I IN EN OM HAARLEM I
Overwinterende dieren
I
DONDERDAG 31 JANUARI 1935
Burgemeester Rambonnet
De gemeenteraads
verkiezingen
Stofwisselingsproblemen
li
R. K. MIDDENSTAND S-
VEREENIGING
Geanimeerde jaarvergadering
Retraite
Jaarverslagen
Jaarfeesten
Eigenaars en houders van paarden
ExcelsiorD. O. S.
In Haarlem op 26 Juni
KRUISVERBOND
J aarvergadering
Gevonden dieren en voorwerpen
GOUDEN ECHTPAAR TE
BEVERWIJK
Wat is winterslaap?
Oud volksgeloof
Bijzondere afscheidingen
DAMMEN
HAARL. R. K. DAMBOND
De clubcompetitie 2e klas
afd. Zuid
Wedstrijd H. R. K. D. 2—T. E. P. 2
Haarl. R. K. Damgenootschap
De W. L.-competitie
SIMULTAANSEANCE
J. W. VAN DARTELEN
In de stichting „Meer en Bosch"
Competitie Nederl. Dambond
(district Noord-Holland)
WIELRENNEN
R. K. W. V. „ACHILLES"
Jaarfeest op Zondag a.s. 3 Febr.
in de St Josephs-Gezellen
BlIlllllllllllllHIIIilllllllllllKIIIIMIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllIlllllllllllllllllllllllllllllllIlUIIlllllillllllllllllllllllllllUllllt!
[iiiiiuiiiiiiiiiiimiiHiifiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiimitiiiiiiiiiiiiiiHiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiHiiiiiiiiii:
Onverwacht spoedig is mr. Rambonnet,
na nog maar drie jaar burgemeester van
Velsen te zijn geweest, aan zün vrucht-
dragenden arbeid onttrokken. Rouw is er in de
gemeente aan de monding van het Noordzee
kanaal. Maar niet Velsen alleen dient te treu
ren om het verscheiden van dezen magistraat,
want het verlies van dit toonbeeld van krach
tige bewindvoering, dat zoo aanstekelijk en
stimuleerend werkte op allen, die genoeg had
den van den geest van lamlendigheid en ge
zagsondermijning, waaraan wij dreigden ten
onder te gaan. het verlies van dezen goeden
bewindsman is voor deze geheele omgeving
groot.
Burgemeester Rambonnet had zich in de rij
der burgemeesters van Velsen reeds een geheel
eigen plaats veroverd krachtig en voortva
rend, met een juisten kijk op de toekomstmo
gelijkheden welke de plaats biedt en hij had
zich een mooie reputatie verworven in den tijd
van slechts drie jaar, een periode, die voor
anderen nauwelijks ruim genoeg is om zich in
een nieuwe functie in te werken. Toch was zijn
taak niet gemakkelijk.
Velsen aan de monding van het Noordzee
kanaal, zooals wij reeds opmerkten is een
moeilijk te besturen gemeente. Haar ontwik
keling, hoewel in de laatste crisisjaren ietwat
geremd, is Amerikaansch. De snel groeiende
bevolking, uit alle streken van ons land saam-
gebracht, is zeer heterogeen van karakter en
voor een burgemeester moeilijk te peilen en te
begrijpen. Zij mist b.v. gemoedelijkheid, die bij
den Amsterdamschen burger past, de deftigheid
van den Hagenaar, de rommelige doortastend
heid van den Rotterdammer. Velsen zoekt naar
zijn eigenaardig karakter, dat waarschijnlijk
wat zal hebben van den ruw-openhartigen Be-
verwijkejr, van de goedlachsche, hoofdstede
lijke gijn en van den deftigen provinciaal. Een
eigen karakter heeft Velsen, heeft de Velsenaar
nog niet en daarom is het moeilijk voor een
nieuwen, vreemden burgemeester, te weten hoe
hij zijn pappenheimers moet aanpakken. Fei
telijk zou hij zijn gemeentenaren stuk voor
stuk moeten kennen, zooals in een kleine ge
meente dikwijls het geval is. Maar Velsen is
daar te groot voor geworden.
Burgemeester Rambonnet wist die moeilijk
heden keurig te omzeilen. Geboren regent en
man van fijne beschaving, wist hij zich, zon
der aanstoot te geven, boven zijn gemeentena
ren te verheffen en toch door zijn gemoedelijk
heid den indruk te vestigen alsof hij tot ieder
afdaalde alsof tot iederen gemeentenaar, die
tot hem kwam, zijn speciale belangstelling en
sympathie uitging. Dat maakte zijn overwicht
groot. Hij had geen moeite ook de felste on
ruststokers baas te blijven, doordat zijn be
schaving, eruditie en gevatheid meters boven
hen uitging. Hij liet dat nooit merken, doch
maakte er slechts, wanneer noodig, een gepast
gebruik van om zijn tegenstrevers op hun num
mer te zetten. Groote schreeuwers in Velsen
en IJmuiden zijn onder zijn handen tam als
lammeren geworden. Ongetwijfeld hebben daar
aan ook de sinds een jaar of twee veranderde
tijdsomstandigheden deel aan. Die waren het
echter zeker niet alleen en het persoonlijke
overwicht van burgemeester Rambonnet, die
herhaaldelijk fel van zich af wist te bijten en
met strenge hand de wet hanteerde, heeft er
veel toe bijdragen, dat, onder den bijzondere
moeilijke tijden, de rust in Velsen in de laat
ste jaren maar weinig verstoord is geworden.
Is de bevolking van Velsen niet gemakkelijk
te leiden, de snelle uitbreiding van het econo
misch leven stelt den burgemeester voor niet
minder .grote problemen. Pas later, als er aan
de monding van het Noordzeekanaal een groote
stad zal zijn verrezen, zal blijken of de stede
lijke ontwikkeling logisch is geweest. Voor dien
groei worden in dezen tijd de grondslagen ge
legd.
Daarvoor is een scherp vooruitziende geest
hoodig.
In Amerikaansche steden, die snel gegroeid
zijn, vindt men niet zelden één of enkele par
ticulieren, die den vooruitgang geleid hebben.
Zoo is Chicago een product van één of enkele
vleeschmagnaten, die er hun ontzaglijke ex
portslagerijen hebben gevestigd. Een voorbeeld
vinden wij ook hier te lande in Eindhoven,
Waar het de heer Philips is, die, geholpen door
zijn staf van helpers, de ontwikkeling der stad
beheerscht, zoodat het gemeentebestuur weinig
anders te doen overblijft dan regelend op te
treden. Wanneer echter zoo'n op den voorgrond
dringend particulier ontbreekt, zooals in Vel
sen het geval is, dan is het hoogst gewenscht,
dat de overheid voor dien krachtigen leider
zorgt in den persoon van een bij uitstek kun-
digen burgemeester.
En daarom mag de keuze, die de Regeering
drie jaren geleden deed met den heer Rambon
net tot burgemeester van Velsen te benoemen,
zeer gelukkig heeten. Hij was de man, die in
staat was, de gemeente groot te maken en de
verschillende bedrijven in het goede verband
te brengen, te steunen waar dat gewenscht was
en te kortwieken, waar het evenwicht dreigde
verloren te gaan. Zijn pogingen om het vis-
scherjjbedrijf te helpen zijn tot nu toe zonder
zichtbaar resultaat gebleven. Hij trachtte een
Paar jaar geleden het bedrijf te helpen door
de leuze te propageeren: eet meer visch! Dat
hielp niet, maar zijn actie heeft toch tot ge-
Volg gehad, dat de ware oorzaak van de décon
fiture van het visscherijbedrijf waarschijnlijk
gevonden is en dat de volle nadruk is gevallen
op de achterlijkheid en het gemis aan moderne
outilleering van de visscherij en de nevenbe-
drijven. De heer Rambonnet had met zijn veld
heersblik al aanstonds bemerkt van welk in
tensief belang de visscherij voor de gemeente
Velsen was en, blijk gevende van meer zaken-
inzicht dan menig burgemeester en wethouder
Van sociale zaken in andere steden, sloeg hü
zelf de handen aan den ploeg om te trachten
Verbetering daarin te krijgen, wijl hij begreep,
dat daarmede indirect ook de belangen van de
gemeentekas werden gediend. Zijn poging moge
dan al niet bij den eersten aanloop zijn ge
slaagd, de weg voor nieuwen bloei van IJmuiden
ligt nu open.
Burgemeester Rambonnet was een bekwaam
bewindvoerder. Hij wist precies wat zijn ge
meente noodig had en beheerschte elke situa
tie volkomen. Hij gaf leiding aan het burgerlijk
en economisch leven in zijn gemeenten en zon
der despoot te zijn, wist hij zich door iedereen
te doen eerbiedigen en ieder aan zijn wil te
onderwerpen.
Voor Velsen is dit tragisch overlijden dan
ook een groot verlies en het is hartelijk te
hopen, dat de regeering er in zal slagen een
opvolger te vinden, die de gelijke van wijlen
burgemeester Rambonnet is in kordaatheid,
breed inzicht in de ontwikkelingsmogelijkheden
van Velsen en liefde voor de gemeente.
Onder voorzitterschap van den heer Th. S.
J. Hooy Jr. hield de R. K. Middenstandsveree-
niging gisteravond haar jaarvergadering in het
café-restaurant Gebr. Brinkmann. De opkomst
der leden was zéér groot. Mede waren aanwezig
de Geestelijk Adviseur kapelaan P. Poppen en
de raadsleden Klein Schiphorst en v. Teteiing.
Op deze eerste vergadering van het jaar
wierp de voorzitter in zijn openingswoord een
terugblik over 1934, dat aaneengeschakeld is
geweest door tegenslagen voor het geheele be
drijfsleven. Het optimisme, door spr. in zijn
vorige Nieuwjaarsrede getoond, is niet verwe
zenlijkt. Hoopvolle verbeteringen zijn voor den
middenstand, op een enkele uitzondering na,
uitgebleven en werden al eenige maatregelen
door de overheid genomen, dan bleken die een
doode musch te zijn: Ook in Haarlem is de
toestand wanhopig. Een groot aantal zaken is
ten onder gegaan. Stille armen zijn in vele win
kels, waarin niets meer te verdienen valt. In
alle standen is het erg, maar de middenstand
heeft het wel heel zwaar te verantwoorden,
zeker even erg als de arbeidersstand. Spr.
oefende daarbij scherpe critiek uit op de groot
warenhuizen, de economische vijanden van den
middenstand, volgens spr.
Tegenover dit alles staat, dat de ordenings
gedachte meer en meer ingang gevonden heeft.
Op enkele starre liberalen na is men ervan
overtuigd, dat ordening moet worden doorge
voerd, al verschilt men van meening over het
hoe en het tempo. In krachtige bewoordingen
wekte spr. op om de onderlinge samenwerking
te verstevigen en de organisatie te versterken.
Samen moeten wij bidden, lijden en vechten
als goede katholieken! Dan behoeven wij het
nieuwe jaar niet zoo somber in te zien. (Ap
plaus.)
Hierna was het woord aan pater Peters
C.s.s.R., directeur van het Retraitehuis te Ber
gen, die een korte en duidelijke toespraak hield
over de gesloten retraite. Spr. nam aan, dat
allen overtuigd zijn van het nut en de nood
zakelijkheid van een retraite en sprak daarom
André v.d. Burght„Ons dagelijksch brood."
(Expositie ,,'t Center", den Haag)
slechts over de bezwaren, die tegen een retraite
door Middenstanders geopperd worden. Het is
buitengesloten, aldus spr., dat men niet de drie
dagen van een retraite in de zaak gemist kan
worden. De practijk wijst uit, dat het wel gaat.
De retraiteprijs, een ander bezwaar, is verlaagd
en zou men dan dat weinige geld niet kunnen
missen? Dat de middenstander zich niet thuis
gevoelt in een retraite is ook door de practijk
gelogenstraft.
Er zijn middenstanders, zoo vervolgde spr.,
die nog niet veel door de crisis geleden hebben.
Mogen die God daarvoor niet eens gaan be
danken in een retraite? Ook voor de midden
standers, die heel veel door de crisis te lijden
hebben, is een retraite noodzakelijk. Zij zullen
daar opdoen geduld om het lijden te dragen en
energie om den moeilijkheden 't hoofd te bie
den. Tenslotte zette spr. uiteen, dat een retraite
ook van groot belang is voor de organisatie.
Spr. achtte het zeer goed mogelijk, dat- ieder
jaar een gedeelte van de R. K. Middenstands-
vereeniging te Haarlem op retraite gaat en gaf
daarbij eenige richtlijnen aan hoe eventueele
moeilijkheden opgelost kunnen worde* (retrai
te-fonds b.v.).
De voorzitter deelde hierna mede, dat inzake
de retraite samenwerking zal worden gezocht
met de middenstandsvereenigingen in den ver
ren omtrek van Haarlem.
De eerste secretaris, de heer H. Th. Fibbe,
bracht vervolgens zijn overzichtelijk en goed
gestyleerd verslag uit, waarin eveneens uiteen
gezet werd wat voor 'n moeilijken tijd de mid
denstand te doorworstelen heeft. Het jaar 1934
heeft wel veel nieuws, maar weinig goeds ge
bracht! De secretaris memoreerde vervolgens
den feestavond, die uitstekend slaagde, het tri
duüm, de massale acties, die mislukcen, even
als de actievergadering, het gedeelte van het
winterprogram in 1934, dat vrij goed geslaagd
is, enz., enz. Het ledental is achteruitgegaan.
Ook deelde spr. mede, dat uit een gehouden
enquête inzake de concurrentie door personen
en instellingen, die een nevenberoep uitoefenen,
geconcludeerd kan worden, dat het euvel van
nevenberoepen niet zoo ernstig is. De secretaris
besloot zijn verslag met op het' groote nut en
de noodzakelijkheid van de organisatie te wij
zen.
Bij de bespreking van de begrooting voor 1935,
welke eveneens goedgekeurd werd, deelde de
voorzitter mede, dat de regelfng met den nieu
wen rechtskundig adviseur, Mr. Schreurs, zeer
voldaan heeft. Allen zijn erover tevreden en er
zijn nog nooit zooveel adviezen mgswonnen als
in 1934.
Voorts bracht de voorzitter dank aan den
secretaris en den penningmeester voor hun
jaarverslagen en speciaal voor alles wat zij in
1934 voor de vereeniging hebben verricht. (Ap
plaus.)
De heer J. P. A. Nelissen, voorzitter van de
regelingscommissie, deelde hierna mede, dat de
jaarlijksche feestavond gegeven zal worden op
Maandag en Dinsdag a.s. De belangstelling
voor den feestavond was zóó groot, dat er twee.
keer op den Stadsschouwburg beslag gelegd
moest worden. Op beide avonden zal de R. K.
Rederijkerskamer „Alberdingk Thijm" opvoeren
het tooneelstuk „De Lijfrente".
Degenen, die weten, hoe de feestavond van
het vorig jaar geslaagd is, twijfelen niet aan
het succes van deze avonden. De plaatsbewijzen
worden den leden toegezonden naar volgorde
van binnenkomst der aanvragen. Mocht men
een plaats op Dinsdagavond toegewezen krijgen
en liever Maandagavond wenschen (of omge
keerd), dan zal op Zondag a.s. tijdens de plaats
bespreking van 122 uur gelegenheid bestaan te
ruilen.
Nadat uitvoerig de actie tegen de grootwaren
huizen was besproken, wérden benoemd tot le
den van de kascommissie de heeren Koskinski,
Bosse en Spruyt. Bij acclamatie werden de hee
ren Joh. F. Lamp en H. Habraken ais bestuurs
leden herkozen.
Bij de rondvraag deelde de heer Nieuwendijk
namens de kascommissie 1934 mede, dat de boe
ken en bescheiden van den penningmeester in
uitstekende orde waren bevonden.
In zijn sluitingswoord bracht de voorzitter
dank voor de groote opkomst en de geanimeerde
besprekingen en huldigde hij kapelaan Poppen
en zijn medebestuursleden voor al hetgeen door
hen ten behoeve van de vereeniging is gedaan.
De burgemeester van Haarlem maakt bekend,
dat gedurende de maand Februari voor ieder
ter secretarie dezer gemeente ter inzage is ge
legd de alphabetische lijst van de namen van
eigenaars en houders van paarden, welke lijst
is opgemaakt ingevolge artikel 17 van het in-
kwartieringsBesluit.
De eerste wedlstrijd tusschen Excelsior I,
kampioen van den Fed. Haarl. Biljart Bond,
en D.O.S. I uit Voorschoten is geëindigd in
een groote overwinning voor de kampioenen.
Excelsior (Lisse) speelde zeer fraai en wist alle
partijen te winnen. De uitslag luidt: Excelsior
600 carb., D.O.S. 413 carb.
Een hoekje van de tentoonstelling van Religieuze Kunst in het Stedelijk Museum
te Amsterdam: paramenten van Joanna Wichmann op handgeweven stoffen van
mevrouw Neter-Köhler, rechts een Kruisiging van Lambert Simon
De datum waarop de stemming voor den
Gemeenteraad zal worden gehouden, is door
Burgemeester en Wethouders van Haarlem
bepaald op Woensdag 26 Juni as.
In het gebouw van de R.K. Militairenver-
eeniging hield het Kruisverbond onder voor
zitterschap van den heer H. B. van der Sande
zijn jaarvergadering. Er waren weinig leden
opgekomen, waaraan, zooals later bleek, een
verzuim bij het bezorgen der convocaties niet
vreemd was.
Onder de ingekomen stukken was een aan
sporing om het bouwen van een bescheiden
schooltje dooor het R.K. Woonwagenliefdewerk
te steunen. Voor dit doel werd in de vergade
ring een inzameling gehouden.
De heer W. M. Rijbroek bracht als secretaris
het jaarverslag uit, dat niet zeer optimistisch
klonk. Al valt er over ledenverlies niet te kla
gen, er kon weinig actie ontwikkeld worden,
omdat het aan de vereischte medewerking
ontbrak. Het vergaderingbezoek laat veel te
wenschen ovct en er worden weinig jonge
krachten gevonden, die zich nog daadwerke
lijk voor de katholieke drankbestrijding inte
resseeren. De jecretaris besloot zijn overzicht
met de opwekïcing, ijverig voort te gaan, om
dat na dezen moeilijken tijd, ook voor het lief
dewerk der drankbestrijding wel betere dagen
zullen aanbreken. Waarop de voorzitter den
penvoerder der vereeniging dankte voor zijn
arbeid in het afgeloopen jaar, die den jongeren
Tót voorbeeld kon strekken.
Het verslag van den penningmeester, den
heer G. van Kleef, luidde vrij bemoedigend,
hetwelk, zooals de voorzitter opmerkte, aan
de activiteit van genoemden functonaris en
van den bode, den heer Spee, is te danken.
Vervolgens hield de heer G. v. d. Hoek, voor
zitter van de Reddingsbrigade „St. Francis-
cus van Assisië", zijn aangekondigde causerie
over „Ervaringen bij het reddingswerk". Het
was jammer, dat er niet velen aanwezig wa
ren om te luisteren naar de markante bele
venissen, die hier in eenvoudigen, maar kleu-
rigen toon werden verteld. Er waren humoris
tische trekjes bij, zooals dat van den verstok
ten drinkebroer, die met zijn omvangrijk lichaam
in een bijeenkomst van geheelonthouders zat
geperst, omdat hij meende dat de Reddings
brigade er een ten bate van drenkelingen was!
Er waren staaltjes van tragiek, opgedaan bij
het vele huisbezoek. Bitter leed en groote ar
moede gaat veelal met alcoholism^ gepaard.
Toch mag de bestrijder van het drankkwaad
niet aan zijn gevoel toegeven; hij moet voor
zichtig zijn met het verleenen van materieelen
steun, want hierop wordt door onoprechten al
te veel gespeculeerd. Ondank is daarbij aan de
orde van den dag, maar deze treurige ervaring
wordt weer vergoed door enkele verheugende
resultaten. Niet altijd zijn deze openlijk te be
merken. Het kwam voor, dat de familie van
een overledene het bestuur van de Reddings
brigade een dankbrief schreef voor hetgeen
aan de ziel van den oogenschijnlijk hopeloozen
patiënt was gedaan: zijn einde was daardoor
goed geweest. Het reddingswerk vraagt groo
te toewijding en doorzettingsvermogen en deze
vroeg de spreker van allen, die om de eer van
God en het heil van den beklagenswaardigen
alcoholist zich aan deze zielszorg geven.
Het hartelijk applaus van de vergadering
op de boeiende causerie werd door den voor
zitter met een waardeerend dankwoord onder
streept. Na rondvraag en gebed werd dan de
bijeenkomst gesloten.
Reticule, Vintgens, Eikenstr. 43. Streng wol
en gedeeltelijk afgewerkt kleedje, Eshuis, Ber-
kenstr. 34. Duimstok, Maas, Kritsingerstr 45.
Kinderhandschoen, Heyboer, Elzenpl. 24. Da
mesdas, Riepen, J. Haringstraat 1. Autoslinger,
bur, v. pol., Smedestr. Bril, v. Aken, Diepen-
brockstr. 25. Bril, bur. v. pol., Smedestr. Etui
met schrijfbehoeften, idem. Gordijn, idem.
Dameshandschoen, v. Egmond, B. Huetstr. 36.
Linker handschoen, Bosveld, Zuiderstr. 11.
Halsketting, Schuylenburg, Kleverparkweg 15.
Handschoen, v. Roode, Midden Tuindorplaan 9.
Paar dameshandschoenen, Asten, Hagestr. 39.
Honden, kennel Fauna. Katten, kennel Fauna.
Knipmes, Blom, Thorbeckestr. 60. Oorhangertje,
Meyer, Nagtzaampl. 4. Portemonnaie, bur. v.
pal. Smedestr. Parapluie, ten Cate, Coomhert-
str. 26. Portemonnaie m.i. ten Cate, Koom-
hertstr. 26. Portemonnaie, bur. v. pol., Smede-
straat. Ring, Peetoom, O. Ind. str. 36. Rjjwiel-
belastingmerk, Waleveld, v. Zompelstr. 3rd.
Kinderwantje, Kamer, Amulfstr. 2. Zeildoek,
Duif, Feithstr. 6. Zakkammetje, v. Dijke, Allan-*
str. 78.
Op 12 Februari zal het vijftig jaar geleden
zijn dat het echtpaar H. DuijnStam in het
huwelijk trad.
De gouden bruidegom is een geboren Bever-
wijker en heeft thans den 72-jarigen leeftijd
bereikt, terwijl zijn echtgenoote in April a.s.
70 jaren wordt.
Beiden genieten nog een uitstekende gezond
heid. Van de dertien kinderen, welke uit dit
huwelijk geboren werden, zijn er thans nog
negen in leven. Voorts kan het gouden echt
paar met trots wijzen op een kring van vier
en dertig kleinkinderen en één achterkleinkind.
Ongetwijfeld zal het den heer Duijn en zijn
trouwe echtgenoote, die aan de Baanstraat 58
wonen, op 12 Februari niet aan belangstelling
ontbreken.
Als wij zien hoe de mensch in vele landen
des winters zijn beslaan alleen kan
handhaven door een dikke kleeding, die
zoo weinig mogelijk van de lichaamswarmte
verloren laat gaan en door zich in huis een
kunstmatig klimaat te scheppen dat overeen
komt met een gematigde zomertempieratuur,
begrijpen we ook iets van de problemen waar
voor vele dieren des winters worden gesteld.
Vooral de warmbloedige zoogdieren loopen ge
vaar van koude om te komen, omdat hun tem
peratuur in het algemeen niet dalen kan be
neden de gewone lichaamswarmte zonder dat
levensgevaar optreedt. Maar ook koudbloedige
dieren, zooals slangen en kikvorschm, die zich
gewoonlijk aanpassen aan de temperatuur der
omgeving, mogen hierbij niet te zeer afkoelen
omdat anders de bevriezingsdood intreedt.
Nu is het bekend hoe de natuur men kan
ook zeggen: de liefdevolle Voorzienigheid van
Hem die zelfs de leliën en musschen niet ver
geet hier te hulp komt door aan de zoog
dieren in koudere streken een wintervacht te
geven waarmee zij beter de koude kunnen trot-
seeren. Zelfs huisdieren als kat en hond maken
een periodieke haarwisseling door welke hen
beter in staat stelt den winter door te komen.
Maar daarnaast ziet men hoe in de rijk geva
rieerde levende natuur ook andere middelen
worden gebezigd om een overwintering te door
staan. Ik bedoel hier vooral het verschijnsel
van den winterslaap, dat wij hier aan een na
dere beschouwing willen onderwerpen.
Een kikvorsch bijvoorbeeld zoekt bij het na
deren van den winter een sloot, beek of plas
op en kruipt weg in den modderigen bodem.
De longen kunnen onder water natuurlijk niet
werken, zoodat alleen de huidbloedvaten zuur
stof aan het omringende water onttrekken. Nu
treedt langzamerhand een soort verdooving in
en in vrijwel roerloozen toestand blijft het dier
weken en maanden op dezelfde plaats, bij een
temperatuur die bij strenge vorst tot dicht
boven het vriespunt nadert. Het dier vertoont
geen of slechts zeer weinig beweging; alleen
het hart klopt langzaam door, en de kleine hoe
veelheid zuurstof die het bloed in de huid op
neemt is juist voldoende om in ue lichaams
cellen een zwakke voedselverbranding te onder
houden. De lichaamsmotor loopt op een mini
mum aan brandstof, juist voldoende om het
leven te onderhouden. Dat het in deze maan
den voor het dier van groote beteekenis is om
aldus de voedselverbranding te beperken spreekt
vanzelf. Alleen zóó kan een kikker zonder te
eten maandenlang teren op het reservevoedsel
dat in de spieren, lever en andere organen
aanwezig is.
Toch ontbreekt in den modderbodem niet zel
den zelfs de geringe hoeveelheid zuurstof, die
het dier tijdens den winterslaap noodig heeft.
Ook hiertegen echter is een kikvorsch bestand,
tenminste gedurende eeriigen tijd. In dit geval
wordt het voedsel gesplitst zonder toetreding
van zuurstof; een volledige verbranding tot
koolzuurgas vindt natuurlijk niet plaats. Door
deze „anaërobiose" (leven zonder zuurstof)
kan dan de kikker, ofschoon dit een onvoordee-
lige vorm van voedselverbranding is, toch in
het leven blijven ook al ontbreekt hem gedu
rende eenigen tijd de zuurstof voor de adem
haling. Dit is door proeven, waarbij men kik-
vorschen gedurende 24 uur en langer in zuivere
stikstof bracht, duidelijk aangetoond.
Volgens het oude volksgeloof brengen ook
sommige vogels den winter in de modder sla
pende door. Zoo zegt Luther in een zijner wer
ken over de zwaluwen: „das Wunderwerk von
den Schwalben ist aus der Erfahrung bekannt,
dass sie namlich den Winter hindurch im
Schlamm für tot liegen und im Sommer wieder
aufleben." Het schijnt echter dat deze aan
trekkelijke, maar niet te verdedigen fanta
sieën thans aan het uitsterven zijn. Een echten
winterslaap daaren tegen vindt men bij ver
schillende zoogdieren zooals vleermuizen, beren
en egels. Deze laatste verbergen zich in den
herfst op een beschut plekje in het bosch,
terwijl de vleermuizen zich met den kOD naar
beneden vasthaken aan balken e.d. De dieren
gaan hierna een toestand van verdooving in.
Adembewegingen en polsslag zijn daarbij sterk
vertraagd; als gevolg daarvan bevat het bloed
een abnormaal hoog percentage koolzuurgas.
Toch wekt dit verhoogde koolzuurgehalte niet
zooals bij een normaal dier een versnelde adem
haling op, omdat de zenuwen die de adembe
wegingen opwekken veel van haar prikkelbaar
heid hebben verloren. De verdoofde toestand
van het dier tijdens den winterslaap kan men
tot op zekere hoogte vergelijken met een flauw
te zooals die bij ipensch en dier door zuurstof
gebrek optreedt, en waarbij ook een verhoogd
koolzuurgehalte in het bloed wordt gevonden.
De lichaamstemperatuur is intusschen ge
daald tot zij ongeveer gelijk is aan die der om
geving, en gaat met deze op en neer: het zoog
dier is tijdens den winterslaap „koudbloedig"
geworden. De voedselverbranding is sterk ver
minderd; het is juist een der voordeelen van den
winterslaap dat de „brandstofrekening" van het
dier daardoor lager wordt. Verbrand wordt in
deze periode vooral vet, terwijl het glycogeen,
de reservestof uit lever en spieren, zooveel mo
gelijk wordt gespaard. Als het dier ontwaakt
neemt de verbranding toe, de lichaamstempera
tuur stijgt, ademhaling en polsslag worden snel
ler en in den tijd van enkele uren functionee-
ren alle organen weer als vóór den winterslaap.
Het dier gaat vermagerd, maar gezond den
nieuwen zomer in.
Verder is gebleken dat bij al deze verschijn
selen een rol wordt gespeeld door de zooge
naamde klieren met inwendige secretie, welke
bepaalde stoffen of hormonen aan het bloed
afgeven. Door bij een overwinterenden egel
schildklierextract in te spuiten kon men dezen
gedurende enkele uren wakker maken. Door in
spuiting van een extract der alvleeschklier
daarentegen kon het optreden van den winter
slaap worden versneld. De beschreven ver
schijnselen staan dus wel zeker in verband met
de werking van genoemde klieren.
Terwijl bij de genoemde zoogdieren de tem
peratuur daalt tijdens de overwintering zien we
bij sommige insecten hoe juist in deze periode
een grootere lichaamswarmte aanwezig is dan
des zomers. Dit kan men waarnemen bij een
overwinterend bijenvolk. Een bij is des zomers
„koudbloedig", wat zeggen wil dat de lichaams
temperatuur weinig verschilt van die der om
geving en met deze rijst of daalt. Hierdoor
kan weliswaar een bij, die in de felle zon op de
bloemen rondzwerft, een vrij hooge lichaams
warmte bezitten, maar in het algemeen zullen
de bijen des zomers terecht koudbloedig heeten.
De warmte die zij zelf produceeren wordt bui
ten den korf al spoedig aan de omringende
lucht afgestaan; in den korf echter stijgt door 't
groote aantal bijen en haar snelle bewegingen
de temperatuur vaak sterk. Wie zijn hand legt
op den glazen wand van een observatiekast,
waarachter men het wriemelende bijenvolk aan
den arbeid ziet, voelt een warmte die slechts
weinig verschilt van onze lichaamswarmte, en
welke wordt voortgebracht door de warmteont
wikkeling in de afzonderlijke dieren.
Van deze warmte nu maken de bijen ook ge
bruik tijdens de overwintering. In den herfst
trekken de overlevende arbeidsters met de ko
ningin zich geheel in den korf terug. Zoodra nu
hierin de temperatuur daalt beneden een ze
kere grens kruipen de bijen bij elkaar en vor
men een dikken „tros", juist als bij het zwer
men. De warmte welke de dieren ontwikkelen
blijft aldus zooveel mogelijk bewaard; het ge
volg is dat de temperatuur in den tros vrij con
stant op 3233 Celsius blijft. Naarmate het
in den korf kouder wordt neemt ook de warmte
productie der dieren toe. Het geheele volk ge
draagt zich dus als één enkel warmbloedig dier
en vertoont een overeenkomstige warmterege-
ling. De bijen wijken hierdoor belangrijk af van
andere insecten, die steeds de temperatuur der
omgeving aannamen en daardoor tijdens ie
overwintering groot gevaar loopen van door be
vriezing om te komen.
M. B.
Te Noord wij kerhout had de ontmoeting „Ons
Genoegen 2"„St. Bavo 2" plaats en bezorgde
OG 2 een verrassende overwinning. De gede
tailleerde uitslag is als volgt:
ONS GENOEGEN 2—ST. BAVO 2
J. vi Gij ls wij aB. v. d. Weijden 02
H. v. d. BergF. Broekman 11
C. v. d. BergH. v. Rooden 02
J. de WinterG. Hesselman 20
N. v. LieropJ. Prins 11
C. WarmerdamB. Willemse 20
M. OetelaarA. Broekman 20
A. JansenA. Kersten 20
10—6
Eerstgenoemd tiental schijnt kampioensaspi
raties te hebben. Mocht het haar j.l. gelukken
het sterke GS 2 te kloppen, thans werd TEP 2
het kind van de rekening. Het resultaat aan de
diverse borden was als volgt:
HRKD 2—TEP 2
W. BesselinkJac. v. d, Kroft 20
Th. BandsmaJ. Valk 20
A. v. RossumP. de Raad 20
A. HerbenH. Essenberg 20
F. v. RossumW. Lips n.o. 20
M. HerbenJ. Overtoom 02
F LucasJ. Dyt 02
J. RuigrokLoogman 20
E. BourgonjeBonfrer 20
B. GoedemansJ. Klein 20
16—4
Men verzoekt ons van het volgende mededee-
ling te doen. In verband met den wedstrijd H.
R. K. D. 1T. E. P. 1 op Dinsdag 5 Febr. aan
staande, zal ook de clubavond op dienzelfden da
tum plaats hebben. Sinds 1 Jan. "35 lieten zich
de heeren E. Bourgonje, B. Goedemans, G.
Kraak en W. Dams als lid inschrijven. Zondag
3 Febr. zal H. R. K. D. 2 een wedstrijd spelen
tegen „St. Joseph I" in het R. K. Vereenigings-
gebouw aan de Koningsteinstraat Aanvang 8
uur.
Hieronder laten wij den eindstand volgen van
dezen kamp:
G. Elzing
22
18
4
40
J. J. van Kesteren
22
18
4
40
G. Roet
22
17
4
1
38
P. van Putten
22
16
3
3
35
C. Heesakker
22
16
3
3
35
G. v. d. Mey
22
12
6
4
30
E. Bourgonje
22
13
3
6
29
W. Besseling
22
14
1
7
29
J. van Zilt
22
13
2
7
28
M. Herben
22
13
I
8
27
F. Nouwens
22
10
5
7
25
A. Herben
22
9
1
12
19
Timmermans
22
8
2
12
18
G. Kraak
22
7
2
13
16
Vaars
22
7
2
13
16
Meyntjes
22
5
5
12
15
M. Goedemans
22
7
15
14
Hoven
22
6
1
15
13
Dreijer
22
4
4
14
12
B. Goedemans
22
5
1
16
11
G. Rapenburg
22
4
18
8
Jonkman
22
3
1
17
8
Momenteel heeft
de nieuwe
competitie
een
aanvang genomen.
Hieraan wordt door niet minder dan 32 spe
lers deelgenomen. Dit moge wel een frappant
bewijs zijn, van de animo op heden voor het
mooie damspel.
Woensdagavond jJ. gaf de heer J. W. van
Dartelen uit Heemstede eene simultaan-seance
voor de Damvereeniging „Meer en Bosch" in
het Boschhuis dezer stichting te Heemstede.
Aan deze seance namen 33 spelers deel.
Na 3 uur spelen won de simultaanspeler 29
partijen, speelde 2 partijen remise en verloor
2 partijen.
Gemiddelde dus plm. 5minuut per partij.
De beslissing inzake het 2de klasse clubkam
pioenschap 1934/1935 van den Nederl. Dambond
(district Noord-Holland) is Maandagavond Ji.
geyallen. De Haarlemsche Damclub II behaalde
ongeslagen den titel!
De Haarlemsche Damclub n zal nu in den
eindstrijd om het nationaal 2de klasse club
kampioenschap uitkomen.
Hieronder volgt de stand dezer competitie.
1. Haarl. Damclub II 6 5 1
2. Damclub „IJmuiden" II 5 4 0
3. Castrie. Damclub I 6 3 1
4. Damclub „Haarlem" n 5 2 1
5. Damclub „Zaandam" H 6 11
6. Beverwijksche Damclub I 4 10
7. Heldersche Damclub I 6 0 2
0 73—39 11
1 62—38 8
2 58—58 7
2 10—56 5
4 55—65 3
3 35—45 2
4 49—71 2
Voor belangstellende leden en donateurs dee-
len wij hierbij mede dat Zondag a.s., 's morgens
om 9 uur, een H. Mis in de St. Josephkerk Jans
straat, zal worden opgedragen en verzoeken wij
al onze leden en donateurs onder deze H. Mis
ter H. Tafel te naderen. Voor leden buiten
Haarlem behoeft dit geenszins een bezwaar te
zijn, daar dezen na afloop der H. Mis uitgenoo-
digd borden ten huize van den voorzitter te
komen ontbijten.
Het Jaarfeest vangt des avonds om 8 uur pre
cies aan en is alleen toegankelijk voor leden en
donateurs.
