IWi n <jsg|
Slechte tijden voor Ierseke en
de Oesterteelt
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel?
Plaats dan een „Omroeper"
voor 75.000 gezinnen
Schaatsenrijders trainen te Davos.
DEN ONDERGANG
TEGEMOET?
fywJ^ W^wSêÈêSÊ^ 4
SW^WSiM
iinniiniiiiiniiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiii
VOENSDAG 23 JANUARI 1935
Ziekten en hooge prijzen hebben
ons product in Engeland in
discrediet gebracht
Verloren welvaart
Hoe men oesters teelt
Groote sterfte
Vliegtuig electrisch
voortbewogen
Bijna geluidlooze landing mogelijk
Nieuw vliegveld te
Hyderabad
Wat Stavisky kostte
Leve de walvisschen
KREUGER EN TOLL
HET K.R.O.-JUBILEUM
De slipper limped
Het „korren" van oesters op de Schelde
M
•VJ f. s
lfe*WSS>' p|wWWpH'i 3:
FOTOREPORTAGE
„De menschen die van oesters houden, hebben
geen geld meer, en de menschen die geld heb
ben, kennen de oesters niet meer...." Ziehier
de wereldcrisis gezien van het standpunt der
oesters, een uitspraak die we onlangs .vernamen
van een groot Amsterdamsch vischhandelaar.
De oesters waren dit jaar bijzonder slecht ge
gaan. Op 31 December, de oesterdag bij uitne
mendheid, had hij slechts 4 A 500 oesters ver
kocht, tegen 12 A 1300 in vroegere jaren. En
wAt voor oesters....! Dwergen, schraal en ma
ger, waarvoor een garnaal in het voorbijzwem-
men nog zijn neus kan ophalen. Oesters, die
daarbij nog aanspraak maken op den naam
imperialen ook.Neen, de tijd van de Hol-
landsche oesters is voorbij...."
dorpje een inval deden con de ingezetenen tot
aankoop van hun artistieke producten te bren
gen. Iets waarmee ze bij de ronde Zeeuwen,
eenvoudige menschen bij al him welvaart, ove
rigens niet veel succes hadden.
Nu is het tij gekeerd. Ierseke is dood-arm.
Het heeft een groot aantal werkloozen, die door
de straten slenteren en bovendien honderdtw'in-
tig man bij de werkverschaffing. De kantoren
van de oesterhandelaren liggen verlaten tegen
den dijk en om de oesterputten heerscht weinig
leven.
Waarom gaat het juist met de Hollandsche
oesterteelt zoo slecht? De eerste oorzaak is wel
de groote sterfte onder de oesters, veroorzaakt
door een ziekte in de schelp: de ,„doorn", die den
biologischen naam draagt „Polydora".
Tot goed begrip van de rampen, die dezen
bedrijfstak het laatste jaar getroffen hebben,
dienen wij eerst in enkele woorden uiteen te
zetten, hoe de oesterteelt in zijn werk gaat. De
volwassen oester spuwt in den zomer millioenen
microscopisch kleine zaden uit, die in het wa
ter blijven zweven tot ze zich vastzetten op een
hard, ruw voorwerp. Om hun een dergelijke
ondergrond te verschaffen, worden in het voor
jaar op de oesterbanken schelpen gezaaid. Vroe
ger liet men er ook dakpannen te water, en
thans keert men weer tot die methode terug.
Op dezen ruwen grond zet het oesterzaad zich
vast en komt daar in enkele jaren tot wasdom.
In den oestertijü wanneer er een B in de
maand is visschen de visschers van Ierseke
en Bergen-op-Zoom de banken af met hun
sleepnetten. De volwassen oesters behouden ze,
de kleinere dieren worden weer uitgezet op de
„benedengronden", in dieper water, om vet te
worden. Ook worden wel „zaaioesters" verkocht
om elders uitgezet te worden, meest in het bui
tenland, in ons land in de laatste jaren ook bij
Texel.
De vangst is echter in de laatste jaren bui
tengewoon tegengevallen. De schelpen die men
vischt blijken maar al te vaak bij sorteering
leeg te zijn. Aan den binnenkant van de schelp
vindt men dan een zwarten knobbel, de doom.
Deze ziekte heeft de schelp der Zeeuwsche oes
ters aangetast en richt schrikbarende verwoes
tingen aan onder de kostbare schelpdieren. Op
de banken bedraagt de sterfte thans 70 A 80
pet., zoo verzekerde ons de directeur van een
der grootste Oesterteelt-maatschappijen, en op
de beste perceelen ongeveer 60 pCt. Naast de
oesterputten liggen groote hoopen schelpen: de
leege oesters die men weggooit.
Tegen de „doom" is geen kruid gewassen. De
Gaat het met de Zeeuwsche oestercultuur
dan zoo slecht? Uit Engeland zijn dezer dagen
juist berichten overgewaaid dat de oester-afzet
daar is toegenomen. MaarFransche, Por-
tugeesche en zelfs Amerikaansche oesters. De
invoer van Zeeuwsche oesters is echter steeds
achteruit gegaan.
Ook de uitvoerstatistieken zijn alarmeerend:
In 1932 was de totaal uitvoer: 1640 K.G. voor
1.105.000, in 1933 939 K.G. voor 939.00, in
1934: 1068 K.G. voor 549.000....
Wat is er dan met de Zeeuwsche oester, eens
een product van Wereldvermaardheid? De zaak
leek ons belangrijk genoeg om eens verder te
onderzoeken, en we zijn er voor naar Ierseke
gegaan, het Mekka van de Zeeuwsche oester
teelt.
Vóór drie, vier jaren was Ierseke nog een
bloeiende plaats. De oesters 'brachten geld in
het laad je, er werd goed verdiend en het dorp
had geen werkloozen. De Iersekers waren bin
nenvetters, hun welvaart was in het overige
Nederland onbekend, omdat het dorp moeilijli'
te bereiken is en weinig aantrekkelijkheid heeft
voor bezoekers. Een enkele maal raakte er een
journalist verzeild, die schreef dan een artikel
tn zijn krant over „Goud uit Ierseke", wat het
merkwaardige gevolg had, dat eenige dagen la
ter een aantal kunstschilders in het visschers- I
Zoo staat het met de Zeeuwteche oesterteelt.
Voor veel moeite krijgt men maar weinig oesters.
De heele Zeeuwsche productie (Bergen-op-Zoom
is daarbij ingesloten, dus eigenlijk de heele
productie van Nederland) bedroeg in het seizoen
1930/31: 40 millioen oesters, in 1931/32 25 mil-
lioen, in 32/33: 21 millioen en in 33/34: 16 mil
lioen. Voor dit seizoen rekent men nog maar
op 10 millioen.
En wat' het allerergste is: die weinige oes
ters zijn nog niet eens te verkoopen. Onze oes
ter was in hoofdzaak een exportartikel. Enge
land was onze grootste afnemer, daarnaast,
kwam België. Ook Duitschland nam veel oesters
af. Thans ligt het heele gebouw van onzen
oester-export in duigen.
De totaal-cijfers van de laatste jaren gaven
we reeds. Naar Engeland gingen in het seizoen
30/31: 19 millioen stuks, in 31/32: 12 millioen,
in 32/33: 9 millioen, en ook dat cijfer is dit
jaar. nog veel minder. In België gaat men ook
meer en meer Fransche oesters eten, en Dene
marken, dat in vorige jaren altijd een belang
rijke hoeveelheid zaai-oesters afnam, is dit jaar
nog niet aan de markt geweest.
De afzet in het binnenland is de laatste ja
ren zoo hoorden we in Ierseke in tegenstel
ling met wat onze Amsterdamsche zegsman
had verteld niet afgenomen. Dit seizoen zijn
er tot ultimo December 1.116.000 oesters ver
kocht, in het vorige seizoen tot dien dag 1.042.000
stuks. Maar wel gaat de binnenlandsche afzet
zich beperken tot de kleinere soorten, die dank
zij de krachtige reclame, die er voor gemaakt
wordt, en de lage prijzen nog wel gaan.
Met dat al dreigt de ondergang van een tak
van bedrijf, die in zijn goeden tijd ons land
internationaal bekend heeft gemaakt. De regee
ring doet Wat zij kan. De Visscherij-centrale
houdt de exportprijzen nog zoo veel mogelijk
op peil eri de regeering, die den bodem van de
Wester-Schelde aan de kweekers verpacht, heeft
in 1933 een sterke verlaging van de pacht toe
gestaan. Desondanks ziet het er naar uit alsof
dit jaar heelemaal geen pacht betaald zal
kunnen worden.
Wat de toekomst brengt, weet niemand
in dezen tijd minder dan ooit. Maar voor de
Zeeuwsche oestercultuur ziet zij er zeer som
ber uit.
TORONTO (Ontario) 22 Jan. (Reuter). Een
46-jarige inwoner van de stad beweert een ge-
luids- en trillingsvrij vliegtuig te nebben uitge
vonden, dat door electrfciteit wordt voortbewo
gen.
De kem van de uitvinding bestaat uit een ge
heel nieuw type batterij, dat, naar beweerd
wordt, 500 uren werkt voor 'n bedrag van slechts
80 dollarcents.
Het vliegtuig heeft in het geheim een proef
vlucht gemaakt met vier personen aan boord
en maakte toen een bijna geluidlooze landing.
Men wil thans een proefvlucht maken van
Detroit naar Vancouver.
HYDERABAD, 22 Jan. (Reuter). Zoo juist 18
hier een nieuw vliegveld geopend, dat regelma
tig zal worden bezocht door vliegtuigen van den
dienst tusschen Karachi en Madras, welke dienst
te Karachi aansluiting geeft op de vliegtuigen
van de K. L. M. en Imperial Airways.
PARIJS, 22 Jan. (Reuter). De minister van
justitie heeft medegedeeld, dat de Fransche
spaarders ongeveer 47 millioen francs hebben
verloren bij de Stavisky-affaire.
GENèVE, 22 Jan. (Reuter). De conventie tot
regeling van de wal visschen jacht, die door 19
landen is geratificeerd, treedt vandaag in wer
king. Hierdoor wil men de uitroeiing der wal
visschen, waarvan jaarlijks 40.000 stuks gedood
worden, voorkomen.
De Vereeniging voor den Effectenhandel heeft
haar leden een communiqué doen toekomen,
waarin wordt uiteen gezet, dat de houders van
winsideelende obligatiën Kreuger Toll A.B.
niets te verwachten hebben uit den boedel, aan
gezien volgens de emissievoorwaarden deze obli
gatiën slechts recht op uitkeering hebben nadat
andere schulden volledig zijn betaald.
In het proces van eèn aantal houders, die op
grond van bedrog vergoeding van geleden schade
eischen, is door het Hooge Gerechtshof nog geen
uitspraak gedaan.
Voor 31 Januari 1935 moeten op grond van de
Zweedsche wet gerechtelijke acties worden aan
gevangen.
Teneinde de rechten van de houders dezer
obligatiën te beschermen heeft het bestuur van
de V. d.d. E. in overleg met het Comité Interna
tional besloten om namens de houders een to
tale schadevergoedingsvordering in te dienen. In
verband hiermede is het gewënscht, dat aan het
bestuur zoo spoedig mogelijk en althans uiterlijk
Dinsdag 29 Januari opgave wordt gedaan van
naam en voornaam van houders van winstdee-
lende obligaties, onder vermelding van het nomi
naal bedrag van hun bezit aan deze obligaties en
met opgave der nummers der stukken. Het is
noodzakelijk, dat de houders een volmacht ge
ven aan het bestuur van de V. v. d. E. om de
vordering voor hen in te dienen.
Aan de lijst van personen, die ter gelegen
heid van het jubileum van den K. R. O. in het
Nationaal Comité van aanbeveling hebben zit
ting genomen, is nog toegevoegd de heer A»
C. de Bruyn, voorzitter van het R.K. Werklio"
denverbond in Nederland.
ziekte is vanzelf gekomen en men hoopt dat
ze vanzelf Weer zal weggaan. Intusschen heeft
de regeering aan de Zeeuwsche kweekers toe
gestaan, zaai-oesters uit Frankrijk te importee
ren, om daarvan tenminste gezond broed te
krijgen. Maar de Fransche oester is wel groot,
doch lang niet zoo smakelijk als de oorspron
kelijke Zeeuwsche oester. De kleine kweekers
verzetten zich bovendien tegen de vergunning,
omdat zij vreezen dat zij dat niet betalen kun
nen en met hun kleine, Hollandsche oesters
blijven zitten.
Zoolang de „doom" intusschen de oester
niet doodt, tast hij den smaak niet aan, ep zoo
heeft de oester uit de Zeeuwsche stroomen nog
steeds een uitstekenden smaak, ondanks het
slechte uiterlijk van de schelp.
Er Is evenwel nog een andere omstandigheid
die de Zeeuwsche oesterteelt naar den onder
gang voert. Sedert enkele jaren doet zich in
de Zeeuwsche stroomen een parasiet voor: de
slipper limped of watermuiltje. Het is een klein
schelpdier, dat een veel grootere hoeveelheid
broed produceert dan de oesters, en wel spe
ciaal op de oesterbroed-pereeelen. Het oester-
broed wordt er onder bedolven: op de schelp
van één oester zetten zich drie of vier slippers
vast, die hem het voedsel, dat het zeewater
bevat „voor den neus" wegkapen. En dat heeft
natuurlijk wél invloed op de kwaliteit van de
oesters. De oesters blijven door deze parasieten
maar klein en mager.
De Nederlandsche schaatsenrijden
In training te Davos voor de in
ternationale schaatswedstrijden
Te Watergang had Dinsdagmiddag de begrafenis plaats ven den heer C. Sehreuder, lid van den gemeenteraad van Landsmeer*
een der slachtoffers van het auto-ongeluk in de Wiericgermeer, waarbij vier personen om het leven kwamen
H. K. H. Prinses Juliana maakte Dinsdag in gezelschap van een hofdame een wandeling
langs het strand te Scheveningen, waarbij de Prinses zich door het ongunstige weer niet
liet afschrikken
De Ijshockeywedstrijd Zweden Nederland, te Davos ge
speeld. eindigde met een 6-0 nederlaag voor de Neder
landsche ploeg. Een spannend moment voor het Nederland
sche doel
Vrijdagavond zal te Rotterdam de huldiging plaats vinden
van Buziau, ter gelegenheid van zijn veertig-jarig tooneel-
jubileum. Een fantasiefoto van den pupulairen komiek en
zün tooneelmasker, dat hij iederen avond draagt
