenteraadsvergadering van Venray
is met groote meerderheid van stemmen beslo
ten tot opheffing van de in deze gemeente be
staande verordening volgens welke personen
beneden 18 jaar geen toegang hebben tot de
bioscoopvoorstellingen.
In verband met deze verordening was het
bioscooptheater aldaar reeds van 1933 af door
den Ned. Bioscoopbond gesloten gehouden. De
opheffing geschiedt voorloopig voor den tijd
van 1 jaar.
De Rijkswaterstaat heeft Vrijdag o.m. de vol
gende werken gegund:
het leveren en plaatsen van de middenover
spanning van de brug over de Lek bij Vianen
bij overeenkomst aan de N.V. Kon. Mij „De
Schelde" te Vlissingen voor f 388 723;
De levering en opstelling Dieselbemalingsin-
stallatie gemaal Twentekanalen bij Hengelo bij
overeenkomst aan de N.V. Machinefabriek
Gebr. Stork en Co. te Hengelo voor f 103.120.
Bord met
r o o d e n
rand, rood
kruis en
blauw veld
Waar zoo'n
bord staat
mag geen
enkel voer
tuig stoppen
In den Kunsthandel Aalderirik, Jacob van
Lennepkade 55 te Amsterdam, wordt van Zater
dag 12 Januari tot en met Vrijdag 1 Februari
gehouden een tentoonstelling van een keur-
collectie weefsels der Padangsche Bovenlanden.
De Collectie weefsels, welke op deze tentoon
stelling getoond zullen worden, is zeer belang
rijk en geeft een fraai beeld van de buitenge
woon artistieke en technische kwaliteiten, welke
kenmerkend zijn voor;: de weefsels van Neder-
landsch-Indië in het "algemeen en van de Pa
dangsche Bovenlanden in het bijzonder.
De belangstelling voor kunst en kunstnijver
heid van Insulinde is in ons land nog zeer ge
ring en staat in geen verhouding tot de waarde
barer voortbrengselen, zoodat zeer vele unieke
stukken in het bezit van buitenlanders ge
raken, die blijkbaar nog wel geld willen mis
sen voor deze fraaie specimina, in tegenstelling
tot de Nederlandsche belangstelling, welke zidh
meest tot het platonische beperkt.
Over: Kolonisatie Poeloe-Laoet
Nederlandsch-Indië
Het zal den Katholieken van Nederland, die
het vorig jaar blijken van belangstelling gaven
voor den nieuwsten vorm van missie-actie in onze
Overzeesche Gewesten: „het scheppen van een
nieuwe bestaansmogelijkheid voor katholieke Indo-
Europeanen op Poeloe-Laoet", goed doen te ver
nemen, dat deze kolonisatie tot dusver geheel
naar wensch verloopt en een hoopgevende belofte
voor de toekomst inhoudt.
De kleine katholieke gemeenschap omvat thans
een 30-tal personen: drie kolonisten-families met
11 kinderen en een 8-tal jongelieden, die op Java
reeds een vooropleiding ontvingen, terwijl Pater
Jac. Stroosneyder en een drietal broeders van de
Congregatie der H. Familie hun leidinggevende
taak reeds hebben aangevangen.
Zoo is dus de kolonisatie in gang gezet. Maar
er komt van alles te kort. „Een noodkerkje",
schrijft Pater Stroosneyder, „is bitter noodzake
lijk". En een eenvoudig schooltje kan evenmin
worden gemist. En talrijk zijn de aanvragen om
naar Poeloe-Laoet te worden- uitgezonden.
De katholieken van Nederland, die dit mooie
pionierswerk van onze Indische geloofsgenooten
willen steunen, kunnen daarvoor gebruik maken
van het gironummer van den heer H. P. Matthee
te Moerdijk, secr.-penningmeester van het Poeloe-
Laoet-Comité (giro no. 130853) of van dat van
P. G. Groenen, Den Haag (giro no. 17606). Elke
gift is welkom. Het Comité heeft eenige honder
den prachtige maandkalenders voor 1935, gedrukt
op glanzend sepia-kleurig kunstdrukpapier, elk
blad versierd met een fraaie photo, op de koloni
satie Poeloe-Laoet betrekking hebbende.
Wie stelt zich beschikbaar om in zijn of haar
woonplaats dit nieuwe missiewerk door het
plaatsen van kalenders te bevorderen?
Het Poeloe-Laoet-Comité:
Dr. J. F. A. M. BUFFART, Den Haag, voorz.
H. P. MATTHEE, Moerdijk, secr.-penningm.
Mgr. Prof. P. G. GROENEN, Den Haag.
Dr. W. BROKX, Zundert.
J. A. M. BRUINEMAN, Nijmegen.
H. J. OSTEN, Den Haag.
Prof. Dr. J. I. J. M. SCHMUTZER, Utrecht.
Reserve 9 C
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiic
y/
Naar aanleiding van bovenstaande tee-
kening van mevrouw Esther de Boer van i
I Rijk, waarmede wü onze prijsvraag be-
5 sluiten, ontvingen wij o.m. de volgende
inzending:
K unstenares, een
N imbus gelijk.
I deaal type:
El 'sther van Rijk
T ooneel,
J ubelend volk rondom
El sther's geheel.
Van de vele inzendingen, die wij deze
week ontvingen werd aan de hierboven I
H gepubliceerde, ingezonden door mevr. Th.
J. van KemenadeKruse, Witte de With-
straat 166 I, Amsterdam-W. den prijs van
2.50 toegekend.
rillllllllll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIirillllllllllllllIllllllllllllllllllilllllllMllllllMlllïv
ULVENHOUT, 8 Jan. 1935
Menier,
Op veurhand heb 'k me van
'nen plicht te kwijten, amico, die
*k nie verzaken kan, mag of
zou willen. 'Nen zuuten, "nen plazierigen
plicht, da's stellig, maar tóch 'nen plicht,
die me al enkele dagen hoog zit.
"k Heb "nen stapel Nuuwjaarswenschen meu-
gen ontvangen, zóó hoog, da "k er host nie over
kijken kan.
Zoowveul as "t meugelijk was, heb 'k de goeie
menschen beantwoord, 'k Heb enkele avonden
achtereene 'nen uur laanger opgebleven en
stuk veur stuk de schoone kaarten, bedrukt
met goud en sierlijk ornament (m'nen „vrind"
dn artist van onder lest, zou zeggen: .stomp
zinnig") sjuust! van die gezellige, ouwer-
wets-stompzinnige, m'n ouwe hart deugddoende
sierkaarten, beantwoord!
Van die gemoedelijk-schoone kartonnekes,
met gouwen hoefijzers, met kupldoowkes, met
besneeuwde kerkskens en deurschijnende toch
ten waarin 't maantje en de sterren geel blin
ken, as ge t Nuuwjaarsgevalleke teugen de
laamp houdt.
"k Mag ze gèren, die ouwerwetsche, genoege-
lijke en kinderlijke veurstellingen van 's men
schen fantasie!
Waarom nie?
Zijn ons liefste veurstellingen
in onze kerken, veurstellingen
over de hemelsche zaken, zijn
die grootemenschenachtiger? En
zijn ze 'r minder lief om....?
Ge meugt 't weten: 'k Heb meer
devotie in m'n gèren-openstaan-
de-zielement bij 'n ouwerwetsch
Kerstkribbeke, mee 'n „echt" ruifke mee nog
echter hooi waarin blozende kind-beeldeke te
lachen ligt, dan bij 'nen vierkaanten brok gips.
waaronder 'n naamplotje is gesteld: „dit is den
heiligen Antonius" of zoo iets.
En op dit punt, amico, zijn wij menschen
allegaar gelijk!
Die grootemenschachtige menschen, die te
„groot" zijn veur 't primitieve schoon, zfln maar
verdorde aanstellers, die den gewichtiger» leef
tijd van 1618 jaren nie te boven kunnen ko
men.
D'n leeftijd van de eerste laange broek, t
eerste studeerkamerke, waar.... moeder of zus
of 't dagmeske niks deur malkaar gooien mag.
as 't spul.... pardon: studeerkamerke nou en
dan 's uitgemest mot worren! Want dan is
„meneer" in de wèèr en.... dan zou de wea-
-eld efkens nie kunnen deurdraaien.
D'n leeftijd van de eerste ster op 't officiers-
kraagske, maat 15%.
D'n leeftijd van 't sjuust-geslaagde school-
meesterke, da droomen gaat van hoofdacte,
m.o.-actes misschien.... heel in de verte aar
'nen schemerig-gouwen horizont van 'n baan
op 'n H.B.3.
D'n leeftijd van 'n nufke, dat heur eigen te
goed acht om mensch te zijn en dus.... te eten
op tijd, te lachen op tijd, serieus te zijn op
tijd. D'n leeftijd van t eerste zeegroene bal-
je rkske-met-wat-bloots, waarvan sommige
stommelingen 't gewicht nie begrijpen.
Ja da's "nen moeilijken leeftijd. „Groot
mensch" worren, valt niet mee. En veul zestig
jarigen is t dikkels nóg nie gelukt.
't Zijn de lui, die teugenwoordig om de twee
drie woorden het woord „cultuur" gebruiken.
Da's de nuuwe mode. Vroeger hee da soort
om de paar woorden 'nen „knoop" daartus-
schen.
Dan vloekten ze, nou cultiveeren ze en "k
weet verstaampt nie, wat erger is.
Ja, ik weet 't wel.
Erger is t leste!
Waant mee zo'n gebrekske, zo'n groot woord
uit zo'n klein mondje, daar lachten we mee.
Maar dieën „cultuur" achèrm, da zijn me
veur „vol" gaan nemen en nouwNouw
zitten we mee de stukken. Mee driehoek-kerst-
boomen, mee gipsen doodkisten (dit is de H
Antonius), mee duuzenden „heiligen", die me
nier pastoor willen vertellen hoe ie t doen mot
mee afijn, ge wit genogt wa 'k bedoel. Ik
bedoel de scherpzinnige stompzinnigheid, die
ge mee tepels scheppen kunt van de eigenge
reide, zure smoelen, die kalkwit laanks oew gaan
over de straten en wegels.
Maar genogt efkens; 'k zouw m'nen plicht
vergeten en 't is den naastbij-gelegen plicht
die eerst gedaan mot worren, al lijkt 't soms
meerstompzinnig!
'k Heb dan enkele avonden aan éen stuk
m'nen nuuwjaarscorrespondentie zitten afdoen
veur zoover meugelijk!
Veur zoover meugelijk, ja! Waant groote brie
ven, uit Indië, uit Duitschland, uitHonga
rije bleven efkens liggen nog: alles kan nie
gelijk op éénen boeren wagen en dande lui-
kes die vergalt en d'r adres te schrijven.
Die lesten, die daank ik hierbij, ok namens
Trui veur huillie welgemeende felicitaties. Zalig
Nuuwjaar had ik al gewenscht in m'n veurleste
brieven.
Ik ben dus nie gereed kunnen komen Nög
'nen avond mot ik onder de laamp gaan zitten,
mee m'n spullen en postzegels. Frijters. onzen
pestbooi hee al gezeid: „Dré, 't wordt tijd da
ze in Den Haag ons kantoorke ih 'n hoogere
klas plotsen!
„Asteblieft nie, Driek," hè 'k gezeed: „lot f.
nog 'n bietje zoo, zoo gaat 't sjuust zoo pront.
As t grooter wordt, dan is alle gerief weg!"
„Jawel, gij hedt lekker praten," pruilde d'n
Driek; „maar as 't vergroot wordt bij me thuis,
dan krijg ik meer tractement."
'kHeb me krom gelachen, amico!
Dieën goeien Driek. Die postdirecteur wil zien
ie worren uit mijn vrindencorrespondentie! Hoe
hee-t-ie 't zoo uitgerekend, da mottig stuk
vieesch. Afijn! tHemd is nader dan rok, ok veur
Drieke! En.... ik gun 't 'm gèren, horre. Altij
brengt ie prontjes de dingen hier. En of ze
kernen van 't aander end van de weareld (hij
"nee me brieven bezurgd uit Canada, uit Zuid-
Amerika, uit Oost en West, uit de gevangenis,
uit ziekenhuizen en kostscholen, uit drupkes en
wereldstejen) waar 't ok vandaan komt, mee de
ongelukkigste adreskes de post wit me steeds
en ieveraans te vinden: daar gerokt gin visite-
kortje te loor. Dus: as ze den Driek willen pro-
moveeren tot Directeur van het Post-en-Tele-
graafkantoor te Ulvenhout, ollee dan zal ik
rr.e-n-eigen gèren behelpen mee 't ongerief van
'n grootere instelling.
Tot heden is ons postkantoorke nie veul meer
dan 'nen ouwerwetschen(schrik nou 's nie.
amico!) 'nen ouwerwetschen pleedeksel.
Dat zit zoo: in den Driek z'n huiske hebben
ze in de deur van z'n zijkamerke in zijnen
gaang, 'n gat gezaagd. En toen daar haalver-
lings in gelegd zo'nen ronden deksel, goed vast
geschroefd. En daarop doen wij onze zaken mee
Drieke. En 't gaat pront, best! D'n deksel is er
nooit afgevallen, hij zit goed vast en hij is
zwart gaan glimmen van 't gebruik. Dus!
En 's Zondagsmergens, as me uit de kerk
komen, dan lopt d'n Driek zoo hard as ie kan
ons veuruit, krüpt achter zijnen deksel en dik
kels staan me nog in z'n huiskamer in den
keu, zoo druk is "t.
As 't héél erg druk is, in den zomer b.v. mee
de vrimdelingen, dan knip ik 'n ogske naar 'm
en dan komt ie mijn de spullen efkens op z'n
fiets nabrengen. Waant z'n goeie, vaste klaan-
ten, daar is ie veur gestrejen, as ik m'n groen-
tenklaanten, horre!
En komt daar maar 's om, op groote kan
toren. Vandaar da 'k mee ongerustheid d'n
Driek z'nen deksel nog 's zie veraanderen in 'n
echt loket mee kiepengaas. Dan is de leut, t
gemak er van af.
Daar was lest 'nen expressebrief veur me.
Ik was nie thuis.
Maar denkte gij nou, dat d'n Driek kn aan
Trui gaf?
Hij hee net zoolaank gefietst, tot ie me ge
vonden had. En.... laat ik nou toevallig in de
„Gouwen Koei" zitten! Op 'n uur, da 'k er zel
den kcom! En lot dieën pronten Driek wel
twintig keeren veurbij de „gouwen" zijn ge-
staampt. 't Zweet brak 'm uit. 'n Expressebe-
sfellink! En den geadresseerde nie kunnen vin
denDa was 'm te bruin.
Waar ie me nie veur uitgescholden hee, net
zoow laank as ik noodig had om den brief te
lezen ollee, da was 'n lust.
De ergste schellie was nog nie goed genogt,
om hum zijnen ambitie veur z'n expresse-zen
ding uit te doen vieren! „Lapzwaans" zee-t-ie;
,,ge had 'm al drie kwartier eerder kunnen heb
ben! Plakken die menschen daèrveur "n dub
beltje hekstra op den envelop? Broerling! En
as 't nou te laat is? Dan hee de post 't gedaan!"
Hy schold net zoolaank tot ik 'n rondje gaf.
„Is 't wa bezonders?" vroeg ie na zijnen eer
sten teug.
„Mneeë."
,'k Docht 't, ziede."
„Maar waarom had den afzender dan zo'n
haast, Dré?"
Heet gebakerd in zijnen tijd, Driek."
„Barst."
„Proost."
Na 'n paar minuutjes: „nie om nuuwsgierig
te zijn. Dré, maar...."
,,'t Rokt oe niks, Driek."
„Zekers van de kranten?"
„Ja."
„Of van den Kroow?"
„Ja."
„Van oewen zeun, waant hij komt uit Am
sterdam."
„Ja."
„Dré....?"
„Driek....?"
„De moord van Raamsdonk!"
„Saluut, Driek, bij gelegenheid."
„Maar dan zal 'k toch de beenen nie meer
onder m'n gewitwel uitfietsen, horre!"
„Daar hedde gij gelijk in. Driek."
„Dan heb "k nou 's 'n expresse-zending,"
bromde-n-ie en zoo gong ie weg.
Amico, wa-d-'n leut hè 'k g'ad om dieën
goeien, dieën trouwen Driek. Hij bedient z'n
kiaanten, ollee, of ie de postzegels zelf fabri
ceert. Hoe meer ontvangsten, hoe liever.
tls jammer dat ie gin zaak van z'n eigen
bee! Dalijk had ie 'n filiaal.
Kom, ik schei er af.
Volgende week nog 's 'n tiepke.
Dieën optocht hè 'k effen stop gezet veur
de hooge en schoone feestdagen, mee a! d'n
ombras van dien, tot en met d'n nuuwjaarscor
respondentie toe.
't Gewone leventje gaat zijnen gaank weer
beginnen. Dré III (ollee, ze hebben hum al net
zoo steuvig nuuwjaar gewenscht as mijn. ieder
een houdt van het keareltje, is mesjokken op
mijn boske!) Dré III is vandaag al weer be
gonnen
't Nuuwe jaar is nouw volledig op zijnen post!
Amico, tot de noste week.
Veul groeten van Trui en as altij gin horke
minder van oewen
toet a voe
DEUK
