Saarland stemt in de sneeuw
Zwijgende gang der honderd
duizenden
Onderhoud met commandant
der Nederl. troepen
Interview met
Von Papen
ORDE EN RUST OVERAL
Miss Earhart in
Oakland
ZWARE DIENST VOOR DE
MARINIERS
MAANDAG 14 JANUARI 1935
Stad en dorp in feest
gewaad
Uitstekende verhouding
tusschen Int. troepen
Voorzitter plebisciet-com
missie tevreden
Het stemmen in de dorpen
Met 5aar gebied
O'
Morgen werkt niemand
Onze mariniers in het Sa argebied leggen een kaartje
Na vijftien jaar bedenktijd sprak
thans een volk zich uit
In het Nederlandsche rayon
„Er is een beslissing geveld voor
of tegen den vrede in Europa"
Vprctnnninflr of moeilijke en onregel-
VCralU|J|jmg matige stoelgang
Mijnhardt's Laxeertabletten
Wanneer de eerste opwinding
voorbij is, hopen wij met de
bevolking in vriend
schappelijk verkeer
te komen
In de Wartburg
Majoor Bangert als bisschop
t
SkT.WcNOCLO
leuNKlRCHEN
iRoden
V/ Oi$uirBAC|M
OSTINCBCRT 0
Duov/E'ler. \oeu«
\SaRREBRUCK S fot.
UzCBCRTS CqEBicD
B MeTAAUOCDBÜVCH
Mi/fcipuTTEN
iR.HEBro.LUXEMBUCKq
na de sluiting der stembureaux hadden voor
gedaan.
Te Neunkirchen werd een bom geworpen tegen
het bureau van het Duitsche Front. De aange
richte schade schijnt niet veel te beteekenen te
hebben. Vier personen zijn gearresteerd. Twee
dezer zouden communisten geweest zijn, de beide
anderen waren aanhangers van de status quo-
partij.
Te Saarbruecken hebben ongeveer 150 com
munisten gedemonstreerd in de Bahnhofstrasse.
Toen de politie de menigte wilde verspreiden
ontstond eenig tumult. Ook in dit geval zijn
eenige personen gearresteerd. Het incident bleek
ten slotte niet van ernstigen aard te zijn ge
weest.
De Parijsche avondbladen publiceeren uitvoe
rige berichten overde stemming in het Saar-
gebied. Vooral wijst men op de groote opkomst
der stemgerechtigden. De bijzondere correspon
denten der bladen wijzen erop, dat alles in vol
komen ordelijk verloop heeft plaats gehad en
dat zich tot nu toe nog geen enkel incident
heeft voorgedaan.
De voorzitter der plebiscietcommissie heeft
in een interview met den bijzonderen be-
in de houding. In de Gasthauser sprak men
van „Exzellenz" en eenmaal zelfs van „Bischof"
De majoor lachte vriendelijk, salueerde cor
rect met zijn wit-gehandschoende hand en liet
het zich welgevallen één uur bisschop te zijn,
al was het dan maar in een klein dorpje, er
gens in de heuvels van de Saar.
Steenkolen c,eoïco
«l—l-Oude Foan«,cme garens
Saarg^ebied
"TVioMvin-É
E LZ AS-LOT HAt2lN G.EU
PO NTS
EGjUEMINEV
aan uit de stad en de naaste omgeving., alle
met bewapende begeleiding.
Later in den nacht brachten treinen uit de
verder afgelegen deelen van het Saargebied de
bussen, welke weer met auto's naar de Wart-
burg werden verder vervoerd.
Tot na middernacht bleven de nieuwsgierigen
ondanks de verblindende sneeuwjacht, bij de
Wartburg toezien.
Heel het Saargebied bereidt zich tegen mor
gen op een groot feest voor. Alle scholen zijn
gesloten.
Het Gewerkschaft Front aan de Saar en de
bond van Duitsche werknemers hebben in een
proclamatie arbeidsrust afgekondigd.
Ook de eerste bladen, welke wij vandaag in
handen kregen, verkeeren in feeststemming.
Van de tegenstanders wordt nauwelijks nog
gesproken.
Laat in den avond, tegen middernacht, zijn
twee incidenten bekend geworden, welke zien
richtgever van Intransigeant verklaard
uiterst tevreden te zijn over het verloop van
de stemming. De voorzitter verklaarde dat
alles op normale wijze is geschied.
SAARBRÜCKEN, Zondagavond.
(Van onzen specialen verslaggever)
Den 13 Januari, den dag waarheen
het Saarvolk sinds 15 jaar leefde
als naar het groote keerpunt in zijn
geschiedenis.
In de sneeuw, hoog en blank buiten
op het land, een zwarte brij in de
straten en steden, is het Saarvolk ter
stembureau gekomen met geestdrift
en discipline.
Zwijgende menigten zijn Zondag
door de straten en langs de wegen
gegaan, in lange rijen heeft men ge
wacht, uren soms, zonder protest,
om' door hun stem deel te hebben
aan het lot van hun geboortegrond.
Alles verliep regelmatig en ordelijk.
Om acht uur prompt konden de
stembureaux, die 's morgens om
half negen geopend waren, gesloten
en verzegeld worden.
In Saarbrücken heerschte den geheeien dag
een druk verkeer in de straten. Trams waren
overvol en een taxi was niet te krijgen.
Schupo's en Landjager kwamen handen te
kort om de stroomen van auto's in veilige banen
te leiden en bij de stembureaux vormden zich
lange rijen van wachtenden, die spontaan aan
ouden van dagen en invaliden den voorrang
verleenden. Overal heerschten rust en orde.
De menschen zwegen of spraken gedempt,
bewust van de beslissing waaraan zij deel had
den.
Overal trouwens waarschuwden plakkaten:
„Doet zwijgende Uw plicht!"
Ook tot in de kleinste dorpen waren inlichtin-
genbureaux ingericht en motordienstcn van
honderden auto's bewogen zich den ganschen
dag van dorp tot dorp om invalide stemgerech
tigden evenals ouden van dagen te vervoeren.
Bovendien was de gezondheidsdienst overal
op zijn post om, waar noodig, hulp te bieden.
Om acht uur precies sloot op het stadhuis de
stembureaux-voorzitter P. Martin de verkiezing.
Een gedenkwaardig oogenblik, waarvoor veel
belangstelling bestond.
Na de eerste indrukken te Saarbrücken hebben
wij ons in gezelschap van vlootaalmoezenier
majoor Bangert per auto het land in begeven
om de bedrijvigheid op den stemmingsdag in de
kleine steden en dorpen gade te slaan
Wij kozen hierbij de route langs de verschil
lende punten, waar onze mariniers voor de uit
oefening hunner preventieve taak gelegerd wa
ren.
Voor de verzekering van een ongestoord ver
loop van de stemming was het Saariand in vier
militaire zones verdeeld.
Aan de Engelsche troepen werd toegewezen
het Noord-Oosten van het Saargebied, alsmede
stad en land van Saarbrücken.
De Italianen kregen het Zuid-Westen als hun
rayon. De Zweden bezetten het uiterste Noord
westen en de mariniers betrokken nun pisten
in het Zuid-Oostelijk deel van het volHsstem-
mingsgebied.
Het hoofdkwartier van de Nederlandsche txoe-
pen was voor dezen dag gevestigd te Alsweiler.
Hier bevonden zich de commandant, kapitein De
Bruyne, de luitenant-adjudant De Bram, de
commandant van den motordienst. iu ter.ant
Haberkom, en de inspectie mariniers onder be
vel van luitenant Lieftinck. Verder was in
Gersheim een sectie onder bevel van kapitein
Langeveld en luitenant Nass belast met grens
bewaking.
Evenzoo in Altheim onder bevel van luitenant
ter zee Broekhuysen. Te Blieskastel was een
sectie gelegerd onder bevel van kapitein Schui-
ling, bestemd voor militairen bijstand, en te
Eynöd een sectie onder luitenant von Freytag
Drabbe, belast met grensbewaking.
Te St. Ingbert was de intendance onderge
bracht. Er was een sectie ter bewaking van de
kazerne en van militairen bijstand onder bevel
van den tweeden luitenant v. Aduard.
Hier bevond zich voorts dr. Lacroix en van
hier regelde de officier van de administratie
eerste klasse, luitenant Leyen, de voedselvoor
ziening.
Ten slotte was in Saarbrücken een sectie ach
tergebleven onder bevel van majoor B-artholo-
meus, ter bewaking van de kazerne. In het En-
SAARBRUECKEN, 13 Jan. De bizondere
correspondent van het Zwitsersche Telegraaf-
agentschap in het Saargebied heeft een be
zoek gebracht aan v. Papen, die met zijn fa
milie verblijf houdt op zijn landgoed Waller-
fangen bij Saarlouis.
v. Papen weigerde een verklaring af te leg
gen over de stemming zelf, doch wel wees hij
in enkele woorden op de buitengewone betee-
kenis van het plebisciet.
„Men kan zeggen, dat met deze stemming
een beslissing is geveld voor of tegen den vrede
in Europa." v. Papen legde er den nadruk op,
dat de uitslag der verkiezing er toe zal kun
nen bijdragen een goede verstandhouding te
scheppen tusschen Frankrijk en Duitschland,
hetgeen in het belang zou zijn van de conso
lidatie van den vrede in Europa.
NEW-YORK, 12 Jan. Als eerste vrouw en als
eerste solo-aviateur heeft Miss Earhart den 2408
mijl langen afstand tusschen Honoloeloe en Oak
land in 18 uur 16 min. afgelegd. Onder ooverdoo-
vend getoeter van autoclaxons landde zij. Uiter
aard maakte zijn een vermoeiden indruk. De
politie had de grootste moeite het vliegtuig te
beschermen tegen het aanstormen van de en-
housiaste menschenmenigte en in een vliegtuig-
loods in veiligheid te brengen, van waar Miss
Earhart naar een nabij gelegen hotel werd ge
bracht.
regelt men vlug zonder kramp of pijn met
Prijs per doos 60 ct. Bij Apoth. en Drogisten
Voor een groote poort van een ge
bouwencomplex in de Bleichstrasse
nabij de Saar in Saarbrücken, staat
een Nederlandsche marinier op post
en boven de poort staat een bord,
in de Nederlandsche kleuren, dat
melding maakt van de aanwezigheid
van de troepen, die de eer hebben,
het Nederlandsche volk als politie-
orgaan van den Volkenbond in het
Saargebied te vertegenwoordigen.
De staf van de Nederlandsche af-
deeling mariniers in Saarbrücken be
vindt zich eigenlijk in een vreemden
sector, namelijk in dien van de En-
gelschen. Want den Nederland-
schen troepen is een groot deel van
het Saargebied in de districten St.
Ingbert en Homburg in het Zuid
oosten van het Saargebied ter
bewaking toegewezen.
Op het binnenhof achter de poort staat een
langgerekt gebouw, dat eens een chemische fa
briek herbergde. Thans is het de geïmproviseer
de kazerne der Nederlandsche troepen, aldus
schrijft ons een speciale V-D.-verslaggever.
Alles gaat streng militair. De post aan de
De nieuwste foto uit Los Angeles van Amelia Earhart, de „vrouwelijke Lind
bergh", idie in haar eentje over den Stilen Oceaan van Honoloeloe naar St-
Francisco Jucht-taxide"
Kapitein de Bruyne gaf vervolgens nog eenige
inlichtingen omtrent het verblijf van het andere
deel van zijn troepen in het slot Kraenier in
St. Ingbert. Hij vertelde, hoe vervallen dit ver
blijf er bij aankomst uitzag en hoeveel werk
noodig was, om het voor het verblijf van de
officieren en manschappen geschikt te maken.
Alles zat dik onder het stof. De troepen die er
liggen, zijn thans echter zeer tevreden.
Over de betrekkingen tot de troepen van de
andere landen verklaarde de commandant, dat
de internationale troepen een uitstekenden op
perbevelhebber in generaal Brind en zijn me
dewerkers hebben, zoodat een zeer goede ver
houding tusschen de opperste leiding en de
territoriale commandanten bestaat. Ook bij de
Engelschen, in wier sector kapitein de Bruyne
zijn zetel heeft, verklaarde hij zeer goede vrien» -
den te hebben gevonden. Deze uitstekende ver
houding tusschen de verschillende troepen ver
gemakkelijkt natuurlijk de taak en zal ook op
de bevolking een prettigen indruk maken.
Onder leiding van een der officieren kon ik
daarna de verblijven der manschappen bezich
tigen, waarover reeds eerder is gemeld.
De zalen, waar vroeger de machines stonden,
en waar de mannen thans op eenvoudige veld
bedden met stroozakken slapen, zien er keurig
uit. Alles is eenvoudig, doch goed verzorgd. Het
is er behaaglijk warm en de soldaten zullen
naar het zich laat aanzien, zeker later met
genoegen aan hun „oorlogstocht" naar de Saar
terug denken.
Hier in Blieskastel namen wij de eerste steek
proeven in de verkiezingslokalen, waar Neder
landsche voorzitters met onbevangen waardig
heid en gezag den gang van zaken leidden.
Hun stem, die de namen aflas met een eigen
accent, het antwoorden van de nevenzitters, de
klap van een stempel op papier waren er de
eenige geruchten.
Muisstil komen en gaan de dorpelingen, leve
ren hun papieren in, verdwijnen in een der
geïmproviseerde stemhokjes.
De ingevulde biljetten in enveloppen worden
den voorzitters ter hand gesteld, die ze laten
verdwijnen in groote, geheimzinnige zware
urnen.
De orde in en buiten de stemlokalen werd.
hier gehandhaafd door de Landjager, met as
sistentie van de plaatselijke brandwacht, die
met hun groote, gele, koperen helden een mar-
tialen indruk maken.
Wij waren nog getuige, dat een negentig-ja
rige vrouw geheel zelfstandig haar stem
plicht kwam vervullen en het was slechts voor
haar, dat de ernstige gezichten achter de tafel
zich even ontplooiden.
Opmerkelijk was het, hoe blijkbaar overal
ter wereld de stemlokalen, hetzelfde zijn.
Altijd hol, ongezellig en van onbestemde
kleuren.
Of men nu stemt in de dorpsschool van
Barsingerhom of dat men zijn stemplicht
vervult te Amsterdam in openbare school
nummer zoo en zoo veel, of dat men bier
stemt Duitschland, Frankrijk of status quo,
de sfeer is overal dezelfde: gewichtig en
toch nuchter, en de lokalen zijn altijd lee-
lijk en kaal.
Op weg naar Eynöd hadden wij de mooiste
ontmoeting van den heelen tocht. Midden in
de geheel verlaten streek stuitten wij plotseling
op een Hollandschen keukenwagen, die daar ge
moedelijk stond te dampen langs den weg.
De kok, of wel de „eeltschroeier" zooals zijn
eerenaam luidt kwam juist naar buiten en de
poneerde een groot blik rijst in de sneeuw
„Voor de vinkies" zei hij wel gemeend. Het
bleek, dat hij juist een grenspost van voedsel
had voorzien.
Deze post was de meest idyllische, welke we
ooit zagen.
In een klein houten huisje aan den rand van
een bosch met het mooist denkbare uitzicht
op de besneeuwde heuvels rondom.
Er zaten drie mariniers onder bevel van kor
poraal Paardenkooper knus bijeen met twee
Landjager. Het kacheltje stond rood tusschen
de groote voorraden berkenhout.
In een wonderlijken mengelmoes van Hol-
landsch en Dultsch wisselde men van gedach
ten.
Als verlaten lag het huisje een honderd me
ter van de grens in de krachtige natuur.
Hazen en fazanten scharrelden daar rond,
en zelfs een kudde herten gluurde nieuwsgierig
door de boomen.
„Toch zat ik liever in Indië," zei een mari
nier nuchter.
„Waarom?" vroegen wij.
„Wel, dat telt dubbel!"
Bij onze komst in Eynöd in het vroege mid
daguur, waren op het stembureau aldaar de
werkzaamheden al bijna beëindigd. Nog slechts
enkele stemmen ontbraken.
Incidenten waren hier evenmin als elders
voorgekomen.
Overal was de stemming perfect.
Van de dorpelingen kreeg men kaarten, te
Eynöd zelfs een harmonica en bij de rood ge
stookte kachel, waarop de marineketel huiselijk
pruttelde, was het best uit te houden.
Het groote en zware werk na dezen rustigen
dag begon voor onze mariniers, zooals trou
wens ook voor alle buitenlandsche Saarsoldaten,
pas na acht uur.
Het ophalen en vervoeren er stembussen
in stikdonker en bittere koude.
Omstreeks één uur waren de gesloten en ver
zegelde stembussen geladen in militaire treinen
en konden de secties, ter bewaking achterge
bleven, worden ingetrokken.
Pas diep in den nacht bereikten de man
schappen vermoeid en verkleumd de kazerne.
In de kelders van het vereenigingsgebouw
de Wartburg te Saarbrücken, rusten thans de
stembussen met den wil van het Saarvolk uit
gedrukt in 500.000 zwarte kruisjes.
Voor den aanvoer der bussen welke Zondag
avond plaats had, bestond van de zijde der be
volking groote belangstelling.
De Wartburg leek in deze uren een belegerde
vesting.
Alle vensters waren verlicht en overal zag
men uniformen der Engelsche soldaten. Voor
den ingang stonden wachtposten met de bajonet
op het geweer.
De wijde omgeving was door de politie vrij
gehouden.
Ook binnen stuitte men op afzetting na af
zetting en telkens herhaalde controle.
Zelf werden wij aan den Hjve naar wapens
onderzocht, maar men vond bij ons gelukkig
niets dan een vulpen en een nagelschaartje, dat
wij mochten behouden.
In den vooravond reden in hoofdzaak auto's
poort drukt op een bel en ik wordt door een
anderen marinier gehaald, die mij geleid naar
den dienstdoenden wachtmeester, die mij, staai
helm op en stormriem onder de kin, ontvangt.
Even later word ik gehaald door een jongen
officier, die mij langs den adjudant, die juist op
dat moment door een persteekenaar vereeuwigd
wordt, naar den commandant der Nederland
sche troepen, kapitein M. R. de Bruyne, brengt.
Deze heeft zijn ruime werkkamer op de eerste
verdieping en zijn dubbele schrijftafel is met
de Nederlandsche vlag versierd. De vele kaar
ten aan de wanden wijzen erop, dat men zich
hier in het centrale punt van een ernstige mili
taire actie bevindt.
De Nederlandsche commandant ontvangt mij
zeer vriendelijk en antwoordt zooveel mogelijk
op de vragen, die ik
hem stel. Hij wijst er
op, dat de Neder
landsche militairen,
van militair stand
punt bezien, geduren
de hun verblijf in het
Saargebied zwaren
dienst hebben gedaan.
In den kortst moge
lijken tijd was het
noodig, een betrekke
lijk groot gebied in
vele dag- en nacht
oefeningen zoo goed te
leeren kennen, dat
officieren en man
schappen zich in het
gebied volkomen ver
trouwd voelen. De
commandant wijst er
daarbij op, dat er in
dit mooie land welis
waar tal van hoofd-
De commandant weSen z«n- doch wei-
nig dwarswegen. Voor
al door de nachtelijke oefeningen hebben de
manschappen het gebied echter zeer goed lee
ren kennen. Het was hem bij de oefeningen
opgevallen, dat de bewoners vooral van dit ge
deelte van het Saargebied, vriendelijke men
schen zijn, die steeds bereid bleken, de noodige
inlichtingen te verschaffen, wanneer de troepen
zich omtrent verbindingen op de hoogte wilden
stellen.
Kapitein de Bruyne vertelde, dat zijn man
schappen er volkomen van overtuigd zijn, voor
welke belangrijke zaak zij in het vreemde land
?ijn en welke delicate, doch ook eervolle missie
zij hebben te vervullen. Hij kon niet mededee-
len, hoe lang deze missie zou duren.
„Wij zijn slechts soldaten," merkte hij
lachend op, „en hebben onze bevelen op te
volgen. Overigens hebben wij in deze politiek
zoo opwindende dagen, onze manschappen
zooveel mogelijk terug gehouden. Zij en de
officieren zijn nauwelijks in aanraking ge
komen met de civiele bevolking, omdat wij
alles wilden vermijden, wat tot ordever
storing aanleiding zou kunnen geven. Wan
neer echter eerst de volksstemming achter
den rug is en de opwinding is gaan liggen,
hopen wij met de bevolking in vriendschap
pelijk verkeer te komen en het mooie ge
bied te leeren kennen, waarin wij ons op
hoog bevel bevinden."
gelsche hoofdkwartier bevond zich de luitenant
Roelofsen als verbindingsofficier.
Op dezen historischen dag voor het Saarland
had de natuur het mooiste feestkleed verspreid,
dat men zich denken kan.
Zoo voerde onze tocht door kleine steden en
dorpen, op dezen winterschen Zondag met hun
eenvoudige versiering van dennegroen en spar-
renboomen, van steeds verrassende schoonheid.
Het kleuren-gamma van de gevels, deuren en
blinden brak de eendere blankheid van wegen
en daken, blauwe rook wuifde uit de schoor-
steenen naar de grauwe wintersche lucht.
Over de groene guirlanders, welke feestelijk
slingerden van huis tot huis en op de jonge
sparren als sierlijke decoratie uitgezet langs
straten en wegen, glinsterde de sneeuw.
Overal prijkten vlaggestokken uit de huizen,
nog gesierd met wat groen of een krans met
uitwaaiende linten, tot wanneer straks hier de
vlaggen weer huis aan huis zullen buiten han
gen.
Het kleurenspel en leven in de'sneeuw is een
schouwspel, dat men zelden beleeft.
De bekoring van het landschap met zijn heu
vels en zijn met sneeuw behangen dennebos-
schen met het ragfijne kant van het winter
sche loofhout werden verdiept door een volkomen
rust langs de wegen in de klare, bijkans wind-
looze atmosfeer.
Nog ontbrak de zon om alles in glans te zet
ten, verhulde zich achter sluiers van nevels,
maar ook dit was symbolisch voor dezen dag.
In Blieskastel hadden wij, na St. Ingbert, de
eerste ontmoeting met de afdeeling Mariniers.
Zij waren ondergebracht in de bovenzaal van
het voornaamste Gasthaus ter plaatse, waar zii
genoeglijk bijeenzaten rond een knaap van een
snorrende kachel.
Een kaartje werd gelegd, de courant gelezen.
Aan den wand hingen geweren en een groot
portret van Hitier zag bang over de groene
helmen somber op de mannen neer.
Buiten op het dorpsplein stonden de
wachtposten in de sneeuw.
Helmen, de blauwe jekkers en de gele
patroontasschen kleurden scherp in de om
geving. Militaire auto's met Nederlandsche
kleuren, groote moderne keukenwagens met
sneeuwvlekken op de banden passeerden er
achter het monument voor de gevallenen
van Blieskastel; drie Duitsche veldgrijze,
groote en forsche gebouwen, die met strak-
ken blik neerzagen op deze vreemde- invasie.
Groote bewondering en eerbied had de Saar-
bevolking voor vlootaalmoezenier majoor Ban
gert.
Diens uniform met het kruis op den kraag,
kwam hun onbegrijpelijk, maar in elk geval ver
bazend hoog voor.
Overal sprongen de Landjager bij zijn komst
Op den vooravond der Volksstemming
vlamden overal langs de grenzen van
Duitschland en het Saargebied groote
vrijheidsvuren op. Hierboven de Hin
denburg-boren op de grens van Lotha
ringen te midden van den laatenden
gloed
