A'-mmmMmÊÊaHÊKÊÊiÊÊËmÊÊKmy*
OhUbedoelt: KING
EEN VERDWIJNEND EILAND
Pepermunt
VLUG OPLOSSENDE
ANIJSBLOKJES
MAANDAG 11 FEBRUARI 1935
TON N EM A GIE - SN EEK
AMELAND OPNIEUW
GETEISTERD
Zal het over enkele tientallen jaren
nog slechts tot de aardrijks
kundige geschiedenis
behooren?
Iets uit zijn historie
MET EEN KAARTJE BREDA—
PARIJS
Niet verder dan Roosendaal en
daar in de politie-cel
INNAME VAN GEZOUTEN
SPEK
DE VERMISTE UIVER-POST
Thans in handen van de recht
hebbenden
Sir John Simon bij aankomst op het vlieg- ye Breda had Zaterdag de beëediging plaats van 13 officieren bij het 6e regiment infanterie. Een aardig kijkje op de ijsbaan „St. Moritz" te Haarlem, die Zondag werd
v"'d L* houdm'et*lavli' erTVhindin' c"d*r' Tijdens de plechtigheid geopend, en waar velen van de ijspret wisten te genieten
ALLIANCE FRANCAISE
Herdenking Verbondsverdrag
SCHAEFER EN HOREMANS
NAAR NEDERLAND
Ter gelegenheid van het jubileum
van „Kras"
FOTOREPORTAGE
Tengevolge van de herhaalde stormen, is
op Ameland bij het Badpaviljoen een
groot stuk van de duinen afgeslagen,
waardoor het gebouwtje zal moeten worden af
gebroken. Het paviljoen dreigde reeds lang bij
den eersten hoogen vloed neer te storten, zoo
dat het onverantwoordelijk zou zijn het huis
nog langer in gebruik te houden.
Opnieuw zal het eiland hierdoor een stukje
van zijn schoonheid moeten verliezen. In de
laatste tientallen jaren vooral zijn de duinen
op Ameland geweldig afgebrokkeld. Rijkswa
terstaat heeft zich natuurlijk van een en an
der op de hoogte gesteld, opdat maatregelen
kunnen worden getroffen, dat dit wadden
eiland mettertijd niet geheel in de golven zal
verdwijnen, hetgeen meermalen werd gevreesd.
De zorgen omtrent het eiland dateeren
eigenlijk reeds uit 1870, toen men begon met
het leggen van een dam, welke Ameland met
Friesland verbond. De dam liep in de richting
van Buren naar Holwerd en kostte bijna een
millioen gulden. Twee jaar lang heeft men
moeten werken alvorens deze dam gereed
was. De plaats van den dam was wel juist
gekozen, omdat hij was gelegd daar, waar de
vloedstroom van Amelands Oost- en West
kust bij het binnendringen der Wadden elkaar
ontmoeten. Hier had eenige stroomkentering
plaats, hetwelk de aanslibbing ten "zeerste be
vorderde. Helaas werd de dam reeds in den
winter van 18821883 door een zwaren storm
stuk geslagen, zoodat de concessionaris ge
noodzaakt was de regeering mede te deelen,
dat men financieel niet meer in staat was de
noodige herstellingen te laten aanbrengen. Er
werd besloten, dat de Staat de kosten voor
herstel zou dragen en de werkzaamheden op
zich zou nemen, maar dit voornemen werd
nooit ten uitvoer gebracht.
Toen rees het plan het Amelander Wad
droog te leggen; wanneer een tweetal zeedij
ken zouden worden gelegd, dan zou men ruim
20.000 H. A. vruchtbaar land verkrijgen, maar
ook dit plan moest, wegens de financieele zor
gen van het land, voorloopig op zijde worden
geschoven.
En zoo zien de Amelanders hun geliefd eiland
steeds meer afbrokkelen, totdat, wanneer niet
spoedig ingrijpende maatregelen worden geno
men, het eiland over enkele tientallen jaren
alleen nog genoemd wordt in onze aardrijks
kundige geschiedenis, als zijnde een eiland, dat
vroeger wel een belangrijke rol heeft gespeeld
in de geschiedenis der Hollandsche adellijke
geslachten, maar de verwoesting der eeuwen
niet heeft kunnen weerstaan.
Van de oude geschiedenis van dit aantrek
kelijke eiland is niets met zekerheid bekend.
De meening der oude Friesche Kroniekschrij
vers, dat Ameland gelijk was aan Foseteland,
wordt door den geschiedschrijver von Richt-
hofen niet gedeeld. In 1397 onderwierp Ame
land zich aan den graaf van Holland; deze
gaf het eiland in leen aan Arent van Eg-
mond, heer van IJselstein. Lang is Ameland
evenwel niet in leen geweest. Reeds in 1399
maakten de eilandbewoners zich vrij en vorm
den een afzonderlijke grietenij. Het bestuur
van Ameland werd toen waargenomen door den
hovetlyng A. Ryts Jelmena, wiens afstamme
lingen op het laatst der 15e eeuw den naam
van Cammingha aannamen en tot een der
aanzienlijkste Friesche geslachten behoorden.
In het begin der 16e eeuw maakte het ge
slacht Egmond opnieuw aanspraak op Ame
land. De Amelanders verzetten zich hiertegen;
zij beschouwden zich als een vrij, afzonderlijk
volk en wenschten niet onder het gezag van
een Hollandsch geslacht te staan.
Verschillende processen vloeiden uit deze
kwestie voort, doch geen enkel kon tot een
oplossing worden gebracht. De Cammingha's
beschouwden zich niet als onderhoorig aan
den Spaanschen koning, maar gingen van de
meening uit, dat zij rechtstreeks onder het
gezag van het Rijk stonden. In 1569 deden de
Watergeuzen een inval op het eiland en hiel
den er gedurende twee jaar vreeseljjk huis.
De Cammingha's wisten toen van Philips II
een verklaring te krijgen, dat zij als Neutrale
partij werden erkend. Met de Staten-Generaal
kwam het eiland echter in moeilijkheden door
den zeeroof, welke hier door de Duinkerker ka
pers werd uitgeoefend. De Amelanders hadden
aan deze zeeroovers een verblijf op het eiland
toegestaan.
Een Pommersch edelman Zumpt beproefde
met steun van Foppe van Aitzema door den
keizer beleend te worden met Ameland, waar
bij naar het schijnt het voornemen bestond,
het eiland aan Spanje te verkoopen. De Kei
zer beproefde in het jaar 1634 met geweld zijn
voornemen ten uitvoer te brengen, doch door
de waakzaamheid der Friesche Staten misluk
te deze aanslag op de vrijheid en onafhanke
lijkheid van Ameland. Na het uitsterven van
het geslacht Cammingha kwam Ameland in
den loop van de 17e eeuw in het bezit der
families thoe Schwarzenberg en Hohenlans-
berg, die de heerlijkheid in 1703 aan den Frie-
schen Stadhouder Johan Willem Friso ver
kochten. In 1795, toen de Franschen in ons
land kwamen, werd het eiland in beslag geno
men en voor goed bij den Nederlandschen
Staat gevoegd. Het eiland Ameland, door de
Wadden van het vasteland (Friesland) ge
scheiden, werd in de 17e eeuw in twee deelen
verbrokkeld, zooals de zeeklei in de Schenk,
het oude zeegat tusschen de twee deelen, nog
te zien geeft. Het eiland heeft een oppervlakte
van ruim 5700 H. A. én heef een lengte van
ongeveer i'/z uur gaans. Het eiland heeft aan
de Noordzijde een rij tamelijk hooge duinen;
de bodem bestaat over het algemeen uit dilu
viaal en alluviaal zand en stukken kleigrond
met goede weilanden; enkele stukken, de z. g.
terpen en mieden (weiden), zijn tegen gewone
vloeden met ringdijkjes omgeven, terwijl men
op de schorgronden goede klei (grie) vindt. Hoe
klein het grondgebied van Ameland ook moge
zijn, toch vindt men op het eiland nog een vier-
Hij was van goeden huize afkomstig, doch
door werkloosheid en tegenslag er toe gekomen
te teekenen bij het Fransche vreemdelingen
legioen, waarbij hij vroeger ook al had gediend.
Met dit praatje kwam voor enkele dagen
iemand bij een predikant te Breda, met de toe
voeging er bij, dat hij naar Parijs moest om de
werfsom uitbetaald te krijgen en in dienst te
treden, maarhij had geen geld voor zijn
verre reis!
Hij maakte werkelijk een goeden indruk en
hij kon o zoo mooi praten. Hij zou heusch het
bedrag, als zijnde maar geleend, binnen enkele
dagen in dank retourneeren. Ende predikant
liet zich vermurwen, zou hem helpen en schreef
hemeen bon.
Op dezen bon zou hem aan het station een
spoorkaartje naar Parijs worden verstrekt. En
zoo geschiedde 't ook.
Hij had dus een kaartje en kwam daarmee op
het perron, maar wat had hij er zóó eigenlijk
aan? Hij wilde „geld" zien en verzon dus
een nieuwe smoes. Eenigszins kreupel te
ruggekomen aan het loket van den kaartjesver
koop, deelde hij mede, zoo juist z'n voet te heb
ben verstuikt, zoodat hij niet verder kon reizen,
waarom hij het.... reisgeld terug vroeg.
Maar de loket-beambte antwoordde geen geld.
doch slechts een bon te hebben ontvangen; dus
van terugbetaling kon niets komen.
Een nieuw plannetje rijpte in 's mans brein;
met z'n kreupelgangetje droop hij af naar den
trein in de richting Roosendaal, dusrich
ting Parijs!
Maar in Breda vertrouwde men het zaakje
toch niet en derhalve werd Roosendaal opgebeld
en ingelicht.
En dat men goed gezien had, bleek weldra.
In Roosendaal gearriveerd ging de „manke"
„legioenair" naar het kaartjesloket om te ver
tellen, dat hij ongesteld was geworden en dus
niet verder kon reizen, waarom hij zijn reisgeid
terugvroeg, met aftrek dan natuurlijk van de
reiskosten BredaRoosendaal.
Zoowaar, de truc „gelukte", hij kreeg „z'n
geld" terug, maar.het was of dat hij er voor
klaar had gestaan: daar kwam een militaire
politieman, een assistent bij de marechaussee
te Roosendaal, die stationsdienst had, in op
dracht van de Bredasche telefonische waarschu
wing, den pseudo-legioenair inrekenen.
En zoo eindigde de reis in de politiecel te
Roosendaal, vanwaar hij Vrijdag onder politie-
geleide naar Breda is teruggebracht, echter niet
naar den predikant, doch naar het Huis van
Bewaring, waar hij ter beschikking is gesteld
van den Officier van Justitie.
De Nederlandsche Veehouderij oen trak^maakt
bekend, dat met ingang van 11 Februari a.s.
wederom zal worden overgegaan tot inname
van gezouten spek. Van dezen datum af zal
geen versch spek meer worden ingenomen. De
levering moet geschieden in een der onder
staande plaatsen: Amsterdam, N.V. Blaauw-
hoedenveem-VriesseveemBoxtel, N.V. Export
centrale v. d. N.C.B.; 's-Gravenhage, Spekcen-
trale HAGRO, Abattoir; Oss, N.V. H. Hartog's
Fabrieken; Rotterdam, Gebrs. v. Toorn; Steen-
wijk, Pasman's Fabrieken N.V.; Twello, N.V
J. A. Zendijk Zn., en Twellosche Export-
slaChterij; Utrecht, N.V. Utrechtsche IJs-, koel
en vriesbedrijven.
De inlevering zal kunnen geschieden op alle
werkdagen van 9 tot 12 uur en van 2 tot 5 uur
met uitzondering van den Zaterdag. Voor het
ingenomen gezouten spek zullen tot S Maart
a.s. de onderstaande prijzen worden betaald:
A. spek boven 28 K.G. per strook zonder wang
54 ct.; B. spek van 2427.9 K.G. per strook
zonder wang 53 cent; C. spek van 1823.9 K.G.
per strook zonder wang 51 cent; D. spek van
1317.9 K.G. per strook zonder wang 42 cent;
G. spek van 10—13 K.G. per strook zonder wang
en achterkinkel 43 cent; H. spek van 89.9 K.G.
per strook zonder wang en achterkinkel 40 cent;
I. spek van 67.9 K.G. per strook zonder wang
en achterkinkel 38 cent.
Het spek moet afkomstig zijn van varkens,
geslacht op of na 11 Februari a.s., van goede
kwaliteit en voldoen aan de eischen, welke door
de Nederlandsche Veehouderij centrale gesteld
worden. De N.V.C. behoudt zich het recht voor,
aan haar ter levering aangeboden spek te wei
geren, wanneer dit naar haar oordeel niet aan
de eischen voldoet.
De inlevering van het spek zal moeten plaats
vinden in de dichtstbij gelegen ontvangplaats.
De bovengenoemde prijzen worden verhoogd
met:
A. cent per K.G., wanneer de Centrum
gemeente van den keuringskring, waarin het
varken, waarvan het spek afkomstig is, geslacht
is, meer dan 10 doch minder dan 40 K.M. ver
wijderd is van de gemeente, waarin het spek
ontvangen wordt.
B. cent per K.G. wanneer de Centrum
gemeente van den keuringskring, waarin het
varken, waarvan het spek afkomstig is, geslacht
is, meer dan 40 K.M. verwijderd is van de ge
meente, waarin het spek ontvangen wordt.
De eischen, waaraan het ter levering aan te
bieden spek moet voldoen, zijn de volgende:
1. Het spek moet gesneden zijn volgens den
door de N.V.C. vastgestelden snit. Foto's, welke
dezen snit aangeven, zijn op de ontvangplaat-
sen aanwezig en op aanvraag bij het kantoor
der N.V.C. verkrijgbaar. Het spek van zeugen
mag niet te breed gesneden zijn. Deelen van
de buik mogen niet aan de strooken achter
blijven.
2. Het spek mag niet ouder zijn dan 30 da
gen. Op iedere strook moet duidelijk zichtbaar
het datumstempel van den Keuringsdienst zijn
aangebracht.
3. Het spek moet goed doorzouten zijn. Bij
het zouten mag geen borax gebruikt zijn. Het
spek moet van goede kwaliteitzijn, mag niet
slap zijn, -ponsachtig of in verhouding tot het
gewicht abnormaal dun zijn.
4. Het ter levering aangeboden spek moet
goed droog zijn (minstens 4 dagen uit de pekel)
en vóór de aflevering goed zijn afgeborsteld.
5. Spek van beeren wordt niet afgenomen.
6. Het gat, waardoor het touw gestoken
wordt, waarmede de strooken worden opgehan
gen, moet met een steekpen zijn aangebracht
en mag niet zijn gestoken met een mes. Het
touw moet bestaan uit driedraads sisel touw.
De 84 enveloppen, afkomstig van de „Uiver"-
post, zijn door de bemoeiingen van de politie
en de zorgen van het Hoofdbestuur der P.T.T.,
alle aan de rechthebbenden afgegeven
De brieven van de „Uiver"-mail, welke thans
nog niet terecht zijn, dienen als verloren te
worden beschouwd.
tal dorpen, n.l. Hollum, Ballum, Nes en Bu
ren. Ten Noord-Westen van Hollum moet in
vroeger jaren nog een dorp Sier of het Sier
hebben gelegen, dat een haven ten behoeve der
toenmalige visschersbevolking bezat. Het ver
dwijnen van Sier wordt gedeeltelijk met den
watervloed van 1723 in verbinding gebracht.
Ook aan het Oosteinde van Ameland bevond
zich eertijds een dorp, dat Oerd werd ge
noemd. Ook hier leefden de bewoners grooten-
deels van de vischvangst. Door herhaalde
overstroomingen en zandverstuivingen is ook
van dit dorp niets meer dan de naam overge
bleven.
Onder presidium van jhr. mr. dr. A. Röell,
voorzitter der Kon. Ver. Koloniaal Instituut is
Zaterdagmiddag in de groote zaal van het
Koloniaal Instituut het feit herdacht, dat op
8 Februari 1635, dus driehonderd jaar geleden
een verbondsverdrag werd gesloten tusschen
Frankrijk en de Vereenigde Nederlanden.
Nadat de voorzitter den Franschen gezant
baron de Vitrolles van harte welkom had ge-
heeten en ook prof. Henry Hauser, hoogleeraar
aan de Sorbonne en vice-voorzitter der Alliance
Franpaise, hield hij een rede waarin hij met
enkele lijnen aangaf onder welke omstandig
heden de Fransch-Nederlandsche alliantie is
ontstaan.
Vervolgens gaf hij het woord aan prof. Henry
Hauser, die sprak over Richelieu en zich be
paalde tot de laatste jaren, die aan het ver
drag voorafgingen. Richelieu voelde zich vol
doende bevestigd in zijn positie van eersten
minister en zijn geest evolueerde naar de nood
zakelijkheid van een ingrijpen van Frankrijk
in de zaken van Europa. Na den dood van
Gustaaf Adolf en vooral na den slag bij Nord-
lingen ziet hij in, dat oorlog niet te vermijden
is, als men de vrijheden van Europa tegen de
Spaansche hegemonie wil verdedigen. In 1635
schrijft hij: „Hier au soir l'affaire de Hollande
est terminee." Dan is alles gereed voor den
grooten strijd, die 13 jaar later eindigt met een
intrede van de Vereenigde Provincies in de rij
der vrije staten.
Mr. de Vries Feijens hield daarna een rede
over de diplomatieke carrière van Francois van
Aerschot vanaf het oogenblik, dat hij in 1598
met van Oldenbameveldt zijn eerste schreden
zette op het pad der diplomatie tot aan het
eind en welslagen zijner pogingen om Frankrijk
in oorlog met Spanje te brengen aan de zijde
van de Republiek. Aerssen is een veel gesmade
staatsman geweest, zijn tijdgenooten raken niet
uitgepraat over zijn egoïsme en draaierijen, al
leen Richelieu en Duplessis Mornay hebben hem
gewaardeerd als een staatsman van allereersten
rang.
Naar wij vernemen, is er een contract getee-
kend met den wereldkampioen biljarten Jake
Schaefer, waarbij is vastgelegd, dat de Ame
rikaan 16 en 17 Februari a.s. in Amsterdam
zei komen biljarten. Schaefer zal in het club
gebouw van „Kras" twee partijen van 500 ca
ramboles, kader 45 spelen tegen Eduard Ho
remans. Deze bekende Belgische biljarter heeft
voorts onzen ex-kampioen Ary Bos uitge
daagd voor een partij van 25 caramboles over
drie banden op Zaterdag 16 Februari. De win
naar dezer partij zal den volgenden avond uit
komen tegen den wereldkampioen Schaefer.
Ary Bos is reeds in ernstige training voor deze
belangwekkende wedstrijden.
Te Cilver City in Calif ornië is een wol fabriek, waar de Angora-konijnen bij de
machines worden geschoren. In eenige uren is de geheele bewerking afgeloopen
Het ijs is glad. Dit ondervond de eerste
„man" van een troepje Haagsche jongelui,
die juist zouden starten voor een flinken
tocht over de bevroren watervlakte
Het huisje aan den boschrand onder Loon
op Zand, waarin Zaterdagmorgen op den
bejaarden inwoner P. Verhoeven (inzet) door
vier gemaskerde bandieten een lafhartige
roofoverval werd gepleegd
